bakiroo
Ўйиндан ташқари фикрлар Твиттер: https://twitter.com/the_bakiroo Инстаграм: https://www.instagram.com/the_bakiroo?igsh=MTZ0YXo0cmRtaHM2Yg== Youtube: https://youtube.com/@thebakiroo?si=VAN-I4yAp3zZBUcS
Show more62 317
Subscribers
-2624 hours
-1847 days
+1 17730 days
Data loading in progress...
Similar Channels
Tags Cloud
No data
Any problems? Please refresh the page or contact our support manager.
Channel Posts
Йирик акциядорлик жамиятларининг МЧЖга айлантирилиши ёпиқликни янада кучайтиради Ўзбекистонда яна бир акциядорлик жамияти, энг йирик тўртта цемент заводдан бири, санкциялар остидаги Оҳангаронцемент АЖдан МЧЖга айлантирилган. Бу йирик АЖларнинг биринчи марта МЧЖга айлантирилиши эмас. Масалан, “хусусийлаштирилиши”дан олдинроқ Фарғона нефтни қайта ишлаш заводи ҳам МЧЖга айлантирилганди. МЧЖ мақоми корхона молиявий натижалари, йирик қарз ва хўжалик битимларидан тортиб аффилланган шахсларгача маълумотларни ёпиқ ҳолда сақлаш имконини беради. МЧЖда дивиденд ва ҳисобдорлик талаб қиладиган миноритар акциядорлар деган “бошоғриқ” йўқ. Қизиғи, Ўзбекистонда бир неча миллиард долларлик пудратларни ўзлаштирувчилар, триллионлаб сўмлик давлат буюртмалари, кафолатли харид ва билвосита бюджет ўзлаштирувчиларининг деярли ҳаммаси МЧЖ мақомида. Уларнинг ички ва ташқи қарзлари триллионлаб сўм ва миллиардлаб долларларга етган. Охирги пайтда улар ўзларини чемпион тадбиркорлар (қандай йўл билан ва қайси кабинетларда чемпион бўлишган?) деб аташларини хуш кўришади, лекин битимлари ва бизнесларини МЧЖ кўрпаси остида сақлашни маъқул кўришади. Ўзбекистонда АЖ мақомида иш юритилиши мажбурий бўлган бизнес фаолиятлар ва кўламлар белгиланмаган. Бу эса исталганча манипуляциялар яратиш, истеъмолчилар, ишчи-меҳнаткашлар, кредиторлар ва албатта давлатниям алдашга йўл очади ва очмоқда (ишчилари ярим йиллаб иш ҳақи ололмаётган, ҳамкорлари ва солиқлардан қарз, лекин хўжайинлари хусусий самолетда учадиган, янги ва янги зараркунанда лойиҳаларни ўйлаб топаётган энергошоввоз компанияларни эсланг). Шундай экан, триллионлаб айланма ва активларга эга компаниялари, йирик солиқ тўловчилар, монополистлар давлат ва жамият учун муҳим жараёнларни очиши шарт бўлмаган хўжалик юритишнинг МЧЖ ортига яшириниши тақиқланиши зарур. Уларнинг хўжалик юритиш шакли Акциядорлик жамияти бўлиши мажбурий бўлган нормалар қонунчиликка киритилиши пайти аллақачон келган.
11 210530
| 2 | Бензин ва ёқилғи, электр ва газ ортидан бошқа товарлар нархи ҳам юқори даражада ўсмоқда
Бензин ва ёқилғи, электр ва табиий газ бутун 2024 йил давомида нархи юқори даражада ўсган товарлар рўйхатида етакчилик қилди.
Йил охирига келиб, энергетик товарлар нархининг ўсиши бошқа товар ва хизматлар нархида ҳам яққол намоён бўла бошлаган.
Декабрь ойи сўровларида, нархи юқори даражада ўсган товарлар рўйхатини гўшт ва сут бошқарган бўлсада (сўралганларнинг 48%и), яна бир неча товар ва хизматлар нархи ўсиши тезлашганини сезган респондентлар улуши кескин кўпайган. Хусусан:
Мева сабазавотлар (сўралганларнинг 25%идан 33%га етган);
Тухум (15%дан 29%га);
Йўлкира (19%дан 27%га);
Кафе-ресторан (16%дан 21%га).
Умуман олганда, декабрда сезилган инфляция 2023 йил февралидан кейинги максимумгача, 14,7%га кўтарилган (ноябрга нисбатан +0,6%). Пойтахт Тошкентда сезилган инфляция 18,3%ни ташкил этган.
Бойлар сезган инфляция 18,4%гача (+0,6%), даромадсиз камбағаллар сезган инфляция 16,3%гача (+2,9%) кўтарилган. | 16 148 |
| 3 | Энергетика кризиси, олигархат ва монополия шароитида инфляция пасаймайди
Декабрь ойи сўровларида аҳолининг инфляцион ктуилмалари 0,7 фоиз бандига ошиб, 14,4%га етган. Бунданда ёмонроқ кўрсаткич бадтари бўлмайди деб ҳисобланадиган 2023 йил январида қайд этилган эди.
Сўралганларнинг 57%и инфляция омили сифатида ёқилғи ва энергия нархининг қимматлашуви хавотирини кўрсатган. Бу сўровлар амалга оширилаётганидан буён мутлақ янги рекорд. Ўзбекистонликлар энергетика яхшиланишидан умид қилмай қўйишган. Бошқача айтганда, бу энергетикага нисбатан ишончсизлик вотуми. Энергетикага қўшиб унга ёндош ва алоқадор равишда коммунал хизматлар қимматлашуви (56%), транспорт харажатларининг ошиши (35%), монополия ва нархларнинг ошиши (33%) хавотирлари тўхтовсиз кучаймоқда.
Бизнеснинг кутилмалари бирданига 1,2 фоиз бандига ёмонлашган ва 13,9%га етган.
Пойтахт Тошкентда аҳолининг инфляцион кутилмалари 19,1%ни ташкил этган (ноябрда 17,7% эди). Бу расмий инфляциядан деярли 2 карра юқори дегани.
Энг бойларнинг ҳам, энг камбағалларнинг ҳам инфляцион кутилмалари ёмонлашмоқда. 15 млн.сўмдан кўп даромад олувчиларнинг кутилмалари 18,6%га етган бўлса (ноябрда 17,3%), даромадсизларнинг кутилмалари 13,9%гача ёмонлашган (ноябрда 12,1%).
Тошкент шаҳрида сўралганларнинг ярмидан кўпи 2025 йилда 17% ва ундан юқори инфляция бўлишини кутмоқда.
Кутилмаларни сунъий равишда ёки манипуляция билан яхшилаб бўлмайди, бошқача айтганда, ойнадан ўпкаламаслик лозим. Кутилмалар яхшиланмаса, монетар воситалар орқали инфляцияни пасайтириш имконсиз. Демак, нархлар маъмурий эмас, шаффофлик, рақобат ва бозор чоралари орқали барқарорлаштирилиши керак. Энергетиканинг барқарорлашиши умидларни қайтариш ва ишончни тиклашсиз рўй бермайди | 16 353 |
| 4 | Дастлабки 10 кун бюджет учун баракалироқ бошланган
Январнинг боши бюджет учун доим оғир келади. Харажатлар доимий, даромадлар эса мавсумий ўлик характерга эга бўлади.
Лекин 2025 йилнинг дастлабки 10 куни аввалги йилларга нисбатан баракалироқ келган. Давлат бюджети даромадлари 4 трлн.сўмдан ошган бўлса, харажатлар 11,1 трлн.сўмга яқинлашган.
Солиштириш учун 2024 йилнинг дастлабки 10 кунида даромадлар 2,8 трлн.сўм, харажатлар 10,7 трлн.сўмни ташкил этган эди. | 20 298 |
| 5 | Давлат ҳисобидан 675 та инфокиоска сотиб олинмаслиги керак
Январь ойи охиригача қўшимча 675 та бекатларга ҳам чипта сотиб олиш учун инфокиосклар ўрнатилиши эълон қилинмоқда. Афсуски, интервьюда инфокиоскалар қайси манбалар ҳисобидан сотиб олиниши ва ўрнатилиши айтилмаган.
Агар бу иш давлат ва бюджет ҳисобидан бўлса, навбатдаги хато иш бўлади. Банклар ва тўлов ташкилотлари, агар бекатлардаги майдонлардан фойдаланиш имкони берилса, жон деб инфокиоска ва терминалларини жойлаштиради. Чунки улар учун бу иш сотувларнинг кенгайиши бўлса, давлат учун эса харажат. Тўлов ташкилотлари аллақачон мижозга қараб юришни бошлаган.
Шунинг учун 675 та бекат учун талабгорларга буюртмалар ва шартлар очиқ эълон қилиниши тўғри бўлади (агар аллақачон қарор қабул қилиб бўлишмаган бўлишса).
Нақд пул тўхтатилгач, кунлик йўловчи оқими 871 минг кишидан 1,19 млн кишига (43,5 фоизга), шу 10 кунликдаги даромад эса 8,5 млрд сўмдан 11,5 млрд сўмга (36 фоизга) ўсгани маълумотлари қанақадир ишончли эмас. Қайси даврлар солиштирилаяпти ўзи? 2025 йилнинг 1 январи ва 10 январими ёки ўтган йил январнинг 10 кунлиги ва 2025 йил 10 кунлигими?Ёки 2024 декабрь охирги 10 кунлиги ва 2025 йил январь бошидаги 10 кунлик?
Шунда бир йўловчига тўғри келадиган ўртача йўл ҳақи 975 сўмдан 966 сўмга пасайганми?
Нима бўлгандаям, бу таҳлил учун материал эмас. Бир қарашда нақд пулдан воз кечилиши тўғри бўлганини кўрсатар, лекин чуқур ва кенг маълумот берилмаса чалғитади.
Тизим нақд пулдан воз кечиши ортидан йўловчи оқими бўйича барча ахборотларни жамлаш ва қайта ишлаш мумкин. Иложи бўлса, йўналишлар қирқимида кунлик маълумотлар очиқлаб бориш зарур. | 19 936 |
| 6 | Humo уникал монополистга айланади
“Хусусийлаштирилган” тўлов тизимининг янги эгаси шуниси билан биз кўрган универсал монополистлардан фарқланадики (антимонополия тан оладими ё йўқми), у феълан иккита банк ва битта йирик тармоқли тўлов ташкилоти билан аффилланган.
Табиийки, аффилланган иккита тижорат банки бошқа 34 та банкдан кўра устунроқ имконият ва қулай позицияларга эга бўлади. Шу билан бирга, Paynet 40дан ортиқ бошқа рақобатчиларига нисбатан Humo танасига яқинроқ бўлади.
Ўзи рақобат муҳитига акс таъсир этмаслиги учун банкларнинг тўлов тизими ва тўлов ташкилотига, тўлов тизимларининг банклар ё тўлов ташкилотларига эгалиги ва аффилланиш чегаралари қонун билан чекланиши тўғри бўларди. Афсуски, биз бу йўлдан юрмадик. | 21 548 |
| 7 | Яна сўраймиз: Humo монополистлар рўйхатига киритилиши ва “картақуллик” тугатилиши керак
Энг ёмон монополия бу давлат монополиясидан хусусий монополияга айлангани. Айниқса, турли сиёсий сабаблар ё маъмурий босимлар туфайли шу пайтгача монополия деб тан олинмагани бўлса.
Энди, тизимнинг қандай хусусийлаштирилгани ҳақида ҳали кўп ёзилади, суриштирувлар чиқади. Лекин “Хусусийлаштирилган” Humo’дан банклар ва тўлов ташкилотларига, демакки, биз истеъмолчиларга етиши мумкин бўлган бевосита хатар бу деярли ноллаштирилган тарифларнинг бевосита ёки билвосита оширилиши билан боғлиқ.
Миллионлаб ўзбекистонлик пенсионерлардан тортиб бюджет ходимларигача, йирик корхоналар ишчилари, талабалар йиллар давомида ихтиёрий-мажбурий равишда Humo’га боғланган. Улар олдида давлатнинг масъулияти бор. Айниқса, ҳалигача “иш ҳақи” лойиҳалари доирасида картақуллик сақланиб қолаётгани ҳисобга олинса.
Шундай экан, энг аввало, Рақобат қўмитаси зудлик билан Humo’ни бир нечта секторлардаги устувор мавқеини эътироф этиб, тўлов тизимини монополист деб эълон қилиши керак.
Иккинчидан, бозорда давлат назорати остидаги тўлов тизимлари қолмаган экан, шу пайтгача де-юре ва де-факто иш берувчи воситасида ишлаб келган картага мажбурий боғланиш, яъни картақуллик бутунлай бекор қилиниши лозим. | 22 579 |
| 8 | Методичкалар ҳеч қурса янгиланиши керак
Албатта, Humo’нинг хусусийлаштирилиши ҳақида ҳали китоблар ёзилади. Хусусийлаштиришда нима қилмаслик кераклигини бутун дунё талабалари ва ислоҳотпарварлари шу китобдан ўрганишади.
Лекин унгача ҳали кўп қовун пишиғи ва авжига чиқаётган антиислоҳотлар берадиган янги ва янги қовунлар бизни кутиб турипти.
Бу даврда биз ҳеч қурса, 7 йилдан бери ишлатилавериб эскирган методичкаларимизни янгилашимиз керак. Масалан, Humo’ни хорижий компанияга (масалан, қозоқларга) сотиш мумкин эмаслиги методичкасини содда Макаренкога ёзиб узатганлар, Humo якуний бенефициари хорижий фуқаро (Алекс Ли) бўлган конторага сотилганини инобатга олишлари лозим бўлади. | 22 720 |
| 9 | Яширинча хусусийлаштирилган Paynet Humo’ни сотиб олди
“Хусусийлаштирилмайди” дея қасам ичилганига қарамай, Давактив қўлига ўтказилган ва “хусусийлаштириш” эълон қилингач, талабгорлари орасидан кучли рақиблар ўз ихтиёри билан ўйиндан чиққан Humo ниҳоят сотилди.
Ғолиб деб эълон қилинган харидор 65 миллион долларлик тўловни бирданига амалга оширадими ёки аввал “хусусийлаштирилган” қатор ёғли активлар сингари бир неча йил бўлиб тўлаш орқалими ёки бошқа қанақадир махсус схема ишлатиладими, аниқ бир нарса дейилмаган. Ҳар доимгидек, бошқа талабгорлар кимлар бўлгани, улар ғолиблик учун қанчалик жиддий ё ножиддий туриб беришгани, таклифлар мундарижасини биз билмаймиз.
Дарвоқе, Humo’ни бир йил аввал яширинча хусусийлаштирилган Paynet сотиб олган. Бу бугунги Ўзбекистон реалликлари.
65 миллион кўпми ё камми деганлар учун, масалан, бу сумма Humo’дан кичикроқ бошқа тўлов тизимининг 2 йиллик фойдаси. Айтгандек, кучли талабгорлар ўйиндан чиққач, Humo’ни айнан 60-80 миллион долларга “баҳолаб беришганди”.
Бир сўз билан айтганда, Humo’нинг “хусусийлаштирилиши” ички ва ташқи инвесторлар учун навбатдаги қизариб кетган лакмус қоғози бўлди. | 23 169 |
| 10 | Янги санкциялар ортидан Ўзбекистонда бензин арзонлашиши керак (агариям бор)
Ўтган ҳафта Россия энергетикасига қарши киритилган санкциялар босқинчининг Совкомфлот ва бошқа компаниялар назоратидаги 180дан ортиқ танкерларига (улар орасида яширин флот дейиладиганлариям бор) ҳам қаратилган. Бу танкерлар орқали шимоллик босқинчилар экспорт қилинаётган нефтнинг учдан бирини ташиган. Танкерларга қўшиб, нефть ташишни суғурталовчилар ҳам санкцион рўйхатга қўшилган.
Бу дегани яқин ойларда Россия ўн миллионлаб баррел нефтни ёки бензинни қаергадир ўтказиши керак. Денгиз орқали эмас, қуруқлик орқали. Ҳозирги реалликларда санкцияларни четлаб нефть ва бензинни йўналтириш мумкин бўлган йўналишлардан бири бу Марказий Осиё.
Жаҳон бозорида нефть нархи 80 долларга чиқиб кетганига қараманг (ўтган йили 90 доллардан қиммат эди). Рақобатсиз ва монополиялар эгаллаб бозор ҳисобланган Ўзбекистонда ҳеч қачон бензин нархи глобал котировкаларга боғлиқ бўлмаган.
Агар босқинчининг икки оёғи бир этикка тиқилган шу даврда ақл ва ўзимизга ишонч билан иш тутилса, шимол нефти учун 30-40 фоизгача дисконт олиш мумкин бўлади (худди уруш бошланганида Ҳиндистон қилгани сингари). Бу табиий равишда бензин нархини арзонлаштириши керак. Идеалда шунақа.
Лекин шимол билан чақишиб ва чатишиб кетган олигарх ва монополистларимиз қандай иш тутади? Ўзбекистон ва унинг халқи манфаатлари учун қаттиқ турадими? Музокараларда ўз устунлигини намойиш этиб, дисконт ундирадими?
Ё акси бўладими? Шимолликларнинг санкция ортидан йўқотишлари бизнинг бўйнимизга юкланадими?
Кузатайликчи.
Дарвоқе, санкциялар эҳтимолининг хатари сизиб чиқиши биланоқ қўшни Қирғизистонда бензин яна арзонлашишни бошлаган. Очиқ ва Рақобатли бозор, шимолпарвар эмас, қирғизпарвар бозор иштирокчилари мавжудлигида бошқача бўлишиям мумкинмас. | 24 527 |
| 11 | Ҳеч қурса ўз эҳтиёжи учун импорт қилинган автотранспорт воситалари сертификатлаштиришдан озод этилиши керак!
Фақат танқид қилишни биласан, таклиф бермайсан деб койишади. Таклиф айтсанг, ўзларига ё олигарх шерикларига соққа келтирадиган қисмини жорий қилишади, халққа фойда келтириши мумкин томонини чопиб ташлашади (энергетикадан тортиб транспорт ва йўл харакатини тартибга солишгача).
Қанақадир иқтисодий муваффақиятга эришган мамлакатни қарасангиз, муваффақияти негизида ривожланган давлатлар —АҚШ ва Европа иттифоқи, OECD давлатлари сертификатларига эга товар ва хизматларни сертификатлашни тўхтатилгани ҳам ётади.
Чунки юқори сифат ва назорат тизимига эга мамлакатлар томонидан сертификатланган импорт қилинадиган товар ва хизматларни яна қўшимча миллий сертификатлаш амалиёти ғирт абсурд, ўзи камбағал мамлакатни янада камбағаллаштиради. Бойитса, бир тўп порахўр коррупционерни ёки ўғри олигархларни бойитади, экономикани кичрайтириш, халқни қашшоқлаштириш ҳисобига.
Эй барака топгурлар, биз учун ўша давлатларнинг солиқ тўловчилари ҳисобига сертификация қилинганку. Нега Ўзбекистон солиқ тўловчилари ҳисобидан яна бу жараён такрорланиши керак? Ё Ўзбекистон сертификацияси энг ривожланган давлатлар сертификациясидан талабчан ва сифатлироқми?
8 йилдан бери такрор-такрор гапирилаётган бу гаплар айрим лойиҳаларгаям кирган.
Масалан, жисмоний шахслар томонидан ўз эҳтиёжи учун бир йилда бир дона авторанспорт воситаси ҳамда тадбиркорлик субектлари, ташкилотлар томонидан ўз эҳтиёжи учун олиб кириладиган автотранспорт воситалари мажбурий сертификатлаштиришдан озод этилиши 2023 йилдаги ҳукумат қарори лойиҳасида бўлган. Нима деб ўйлайсиз, бу халқ ва иқтисодиёт учун фойдали таклиф қабул қилинганми? Йўқ.
Бунинг ўрнига божхона омбори божхона режимига жойлаштирилган автотранспорт воситалари бошқа шахсга ўтказилмаслиги тақиқлаш ва транспорт воситаларини божхона ҳудудида эмас, балки Тошкент вилоятининг Пискент туманидаги автомобиль полигонида синовдан ўтказишни киритишди. Чунки тақиқлар ва синовлар олигарх ва монополистларни янада бойитади. Сиз ва бизни қоқиштириш, танловсиз қолдириш ва қашшоқлаштириш орқали.
Қора туш дейилган 2015 йилда ҳам тўртта тўдага ишлайдиган шунақа бузуқ модель ишларди, эсингиздами? | 24 725 |
| 12 | Бузуқ тизимни электрон навбат бартараф этмайди
Ўзбекистонликларнинг танловини ўлдириш орқали камбағаллаштрриш бўйича 2024 йилнинг энг расво идораси Техник тартибга солиш агентлиги бу йил ҳам расволик олабайроғини ҳеч кимга топширмаса керак.
Ўтаётган ҳафтада Пискент автополигонида автомашиналарнинг мувофиқлигини баҳолашга электрон навбат олиш имконияти йўқолиб қолди. Кейин узунроқ саналар учун ҳам дарча очилиб яна пайдо бўлди. Лекин масалан, айни соатда 21 январь тунги соат 23:30га навбат олиш мумкин. Улгуриб қолсангиз.
Бу ҳали ҳаммаси эмас. Электрон навбат олиш ҳам мувофиқлик сертификати олишга кифоя қилмайди. Чунки Пискентдаги полигонда мувофиқлик сертификати бериш учун айрим текшириш лабораториялари номаълум сабабларга кўра, вақтинча ёпилган. Машинасини текширтирмоқчи бўлганлар жисмонан камида февралгача кутиши кераклиги айтилмоқда.
Автомобиль ва электромобиллар импортини чеклаш ва феълан тақиқлаш учун очофат монополистларнинг идоравий уртўқмоғига айланган Техник тартибга солиш агентлиги билган ҳунарини кўрсатаяпти.
Агентликнинг шўъбаси Uztest фаолияти қонун руҳи ва ҳарфига зид.
Техник жиҳатдан тартибга солишнинг асосий принциплари ичидан давлат назоратига ва мувофиқликни баҳолашга доир ваколатларнинг бир орган томонидан бирга қўшиб бажарилишига йўл қўйилмаслиги ҳамда техник жиҳатдан тартибга солиш соҳасида тадбиркорлик субъектларининг камситилишига ва инсофсиз рақобатга йўл қўйилмаслиги ҳақида гапирилмаган гап қолмади.
Бўпти, буларку шунақа зўбидин, вазифаси олигарх ва монополистлар учун шотирчилик. Лекин тадбиркорларни, истеъмолчиларни ҳимояга қилиши Антимонополия нега жим. Антикоррупция нега оғзига талқон солган?
Таъбир жоиз бўлса, биз айланиб 2015 йилга яна қайтдик. Қайтгандаям энг ёмон шаклда. Дардингни кимга, қаерга айтма, бефойда. Тескари алоқа узилган. Тизим фалажланган ёки фақат ўзаро ёпиқ ҳалқадек. Рефлексия нолллаштирилган. | 24 328 |
| 13 | Ўзбекнефтегаз ҳамкорига АҚШ санкциялари жорий қилинди
Кеча АҚШнинг ваколатларини тугатаётган маъмурияти Россиянинг Украинага агрессиясига қарши навбатдаги санкцияларини эълон қилди. Санкциялар асосан босқинчиларнинг энергетика секторини қамраб олган ва биринчи марта рўйхатга якуний бенефициарлиги Кремлга тақаладиган Газпром нефть ва Сургутнефтегаз, уларнинг раҳбарлари, ўнлаб шўъба тузилмалари ҳам қўшилган.
Эътиборлиси, санкцияга тортилган Газпром нефть ва унинг бурғуловчи шўъбаси Газпромнефть-Ноябрьскнефтегаз Ўзбекнефтегазнинг яқин ҳамкорларидан ҳисобланади.
Яна бир қизиқ жиҳат, қўшма штатлар бир нечта нефтесераис компанияларини ҳам қора рўйхатга қўшган. Уларнинг орасида Ўзбекистондаги нефть ва газ конларини таъмирлаш, қазиш ва бурғулаш шартномаларини эгаллаганлари ҳам бор.
Санкциялар рўйхатига шунингдек, Ўзбекистонда АЭС қурмоқчи бўлаётган Росатом бош директори Лихачев ва унинг еттита ўринбосариям киритилган.
Мазкур пакетнинг алоҳида аҳамияти шундаки, эндиликда санкцияларга тушган компаниялар билан ҳамкорлик қилган субъектлар ҳам такрорий санкцияларга тортилиши мумкин.
АҚШ санкциялари ортидан Буюк Британия ҳам мақсади ва мундарижасига кўра Россия энергетика секторига қарши санкциялар киритган. | 26 506 |
| 14 | Тўлиқ картина шундайми?
Ўзбекистон йил давлати деб топилган 2019 йилда кейин нима бўлишига кафолат йўқлиги айтилганди.
Тўлиқ картина шундаймидими? | 27 475 |
| 15 | Қўрқаманки, мотоцикл (скутер ва мопедлар) импортиниям чеклашади
Божхона қўмитасига кўра, 2024 йилда 32,3 млн.долларлик 211 876 дона мотоцикл (скутер ва мопедлар) импорт қилинган. Бу 2023 йилга нисбатан қарийб 1,4 баробар кўп дегани.
Албатта, 211 876 та мотоцикл бу юзминглаб курьерлар, деҳқонлар, техник касб эгалари учун ишчи ўрни, кичик бизнем ривожи дегани.
Лекин зараркунанда ўзбек чиновниги буни тушунадими? Унинг кўзига ўсаётган импорт ҳажми келади, импортни ойболта билан қисқартириш ва қайси муттаҳамнинг каррасига қимматлаштирилган “маҳаллийлаштириш” лойиҳалари 30 йиллик моғор босган кабинет қоровуллари учун асосий KPI.
Қолаверса, скутерлар ва мопедлар учун улар нархининг ярмига етадиган номер тўловлари жорий қилиб олишди.
Бу ишни ҳатто совет босқинчилариям қилишмаганди. | 29 472 |
| 16 | Сунъий тўсиқлар билан автомобиллар импорти қисқартирилган, лекин бу айсберг учи холос
2024 йилда Автомобиллар импортида пул қийматида 1,9 млрд.доллардан 1,3 млрд.долларгача қисқартирилган.
Бутун 2024 йил бошидан охиригача автомобиллар импортга турли кўринишда тўсиқлар ва тақиқлар қўйиш ҳаракатлари билан ўтди.
Албатта, бу статистикада акс этмаслиги мумкин эмасди.
Лекин импорт статистикаси ҳам сизни аҳволнинг нақадар оғир ва аянчли эканидан чалғитади. Чунки автомобиль қилинди дегани у сотилди ёки эксплуатацияга олинди дегани эмас. Автомобиль учун импорт чекловларидан кейинги навбатдаги тўсиқ сертификация. Сертификациядан эса охирги ойларда ҳар учта импорт автомобилдан биттасигина ўта олиши мумкин. Сунъий равишда шундай бутилка бўғзи ҳосил қилинган. Мақсад: ўзбекистонликлар импорт қилмасин, безсин, қўл силтасин, автомобиллар опкелмасин, рақобат бўлмасин.
Газета ўтган йили электр ва гибрид автомобиллар импорти биринчи марта анъанавий бензинли машиналар импортидан ошгани ҳақида ёзмоқда. Афсуски, бу тенденция 2025 йилда давом этмаслиги эҳтимоли юқори. Чунки электромобиллар бозорини бир қўлли қилиш ҳаракатлари тобора кучайиб бормоқда. Ўзбек истеъмолчисини автомобиль масаласида 30 йил танловсиз талашган бўлса, энди буёғига электромобиль борасида танловсиз қақшатиш режалари амалга оширилмоқда. | 27 897 |
| 17 | Декабрда ва умуман 2024 йилда пул массаси юқори даражада ўсган
2024 йилнинг охирги ойида Кенг маънодаги пул массаси (М2) 14,4 трлн.сўмга ўсган ва 277,1 трлн.сўмга етган. Миллий валютадаги пул массаси 13,0 трлн.сўмга ўсиб, 220,1 трлн.сўмдан ошган.
Ой давомида пул массасининг барча агрегатлари сезиларли тарзда кенгайган. Хусусан, муомаладаги нақд пуллар 1,9 трлн.сўмга кўпайиб, 53,3 трлн.сўмни ташкил этган.
Йиллик ҳисобда М2нинг ўсиши 30,6%ни, миллий валютадаги пул массасининг ўсиши 33,9%ни ташкил қилган (ЯИМ номинал ўсишидан кўра анча юқори). Солиштириш учун, 2023 пул массаси анча секин, М2 12,1%, миллий валютадаги пул массаси эса 18,4% даражасида кенгайганди.
Пул массасининг кескин ўсиши йилнинг охирида вакиллик ҳисобварақларидаги қолдиқларда ҳам акс этган, қолдиқлар бирданига 7,1 трлн.сўмга ўсиб, 22,7 трлн.сўмга етган. Банклар мавсумий тарзда январь ойида ликвидлик билан боғлиқ муаммоларни ҳис қилмайдилар. | 29 117 |
| 18 | Ўзбекистон йил давлати деб топилгани эсингиздами?
Тўғриси, менинг эсимдан чиқиб кетган экан.
Европа Иттифоқига аъзолик томон илк қадамларни ташлаётган Арманистон ҳақида мақолалардан бирида Пашинян ҳокимиятга келган 2018 йилда Арманистон йил давлати деб эълон қилингани эслатилган. Шу қаторда Арманистондан олдин ё кейин биз ҳам йил давлати деб топилмаганмидик, деган савол чиқди.
Ҳа, ростан. Буни ҳозир эслаш ва ҳатто ишониш сизга ҳам қийиндир, лекин The Economist нашри 2019 йилда Ўзбекистонни йил давлати деб эълон қилганди.
Ўшанда, 5 йил аввал, биз учун ҳам ҳозир ёқимли туш кўринадиган 2019 йилда The Economist ёзган экан:
“Мамлакатда йил давомида эришилган демократик ютуқлар унинг келажакда тараққиёт йўлидан қайтмаслигини кафолатламайди”.
Журналнинг ўша сонига тиркалган картинага қаранг. | 30 256 |
| 19 | 2025 йилда қуёш панелига мажбурлашнинг янги кампанияси бошланадими?
2025 йил Дастури лойиҳаси гарчи аввалги йиллардагиларга нисбатан кам сонли ташаббуслар билан шакллантирилган бўлсада, лойиҳанинг 3-банди қўрқитади.
Унга кўра, 2025 йилда 27 мингдан зиёд ижтимоий ва хусусий объектларга ҳамда 35 мингта хонадонларда кичик қуёш панеллари ўрнатиш дастурини киритиш топширилмоқда.
2023 йил баҳордан бошланган панелга мажбурлаш кампанияси ўтган йили ҳам авжига чиққанди. Гарчи шонли энергетиклар "панелга мажбурлаш йўқ" дея қасам ичишганига қарамай, юзлаб, минглаб тадбиркорлар қуёш панели ўрнатмагани важи билан тармоқдан узилганди.
Ўтган йили панелга мажбурлаш яширин қарор орқали амалга оширилганди. Агарда ўнминглаб тадбиркорлар ва аҳолига панель ўрнатиш рақамларини дастурга киритиб олишса, урди худо дегани.
Бутун йил давомида ўқитувчидан тортиб дўкондоргача, дўхтирдан тортиб фермергача бўлганларни қон қақшатишади.
Шунинг учун лойиҳанинг "яшил иқтисодиёт" мазмуни ва моҳиятини обрўсизлантирувчи мазкур банди бутунлай чиқариб ташланиши керак.
Қуёш панелини ўрнатиш тадбиркорларда ҳам, аҳолида ҳам мутлақо эркин танлов бўлиши лозим. Давлатнинг вазифаси қуёш панели импорти, ишлаб чиқариш, сотуви, ўрнатиш ва хизмат кўрсатишгача барча жараёнларда тенг имкониятлар ва соғлом рақобат устунлигини таъминлашдан иборат бўлиши керак. Танлов, тенг имкониятлар ва рақобат сўзлари энергетиклар учун ғирт бегона қадриятлар. Бу чақириқлар соғлом ақл эгалари учун. | 30 660 |
| 20 | Яшил иқтисодиёт йилида қуёш панели импортига тақиқлар ва камситувчи божлар бекор қилинадими?
Оксюморон шундаки, "Яшил иқтисодиёт йили" деб эълон қилинган 2025 йилнинг биринчи куниданоқ қуёш панелллари импортига тақиқлар кучга кирди. На Энергетика вазирлиги, на Божхона қўмитаси ҳалигача очиқ
эълон қилинмаган фармон (2024 йил 11 сентябрдаги ПФ 139) бўйича бирон бир изоҳ беришгани йўқ.
Умид қилгандимки, катта эҳтимол билан шонли энергетиклар ва уларга чатишиб кетган олигархик гуруҳларнинг бузғунчи лоббиси билан тиқилган бу тақиқ бошқа соғлом минораларнинг таъсири остида бекор бўлади ва бу давлат дастурида акс этади. Афсуски, бу дастур лойиҳасидан ўрин олмаган.
Яна шунингдек, Қуёш панелларини инвертор ва (ёки) аккумулаятор билан биргаликга олиб келаётган бўлсангиз, камситувчи бож тўлашга мажбурсиз (иккита чўнтак оқхўжалар учун божсиз истисно қилиб берилган). Бу абсурд бўйича Давлат раҳбари билан тадбиркорларнинг учрашувига тайёргарлик доирасида ҳам бир неча бор айтилди. Лекин шу муаммога эга тадбиркорларнинг муаммоси Давлат раҳбарига етказилмади. Савдо саноат палатасиям секингина эсдан чиқарган бўлди.
Кичкина бўлсаям илинж бор эдики, яшил иқтисодиёт йилида энергосамарадорликни таъминлаш мақсадларида маиший техниклар учун аждарҳо божлар ва нотариф тўсиқлар бекор қилинади деган.
Ўйлагандимки, бу бир қарашда оддий бўлган ишлар дастурда акс этади деб. Чучварани хом санапман.
Ўзбек иқтисодиёти учун яшиллик ва самарадорлик принципларидан қанақадир олигархик тўдаларнинг тор манфаатлари устун қўйилган. | 27 602 |
Data loading in progress...
Choose a Different Plan
Your current plan allows analytics for only 5 channels. To get more, please choose a different plan.