БЕГОНА ЎТЛАРНИНГ КЎПАЙИШИ
Ғумай, ажриқ, қамиш, саломалайкум, қўйпечак, янтоқ, каби кўп йиллик бегона ўтлар илдизпояларининг бўлаклари, илдизбачкилари ҳамда уруғлари билан кўпаяди. Бир йиллик ва икки йиллик бегона ўтлар асосан уруғлари билан кўпаяди.
Бегона ўтларнинг уруғлари шамол, сув, гўнг, ҳайвонлар, қушлар ва уруғлик билан тарқалади. Қамиш, илонўт, оқбош, қоқиўт уруғлари шамол ёрдамида тарқалади. Шувоқ, қўйтикан, туяқорин каби ўтлар кузда думалоқ шаклга кириб, шамолда думалаб йул-йулакай уруғини тўкиб кетаверади.
Қўйтиканда ёпишувчи, илашувчи тиканлар бўлиб, ҳайвонлар жунига, одамларнинг кийимига ёпишиб тарқалади. Бегона ўт уруғлари яхши тозаланмаган уруғлик билан ҳам тарқалади. Бегона ўтлар уруғи далаларга солинаётган чиримаган гўнг билан ҳам тарқалади.
Маълумки, зарпечак кўпинча янтоқда паразитлик килади. Шунинг учун янтоқли жойларда боқилган қўй ва эчкиларнинг гўнгини беда, полиз, сабзавот экинлари экиладиган ерларга солиш зарпечак босишига олиб келади.
Бир йиллик бегона ўтларнинг илдизлари калта бўлиб, асосан уруғлардан кўпаяди. Бир туп шўра 200000дан 1 млн.гача, итузум 400000, семизўт 500000 , қўйпечак 250000 гача уруғлайди.
Кўп йиллик бегона ўтлардан қўйпечак, такасоқол, қизилмия, бўзтикан асосан куртаги ва уруғидан, ғумай, қамиш, саломалайкум, ажриқ эса илдизпояси орқали кўпаяди. Fумай ва ажриқни йўқотиш анча қийин.
Ғумайнинг илдизи тупроқнинг 100–150 см чуқурлигига етади, 100000 донагача уруғ беради. Уруғлари унувчанлик қобилиятини 3–4 йилгача йўқотмайди.
Суғориладиган ерларда чирмовуқ, шумғия каби текинхўр бегона ўтлар кўп учрайди. Зарпечак поясининг бир бўлакчаси билан ҳам кўпая олади.
Бегона ўтларнинг кенг тарқалишига суғориш пайтида уларнинг уруғлари ва вегетатив пояларини оқиб келиши, экиш олдидан тупроққа ишлов сифатсиз ўтказилгани, экинлар қаторларига ўз вақтида ишлов берилмаганлиги, шарбат усулида суғоришда чиримаган гўнг солиш ва сифатсиз шудгор қилишлар сабаб бўлади.
AGROBLOGER канали:
@agrobloger
Show more ...