دغدغه ایران

📚 معرفی کتاب نزاع هزار سالۀ ما بر سر فناوری و بهروزی توسط سید علیرضا بهشتی شیرازی (مترجم و مدیر عامل انتشارات روزنه) تاریخ هزار سالِ گذشته، مملو از اختراعات جدیدی است که به هیچ‌وجه بهروزیِ به اشتراک گذاشته شده (عمومی) را به ارمغان نیاورد. شاید بعضی اعتراض کنند که مگر به لطف پیشرفت در نحوۀ تولید کالاها و خدمات، نسبت به نسل‌های قبل مرفه‌تر نیستیم؟ بله، حال‌وروز ما از اجدادمان خیلی بهتر است... ولی «پیشرفت» هرگز امری خود به خودی نیست. این روزها «پیشرفت» مجدداً در حال پروار کردن گروهی کوچک از کارسالاران و سرمایه‌گذاران است، در‌حالی‌که اکثر مردم را از رمق می‌اندازد و نفع ناچیزی عایدشان می‌کند. ♦️توجه: این ویدئو پیش از اجرای حکم جناب آقای بهشتی شیرازی ضبط شده است. نام کتاب: نزاع هزار سالۀ ما بر سر فناوری و بهروزی نویسنده: دارون عجم اوغلو، سایمون جانسون مترجمان: سید علیرضا بهشتی‌ شیرازی، محمدرضا فرهادی‌پور قطع: رقعی چاپ: سوم تعداد صفحات: ۴۸۶ #انتشارات_روزنه #کتاب 🛒خرید اینترنتی کتاب با ۲۰٪ تخفیف 📖مطالعۀ ۲۰ صفحۀ نخست 🔍مشاهدۀ دیگر آثار دارون عجم اوغلو ▫️تلگرام نشر روزنه ▫️اینستاگرام نشر روزنه ☎️ 02188721514

درباره قدرت، سیاست و دموکراسی محمد فاضلی حالا که بحث انتخابات داغ است، امکان دارد به شنیدن درس‌گفتارهایی درباره تحلیل جامعه‌شناختی قدرت، سیاست و دموکراسی بیشتر علاقمند باشید. سه قسمت از پادکست «جور دیگر: جامعه‌شناسی برای همه» به این موضوعات می‌پردازند. قسمت ششم. تحلیل جامعه‌شناختی قدرت و سیاست قسمت هشتم. تحلیل جامعه‌شناختی دموکراسی (بخش اول) قسمت نهم. تحلیل جامعه‌شناختی دموکراسی (بخش دوم) پادکست جور دیگر در کستباکس @joure_digar

🔴ریشه‌های لجاجت سیاسی 🔺اعتماد ۱۳ خرداد ۱۴۰۳ ✍️عباس عبدی 🔘تابستان و گرما آغاز شد و در. اولین اقدام وزارت نیرو اعلام کرد که برای صنایع واقع در شهرک‌های صنعتی هفته‌ای یک روز محدودیت برق برقرار خواهد شد. ولی جالب‌تر از آن اعلام دولت در تغییر ساعات کار اداری کشور از نیمه خرداد به مدت سه ماه از ساعت ۶ صبح تا ۱۳ است! این کار دقیقا به منزله گرداندن لقمه دور سر برای گذاشتن در دهان است. 🔘این وضعیت محصول لجاجت با بدیهیات حکومت داری و اداره کشور و قانونگذاری است. شاید به نظر تفاوتی نداشته باشد که ساعت را یک ساعت جلو بکشیم یا ساعت اداری را یک ساعت جلو ببریم تا در مصرف برق صرفه‌جویی شود. ولی تفاوت بسیار است. 🔘هنگامی که مجلس قبلی در اولین اقدام های خود کوشید ضدیتش را با شواهد تجربی اثبات کند در اقدامی پوچ و بی‌معنا قانون «نسخ قانون تغییرساعت رسمی کشور» را به تصویب رساند، متوجه تبعات آن نبودند. چون از اغاز سال گذشته که این قانون اجرایی شد دولت برای جبران خسارت آن قانون در افزایش مصرف برق، ساعات اداری را جلو کشید. امسال هم دوباره همین کار را انجام داد در حالی که جلو کشیدن ساعت، کلیت و تمامی جامعه را با تغییرات روز و روشنایی هماهنگ می‌کرد ولی جلو کشیدن ساعت ادارات فقط یک مورد را تغییر می‌دهد و آهنگ زندگی بخش‌های جامعه را دچار اختلال می‌کند. 🔘مسأله این یادداشت بحث درباره تفاوت اثرات میان این دو نوع تعیین ساعت نیست، بلکه مسأله مهم قواعد حاکم بر مدیریت کشور از جمله قانونگذاری است. قواعدی که اراده گرایانه و دلبخواهی است و بر عقلانیت و علم، تجربیات بشری، محوریت مردم در هر امر سیاستگذاری، و اصول شکلی قانونگذاری و سیاست‌گذاری مبتنی نیست. این ویژگی در تصمیمات فراوانی وجود دارد که مثل قانون مذکور حتی امکان دورزدن نسبی آن هم وجود ندارد. 🔘نمونه‌هایی که شاهد این رفتار باشد زیاد است. یکی از جالب‌ترین آنها قانون منع استفاده از ماهواره است. قانونی که بدون عقلانیت تصویب شد با هزینه‌های زیادی سعی در اجرا کردند و امواج مصنوعی زیادی که برای سلامتی مردم زیان‌بار بود را منتشر کردند تا امکان استفاده از آن نباشد. در نهایت هم پس از تحمیل هزینه‌های فراوان آن قانون به فراموشی سپرده شد. 🔘قانونی که هنوز هم هست. با آمدن اینترنت همه ماهواره را فراموش کردند و آمدند دنبال صیانت!! از اینترنت. نتیجه چه بود؟ تباهی محض و ایجاد یک تجارت سیاه به نام فیلتر شکن و دسترسی به همه سایت‌هایی زیانبار حتی برای کودکان و نیز تخریب فضای مفید اینترنت و از همه بدتر کاهش نیافتن استفاده از برنامه‌هایی که دوست داشتند مردم استفاده نکنند. 🔘مورد دیگر قانون فرزندآوری است که بدون هیچ پایه علمی و پژوهشی معتبر تصویب شد و هزینه سنگینی را بر دوش ملت بار کردند و بجای افزایش فرزندآوری شاهد کاهش آن شدیم! قانون حجاب هم دقیقا همین‌گونه است. 🔘پرسش این است که ریشه این خطاهای بزرگ و تکراری کجاست؟ در واقع هنگامی که از ویژگی‌های ساختاری سخن می‌گوییم منظور همین خطاهای پرهزینه است که هر روز بر کشور و مردم تحمیل می‌شود و هیچگاه هم کوششی برای اصلاح آن‌ها صورت نمی‌گیرد. گویی مرغ سیاست ایران همیشه یک پا دارد. 🔘شاید مهمترین ریشه لجاجت در هر سیاستی ترس است. ترس از انعطاف‌پذیری، ترس از دست دادن منافع، و انواع ترس‌های دیگر. این ترس وجه دیگری هم دارد که غرور بیجاست. این که فکر کنیم همه چیز تحت تاثیر اراده ما است، و «ما می‌توانیم» را به اراده گرایی محض تقلیل دهیم رویه دیگر لجاجت است. این دو ویژگی لزوما در تعارض با یکدیگر نیستند بلکه به نحوی در نهایت تبدیل به هم می‌شوند. این ویژگی‌ها موجب رواج سیاست همه یا هیچ و‌ مطلق‌گرا می‌شود. 🔘بروز انواع ترس همراه با اراده گرایی بویژه در سیاست ناشی از چند زمینه دیگر است. بیش از همه عبور کردن از مردم یا به تعبیری عبور از عینیت اجتماعی است. کسی که مردم به معنای متعارف آن را قبول دارد نمی‌تواند لجوج بوده و مرغ سیاستش یک پا داشته باشد. زیرا همه می‌دانند که جامعه و مردم در حال تحول هستند و سیاستمدار آگاه نه تنها تحول را طبیعی دانسته و می‌پذیرد و همپای مردم متحول می‌شود بلکه بیشتر از آنها خود را متحول و سازگار با محیط پویا می‌نماید. 🔘دوم و سوم بی‌اعتقادی عمیق به علم و تجربه است. درست است که داشتن علم و تجربه فرد را قوی می‌کند ولی همزمان به او می‌آموزد که خیلی محدودیت داری و نباید با بیل دنبال جابجایی کوه باشی. مثل سیاست رسمی در باره حجاب. تا این چند ویژگی نزد مدیریت جامعه ما وجود دارد لجاجت هم در سیاست ایران ساری و جاری خواهد بود.

🔅قدمی در ایران، برلبه‌ی تیغ! مسعود قربانی به گمانم کتابی به نام #ایران_بر_لبه‌ی_تیغ ، صرف نظر از محتوای آن، همان عنوانش، چنان برای تشویش‌هایمان آشنا است که ناخودآگاه هر علاقمند به سرنوشت کشور و نگران از آن‌چه بر سر ایران می‌آید و خواهد آمد را به سویش می‌کشاند و کنجکاو است تا بداند #محمد_فاضلی با انتخاب چنین نامی، چه در سر می‌پرورانده است؟ فاضلی که مشی‌اش آن‌چنان که خود شرح داده، در مسیر روشنفکران میانه یا جامعه‌شناس ــ بروکرات ره می‌پیماید؛ نه با آن روشنفکران منتقد و تنها در بند آرمان‌هایشان و بی‌تعهد به دولت هم مسیر است و نه با درس‌خوانده‌هایی که بی‌قید به آرمانی در خدمت قدرت سیاسی‌اند؛ او خود بر لبه‌ی تیغ راه می‌رود... روشنفکران میانه، کسانی‌اند که جامعه‌شناسی را تجربی و مشارکت‌جو می‌خواهند و اگر ببینند می‌توانند قدمی در مسیر ایده‌هایشان بردارند، ابایی از ورود به ساخت دولت نمی‌کنند و عدم محبوبیت و پذیرش انگ و برچسب‌های مختلف را به جان می‌خرند، تا به زعم خویش، شاید بتوانند کژیی را به سوی راستی کشانند! راهی که اینچنین دردهایشان را عمیق و موقعیتی بغرنج برایشان می‌سازد... فاضلی نویسنده‌یی است که آشکارا افول سرمایه‌ی اجتماعی کشورش را می‌بیند و چاره‌یی جز تقلا و تلاش برای ترمیم آن نمی‌یابد؛ او یک فریاد بیشتر ندارد گفتگوی فراگیر و ائتلاف اجتماعی برای اصلاح! فاضلی می‌داند که شاید فریادهایش برای اصلاح، خام‌اندیشیِ بیش نباشد و هیچ‌ وقت حاکمان و دولت‌ها گوش‌شنوایی برایش نداشته باشند؛ ولی بیم از خشونتی که در کمین کشور است و فروپاشیی که نامحتمل نیست؛ فراتر از خوش‌بینی و ساده‌اندیشی, او را همچنان به اندیشه‌ی اصلاح می‌کشاند. از سویی دیگر خود کتاب هم به شکلی بر روی تیغ حرکت می‌کند! کتاب، شکل یافته از بیست و نه مقاله است در سه بخش، که متاثر از وقایع کشور طی نزدیک به ده سال نگاشته شده است. انتخابات ریاست جمهوری، انتخابات مجلس، کرونا و... دست‌مایه‌های مقالات هستند و همین عصری بودن و متناسب با وقایع روز نویسی، امکان افتادن کتاب به ورطه‌ی ژورنالیسم و تاریخ مصرفی کوتاه مدت داشتن را پیش می‌آورد. 🔅اما به نظرم آن‌چنان که خود فاضلی در قامت روشنفکر میانه سعی دارد نقشش را به درستی ایفا کند، در مقام نویسنده‌ی این مقالات هم به گونه‌یی قلم زده، تا هسته‌یی متشکل از دردها و احیانا درمان‌های این ملک را به ظرافت وهنرمندی، بین پوسته‌ی وقایع روز قرار دهد... 🔅خواندن کتاب فاضلی برای هر کسی که سودای حکم‌رانی و به دست گرفتن عنان دولت و مسوولیتی را دارد، خاصه امروز که دوباره بازاری به نام انتخابات ریاست‌جمهوری راه افتاده، حتما پر از فایده خواهد بود؛ کمترینش البته آگاهی از بدخیمی اوضاع است! ادامه نوشتار https://is.gd/uYBE2L @MasoudQorbani7 لینک نشست کانال گفتار و اندیشه در خصوص معرفی و بررسی کتاب با حضور نویسنده https://t.me/Goftar_Andisheh/662

نظریه ایران امروز چیست؟ محمد فاضلی تصادف تاریخی ایران را در معرض انتخاباتی زودهنگام قرار داده است. تاریخ همیشه از این بازی‌ها در آستین دارد. گروه‌ها و جناح‌های سیاسی نامزد انتخابات معرفی می‌کنند و برخی خودخوانده نامزد می‌شوند. من اما فکر می‌کنم هر حضور و نامزدی، و هر کنشی – حتی عدم مشارکت و تحریم انتخابات – باید متکی به #نظریه_ایران_امروز باشد. مختصر می‌نویسم از #نظریه_ایران_امروز چه محتوایی را مد نظر دارم. لازم نیست هر نظریه ایران امروز همه محورهای زیر را پوشش دهد، اما باید به بخش قابل توجهی از آن‌ها پاسخ‌های معنادار و قانع‌کننده ارائه دهد. نظریه ایران امروز به نظرم در کلی‌ترین سطح پاسخ به سؤالات زیر است: یک. تاریخ طی شده در دو سه سده گذشته، چه ابعاد مهمی از ایران امروز را شکل داده است؟ دو. ایران – ورای نام و کیفیت حکومت‌هایی که در این سده‌ها بر ایران حکم رانده‌اند (قاجار، پهلوی، جمهوری اسلامی) – چه ویژگی‌هایی دارد که بر سرنوشت امروز و آینده آن مؤثر است؟ سه. چه توالی‌ها (تشابهات) و چه گسست‌هایی (تمایزهایی) میان حکومت‌های دو سه دهه گذشته وجود داشته و چگونه بر ایران امروز اثر گذاشته و می‌گذارند؟ چهار. ایران امروز (در عصر جمهوری اسلامی) چه خصایصی دارد؟ بالاخص نوع حکومت (فارغ از نام و ژست‌هایی که حاکمان از خود ارائه می‌کنند) چه ویژگی‌هایی دارد؟ پنج. ظرفیت‌های حکومت فعلی؛ و همبسته حکومت-جامعه فعلی برای پذیرش تغییرات چقدر است؟ شش. منطق رفتار حکومت در قبال تغییرات و گشایش‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، تحت تأثیر چه متغیرهایی است؟ «همبسته حکومت-جامعه» ظرفیت و نیروی لازم برای شروع، تداوم و پذیرش عواقب این تغییرات را دارد؟ می‌سازد یا چگونه تأمین می‌کند؟ هفت. ایران امروز از نظر وضعیت «توافق/تضاد فرادستان»، «رابطه فرادستان و فرودستان»، و منطق تعاملات بین فرادستان و فرودستان در چه وضعیتی است؟ هشت. ایران امروز از منظر ژئوپلتیک و رابطه با قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای، تأمین امنیت، و تبدیل امنیت موجود به امنیت پایدار در چه وضعیتی است؟ نُه. نیروهای تداوم‌بخش سیاست‌های ناکارآمد-غلط اقتصادی (از مداخله‌های نابه‌جای دولت در اقتصاد گرفته تا توزیع انواع رانت‌ها) چیست؟ ده. جایگاه مردم در نظام حکمرانی چیست؟ چگونه مطالبات ایشان شناسایی، بازنمایی و مؤثر واقع می‌شود؟ یازده. نیرویی که وارد انتخابات می‌شود برای تغییر وضعیت‌های ناخرسندکننده و ضدتوسعه، چه راهبردهایی دارد و چگونه این راهبردها به آن‌چه در بندهای ده‌‌گانه پیشین آورده است، ارتباط پیدا می‌کند؟ نامزدی که وارد انتخابات می‌شود، چه برنامه‌ای برای تغییر دادن نظر و سطح مقاومت نیروهای ضدتغییر به نفع مردم در ایران امروز دارد؟ پاسخ دادن به سؤالات ده و یازده، شامل ارائه زمان‌بندی و چشم‌اندازی از مدت زمان ضروری برای تغییرات ملموس، و البته زمان‌بندی تغییرات کوچک به سمت تغییرات ملموس رضایت‌بخش برای مردم نیز هست. هر پاسخ بی‌زمانی، می‌تواند شامل سطحی از مهمل‌گویی نیز باشد. به گمانم، نظریه ایران امروز با مشخصات فوق، یا هر شکلی دیگری که دغدغه‌های مندرج در سؤالات فوق را پوشش دهد، می‌تواند مبنایی برای موارد زیر باشد: یک. ائتلاف بین اصلاح‌جویان به منظور حرکت به سمت وضعیت بهتر و کاستن از درد و رنج مردم ایران دو. مذاکره با حکومت به منظور تدوین گام‌های تدریجی حرکت به سمت وضعیت بهتر، در عین حفظ ثبات، امنیت و جلوگیری از خشونت؛ و در همان حال افزایش رضایت از زندگی و ایجاد بهبودهای واقعی ملموس و معنادار برای مردم سه. ارائه تصویری از مطلوب‌های ایران در سطح بین‌المللی و نشان دادن به دنبال توسعه بودن ایران به جهان و همسایگان تصور می‌کنم تلاش برای تدوین #نظریه_ایران_امروز وظیفه مهم اصحاب فکر، گروه‌های سیاسی و حتی استراتژیست‌های نظام سیاسی باشد. بدون چنین نظریه‌ای که تا حد مناسبی بر سر آن اجماع باشد، روایت‌هایی از فیل مولانا - آن‌هم اندام‌های نامیمونش – بر سیاست و جامعه سایه می‌اندازند. @fazeli_mohammad

#نظریه_ایران_امروز باید خصایص مردم، مطالباتشان، حکومت اقتصاد، ژئوپلتیک، فرهنگ، جامعه، شکاف‌های اجتماعی، ظرفیت‌ها، تهدیدها و ... را لحاظ کند. هر حرکتی که از شناخت مختصات ایران امروز شروع نشود، محتمل است که پا در زمین واقعیت، ممکنات و ظرفیت‌ها نداشته باشد. @fazeli_mohammad