YURISTKADR

Бугунги судларимиз йўл қўяётган жиддий хатолардан бири ҳақида. ФПКга киритилган ўзгартириш ва қўшимчаларга асосан ишга тиклаш ҳақидаги суд ҳал қилув қарори ижро қилинмаса, бу қарор устидан юқори судга берилган шикоят иш юритувга қабул қилинмаслиги керак. Чунки, ФПКнинг 387, 407 ва 419-8-моддаларида: “Ходим билан тузилган меҳнат шартномаси ғайриқонуний равишда бекор қилинганда ёки ходим бир ишдан бошқа ишга ғайриқонуний равишда ўтказилганида уни илгариги ишига тиклаш тўғрисидаги суднинг ҳал қилув қарори устидан апелляция, кассация ва тафтиш шикояти (протести) ушбу қарорнинг ижросига доир ҳужжат илова қилинган тақдирдагина қабул қилинади” дейилган. Бироқ, ҳозирда ушбу қоидани кўплаб иш берувчилар, ундан ҳам ёмони, ўрта бўғин судлари ва Олий суддагилар тўлиқ тушунмаяпти деган асосли фикрлар бор. Вазият. Биринчи инстанция суди ходимни ишга тиклаш ва унинг ҳисобига 10 млн сўм моддий ва 5 млн. сўм маънавий зарар ундириш ҳақида ҳал қилув қарори чиқарган. Иш берувчи апелляция шикояти бермаган, бироқ кейинчалик кассация шикояти берган. Кассация шикоятига ходимни ишга тиклаш ҳақидаги буйруқ нусхасини илова қилган. Лекин, моддий ва маънавий зарар суммалари тўланмаган ва қарорнинг бу қисми ижро қилинмаган. Суд эса ушбу кассация шикоятини иш юритувга қабул қилган. Юқоридаги☝️ қоидага яхшилаб эътибор берамиз ва кўзларимизни катта-катта очиб қайтадан ўқиймиз: “...илгариги ишига тиклаш тўғрисидаги суднинг ҳал қилув қарори устидан (апелляция, кассация ва тафтиш) шикояти (протести) ушбу қарорнинг ижросига доир ҳужжат илова қилинган тақдирдагина қабул қилинади”. Гап шундаки, МК 174-моддасининг иккинчи қисмида “ходим билан меҳнат шартномаси бекор қилинганлигини қонунга хилоф деб эътироф этган иш берувчи ходимни аввалги ишига (лавозимига) тиклаши ҳамда ходимнинг ўзига етказилган моддий зарарнинг ўрнини қоплаш ва маънавий зиённи компенсация қилиш тўғрисидаги талабларини қаноатлантириши шарт” дейилган. МК 174-моддасида кўрсатилган ушбу қоидалардан келиб чиқиб, судлар ходимни ишга тиклаш ҳақида ҳал қилув қарори чиқарар экан, бу қарорда ходимни аввалги ишига тиклашдан ташқари, моддий зарар ва маънавий зарарларни ундириш ҳақида ҳам қарор чиқаради. Оддий қилиб айтганда, бу вазиятда ходим ҳисобига моддий ва маънавий зарар суммаларини ундириш, уни аввалги ишига тиклаш талаби билан боғлиқ ва уни тўлдирувчи талаблардир. Бу дегани, иш берувчи ходимни ишга тиклаш ҳақидаги суд ҳал қилув қарори устидан юқори судга шикоят киритмоқчи бўлса, суднинг ушбу ҳал қилув қарорини тўлиқ ижро қилиши ҳамда ижрога доир ҳужжатларни шикоятга илова қилиши шарт. ❗️Чунки, ФПКнинг ФПКнинг 387, 407 ва 419-8-моддаларида “ушбу қарорнинг ижросига доир ҳужжат” деганда, суд қарорини тўлиқ ижроси ҳақида гап кетяпти, чала ижро ҳақида эмас. Агар фақат ишга тиклаш ҳақидаги буйруқнинг ўзи назарда тутилганида, ушбу моддаларда “ушбу қарорнинг ишга тиклашга оид қисмининг ижросига доир ҳужжат илова қилинган тақдирда” деб аниқ ёзилган бўларди. Лекин, кўриб турибсизки, ундай эмас. Апелляция шикояти берилганда, фақат ишга тиклаш ҳақидаги буйруқнинг ўзи илова қилиниши тўғри, буни тушунаман. Чунки, ФПКнинг 569-моддасига асосан ишга тиклаш ҳақидаги суд қарори дарҳол ижро қилиниши шарт ва суд бу бўйича дарҳол (суд қарорини эълон қилган куннинг ўзида ёки эртаси куни) ижро варақа беради. Қарорнинг моддий (3 ойдан кўп муддат учун ундирилган иш ҳақи ундируви) ва маънавий зарар суммаларини ундириш ҳақидаги қисми эса 30 кундан кейин қонуний кучга киради. Бунгача бу суммалар бўйича ижро варақа берилмайди ва шу сабабдан иш берувчи апелляция шикояти бериш муддати ичида уларни ижро қилмасликка ҳақли. Шу боис апелляция шикояти берилганда, фақатгина ишга тиклаш буйруғи нусхаси илова қилиниши бор ҳақиқат. Бироқ, кассация ва тафтиш шикоятлари берилаётганда, суд қарорининг ходимга моддий ва маънавий зарар суммаларини ундиришга доир қисмига ҳам ижро варақа берилган бўлади. Шу сабабли ҳам, бундай ҳолларда шикоят беришдан аввал иш берувчи суднинг қарорини тўлиқ ижро қилиши ва шикоятга ходимга моддий ва маънавий зарар суммалари тўланганлиги ҳақидаги ҳужжатларни ҳам илова қилиши керак. 👉@yuristkadr

«YURIST VA KADR» ЎҚУВ МАРКАЗИ ФАОЛИЯТИ БИЛАН ТАНИШИНГ! «YURIST VA KADR» НТМ ўз фаолиятини лицензия асосида олиб боради Ҳозирги кунда ўқув марказда “Янги таҳрирдаги Меҳнат кодекси бўйича кадрлар ишини ташкил қилиш ва меҳнатга оид ҳужжатларни расмийлаштириш” мавзусида ўқув курслари ташкил этилган. Тингловчилар офлайн ва онлайн малака ошириш курсларининг қуйидаги ўқув дастурларидан бирини танлашлари мумкин: 2 ҳафталик (малака ошириш) - 72 соат 1 ҳафталик (малака ошириш) - 36 соат 24 соатлик ва 18 соатлик семинар- тренинг машғулотлари. Шунингдек, корхона ва ташкилотларнинг талаб ва таклифларидан келиб чиққан ҳолда маълум бир мавзуга мўлжалланган бир кунлик ўқув семинарлари ҳам ташкил этиши мумкин. «YURIST VA KADR» ўқув маркази тингловчиларга янги таҳрирдаги Меҳнат кодекси бўйича зарурий иш юритиш ҳужжатларидан намуналар ҳам бериб боради. Энг муҳими, ўқув курсини якунлаган тингловчиларга албатта малака оширганлик тўғрисида сертификат берилади. Telegram🚀I Instagram 📷 I Youtube 🎬

“Юрист ва кадр” нодавлат таълим муассасасида ўқув курслари қай тартибда ташкил қилинади? “Юрист ва кадр” ўқув марказида малака оширишни истаган кўпчилик талабгорлар ўқув жараёнлари қай тартибда ташкил этилиши, дарсларда қандай мавзулар ўтилиши ҳақида тўлиқ маълумотни билишни исташмоқда. Ушбу маълумотлар билан мана бу манзилга кириб батафсил танишиб чиқишингиз мумкин. 👉@yuristkadr

Ҳозир олдимга бир кузатувчимиз келибди. Уни МК 158-моддаси билан, яъни муддатли меҳнат шартномаси муддати тугаганлиги важи билан ишдан бўшатган экан. Одатда шошқалоқ иш берувчилар муддатли меҳнат шартномаси тузиш мумкин бўлмаган ҳолатларда ҳам “эртага осонгина ишдан бўшатишим мумкин” деб ноқонуний равишда муддатли шартнома тузаверади. Афсуски, кейинчалик шу иш берувчининг ўзи ўзини қопқонга туширган бўлади. Чунки, бундай ишларда ходимлар 90 ёки 99 фоиз эмас, 100 фоиз ишга тикланади. Мен сизга айтсам, ходимга адвокат ҳам керак эмас бундай ишларда. 👉@yuristkadr

Терговдаги ички ишлар органи ходимини ишдан бўшатиш мумкин эмас. Ички ишлар органлари ходимига нисбатан хизмат текшируви олиб борилади ва якунда ушбу текширув материаллари прокуратура органларига топширилади. Натижада, ходимга нисбатан прокуратура тергов ҳаракатларини бошлаб юборади. Шундай вазиятларни кўрамизки, якунда ходимнинг ҳаракатларида жиноят таркиби аниқланмайди ва жиноят иши тугатилади. Бироқ, у ёқда ходимни шоша-пиша бўшатиб юборишган бўлади. Эътибор беринг, Президентнинг 2017 йил 29 ноябрдаги ПҚ-3413-сонли қарори билан тасдиқланган “Ички ишлар органларида хизматни ўташ тартиби тўғрисида"ги низомнинг 149-бандида: ➖ходимга нисбатан тергов ҳаракатлари олиб борилаётган, судда кўрилаётган жиноят иши бўйича якуний қарор қабул қилинмаган ёки суд ҳукми қонуний кучга кирмаган бўлса, у хизматдан бўшатилиши мумкин эмас. Демак, тергов ҳаракатлари кетаётган ички ишлар органи ходимини токи бу иш бўйича суд ҳукми чиқиб, бу ҳукм қонуний кучга кирмагунича ишдан бўшатиб юбориш мумкин эмас. 👉@yuristkadr

Президент "энди камбағалликни қисқартириш ва ижтимоий ҳимоя битта, яъни Ижтимоий ҳимоя агентлиги тизимида бўлади" деяпти. Агар бу ислоҳот яқин кунларда амалга оширилса, зўр бўларди ва ҳамма ўзига тегишли бўлган иш билан шуғулланган бўларди. Жумладан, "Камбағалликни қисқартириш ва бандлик вазирлиги" аввалгидек, "Бандлик вазирлиги"га айлантирилади. Ва Бандлик вазирлиги асосан аҳоли бандлиги ва меҳнат муносабатлари билан, яъни ўзининг иши билан шуғулланади. 👉@yuristkadr

ОНЛАЙН ЎҚУВ КУРСЛАРИ ДАВОМ ЭТМОҚДА! ОНЛАЙН ТАЪЛИМ ОЛИБ, СЕРТИФИКАТГА ЭГА БЎЛИНГ! Узоқ ҳудудлардан Тошкент шаҳрига офлайн курсларимизга келиш имкони бўлмаган тингловчиларимиздан келаётган талаб ва таклифларни инобатга олиб, онлайн малака ошириш курсларига старт берилади! Бизнинг ўқув марказимизда тажрибали мутахассислар, малакали юристлар назарий ва амалий билимларингизни оширишга хизмат қилади. Курс якунда тингловчиларга барча зарурий ҳужжатлардан намуналар, ишни тўғри ташкил этиш бўйича қўлланмалар ва албатта малака оширганлик ҳақида сертификат берилади. "YURIST VA KADR" марказида онлайн ўқув курсларида малака оширишни истаган талабгорлар қуйидаги рақамларга қўнғироқ қилиб боғланиши мумкин 👇🏻 👩‍💻@yuristkadr_menejer 📱 +99890-010-86-15 +99897-731-40-30 +99833- 993-18-80 🗺Манзил: Тошкент шаҳри, Чилонзор тумани, Чўпонота кўчаси, Ц-мавзе, 4-Б уй. Мўлжал: М.Улуғбек метроси 📍Ўқув маркази локацияси Telegram I Instagram I Youtube

Суднинг иш ҳақи ундириш тўғрисидаги қарори ижро қилиндими, демак бу “точка” дегани. Ходим судга мурожаат қилиб, иш берувчининг ишдан бўшатиш ҳақидаги буйруғини ғайриқонуний деб топиш ва ишга тиклаш ўрнига 3 ойлик компенсация ҳамда моддий ва маънавий зарар ундиришни сўради. Суд якунда ходимнинг фойдасига қарор чиқариб, меҳнат шартномасини бекор қилиш ҳақидаги буйруқни ғайриқонуний деб топиб, иш берувчидан ишга тиклаш ўрнига 60 млн сўм компенсация, мажбурий прогул юрган кунлари учун 80 млн. сўм моддий зарар ва 30 млн. сўм маънавий зарар ундириш ҳақида қарор чиқарди. Иш берувчи апелляция шикояти бермади, лекин бироз вақт ўтиб кассация шикояти берди. Бироқ, бунга қадар Мажбурий ижро бюроси ходимлари юқоридаги жами 170 млн. сўмни ходим фойдасига тўлиқ ундириб бериб бўлган эди. Мана шундай вазиятларда, иш берувчи томонининг юқори судга кассация шикояти беришида ҳеч қанда мантиқ ва маъно йўқ, мен сизга айтсам. Чунки, агар юқори суд дастлабки суднинг қарорини бекор қилиб, шикоят киритган тараф фойдасига қарор чиқарса, дастлабки суднинг ижро варақаси орқали МИБ томонидан даъвогарга ундириб берилган сумма, жавобгарга фақат қайтарма ижро орқалигина қайтариб берилиши мумкин. Лекин ФПКнинг 461-моддасига асосан меҳнатга муносабатларига оид пул ундириш талаблари бўйича қайтарма ижрога фақатгина даъвогар берган сохта маълумотлар ёхуд у тақдим этган қалбаки ҳужжатлар асосида суд қарори чиқарилган бўлсагина йўл қўйилади. Бошқа ҳолларда меҳнатга оид пул ундириш, жумладан, иш ҳақи ундириш ҳақидаги дастлабки суд қарори юқори суд томонидан бекор қилиниб, иш берувчи фойдасига қарор чиқарилган бўлса ҳам тўланган сумма қайтарма ижро қилинмайди. Яъни, иш берувчи ходимга ундириб берилган бу суммаларни гарчи пул ундириш ҳақидаги дастлабки суд қарори бекор қилинган бўлсада қайтариб ундира олмайди. Бундай вазиятларда юқори судларга шикоят беришдан наф йўқ ва иш берувчилар шунчаки тақдирга тан беришларига тўғри келади. Ажойибда бу меҳнат ҳуқуқи соҳаси, шундай эмасми? 👉@yuristkadr

Меҳнат ҳуқуқи соҳасини назорат қилувчи органлар орасида Тошкент шаҳар меҳнат инспекцияси нисбатан фаол. Биз ҳам меҳнат ҳуқуқлари ҳимоясида доим қўллаб-қувватлаб келамиз уларни. Фармацевтика маҳсулотлари ҳавфсизлиги маркази раҳбари малакали мутахассис - Равшан Хамидовни МК 157-моддаси билан ишдан бўшатиб юборади. Лекин ўртада ҳеч қандай ёзма келишув тузилмайди. Натижада, ходим Тошкент шаҳар меҳнат инспекциясига ёрдам сўраб мурожаат қилади. Меҳнат инспекцияси ходимни ҳимоя қилиб ФИБ Шайҳонтоҳур туманлараро судига даъво аризаси киритади. Бугун судья Гулруҳ Мамараимова бу иш бўйича ўзининг якуний қарорини эълон қилди. Суд ходимни бўшатишда МК 157-моддаси бузилган деб, уни ўз ишига тиклаш, иш берувчидан моддий ва маънавий зарарларни ундириш ҳақида қарор чиқарди. Шундай қилиб, бугун Тошкент шаҳар меҳнат инспекцияси кўмаги ва суднинг адолати билан яна бир фуқаронинг меҳнат ҳуқуқи тикланди. Суратда меҳнат инспектори Зафаржон Болтаев (чапда) фуқаро Равшан Хамидов (ўртада) ва камина. 👉@yuristkadr

Оддий ташкилотларда меҳнат таътилида бўлган ходим интизомий жазо сифатида ишдан бўшатилса, суд уни албатта ишга тиклайди. Меҳнат кодексининг 163-моддасида ҳақиқатдан ҳам таътилда бўлган ходимларни иш берувчи ташаббусига кўра ишдан бўшатиш мумкин эмаслиги белгиланган. Бошқа соҳа, жумладан, ҳуқуқни муҳофаза қилиш органлари ва ҳарбий хизматчилар бўйича уларнинг махсус қонунчилигида бу ҳақида ҳеч нарса дейилмагани учун Меҳнат кодексидаги юқоридаги қоида уларга ҳам тегишли (МК 11-моддаси). Лекин ҳарбий судлар чиқарган қарорларни кўряпман, ҳарбий хизматчини меҳнат таътилида бўлган вақтда “статья” билан бўшатишган бўлсада, ишни кўраётган ҳарбий судлар бу нарсага эътибор қаратгани йўқ. Умуман олганда, фуқаролик судларида иккара-икки ишга тикланадиган қонунбузарлик ҳолатлари ҳарбийларда бўлса, ҳарбий судлар кўпинча ходимнинг ишга тиклаш ҳақидаги даъвосини рад қилади. Яъни, ҳаммага тенг ишлаши керак бўлган меҳнат қонунчилиги оддий хизматчиларга бошқача, ҳарбий хизматчиларга бошқачароқ ишлайди. 👉@yuristkadr