ТИЛАК ЖЎРА

У киши элнинг хизматини қилиб кетди. Шу сабабли, эл дуоси руҳига етиб турибди. Унинг ёниқ шеърлари адабиётимизнинг мустақиллик олди даври солномасига ўчмас саҳифалар бўлиб муҳрланган. Тилак муаллимнинг асарлари ўзи севган шу эл-юртига яна кўп йиллар хизмат қилади деб ишонаман. https://t.me/tilakjura1947

Исажон Султон, Ўзбекистон халқ ёзувчиси Тилак муаллим Устоз Тилак муаллим билан, адашмасам, 1986 йилда “танишганмиз”. ТошДУ, яъни ҳозирги Миллий университетнинг иккинчи босқич талабаси эдик. Ўша йилдан бошлаб бизга таржима назарияси фани ўтиладиган бўлди. Бу фандан олим Нажмиддин Комилов дарс ўтарди. У кишининг сокин оҳангда, бир нуқтага қараб сўзлашлари ҳалигача кўз ўнгимда. Бир куни аудиторияга Нажмиддин Комилов ўрнига оқ нейлон кўйлагининг енглари шимарилган, миқтидан келган, нигоҳи беғубор ёш бир муаллим кириб келди. Нажмиддин Комилов паст овозда, сокин дарс ўтса, бу киши мавжли дарёдай экан. Таржима назарияси дарси бошқача тус олди. Тилак муаллим назарияни тушунтирар экан, гоҳ юнон мумтоз шеъриятидан, гоҳ ўз адабиётимиздан ўнлаб шеърий мисолларни жўшиб-ёниб ўқиб берди. Дарс эса шеърият дарсига айланиб кетди. Ўшанда Тилак муаллим ўзининг машҳур шеърларидан бири - “Исириқ тутатаётган чол”ни ўқиб берган эди. Хийла узун бу шеър барча бозорларда бўлгани каби, исириқ тутатиб юрадиган чол ҳақида эди. Тилак муаллимнинг шеърида у бутунлай бошқа қиёфа касб этган. Исириқ кўз тегмасин деб солинади-ку? Тилак муаллим уни бутун дунёга исириқ солаётгандай бўлиб туюлганини қаламга олган. Шоирнинг шеър ўқигандаги салобати қандай бўлишини ўшанда кўрганмиз. Тилак ака бизларга бир йил дарс ўтди. Кейинги йили бизлар учинчи босқич талабалари ўлароқ таҳсилда давом этдик. Тилак муаллим янги босқич талабаларига маъруза учун келганида, барчамиз у киши билан ака-укадай суҳбатлашардик. Унда-бунда шеър ёзиб юрадиган талаба дўстлариимз машқларини у кишининг назаридан ўтказиб олишга уринишарди. Биздан бир қур катта ёки кичикроқ талабалар, шу жумладан, Минҳожиддин Мирзо, Назар Эшонқул, Салим Ашур, Собир Ўнар, Луқмон Бўрихон, Шодиқул Ҳамро, Сирожиддин Рауф каби адиб ва шоирлар, шунингдек, пойтахтдаги ва вилоятлардаги юзлаб журналистлар у кишини яхши эслашади. Қоракўлнинг Сайёт қишлоғида вояга етган, ўз таъбири билан айтганда, “айтганларининг шеър эканини билмаган” шоир кейинчалик эрк куйчиси бўлиб етишганини юзлаб асарлари исботлаб турибди. У кишининг мустамлака даврида ёзилган шеърларида озодлик руҳи баралла балқиб туради. Мисол учун, 1980-йилда битилган “Озодлик” шеъри фаранг сюрреалист шоири Пол Элюарга бағишланган. Қоронғу кулбада Ниш урган майса, Сомондай сарғайиб, Титраб, Югуриб бормоқда Васса остидаги Туйнукка қараб… Тилак аканинг қалбида Пол Элюарга муҳаббат жўш урган, дейиш қийин. Гап шундаки, совет тузуми қаҳрга минган ўша маҳалда озодлик ҳақида шеър ёзилмоқда, бундай бағишлов эса яшинқайтарғич вазифасини ўташи керак эди. Ўша кезларда турк шоири Нозим Ҳикматга, Фаластин озодлик куйчиси Муин Бсисуга, Анжела Дэвис деган шоирага, ҳурриятга интилаётган Болтиқбўйи шоирларига атаб шеър ёзиш урф бўлган, у шеърлар эса ўзбек халқининг дарду фиғонини ифодалаганини ҳозир кўпчилик яхши билади. Бошқалар қатори, каминанинг ҳам устозга ҳурматим баланд эди. Шу сабабли, бир қанча шоирларимиз сиймосини гавдалантирган “Озод” романимни ёзиш асносида, давримизнинг бир қанча шоирлари қаторида Тилак Жўрани ҳам бу асарга киритишни ният қилдим. Шоирнинг ушбу мисралари асардан ўрин олди: Дардим дарё бўлиб оқизмас мени, Сени қандай асрай, кўзи қаролиқ... Энди, орадан шунча йил ўтгач, ўша давр воқеалари бот-бот эсимга тушади. Ёш шоир ва олимнинг ҳаётини тасаввур қиламан. Талабалик шавқи қийинчиликларни сездирмаса-да, Тилак акадай адабий давраларимизнинг тўридан жой олишга арзийдиган қанчадан-қанча ёниқ истеъдодлар қандай заҳматли кунларни бошдан ўтказишганини ҳозир яхши тушунаман. Оҳ, десанг, оҳлар десанг, Бу қандай чоғлар десанг, Елкамни тоғдай босган Бу қандай доғлар десанг! Қўл бутун, оёқ бутун, Дил нечун оғлар десанг, Бу қандай имкон, охир! Қўлларим боғлар десанг, Бу умид қандай умид, Дилда жон сақлар десанг! Оҳ урсанг, оҳлар десанг, Бу қандай замон, охир! Тўйиб-тўйиб бақирмоқ, Ёниб-ёниб чақирмоқ Энди бир армон десанг...

Farg'ona 24, 5-iyul_______''Kulolning armoni'' spektakli

#МАТБУОТ_ЖАМИЯТ_КЎЗГУСИ "Қоракўл садоси" газетасининг 2024 йил 26 июнь 10-11-сони билан танишинг. ✅@Qorakoluzofficial👈

Matbuot xodimlari Haqiqat jarchilari, Xalqning xabarchilari, Qalami o‘tkir bari, Matbuot xodimlari. Zumda dunyo kezarlar, Xavf-xatarni sezarlar, Ona yurtin bezarlar, Matbuot xodimlari. Avloniydan qolgan burch, Johillikka kelsa duch, Ma'rifatdan olar kuch, Matbuot xodimlari. Til va adabiyotin, Siyosat kulliyotin, Yoritar xalq hayotin, Matbuot xodimlari. Borni bor, yo‘qni yo‘q der, Mudom millat g‘amin yer, Jasoratli, qo‘rqmas sher, Matbuot xodimlari. Hozirjavob va hushyor, Oliyjanob va tezkor, Vataniga vafodor, Matbuot xodimlari. Ularsiz o‘tmas bayram, Tinim bilmas sira ham. Orzusi "Oltin qalam" Matbuot xodimlari. Murodiga yetsinlar, G‘amdan yiroq ketsinlar, Xushxabarlar eltsinlar, Matbuot xodimlari. ✍️ Shohista Rajabova, Qorako'l tumanidagi 34-maktabning ona tili va adabiyot fani o'qituvchisi 🔻🔻🔻 ✅@Qorakoluzofficial👈