خوانش آثارِ محمدعلی امیرمعزّی

🔻احادیث خیالی در کتاب راهنمای ربانی! 🔸️در کتاب راهنمای ربانی گاه با عباراتی عربی برخورد می‌کنیم که معلوم نیست چگونه و چرا ساخته شده‌اند! ظاهراً چنین وانمود شده که این‌ عبارات، متن حدیث است؛ در حالی که نه در منبعِ ذکرشده و نه در جای دیگری، چنین حدیثی یافت نمی‌شود. در این جا ۶ مورد ارائه می‌شود که همگی با ترجمه انگلیسی مقایسه شده است: ۱. «کنا ارواح نور فنعلم الأظلة أسرار علم التوحید و التحمید، ابن عیاش مقتضب الأثر، ص۶۳.» (راهنمای ربانی، ص۱۲۳، ۸۴، ۱۲۴؛ The Divine Guide, p.164, 34) نه در مقتضب و نه جای دیگر چنین عبارتی یافت نشد. ۲. «اثنی عشر أشباحا من نور بین السماء والأرض یوحدون الله عز وجل ویمجدونه، حدیث نبوی نک. خزاز رازی، کفایة الأثر، ص۱۷۰؛ ابن عیاش، مقتضب، ص۱۲۳» (راهنمای ربانی، ص۱۲۱؛ The Divine Guide, p.162) نه در کفایه، نه مقتضب و نه جای دیگری این عبارت یافت نشد. ۳. «اغلب در سخن امامان به اصطلاحاتی مانند (العقل قطب دیننا) ... (العقل هو القطب الذی علیه مدار وله الثواب) ... (العقل هو ما یحتج به فی امرنا) و غیره برمی‌خوریم. برای نمونه نک‍. کلینی، اصول من الکافی، ج۱، ص۱۰؛ ابن بابویه، علل الشرائع، ج۱، ص۸۸، ۱۰۷ به بعد، ابن بابویه، امالی، ص۴۱۸.» (راهنمای ربانی، ص۵۱؛ The Divine Guide, p.141) هیچ یک از این سه عبارت نه در نشانی‌های ذکرشده و نه در جای دیگری به عنوان حدیث یافت نشد! فقط کلینی گفته است: «إذ كان العقل‏ هو القطب‏ الّذي عليه المدار و به يحتجّ و له الثواب، و عليه العقاب» (الكافي، ج‏۱، ص۹) که این هم حدیث نیست و لفظش هم با آن چه امیرمعزی گفته فرق دارد. ۴. «حدیث امام جعفر صادق: ... إن الإمام یعرف شیعته و اعداه بوجوههم و اسمائهم بعلم الطینة التی خلقوا منها، ابن عیاش، مقتضب، ص۴۱؛ صفار، بصائر، ص۳۹۰ ...» (راهنمای ربانی، ص۱۲۵؛ The Divine Guide, p.165) در مقتضب که چنین چیزی نیست. در بصائر هم با تفاوت‌هایی عنوان باب است نه حدیث: «باب في الإمام أنه يعرف شيعته من عدوه بالطينة التي خلقوا فيها بوجوههم و أسمائهم»‏ (بصائر الدرجات، ج‏۱، ص۳۹۰) اختلالات مشابه دیگری نیز در کتاب دیده می‌شود که منشأ آن معلوم نیست! ✍علی عادل‌زاده

🔻نقش آل بویه 🔹 اگر با آثار شیعه‌پژوهان آشنایی داشته باشید، می‌دانید که آل‌بویه نقشی محوری در بسیاری از این مطالعات دارد. 🔹امیر معزی سر کار آمدن آل‌بویه را نقطه عطفی می‌داند که پس از آن تشیع از عناصر باطنی و عقاید خاص خود مانند ادعای تحریف قرآن صرف‌نظر کرد. 🔹اسرائیلی‌ها نیز شبیه این دیدگاه را نسبت به آل‌بویه دارند؛ لذا سر کار آمدن آل‌بویه، خودش شده یک مقطع حساس که متون شیعیان را بر قبل و بعد خود تقسیم می‌کند. برای نمونه، عنوانی که پژوهشگر اسرائیلی روی ویلوزنی (Roy Vilozny) برای مقاله خود انتخاب کرده این است: "متون حدیثی شیعه پیش از آل بویه: مطالعه موردی البرقی از قم" 🔹اهمیت آل‌بویه، در مطالعاتی در رابطه با هویت تشیع نیز خودش را نشان می‌دهد. برخی معتقدند مراسم عاشورایی/مجالس عزای عمومی برای امام حسین بار اول در این زمان شروع شد. سپس یک مقدمه ظاهراً جامعه‌شناختی ضمیمه می‌شود که: مناسک، شکل‌دهنده هویت هستند و اسطوره‌ها برای این مناسک محتوا فراهم می‌کنند. پس رابطه تنگاتنگی بین شکل‌گیری هویت تشیع، مناسک عاشورایی و تصوری که تشیع از کربلا داشته درست می‌شود. این باعث شده برخی بگویند همزمان با آل‌بویه و تقویت هویت تشیع و تثبیت نقش محوری واقعه کربلا در آن، تصور تشیع از امام حسین و شخصیت‌های پیرامونی از جمله مادرشان حضرت فاطمه الزهرا نیز دگرگون شد. 🔹برخی ممکن است برای صفویه نیز نقش محوری در شکل‌گیری هویت تشیع امروزین قایل شوند. به طور کلی نمی‌توان تأثیر یک حکومت شیعه روی دینداری شیعیان را منکر شد. ولی قضیه آل بویه فرق می‌کند؛ چون در زمان غیبت صغری تشکیل شده و تقریباً همان زمانی است که برخی از جوامع حدیثی تشیع داشت جمع‌آوری می‌شد. ✍علی‌نقی زیدی @AmirMoezzi

دکتر محمدعلی امیرمعزی، پس از چهل سال کار علمی در مدرسه مطالعات عالی سوربن بازنشسته شد.

صحبت‌های محمدعلی امیرمعزی در مورد ایزوتسو و کربن و تفاوت‌های آن‌ها با افرادی نظیر گلدزیهر و نولدکه چهرداد @AmirMoezzi

📖خاستگاه‌های قرآن و اسلام (۲۰۲۲) 🔻قرآن اولین کتاب مقدس اسلام، موضوع مطالعات متعددی در دهه‌های اخیر بوده است. سه مطالعه در این اثر، پرتو متفاوتی را بر پژوهش‌ها پیرامون تدوین قرآن می‌افکند: اولین مطالعه، توسط کریم ارضکی (ویراستار مجموعه)، مربوط به نسخه رسمی قرآن به نام «عثمانی» است. مطالعه دوم که توسط محمدعلی امیرمعزی انجام شده است، به بافت تاریخی پیدایش قرآن می‌پردازد؛ به ویژه که می‌توان آن را در پرتو سنت‌های شیعی که تا دهه‌های اخیر در تحقیقات علمی نادیده گرفته شده بود، مشاهده کرد. سومین مطالعه، توسط پل نوینکرشن، به مسئله آخرت‌شناسی قرآن و جایگاه بینامتنیت قرآن و متون مقدس بایبلی می‌پردازد. @AmirMoezzi

نقد بی‌پرده‌ی محسن کدیور به مبانی تجدیدنظرطلبانه‌ی محمدعلی امیرمعزی

فیلم‌مستند الکافی اکران عمومی و آزاد در مشهد چهارشنبه ۱۶ اسفندماه ساعت ۱۶ سینما هویزه

🔰امیرمعزّی: انقلاب ایران، پروژۀ فکری_سیاسی کُربن را زیر سوال برد. https://t.me/AmirMoezzi

🔻فرازی از خاطره‌ مجید منتظر مهدی از کنفرانسی که در سال ۲۰۱۸ در موسسه مطالعات اسماعیلی برگزار شد به نام باززایی شیعه از قرن ۱۵ تا ۱۷: [ناگهان مادلونگ گفت:] اصلا از اول قرار بود فاطمه جانشین محمد بشه و اشتباه شیعیان اینه که فکر کردند علی امام بوده. امام فقط وصی بوده که قرار بوده وصیت پیامبر بهش عمل بشه ... . فرداش با محمد علی امیرمعزی صحبت می‌کردم. گفت دکتر دفتری خیلی نارحت بوده چون دانشجوهای اسماعیلی اومدند بهش گفتند: یعنی بعد از این باید فاطمه را امام اول بدونیم؟ توی موسسه مطالعات اسماعیلی مادلونگ اسطوره بود و این حرفش برای دانشجوها حجت به حساب میامد. پ.ن: رسم‌الخط منتظرمهدی مراعات شده است @AmirMoezzi