audience statistics "کلاترزان" کهن

Since the beginning of the war, more than 2000 civilians have been killed by Russian missiles, according to official data. Help us protect Ukrainians from missiles - provide max military assisstance to Ukraine #Ukraine. #StandWithUkraine

سایە مرد. نازانم بەڕێز هووشەنگ ئیبتەهاج ناسراو بە سایە کە ۹۵ ساڵ ژیا، بۆ کام دەردی کورد فرمێسکی ڕشت و قەڵەمی جووڵا. مەگەر شاعیران خۆیان ناڵێن: هەستی ئەوان ئینسانییە و نەژادی نییە. کاک سایە بۆ کام کارەساتی کورد لە قاڕنێ و پاوە و هەڵەبجە و ئەنفال و شەنگال و کۆبانێ و عەفرین نووکەقەڵەمەکەی سێبەری خست؟ من نەمدیوە، ئێوە چی؟ چەند ڕۆژە سەیری ئەو هەموو پرسەنامەی کوردە لەسەر گرووپ و کاناڵ و ئیستۆری و پڕۆفایلی تۆڕەکۆمەڵایه‌تیەکان دەکەم، دەڵێم بەشکوو پاکانەیەکم دەست کەوێ منیش تۆزێ خۆم فارسانە گیڤ بکەم. بەداخەوە هیچم نەبینی کاک سایە دێڕێک و بەیتێک بۆ ئینسانی کوردی نووسیبێ. ئەوەی بزانم ئەو پیاوە دەردناسی ئینسانی فارس و پان‌ئێرانیستەکان و خێڵی توودە بوو. وایە یا نە؟ چی بکەم، تەنیا دەتوانم بێژم: ڕۆحی شاد @dastnoosxane @kelaterzankon @irajmoradi

*بەلەک و برابەلەک مێکووک و برامێکووک* لە زمانی فارسی کاتێ باسی گیایەک دەکرێ کە له ڕووی ڕواڵەت و ناوەرۆکەوە لە گیایەکی دیکە دەچێ پاشگری (سا)ی بۆ دادەنن. وەکوو چۆن ناوی (پریسا: پەریسا) بە واتای (چەشنی پەری) هەیە. بۆ گیایش بە هەمان شێوە. لە کوردی نموونەی چەند گیا هەیە کە لە جێی پاشگری (سا)ی فارسی، پێشگری (برا) هاتووە. وەکوو: براگەزنە، براخوژە و ... زۆر گەڕام بە فلۆراکانا نەمبینی کە گیای Galega officinalis لای خۆمانا بێ. لەوانەیە ببێت و من نەزانم. بۆ پشتڕاست‌کردنەوەی شینبوونی ئەو گیایە لە کوردستان تەنیا فلۆرا و وتاری تاکسۆنۆمی دەتوانێ بیسەلمێنێ. چونکا شێوەی ڕواڵەتی زۆر لە مێکووک دەچێ. ــ بەلەک، بەلیک، مێکووک، مێمووکە: شیرین بیان (Glycyrrhiza glabra) ــ برابەلەک، برامێکووکە: شیرین‌بیان‌سا (Galega officinalis) گیای برامێکووکە دوو مادە کاریگەری گوانیدین و گالێگینی تێدایە کە کردوویە بە نموونە بۆ چارەسەری شەکرەی خوێن. ئەوانەی کێشەی دیابێتی جۆری ۲ (نەخۆشی شەکرە)یان هەیە. واتا ڕێژەیەکی زۆر مولکوولی شەکر لە دیوارەی ڕیخۆڵەیان هەڵدەکێشرێتە ناو لوولەی خوێن، ئەوانە زیاتر پێویستیان بەو دوو مادە کاریگەرەی ناو برابەلەک هەیە. گوانیدین و گالێگین کاتێ لە ڕیخۆڵە دەمێننەوە، ڕووکەشێ لە نێوان خوراکی هەرسکراو و لوولە خوێنەکاندا دروست دەکەن کە شەکری ناو خۆراکەکە دەس‌لێنەدراو بەرەو ڕیخۆڵەگەورە و قۆڵۆن دەچێ. لە وڵاتی ئێران چەند حەبێک دروست کراوە (وەکوو گالێگا Galega) لە مێکووک و برامێکووک، بۆ گەیشتن بە چارەسەریی نەخۆشی شەکرە. ئەڵبەت کاتێ نەخۆشی شەکرە گەیشتە ئاستێ کە ناڕێکی کەوتە سەر چالاکی بەردەوامی ئەنسۆلین، ئیتر چارەسەریی تەواو بۆ ئەو نەخۆشە نامێنێ و دەبێ بەردەوام پارێزگاری و پارێز و دەرمان و وەرزش و ئاوخواردنەوە و ... بخاتە بەرنامە کە کێشەکەی تەشەنە نەکا. برایان گالێگایش وەک هەموو حەبێکی کیمیاوی چونکا لە سیکل و چەرخەی سەنتزی مادە چالاکەوە دروست دەکرێ، زیانی لاوەکی هەیە، بەڵام لە چاو حەبی کیمیاوی سەنتتیک کەمتر. ................... ساڵانە وەرزی پاییز کارگەکانی دەرمان لە شیراز و ئەسفەهان دێنە ناوچەی مەریوان و بانە و سەردەشت، بە تراکتۆری جاندیێر و گاسنی قووڵ دەکەونە گیانی خاکی بێ‌خاوەنی ئەو کوردستانە و هەرچی مێکووک هەیە لە ڕیشەی دەر ئەکێشن و بە گڵ و گەڵاوە باری دەکەن و دەیبەن حەبی گالێگا و گلیسیرینی لێ ساز دەکەن. بەداخەوە ئێمە خۆمان هەوڵێک نادەین کە ئەو مادە خاوە هەرزان و خۆڕاییە بکەینە دەسمایە و داهات. ئەوان دێن و بێ ئەوە یەک تمەن پارە بدەن لە کێڵگە و دارستانی ئێمە دەریدێنن و دەیبەن. زۆر جار جوتیارم بینیوە پاڕاوەتەوە کە گاسن بخەنە زەویەکەی بەشکوو مێکووکی لە کۆڵ بێتەوە. ✍ ئیرەج مورادی

نامەکەی عاسی مستەفا ئەحمەد شایەتحاڵێکی ئەنفال و وڵامدانەوەی دیوانی سەرۆک‌کۆماری عێراق @dastnoosxane @kelaterzankon @irajmoradi

🧳 کاتێ دەسەڵاتی بەعس بەوپەڕی بێ‌شەرمییەوە کۆمەڵکوژی کورد بە ئەنفال ناو دەبات. 🧳 کوردێک دوای ٨ ساڵ زیندانی و دیلبوون لە ئێران دەگەڕێتەوە و دەبینێ بنەماڵەکەی نەماون. ئەویش نامە بۆ سەدام دەنووسێ و ئەویش وڵامی ئەداتەوە. عاسی مستەفا ئەحمەد ئەو سەربازە عیراقیەی كە هاوسەر و منداڵەكانی لە شاڵاوی ئەنفالدا بێ سەروشوێن بوون، ۷ــ۵ــ۲۰۲۲ بە نەخۆشی لە سلێمانی كۆچی دوایی كرد. لە سەردەمی ڕژێمی ڕووخاوی بەعسدا، هاووڵاتییەکی کورد بە ناوی عاسی مستەفا ئەحمەد، لەدایکبووی ساڵی 1952 خەڵکی شاری چەمچەماڵ کە ژنێک و سێ منداڵی هەبووە، بردراوە بۆ سەربازیی لە سوپای عێراقدا و ڕەوانەی بەرەکانی جەنگ لەگەڵ ئێران کراوە و لە ڕۆژی 27/3/1982 بە دیلی کەوتووەتە دەست سوپای ئێران و هەشت ساڵ دیلی ئێران بووە. ڕێکەوتی 24/8/1990 لە کاتی گۆڕێنەوەی دیلەکانی نێوان عێراق و ئێراندا ئازاد کراوە و گەڕاوەتەوە چەمچەماڵ، بەڵام چاوی بە خێزانەکەی نەکەوتووەتەوە و پێیان گوتووە، ئەندامانی خێزانەکەی لەلایەن سوپای عێراقەوە گیراون و بێسەروشوێن کراون. عاسی مستەفا ئەحمەد بە ناوی سەربازێک کە لەپێناو عێراق و سەدامدا جەنگاوە و هەشت ساڵ دیل بووە، لە ڕێکەوتی 4/10/1990 لە نامەیەکدا ناوی ئەندامانی خێزانەکەی بۆ سەدام حسێن، سەرکۆماری ئەوکاتی عێراق دەنووسێت و داوای ڕوونکردنەوەی چارەنووسیان دەکات. دوای سێ هەفتە لە ڕێکەوتی 26/10/1990 سەرۆکایەتیی دیوانی کۆماری عێراق لە نامەیەکدا وەڵامی دەداتەوە کە: ''بەڕێز عاسی مستەفا ئەحمەد، ژنەکەت و مناڵەکانت لە کاتی پرۆسەی ئەنفالدا لەناو براون، کە لە ساڵی 1988 لە ناوچەی باکوور جێبەجێ کرا''. ئەندامانی خێزانەکەی عاسی مستەفا ئەحمەد کە ئەنفال کراون، بریتی بوون لە: - عەزیمە عەلی ئەحمەد، لەدایكبووی 1955 (هاوسەری). - چرۆ عاسی، لەدایکبووی 1971 (کچی). - فەرەیدوون عاسی، لەدایکبووی 1981 (کوڕی). - ڕووخۆش عاسی، لەدایکبووی 1982 (کوڕی). @dastnoosxane @kelaterzankon @irajmoradi

یاران و همراهان ارجمند با سلام و احترام بدین‌وسیله به اطلاع‌ می‌رساند، شمارۀ 21 مجلۀ کشکول که در پاییز 1401 منتشر می‌شود، ویژه‌نامه‌ای است در خصوص میراث خطیِ پزشکی در کردستان، بدین‌وسیله از همیاری و همکاریِ قلمی‌تان استقبال می‌کنیم. مهلت ارسال مقاله تا 30 مردادماه می‌باشد. مدیر و سردبیر مجلۀ کشکول / محمد عبدلی 🌺 31-04-1401 🌸 @kashkultv

"دا لایێ بدیە لامەوە" دڵبەر نیان داخت نە دڵ، زامدارەنان مات و خجڵ لەت لەت بیەن جەرگم بە چڵ، دا لایێ بدیە لامەوە باڵات نەهاڵ عەرعەرەن، باغت نەمامی نەوبەرەن روخسارت چون ماهـ و خوەرەن، دا لایێ بدیە لامەوە .... "دەروێش" هەر دەم ببۆ فەدات، ئەی دۆست نزیک دوور وڵات ئەروام مودام نە خاک پات، دا لایێ بدیە لامەوە ‍‌‎‌‌‌‌.......... بەشێک لە شیعرێکی دەروێش بۆڕیەری @dastnoosxane @kelaterzankon @irajmoradi

فەقێ / دەروێش سادق بۆڕیەری شاعیرێکی گومناوی ساڵەکانی (1250ــ1340 کۆچی)، خەڵکی ئاوایی بۆڕیەری ناوچەی ژاوەرۆ. وەک لە شێعرەکانیدا دیارە مۆریدی شێخ عوسمانی سیراجەدینی یەکەم بووە. لە کەشکۆڵێکی مەڵا وەهاوی ئاریان، کۆمەڵێ شێعری ئەم شاعیرە بە نازناوی (دەروێش) و (بۆڕیەری) هاتووە. بە هەورامی و سۆرانی و فارسی شێعری داناوە. دەستخەتی ڕوونووسکراوی ئەو شێعرانە ئێستە لای برای هێژا و تێکۆشەر کاک موحەمەد ڕەحیمی‌یە لە بۆڕیەر. ۱۷ پووشپەڕی ۱٤۰۱ سەفەرێک چووین بۆ بۆڕیەر. لەگەڵ کاک موحەمەد کەوتینە قسە و باس لەسەر دەروێش بۆڕیەری. بەڕاستی ساغکردنەوەی ئەو دیوانە هەر لە کاک موحەمەد دەوەشێتەوە. هیوادارم ئێوەش ئەگەر شێعر و باسێ لەو شاعیرە شک دەبەن، بۆمان بنێرن. وێنە: بینای کۆنی سەردار کوڕی عەلی ئەکبەر خان شەرەفەلمۆلک ناسراو بە (حمام سه‌ردار) لە ئاوایی بۆڕیەر @dastnoosxane @kelaterzankon @irajmoradi

گەشتێک لە مەریوان بۆ: ــ هانەو قوڵ ــ کێڵگەی زەعفەران ــ مەزاری مامۆستا بێسارانی ــ ئاوایی بۆڕیەر ـــ کوانووی ناو دیوار ـــ حەمامی سەردار کوڕی عەلی ئەکبەر خانی شەرەفەلمۆلک ـــ کۆکردنەوەی زانیاری مەیدانی لەسەر سادق بۆڕیەری (دەورێش) ــ پیر یۆسف ئاریان ــ خەڵیفە عبدالوهاب ئاریانی ــ هانە بناوان ـــ چەند دەستنووسی کۆن و ... @dastnoosxane @kelaterzankon @irajmoradi

یۆسف یاسکە (۱۰۰۲ ــ ۱۰٤۰ کۆچی) یا وەیس بە دەرگات، یا وەیس بە دەرگات بە یەقین ساف ئامان بە دەرگات بە بارگەی بوڵەند، بە خەیمە و خەرگات بە مێشەکۆ زێد، بەرز نەزەرگات بە بەرگ ئەتڵەس زەڕباف زەڕت بە کەمیز ساف، سینەی مەڕمەڕت هەر ساڵ نازاران میان جە نۆوە وێ مەدان نە خاک ئاستانەی تۆوە خاک ئاستانەت چوون مەتای جەننەت زاهر بۆ جە لات پەی شەفا و شەربەت هانام هەر وە تۆن وەیس مێشەکۆ توولە نمامان ئەسپەردیم وە تۆ کتێبی: سرودی بادیە، مەلا مەحیەدین ساڵحی ✍ ئیرەج مورادی باقلاوایی @dastnoosxane @kelaterzankon @irajmoradi

ناونیشانی (وەیسی قەرەنی) لە کوردستان کتێبی (مرآت الممالک) کە سەیدی عەلی کاتبی ژنراڵی عوسمانییەکان کاتی خۆی ۱۵۵۷ ز. (۹٦٤ کۆچی) لە ڕێی هەمەدان هاتووەتە ناوچەی مایەشت و بەرەو بەغداد چووە، سەردانی مەزاری وەیسی قەرەنی کردووە. چەند تێبینی: ــ لە دەستنووسەکە (لورستان، کوردستان) وەک ڕێنووسی ئێستەی کوردی هاتووە. ــ لە ڕێی بێستوون هاتووەتە قەسەبەی وەیسی قەرەنی، دواتر شەوێ لە قەڵازەنجیر [شاری دەڕنە: میرنشینی قوبادی و باجەڵانیەکان] ماوەتەوە و بە ڕێی قەسری شیرن چووە و لە چۆمی (طقور اولوم: نە مرگ؟؟) پەڕیوەتەوە و چووەتە بەغداد. ــ یەکەم جار ۱٨۹۵ (۱۳۱۳ کۆچی، ۱۲۷٤ هەتاوی) لە ئەستەنبوڵ چاپ بووە. ــ ساڵی ۱۳۵۵ هەتاوی لە تاران ئەو سەفەرنامە بەشی ئێرانی کراوەتە فارسی. لە فارسیەکە لاپەڕە ۱٨٤ــ۱٨۵ باسی کوردستانی کردووە. لە کتێبی (نورالانوار، عبدالصمد توداری: ۱۰۹۹ کۆچی) هەم باسی مەزاری حەزرەتی وەیسی قەرەنی کراوە لە دەشتی مایەشت. ئەڵبەت بۆچوونی هەندێ لە مێژوونووسان ئەوەیە ئەوە مەزاری وەیس ناوێکی دیکەیە و وەیسی سەردەمی پێغەمبەر نییە. ✍ ئیرەج مورادی باقلاوایی @dastnoosxane @kelaterzankon @irajmoradi

کتێبێک لەسەر میرزا فەرەجوڵا زەکی گلەیی مەریوانی ــ یەکەم کەس کە چاپخانەیەکی بە ناوی (مطبعە علمی کردستانی) داناوە. ــ یەکەم جار کتێبی شەرەفنامەی چاپ کردووە. ــ یەکەم جار کتێبی مەولەوی تاوگۆزی چاپ کردووە. ــ میرزا فەرەج خەڵکی ئاوایی گلە سەر بە سەرشیوی مەریوان بوو ــ بەهیە کچی میرزا فەرەج کتێبێکی هەیە به ناوی (کوردستانی خۆشەویستم). لەوێ باسی خۆی و باوکی دەکات. بەهیە خانم یەکێ لە بانگخوازانی بەهایی بوو لە جیهان. کەسایەتیەکی زۆر ناسراو بوو ــ ... تێبینی: سەرجەم توێژەران لەسەر ئەو کەسایەتیە، تەنیا پەرژاونەتە سەر ڕێچکەی ژیانی لە بەغدا و قاهیرە. بەندە لە سێ ساڵ پێشەوە پێوەندیم بە خوشکەزازا و ئامۆزازاکانی ئەو کەسایەتیە لە مەریوان و سنە گرتووە و سەرجەم کۆلکەنامەی بنەماڵەکەی، بەسەرهاتی خوێندنی لە گلە و سنە و سلێمانی و بەغدا، مامۆستاکانی، دەستبەکاربوونی لە ئاشەکەی باوکی و دەرس گوتن بە برا و خوشکەکەی، هەڵاتن بە دەست ئاشەوانی و ڕووکردن لە خوێندن، باسی ژیانی لە ڕێی وتووێژ لەگەڵ مەلا ڕەشیدی گلە کە تەنیا کەسێ بووە تەلەفۆنی لەگەڵ خاتوو بەهیە پێوەندی بووە، ئەوانە هەموو نووسیوەتەوە. @dastnoosxane @kelaterzankon @irajmoradi