تاریخ و دانشنامه شمال ایران
کانالی برای پژوهشگران تاریخ ، جغرافیای تاریخی ، باستان شناسی ، فرهنگ و ادبیات شمال ایران ارسال فایل های مرتبط توسط همراهان کانال @Hkavoosi47
Ko'proq ko'rsatish2 321
Obunachilar
Ma'lumot yo'q24 soatlar
+217 kunlar
+5730 kunlar
Post vaqtlarining boʻlagichi
Ma'lumot yuklanmoqda...
Find out who reads your channel
This graph will show you who besides your subscribers reads your channel and learn about other sources of traffic.
Nashrni tahlil qilish
| Postlar | Ko'rishlar | Ulashishlar | Ko'rish dinamikasi |
01 @diarkoo
📚 مشتی از مرواریدهای فراموش
شده ی مازندران (فرهنگ واژگانی)
✍نویسنده : علی طالبی.
آمل: طالب آملی، 1393"چاپ2".
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
https://t.me/+KAwerwnqjX9mNjlk | 243 | 7 | Loading... |
02 @diarkoo
📚 فرمانروایان گمنام
جلد اول
✍تألیف : پرویز اذکائی
تهران- 1367
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
https://t.me/+KAwerwnqjX9mNjlk | 200 | 0 | Loading... |
03 @diarkoo
📚 فرمانروایان گمنام
جلد اول
✍تألیف : پرویز اذکائی
تهران- 1367
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
https://t.me/+KAwerwnqjX9mNjlk | 158 | 3 | Loading... |
04 @diarkoo
🗡 : خنجر زرین هخامنشی
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
@diarkoo
مزین به : دو کله شیر غران
یافت شده در همدان
این سلاح در مواقع تشریفات رسمی به کار می رفت و سلاح مشابه را که در جنگها به کار می گرفتند معمولا از مفرغ ساخته می شد...
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
https://t.me/+KAwerwnqjX9mNjlk | 195 | 2 | Loading... |
05 @diarkoo
📚 مشتی از مرواریدهای فراموش
شده ی مازندران (فرهنگ واژگانی)
✍نویسنده : علی طالبی.
آمل: طالب آملی، 1393"چاپ2".
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
https://t.me/+KAwerwnqjX9mNjlk | 235 | 1 | Loading... |
06 @diarkoo
📚 فرمانروایان گمنام
جلد اول
✍تألیف : پرویز اذکائی
تهران- 1367
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
@diarkoo
آقای پرویز اذکایی مؤلف کتاب حاضر
معروف به سپیتمان ، پژوهشگر تاریخ، جغرافیا، زبان و فرهنگ همدان بود.و بیش از ۵۰۰ عنوان اثر اعم از کتاب، رساله یا مقاله از وی طبع و نشر شده، که عبارت از ۴۰ کتاب و ۷۰ رسالهٔ علمی، و مابقی گفتارهای بلند و کوتاه در دائرةالمعارف‌ها و نشریات معتبر است. و همچنین توانسته است، در منابع و متون معتبر قدیم و نقد و سنجش آنها ما را از احوال و افکار و آثار خاندان هایی که در بخشی از ایران فعالیت حکومتی داشته اند آگاه نماید .
آقای اذکایی در کتاب حاضر به تحقیق و احوال سه خاندانی که در همدان فرمانروایی داشته اند پرداخته و نشان داده است که اینان اگرچه تازی تبار بوده اند جنب و جوش و مقصد و مقصودشان برخوردار از جوهر ایرانی بوده و تفکرشان یکسره با ایراندوستی و ایران خواهی آمیختگی داشته است.
در همین جا باید یادآور شد که مقصود از «کرج» مطلقاً کرج تهران نیست بلکه مراد کرج (ابودلف ) است که شهری کهن در میانه اصفهان و همدان ،بود و تقریباً با «اراك» امروزی منطبق میباشد «کرج» تهران نو آباد است و پیشینه تاریخی پرآوازه نداشته است.
@diarkoo
فهرست مطالب
بخش یکم امیران کرجی
۱ -امیر ابودلف قاسم عجلی ۱- امير عبدالعزيز بن ابی دلف۳- امیر دلف بن عبدالعزيز ۴- امیر احمد بن عبدالعزيز ۵- امیر عمر بن عبدالعزيز ۶- ابولیلی حارث بن عبدالعزيز امیر بكر بن عبدالعزیز
بخش دوم: حسنویگان برزکانی
۱- امیر حسنویه بن حسین ۲ - امیر بدر بن حسنویه ابوالبدر هلال بن بدر استدراك و پیوست
بخش سوم علویان همدان
بهره یکم - سادات حسنی
بهره دوم - شریفان علوی همدان
بهرۀ سوم - علاءالدوله های همدان
بهره چهارم - یادداشت تاریخی پیوست
(الف). دوره مماليك (ب). تازش مغولان
بهره پنجم - آثار علویان همدان
بهره ششم - استنتاج کلی و استدراکات
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران @diarkoo | 187 | 3 | Loading... |
07 @diarkoo
در شناخت البرزیان
نویسنده : استاد نصرالله هومند
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
@diarkoo
باشندگان پتشخوارگر (کوهستان کمانی خوار - البرز) از دورترین زمان باستانی تا به این زمان، بنا به ویژگی جای باش خویش (موقعیت اقلیمی) نگاهبان باورها و آیین های دینی و ملی و زبان و فرهنگ و تاریخ نیاکان خویش بوده اند. پایبندی آنان به باورها و آیین های ملی و دینی پیشینیان ( آیین مهری)، ایرانیان زرتشتی آنان را پیرو دیویَسنَه و خود را مَزدیَسنَه می پنداشتند. اما همین باشندگان البرز پس از فروپاشی سلسله ساسانیان، بیش از دو سده نگاهبان آیین و دین کهن بودند.
@diarkoo
باشندگان البرز (اعم از کوهستان و جلگه مازندران و گیلان، و نیز نواحی جنوبی آن) گذشته از آنکه مسلمان بوده و بیشترشان دارای مذهب شیعه هستند، هنوز در میان شان جدای از زبان و فرهنگ باستانی - باورها و نگرش های آیینی، از دوران باستان نیز به یادگار مانده است .
برگزاری آیین مادرمه madarm یعنی: آیین نوشدن هر ماه زمینی (⬅ باستانی کهن) پیش از دمیدن خورشید، [که راقم از دوران کودکی و نوجوانی به یاد دارد] نشانه ارجمندی زمان در نزد زروانیان و مهریان به شمار می رود.
برگزاری آیین و جشن روز ۲۶ سپندارمت (=نوروز ماه ۲۶، پنج شبانروز پیش از آغاز سال نو باستانی خراجی) و تیر جشن (=تیرماه سیزه) و... در آیین مهری، هریک گواه ماندگاری نشانه هایی از باورها و آیین های دینی و ملی ایرانیان از هزاران سال پیش تا به این زمان است.
برگزاری هرگونه آیین و جشن، به ویژه جشن های هنگامی (فصلی) به شناخت درست زمان، و سنجش و نگاهداشت زمان بستگی داشت...
@diarkoo
▫درباره جشن ها و آیین های باستانی
در مازندران و گیلان
1- جشن نوروز: «بهار جشن» در آغاز اعتدال بهاری، در مازندران و گیلان به همان گونه است که در همه جای ایران و هرات، بلخ، بخارا، بدخشان و ... برگزار می شود. جشن نوروز بزرگترین جشن ملی مردم گیلان و مازندران است. در گیلان هرساله در دل تابستان جشن نوروزبل برپا می شود.
۲- «تیر جشن» این جشن هر ساله برابر شب سیزده تیرماه باستانی تبری (مازندرانی) همزمان با شب ۱۲ آبان ماه در فصل پاییز) و سیزده تیرماه باستانی دیلمی (گیلانی) با اختلاف ۱۵ شبانروز در گیلان و مازندران برگزار می شود. این جشن ملی، از دوران باستان تا به اکنون جشن مشترک
میان کوه نشینان و دشت نشینان گیلان و مازندران است.
۳- جشن هشت و هشت یا میر روز:
مطابق ۱۶ مهرماه باستانی تبری و ۱۶ امیرما باستانی دیلمی با اختلاف ۱۵ شبانروز - در گذشته - در میان گالش ها و چوپانان در کوهپایه ها و بُنِه های برگزار می گردید. در این روز مردمان با تن های شسته، لباس های پاکیزه، ارغوانی پوشیده وپایکوبی می کردند.
۴- جشن ۲۶ نوروز ماه جشنی بوده است که ۵ روز پیش از رسیدن آغاز سال باستانی (خراجی) تبری (مازندرانی) همانند دوران گذشته برگزار می گردد. این جشن را در منطقه بندپی و سوادکود مازندران «عيدماه» می نامند. اهالی منطقه بندپی و سوادکوه و لاریجان و دیگر جاهای مازندران مانند گذشته با فرارسیدن ۲۶ نوروز ماه پس از شستشوی بدن به مزارها و امامزاده ها رفته و برای شادی روان درگذشتگان پس از قرائت قرآن و فاتحه خیرات می کنند. پس از آن در یک جا گردهم آمده و در بلندی ها آتش افروخته سپس به بازی های محلی مانند کشتی لوچو و غیره می پردازند.
@diarkoo
پایان نوروز ماه، آغاز فردینه ماه و اول سال خراجی (تبری) است. اما برگزاری جشنی به نام جشن نوروزی در میان نبود و نیست. لذا عنوان نوروز طبری از سوی برخی، خالی از وجه و بی مورد است.
توجه: اصطلاح «جشن عیدماه» با مفهوم فرود آمدن روان های پاک و فره وشی در روزهای اندر گاہ (پتک) به هنگام آغاز بهار قابل بررسی است. انتقال و حضور اندرگاه پَرسی در میان ماه آبان و آذر، مربوط به تحول تقویمی به هنگام برگزاری نوبه هجدهم وهيژک (کبیسه) در میانه دوره ساسانیان (۴۳۶ میلادی) است. تا آئین و نمازهای دو «گاهان» در دو تقویم وهیژکی (رسمی) و پَرسی (عُرفی) همزمان به هنگام اعتدال بهار برگزار شده باشد.
(به کتاب تاریخِ تاریخ در ایران رجوع شود)
جشن ۲۶ نوروز ماه مربوط به دوران رواییِ آئین مهری و از روزگار خدیو چهان :
فریدون اثفیان و به پاس پیروزی وی بر آخرين ضحاک (قياس: با پایان کار اکدیان در بابل: ۲۷۶۷ پ.م.) به یادگار مانده است. برای توضیح بیشتر می توان به کتاب های «آیین ها و باورداشتهای گیل و دیلم» و «مقاله واژه های از گاهشماری کهن دیلمی» کتاب سومین کنگره تحقیقات ایرانی و چهار خطابه، و کتاب «گاهشماری باستانی مردمان مازندران و گیلان» رجوع کرد
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران @diarkoo | 307 | 4 | Loading... |
08 @diarkoo
📚 معرفی کتاب پهلویان
گوران، هورامی، لک ، کلهر، فیلی و دیملی
گذری بر تاریخ تحلیلی سرزمین های آریایی
و حکمت خسروانی
✍ تألیف: طیب طاهری
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
@diarkoo
ص-۲/
در سال 2013 تقویم "روژژمیر ئاریایی کوردی" را به زبان کوردی تدوین و تنظیم میکند. این تقویم برای اولین بار متناسب با تقویم نجومی و بر اساس محاسبات گاهشمار و علم التنجیم ارائە داده شده است. در سال 2013 "زبور حقیقت" را با رسم الخط کردی در 1200 صفحە بە چاپ میرساند. در سال 2014 کتاب "بانگ سرحدان"رامنتشر میکند.
@diarkoo
در سال 2020 کتاب «پهلویان» (گوران، لک، کلهر، فیلی، دیملی) که شرح تاریخ تحلیلی منطقه پهلویان و یا بلادالفهلویین است را به زیر چاپ میبرد.
ودر (کتاب پهلویان، ص 124)
قداست سرزمین ماد (پهلویان) در کلامی
از نامه سرانجام آورده است.
ئەو رووی ماتیان
بارگای شام وەستەن ئەو رووی ماتیان
ئەو رۆ نیشتە بیم نە کۆشک کیان دیم ئاو، ئەو رۆ گەوا دا وە گیان
(نسخه خطی. سرانجام، ص51.)
▪️بر روی (مکان- سرزمین) مادها/ تجلی بارگاه شاه را شاهد بودم ، بر مکان مادها / آن روز من در کوشک و قصر کیانی نشسته بودم/ دیدم که حتی آب هم گواهی حقانیت این سرزمین را با دل و جان میداد. (برخی ماتیان را مادیان رود در کوهدشت تعبیر میکنند که میتواند صحیح باشد، زیرا نام این رود از ماد گرفته شده است؛ اما چون اشاره به کیانیان دارد میبایست به دوره ای مرتبط با کیانیان برویم.
@diarkoo
✔️نگاهی به مطالب کتاب پهلویان (جلد 1)
طیب طاهری که در 630 صفحه تنظیم شده.
▫️جلد اول این کتاب دادەهای سرزمین پهلویان، گوران، زبان و ادبیاتِ پهلویات، فرهنگ و هنر در پهلویان، شاهنامهٔ گورانی، مغ های کرپن مادی (مجوس)، حکمت خسروانی،… را تبیین میکند.
▪️اینکه آیا گوران فقط یک زبان است یا یک ماهیتِ دارای شاخصه؟!
▫️چرا تا کنون هیچ تعریف جامعی از حکمت خسروانی ارائه داده نشده است؟
▪️چگونگی رابطهٔ حکمت خسروانی با گورانان.
▪️و موارد دیگر پیرامون: هورامان، لک، لر، کلهر، فیلی و ایلامی، گروسی، اردلانی، کلیایی و زنگنه، زازا، باجلان، شبک، سنجابی…
▫️ این کتاب نخستین تعریفِ منطبق با اسناد از سرزمین پهلویان را مطرح کرده است؛ برای تهیهٔ آن به کانالهای ارتباطی انستیتو مراجعه شود.
@diarkoo
▪️فهرست مطالب ؛ سرزمین پهلویان
▫️پهلویان قبل از هجوم اعراب
▫️پهلویان در قرون اولیه هجری
▫️سیمره و سیروان لر ،کوچک
▫️ شهرزور ،ماهیدشت ،حلوان،
بافته کوه،بلوران ،دینور
@diarkoo
▪️قبایل و ایلات اولیه ی پهلویان
▫️گوران
▫️گوران در قرون اولیه هجری
▫️گوران از قرن پنجم تا قرن هشتم
▪️فصل دوم:
قبایل و ایلات پهلویان
▪️ اقوام و ایلات سرزمین های پهلویان
▫️ظهور ایلات ،زنگنه ،اردلان هورامی فیلی
و ،ایلامی لک ،کلهر ،کلیایی .گروسی
▪️هورامی یا گورانی؟!
▫️زنگنه - کلهر- فیلی - زازا دیملی
▫️مختصری از اردلان، کلیایی ،گروسی چرداولی ، باجلان شبک ،جمور، شیخانی و برزنجه یی سنجابی و ....
▪️میرنشین های پهلویان
عیشانیه - برزیکانی - بنی عناز - برسقیان
- شبانکاره
▪️فصل سوم
میرنشینهای ایجاد شده در پهلویان
▫️اتابکان لر کوچک و اردلان ها
▪️فصل چهارم
زبان و ادبیات پهلوی ، فهلویات
زبان و ادبیات پس از شکل گیری و استقلال ایلات پهلویان - ادبیات کلهری - ادبيات لكي.
- هورامی - گروسی ،کلیایی - چرداولی
▫️زبان و ادبیات پس از گورانی
▪️ادبیات تازه بنیاد پهلویان
@diarkoo
فصل پنجم
▫️فرهنگ و باور در پهلویان
▫️فرهنگ و هنر (شاهنامه)
▫️موسیقی و حفظ مقامهای باستانی .
فصل ششم:
▪️حکمت خسروانی گوران و ،آریایی ایرانویچ ایرانشهری و ..
▪️پهلویان ، مغ و گوران
▫️حکمت خسروانی و مبانی فکری فلسفی آن
▫️پیروان حکمت خسروانی
▫️حکمت خسروانی و اسطوره
▪️آراتا سرزمین پهلویان
▫️پهلویان قبل از هجوم اعراب
▫️پهلویان در قرون اولیه .هجری
▪️قبایل و ایلات اولیه پهلویان
▫️گوران
▫️گوران در قرون اولیه هجری
▫️گوران از قرن پنجم تا قرن هشتم
@diarkoo
▪️تطبيق اساطیر
▫️زروان
▫️شیر و خورشید
▫️تأثیر آموزه های مغان میترایی در شکل گیری مسیحیت
▪️حکمت خسروانی در گذر زمان ...
▪️عداوت نخست دشمنی زردشتیان با مغ های مادی
▪️عداوت دوم -
دشمنی برخی از اکراد با مردمان -پهلویان گوران ، رشد ناسیونالیست سنی سورانی- کرمانجی.
جهت تهیه کتاب - 09359227474
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران @diarkoo | 269 | 8 | Loading... |
09 @diarkoo
ویهان( Vi.hān)یک نام کهن مازندرانی
. تاریخ و دانشنامه شمال ایران
@diarkoo
نام پسرانه ویهان با تلفظ /Vi.hān/ و املا Vihan یا Veehan در زبان فارسی به معنی نیکان امده اما در زبان پهلوی به معنای علت و سبب نیز بکار گرفته شده اما در زبان سانسکریت که زبان مازندرانی ریشه و پیون با آن دارد ، مترادف طلوع خورشید (sun rise) ، نور صبحگاهی وهمانندنام واژه "رُجا" که نامی برای دختران مازندرانی است ویهان نامی برای پسران در مازندران می باشد.
در زبان سانسکریت مترادف طلوع خورشید (sun rise) ، نور صبحگاهی (morning light ) سپیده دم (dawn) و یکی از نام‌های رایج در مذهب هندو به شمار می‌رود .
همچنین گفته‌اند ویهان نام فرزند سهل، یکی از سرداران دیلمی قرن سوم بوده‌است ، می باشد .برگزیدن نام های کهن مازندرانی برای فرزندان توسط والدین می تواند جامعه و سرزمین مازندرها (امرد ها ، مردی ، آماردان که ریشه در مازد و مزندر های باستان را دارد ) را به هویت و فرهنگ ایرانی پیوند بدهد.
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران @diarkoo | 275 | 4 | Loading... |
10 @diarkoo
📚 معرفی کتاب پهلویان (جلد اول)
گوران، هورامی، لک ، کلهر، فیلی و دیملی
گذری بر تاریخ تحلیلی سرزمین های آریایی
و حکمت خسروانی
✍ تألیف: طیب طاهری
@diarkoo
طیب طاهری محقق و تاریخ پژوه
نویسنده، پژوهشگر، وبلاگ نویس، روزنامه نگار و فعال مدنی در حوزه های آیینی ، فرهنگی، ادبی، فلسفی، اجتماعی است. او در شهریور ١٣٥٧ خورشیدی در شهرستان صحنه کرمانشاه متولد شده است.
طاهری جهت انجام تحقیقات میدانی به کشورهای جمهوری آذربایجان، روسیه، ترکیه، سوریه، عراق جهت استخراج نسخ خطی مربوطه بهره‌مند میگردد، و این مهم دستمایه میگردد تا آرشیوی از نسخ خطی مربوط به" کلامهای هورامی و شاهنامهٔ کردی" را در اختیار داشته باشد.
او در سال ٢٠٠٩ شرحی تحلیلی، تطبیقی بر اساس منابع دسته اول (شرحی برنحلەهای فکری و اعتقادی کردستان)" منتشر میکند. در سال ٢٠١٠ کتاب "زیگ آریائی- کردی" را بە چاپ میرساند. این کتاب بە گاهشمار در نزد کردان پرداختە است و در برگیرندهٔ مسائل مربوط بە علم التنجیم در این حوزه میباشد.
ادامه 👇👇
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
https://t.me/+KAwerwnqjX9mNjlk | 301 | 6 | Loading... |
11 @diarkoo
🎼 حماسی روسم (رستم)
🎙 : شهرام ناظری
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
@diarkoo
و یاد او روژه باج و زال سنید
گلیم گوش گردی پوس بور کنید
فدای ناود(ت) بام صاحب زور و رخش
بورد بی اندیش شیر دل نلخش روسم!
پوس بور رزم بپوشه نور
ران بنیه رکاو رخش تکاور
اشکپوس راگه ی میدان کردن بن
و سوز مپرسو هوال پیله تن
روسم! روسم!
وریزه! نخاو! کی وخت خاون
وخت داوای داو افراسیاون!
روسم!
روسم!
سپای قورس شاه کردی سرنگون
زنون جادو قلتانی و خون
سرخاو شای زنگی شای تنزیل سوار
ویش و سپاسانش کردی تار و مار
روسم!
له سر تا و پا سیا برگمن
بی دوس قرچه قرچ ریشه ی جرگمن
له تاو دوریت دل بی قرارن
بینایی دیده م جه خفت تارن
روسم و فدای رخش گلگونت
سرم و سرگرد تیر پر خونت
روسم!
ایرانی تنیا و توش هن امید
رای امیدشان مکه ناامید
روسم! روسم!
فدای ناوِت روسم!
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
https://t.me/+KAwerwnqjX9mNjlk | 304 | 5 | Loading... |
12 @diarkoo
نگاهی کوتاه به نور و بزرگان آن
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
@diarkoo
ص-۲/
در این دوره حکامی از منطقه یوش نور همچون عباسعلی بیک ویلک یوشی نوری بر محال ثلاث نور، کجور و کلارستاق حاکم بودند. در دوران سلطان حسین صفوی، کیا نعیم بیک میار از خاندان کلارستاق که از نوادگان ملک کیومرث رستمدار بود حکمران محال کجور، کلارستاق، کلاردشت و مضافات گردید. در عصر زندیه محمد خان دادوئی از خاندان سوادکوه حاکم مازندران و محال ثلاث نور، کجور و کلارستاق گشت.
@diarkoo
▪️افراد برجسته و سرشناس منطقه نور
▫️نیما یوشیج - بنیان‌گذار شعر نوین و ملقب به پدر شعر نو فارسی
▫️جلیل قیصری پایه‌گذار سبک از شعر مازندرانی میباشد که به اسا شعر خوانده می شود . و از بزرگان حوزه ادبیات معاصر مازندران می باشد .
▫️دکتر قوام الدین بینایی، پژوهشگر، مدرس دانشگاه و نویسنده کتاب ها، مقالات علمی در حوزه تاریخ محلی، ادبیات و نیماپژوهی، فرهنگ عامه و سیاست است.
▫️میرزا آقاخان نوری - مشهور به اعتمادالدوله دومین صدراعظم ناصرالدین شاه قاجار
▫️شیخ فضل‌الله نوری - روحانی و مجتهد، از پیشروان جنبش مشروطه مشروعه ایران
▫️حسن اسفندیاری - ملقب به محتشم‌السلطنه رئیس مجلس شورای ملی
علی‌اکبر ناطق نوری - سیاستمدار و روحانی، رئیس مجلس شورای اسلامی
▫️غلامحسین بنان - استاد آواز هنرستان موسیقی تهران و بنیان‌گذار انجمن موسیقی ایران
▫️منوچهر ستوده - ایران‌شناس، جغرافی‌دان تاریخی، استاد دانشگاه تهران و پژوهشگر
▫️پرویز ناتل خانلری - ادیب، سیاستمدار، زبان‌شناس، نویسنده و شاعر
▫️میرزا حسین نوری - محدث و چهره سرشناس علمای شیعه در قرن چهاردهم هجری
▫️عبدالنبی نوری - حکیم و مجتهد ایرانی قرن چهاردهم
@diarkoo
▫️غلامحسین صدیقی - استاد دانشگاه تهران و وزیر کشور ایران
▫️موسی نوری اسفندیاری - دیپلمات و وزیر امور خارجه ایران
▫️حسینقلی صدرالسلطنه - معروف به حاجی واشنگتن نخستین فرستاده ایران به ایالات متحده آمریکا
▫️میرزا محمدرضاخان صدیق‌الدوله - از دولت‌مردان دوره قاجار
▫️جعفر یمین‌الممالک - معاونت وزارت خارجه و معاونت نخست وزیر دوره قاجار
▫️عبدالوهاب نظام‌الملک - وزیرلشکر و وزیر دادگستری قاجار، حاکم آذربایجان
▫️میرزا کاظم نظام‌الملک - وزیرلشکر و نایب صدراعظم قاجار، حاکم یزد
▫️محمد اسماعیل خان وکیل الملک - حاکم کرمان در دوره قاجار
▫️مرتضی‌قلی خان وکیل‌الملک - حاکم کرمان دوره قاجار
@diarkoo
▫️ابوالحسن صدیقی - نقاش و مجسمه‌ساز برجستهٔ ایرانی و از شاگردان کمال‌الملک
▫️ابراهیم خواجه‌نوری - نویسنده، روانشناس، روزنامه‌نگار و سیاستمدار
ملا علی نوری - از حکمای اسلامی
▫️مهدی نوری - از مبارزان جنبش مشروطه و روحانی شیعه
▫️فریدون صدیقی - مجسمه‌ساز ایرانی
▫️اسدالله یمین اسفندیاری - دیپلمات دوره قاجار و از کارگزاران فرهنگی دوره پهلوی
▫️عبدالله عدل اسفندیاری - نماینده مجلس شورای ملی و از کارگزاران اقتصادی دوره پهلوی
▫️شوکت‌الملوک خواجه‌نوری - نقاش ایرانی
▫️غلامعلی خواجه‌نوری - دیپلمات عصر پهلوی و کاردار سفارت ایران در ایتالیا
▫️ابوتراب خواجه‌نوری - مقام‌دار و مترجم ایرانی دورهٔ قاجار
▫️حسین شاه‌حسینی - معاون مهندس بازرگان و نخستین رئیس سازمان تربیت بدنی و کمیته ملی المپیک
▫️فهیمه اکبر - خواننده و نویسندهٔ
@diarkoo
▫️صادق کیا - زبان‌شناس و متخصص زبان‌های باستانی و رئیس ادارهٔ فرهنگ عامه در وزارت فرهنگ و هنر
▫️زهرا کیا - پژوهشگر، نویسنده و مترجم زبان و ادبیات
▫️نورالدین کیانوری - فعال سیاسی ایرانی و دبیر اول کمیتهٔ مرکزی حزب توده ایران
▫️ابوالحسن عمیدی نوری - نویسنده و روزنامه‌نگار، از پایه‌گذاران جبههٔ ملی ایران
▫️رضا خواجه‌نوری - از یاران میرزا کوچک خان جنگلی و حاکم لاهیجان
▫️خدیجه ثقفی - همسر سید روح‌الله خمینی رهبر جمهوری اسلامی ایران
▫️حسن مرآت اسفندیاری - نماینده مجلس شورای ملی
▫️یحیی نوری - از روحانیون سرشناس تهران
▫️حسین خطیبی - ادیب، شخصیت سیاسی و نویسندهٔ
▫️سالار فاتح - از مبارزان و ملاکان و متنفذان مازندران
▫️رویا نونهالی - بازیگر و کارگردان تئاتر، سینما و تلویزیون
▫️همایون بهزادی - بازیکن و مربی فوتبال
▫️پرتو نوری‌علا - شاعر، بازیگر سینما، نویسنده، منتقد و عضو کانون نویسندگان
▫️افشین علا - شاعر و نویسنده
▫️حسن مشحون - نویسنده و موسیقی‌دان
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران @diarkoo | 306 | 3 | Loading... |
13 @diarkoo
نگاهی کوتاه به نور و بزرگان آن
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
@diarkoo
▪️نور (مازندران)
نور یکی از شهرهای استان مازندران ایران است. این شهر مرکز بخش مرکزی شهرستان نور است.مردم شهرستان نور زبان مازندرانی را با گویش کجوری صحبت میکنند که به گویش مردم شهرستان نوشهر و چالوس شباهت دارد.
نور یکی از قدیمی‌ترین نواحی شهرنشین مازندران بوده که به گواهی تاریخ رستمدار نام داشته‌است. نور شهری گردشگری است که محبوبیت فراوانی میان مسافران داخلی و خارجی دارد.
▫️جمعیت
بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر برابر با ۲۶٬۹۴۷ نفر جمعیت بوده‌است. مردم نور به زبان مازندرانی با گویش کجوری سخن می‌گویند.
▫️نور
در جاینام شناسی ایرانی لفظ نور بیگانه است. نیما یوشیج که خود اهل نور بود می گوید: اهل نور به ولایت خویش نو می گویند که در گویش کجوری زبان مازندرانی به معنای دره است. به اعتقاد دکتر حبیب برجیان لفط نو با جغرافیای نور که دره ای ژرف در البرز مرکزی است سازگاری کامل دارد.
@diarkoo
▪️کجور
در منابع قرن دهم تا پانزدهم نام کُجور بصورت کجه و کچه و کچو و کجو و کجویه ضبط شده است. نیما یوشیج تلفظ کجوری این واژه را کجو ذکر می کند و می افزاید کجو به معنای عام محل و ده است.
▪️سولده
در گذشته به شهر نور سولده گفته میشد که شهری در شمال ولایت نور و کجور بود. سول در زبان مازندرانی به معنای روشنایی و مشتق از واژه سو به معنای روشن می باشد. همچنین در برهان قاطع سول به معنی دره ی باریک به کار رفته است.
▪️رستاق
جای نام های آباد و گرد در مازندران اصیل نیست و به جای آنها از «سَر» و «بُن» و «پَی» و «کلا» و «مله» و «کنار» و «کوه» و «دین» و «کَنده» و «اوس» و «رستاق» و جز اینها به کار می رود. رِستاق در مازندرانی بصورت «restâq» تلفظ می شود و به معنی ولایت است و معادل بلوک در فلات ایران و تومان در بخارا است. در تقسیمات کشوری فرهنگستان اول لفظ دهستان را به جای بلوک نشاند لذا رستاق های مازندران رتبه ی اداری دهستان را گرفتند.
@diarkoo
▪️نام رستاق در شهرستان های مازندران:
چالوس : کلارستاق
کلاردشت : کلارستاق
نوشهر: کجورستاق، زندرستاق، خورشیدرستاق، زانوس رستاق و پنجک رستاق
نور : ناتل‌رستاق و تترستاق
آمل : نمارستاق، اهلم رستاق، بهرستاق و دلارستاق (دِیلارستاق)
تنکابن : سیاه رستاق
▪️اوس
پسوند اوس (us) یکی از جاینام های مازندران می باشد. این جاینام در واژگانی در معنای محافظ و نگهبان استفاده می شده است.
مناطقی که در مازندران از جاینام اوس استفاده شده است.
چالوس: مرز کجور و کلارستاق
کندلوس: در کجور
لوس: در کجور
زانوس: در کجور
کُنوس: در کجور
کندوسان: منطقه ای که ابن اسفندیار به آن اشاره کرد
دَروس: در شمیرانات
اوز (اوس) : در نور
یوش (یوس) : در نور
@diarkoo
▪️تاریخچه
این شهر دارای سابقه تاریخی بسیار کهن به عنوان یک آبادی در نزدیک شهر تاریخی ناتل بوده است و نقش سرنوشت سازی در تاریخ محلی در استان مازندران داشته است. شهر نور که نام سابق آن سولده بوده در زمان اخیر پیش بندر شهر ناتل محسوب می شد. نور حدود هزار سال در تاریخ ایران بعد از اسلام به عنوان بخشی از ولایت رویان تاریخی در مازندران در فاصله قرن اول تا هفتم هجری قمری بوده است. سپس جزئی از ولایت رستمدار در فاصله قرنهای هفتم تا نهم قمری شد.آن گاه از دوره صفویه از قرن دهم هجری و دقیقاُ قاجار به بعد به نام ولایت نور نامگذاری شد.
چارلز فرانسیس مکنزی که در سال ۱۸۵۹ میلادی از این محل عبور کرده چنین وصفی در خصوص آن ارائه میدهد. «دهکده سولده، هشتصد متر از دریا فاصله داشت. سولده دهکده بزرگی است و میرزا آقاخان نوری به‌خصوص به آن توجه داشت. این ده دویست خانه، بیست دکان و دو حمام دارد و یک پل آجری به سه دهنه روی رودخانه‌ای به همین نام ساخته‌اند.» نور در گذشته بخشی از شهرستان آمل بوده و با نام سولده شناخته میشد. پس از جدایی از آمل به بخش‌های مرکزی، بلده و چمنستان تقسیم شد.
@diarkoo
منطقه کجور
محدوده تاریخی کجور از شمال به دریای مازندران از غرب به رود چالوس از شرق به سولده (نور) و از جنوب به دره نور محدود می‌شود. منطقه کجور به همراه کلارستاق، لنگا ، تنکابن، سختسر و هوسم بخشی از رویان کهن بود که بعدها رسمتدار نام گرفت. رویان کهن از نواحی غربی طبرستان محسوب می‌شده‌است.
▪️محال ثلاث
محال ثلاث منطقه ای در غرب مازندران متشکل از سه منطقهٔ نور، کجور و کلارستاق بوده که پس از انقراض سلسلهٔ پادوسبان در منطقهٔ رویان و رستمدار شکل گرفت که از آن به عنوان ولایت نور یا محال ثلاث نور یاد می‌شده‌است. در عصر صفوی منطقه کلارستاق و کجور از توابع نور به حساب می‌آمدند و این مسئله تا اواخر عصر صفوی پایدار ماند.
ادامه 👇👇
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران @diarkoo | 312 | 5 | Loading... |
14 @diarkoo
🏛: قلعه دربند
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
@diarkoo
این شهر در زمان قباد ساسانی بنا شد و 3 هزار خانوار را به این منطقه برد که در آن زمان مرز ساسانی بود، او این شهر را به دلیل مقابله با هجوم قبایل وحشی خزرها و به منظور بومی ساختن منطقه توسط ایرانیان ساخت. خسرو انوشیروان در این منطقه 40 کیلومتر دیوار با ارتفاع حدود 20 متر و قطر 4 تا 5.2 متر ساخت . در حال حاضر مقدارکمی از این دیوار باقی مانده است.
«نارین قلعه» به 7 قسمت تقسیم می‌شود و همه‌ی مردم شهر داخل یک حصار زندگی میکردند. از جمله جذابیت‌های این شهر وجود 32 کتیبه پهلوی روی دیوارهای نارین قلعه است .وجود دو روستای «جالقان» و «می‌تاقی» در 18 و 40 کیلومتری این شهر که اهالی آنها هنوز به زبان پهلوی صحبت میکنند .
شهر «نارین قلعه» در سال 2006 در آثار جهانی ثبت شده‌اند، این شهر نمادی از تمدن ساسانی است و دیگری اینکه این شهر و حصار آن به مدت 1500 سال کارکرد دفاعی داشته‌اند که کمتر قلعه‌ای در دنیا این ویژگی را داراست.
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
https://t.me/+KAwerwnqjX9mNjlk | 452 | 8 | Loading... |
15 @diarkoo
📚 تاریخچه میرزا کوچکخان
✍ تألیف: سید محمد بن هبة الله
موسوی برغانی قزوینی
تاریخ تألیف: ۲۵ربیع الثانی ۱۳۷۰ق
کتابخانه مجلس، نسخه: ۱۵۵۱۵
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
https://t.me/+KAwerwnqjX9mNjlk | 337 | 16 | Loading... |
16 @diarkoo
📽: فیلمی از زلزله رودبار
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
@diarkoo
فیلمی تاریخی از زلزله بزرگ و وحشتناک رودبار و منجیل در ۳۱ خرداد ۱۳۶۹ که به بزرگی ۷/۴ ریشتر رخ داد.
این زمین‌لرزه در ساعت ۳۰ دقیقه بامداد روز پنجشنبه ۳۱ خرداد ماه ۱۳۶۹ در فاصله حدود ۱۶ کیلومتری رودبار به مرکزیت روستای پاکده و روستاهای تابعه در استان گیلان بروز نمود و تا شعاع ۱۰۰ کیلومتری از مرکز زمین لرزه موجب خسارات جانی و مالی فراوان گردید.
این زمین‌لرزه در یک منطقه پرتراکم از نظر جمعیت اتفاق افتاد، علاوه بر روستاهای موجود در منطقه چندین شهر مهم کشور نیز تحت تأثیر آن قرار گرفتند.
حدود ۳۷٬۰۰۰ نفر جان خود را از دست دادند، بیش از ۲۰۰ هزار واحد مسکونی تخریب شد و خسارات عمده‌ای به تأسیسات و اماکن عمومی وارد آمد و حدود ۵۰۰٬۰۰۰ تن نیز بی‌خانمان شدند. شدت زلزله به حدی بود که بر اثر حرکت گسلها حداقل ۴ روستا به طور کامل و با ساکنانش ناپدید شدند.
▫️گرفتگاه: تاریخ معاصر ایران
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
https://t.me/+KAwerwnqjX9mNjlk | 293 | 6 | Loading... |
17 @diarkoo
🎥 : مستند کوتاه لاک تراشی
در مازندران
فیلم: امیرحسین باباگل تبار
تدوین: محمد مهری فیروزجایی
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
https://t.me/+KAwerwnqjX9mNjlk | 332 | 12 | Loading... |
18 @diarkoo
مستندی در باره نبرد کریم خان زند
و محمدحسن خان قاجار...
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
https://t.me/+KAwerwnqjX9mNjlk | 268 | 10 | Loading... |
19 @diarkoo
📚 تاریخچه میرزا کوچکخان
✍ تألیف: سید محمد بن هبة الله
موسوی برغانی قزوینی
تاریخ تألیف: ۲۵ربیع الثانی ۱۳۷۰ق
کتابخانه مجلس، نسخه: ۱۵۵۱۵
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
https://t.me/+KAwerwnqjX9mNjlk | 338 | 2 | Loading... |
20 @diarkoo
📽: مستند تاریخچه خط در ایران
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
@diarkoo
فیلمی تاریخی در رابطه با « تاریخچه خط در ایران » که قبل از انقلاب از تلویزیون ملی ایران پخش شده بود..ّ
تاریخچه خط در ایران که به سه دوره پارسی باستان، پارسی میانه و پارسی نو تقسیم می شود.
این دسته بندی متعلق به چهار بازه تاریخی مختلف از فرمانروایی سلسله های هخامنشی، سلوکی، اشکانی و ساسانی، پیش از تهاجم
اعراب به ایران و تغییر خط به شیوه معاصر امروزی است.
برای آشنایی با پیشینه خط در ایران پیش از اسلام و تاریخچه خط در ایران این مستند تاریخی را ببینید....
▫️گرفتگاه: تاریخ معاصر ایران
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
https://t.me/+KAwerwnqjX9mNjlk | 451 | 22 | Loading... |
21 @diarkoo
#ببینید
🎥 مستند "جایی که نمی‌شناختیم"
روستای ییلاقی شیخ‌موسی بندپی
پخش شده از : شبکه افق سیما
گرفتگاه : سایت بندپی
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
https://t.me/+KAwerwnqjX9mNjlk | 366 | 10 | Loading... |
22 @diarkoo
کاسپیان از اقوام باستانی مازندران
و گیلان ، وقوم بربرهای مهاجم خزر
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
@diarkoo
درخواست تأسیس استان خزر!! ؟
در تمام کشورهای جهان نام این دریا را بنام ایرانی کاسپین می شناسند ، اما در خود ایران این دریا را بنام یک قوم غیر ایرانی و بربر (خزر) که از اقوام وحشی بودند و در شمال دریای کاسپین زندگی میکردند نامبردار کرده اند اقوامی که تهاجم و وحشی‌گری انان سبب ساخت قلعه دربند گردید. و آخرین اقدام
پیشنهاد نام این قوم بربر ( خزر) برای غرب مازندران است . !!
ادامه 👇👇
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
https://t.me/+KAwerwnqjX9mNjlk | 392 | 6 | Loading... |
23 @diarkoo
کاسپیان از اقوام باستانی مازندران
و گیلان ، وقوم بربرهای مهاجم خزر
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
@diarkoo
کاسپی‌ها یا کاسپیان تیره ای سفیدپوست بوده‌اند که هم زمان با مادها و قبل از پارس‌ها در شمال و باختر دریای هیرکانیه زندگی کشاورزی داشتند . برخی منابع کاسی‌ها و کاسپی‌ها را دو قوم نام برده‌اند، اما بنظر می‌رسد این دو نام هر دو یک ریشه داشته باشد.
آنها به عنوان ساکنان اولیه گیلان معرفی شده‌اند و در کرانه های دریای خزر زندگی میکردند. سرزمین آنها در نقشه قدیم خاور، کنارهٔ غربی دریای خزر از رود ارس و کر تا جنوب غربی و جنوب این دریا نشان داده شده‌است.
زبان‌شناسان بر این باورند که نام شهر قزوین نیز برگفته از همین ریشه‌است زیرا شهر مذکور دروازه قلمروی ورود به قلمروی کاسپی‌ها بوده‌است .
ارنست هرتسفیلد و سر آرتور کیث مولفان کتاب «بررسی صنایع ایران» معتقدند که کاسی‌ها در هزاره چهارم و پنج قبل از میاد مسیح کشاورزی را در کناره‌های دریا و اطراف سند و سیحون و دجله و فرات منتشر کرده‌اند.
دکتر گیرشمن مولف کتاب «ایران از آغاز تا اسلام» می‌نویسد:«قدیمی‌ترین مراجعی که در آنها از کاسی‌ها نام برده شده مربوط به قرن بیست و چهارم قبل از میلاد است.»
@diarkoo
بارتولدعقیده دارد که نام کاسپی جمع واژهٔ کاس است و پسوند «پی» علامت جمع است. بنابر این کاسپیان همان کاسیان هستند، به عبارت دیگر کاسپیان تیره‌ای از کاسی‌ها هستند که کرانه‌های دریای خزر را به کوهستان‌های غرب ایران و زاگرس مرکزی ترجیح دادند و به همراه سایر تیره‌های این قوم به غرب کوچ نکردند. شاید بتوان پاره‌ای از عناصر مشابه میان آثار دوره‌های متاخر گیلان و تمدنهای مفرغ لرستان را که تنی چند از صاحب نظران به کاسی‌ها نسبت داده‌اند، در همین ریشه مشترک جستجو کرد.
هرودوت در فهرست مالیاتی خود که از ایران زمین تدوین کرده‌است ضمن شرح استان یازدهم از کاسپی‌ها نیز نام میبرد و می‌نویسد که آنان به دولت هخامنشی خراج می‌دادند. همچنین در بندهای ۶۷ و ۶۸ کتاب هفتم تاریخ هرودوت از کاسیان به عنوان گروه‌های مسلحی که برای سپاه خشایارشاه در جنگ با یونانیان کمک رساندند یاد شده است.
در التدوین طایفه ٔ کاسپین که از شعب مارد یا مازد دانسته است که از شعب دیگر جری تر و پر دل تر بوده اند و غالباً از کوهستان مازد تجاوز کرده بطرف جلگه های سمت جنوب کوه مازد بتاخت میرفته اند و شهر قزوین را بعضی از محققین مسکن طایفه ٔ کاسپین میدانند. پروفسور هرتسفلد می گوید: اگر اسمی باید به سکنه ٔایران قبل از آریائی ها داده شود کلمه ٔ کاسپین شایسته است . ریشه ٔ این کلمه را ما میتوانیم در بسیاری از نقاط ایران بیابیم و روشن تر از همه در بحر کاسپین (مازندران) است. بنا بر رأی هانری فیلد ریشه ٔ کاسی همان کاسپی است . اصل کاس بوده در حالت جمع کاسیپ میشده .
@diarkoo
استادطیّار یزدان پناه لموکی در این باره می نویسد :
"همانطور که گفته آمد کاسی ها از جمله قوم های مازندران باستان بودند که طی هزاره ها در کرانه ی جنوبی دریای مازندران سکونت داشتند. آنان (کاسیت، کاس پی، کاس سی، کاس...) مردمی بودند که در پیش ازتاریخ تمامی بلندی های فلات ایران را در اختیار داشتند. گفتنی است دامنه ی پراکندگی آنان در شرق، شمال شرقی، شمال، شمال غربی و غرب فلات ایران بنا به مطالب آمده در اوستا، ....، نام های به جا مانده بر روی آبادی های مازندران و آثار به دست آمده ی باستان شناختی گسترده بود.
و دریای مازندران با همین نام (کاسپین) تاکنون در جغرافیای تاریخی جهان امروز ماندگار شد.
به ظاهر همه ی قبایل ساکن در کرانه ی جنوبی دریای کاسپی را کاسپیان مینامیدند. که در سراسر کرانه ی جنوبی دریای مازندران زندگی می کردند. این نکته را نویسنده ی تاریخ ماد دور ندانسته که کادوسها و به احتمالی آلبانیان نیز جزو ایشان بوده باشند."
کاسپیان یا کاسپی‌ها یکی از اقوام باستانی در سواحل جنوب غربی دریای کاسپین بودند . اکثر محققان کاسپی را با پایتاکاران که سرزمینی ما بین دو رود کُر و ارس بود یکی میدانند. هرودوت و استرابو و بسیاری دیگر از مورخان دوره باستان مکرر به کاسپی‌ها اشاره کرده‌اند . در گزارشهای تاریخی و جغرافیایی دوره باستان با دیگر سکنه باستانی حاشیه جنوبی دریای کاسپین چون آماردها و آناریاکه و کادوسیان دسته‌بندی شده‌اند
در تمام کشورهای جهان نام این دریا را بنام ایرانی کاسپین می شناسند ، اما در خود ایران این دریا را بنام یک قوم غیر ایرانی و بربر (خزر) که از اقوام وحشی بودند و در شمال دریای کاسپین زندگی میکردند نامبردار کرده اند اقوامی که تهاجم و وحشی‌گری انان سبب ساخت قلعه دربند گردید. و آخرین اقدام
پیشنهاد نام این قوم بربر ( خزر) برای غرب مازندران است . !!
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران @diarkoo | 469 | 14 | Loading... |
24 @diarkoo
📚فرهنگ عصر آهن گیلان
✍ نویسنده : علی اکبر وحدتی
و. کریستین کنارد پیلر
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
https://t.me/+KAwerwnqjX9mNjlk | 340 | 5 | Loading... |
25 @diarkoo
📙 بررسی هنر‌های تزئینی در
معماری دوره اسلامی کجور
✍نويسندگان : شراراه عطایی نیا ،
محمد مرتضایی ، محمد کلهر
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
https://t.me/+KAwerwnqjX9mNjlk | 379 | 3 | Loading... |
26 @diarkoo
📚فرهنگ عصر آهن گیلان
✍ نویسنده : علی اکبر وحدتی
و. کریستین کنارد پیلر
----⚜۰🔶۰⚜----
✔️به مناسبت بازگشت جام های زرین گیلان
جام‌های زرین ۳۰۰۰ ساله به گیلان بازگشتند
در نخستین روز از روز جهانی موزه‌ها و هفته میراث فرهنگی، دیروز ۲۹ اردیبهشت ماه در موزه باستانشناسی شهر رشت از جام‌های زرین عمارلو و کلورز با قدمت ۳۰۰۰ سال پیش رونمایی شد؛ این جام‌ها به مدت یک هفته در موزه باستانشناسی رشت در معرض دید عموم قرار می‌گیرد و پس از آن دوباره به مخزن موزه ملی ایران بازمی‌گردد
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
https://t.me/+KAwerwnqjX9mNjlk | 323 | 1 | Loading... |
27 @diarkoo
📘 نگاهی مردم شناختی به
پیشه چوتاشی
✍نویسنده :دکتر مصطفی رستمی
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
https://t.me/+KAwerwnqjX9mNjlk | 392 | 1 | Loading... |
28 @diarkoo
پل خشتی گیشه دَمردَه
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
@diarkoo
این پل تاریخی که گویا ابتدا چوبی وسپس خشتی گردیده، مربوط به زمان قاجاریه است، در روستای جیرسرا از توابع دهستان بلسبنه بخش کوچصفهان رشت قرار دارد.
گیشه دَمرده به معنای "عروس مرده" است. عروسی که در آب غرق شده ومرده است.یا آنجایی که عروس غرق شده است.روایت سینه به سینه است که ؛ در شب جشن عروسی، هنگامی که عروس را سوار بر اسب به خانه بخت می بردند، در میانه عبور از این پل، عروس داخل رودخانه می افتد.
جسد عروس در آب ناپدید و داماد هم مجنون می شود که البته برخی آن را افسانه دانسته اند.
روایت گیشه دمرده بر پایه اسطوه طلب آب از الهه آب، یعنی آناهیتا قرار دارد.
@diarkoo
زنده یاد شیون فومنی شاعر توانای گیلکی سرا، منظومه ای به نام
" گیشه دمرده" دارد.
وی آن را در قالب مثنوی بسیار زیبایی سروده و در خلال اصل ماجرا، بسیاری از آداب و رسوم قدیم گیلان در زمان گیشه بری یا همان عروس بران را نیز توصیف کرده است.
👇👇
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
https://t.me/+KAwerwnqjX9mNjlk | 332 | 5 | Loading... |
29 @diarkoo
شعر گیشه دَمردَه شیون فومنی
و اسطوره های کهن گیلانیان
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
@diarkoo
ص-۳/
در پایان گیشه دمرده نیز برکت از آسمان فرو می ریزد و باران می بارد. البته شیون بارش باران را سوگ آسمان می سراید، حال اگر عکس قضیه را در نظر بگیریم سوگ نیست، برکتی است که از آسمان می بارد، به همین دلیل در منظومه شیون با افتادن عروس در آب هرکسی یار خود را گرفته و بی دغدغه به دنبال زندگی خود می رود. در حقیقت این بار مردم نثار ویژه ای برای الهه آب آوردند و الهه آناهیتا یا همان چهارشنبه خاتون گیلک ها این نثار را پذیرفته و فورا برکت از آسمان نازل شد ه است. در واقع این عروس، گیشه آب است و نباید به حجله دامادی رود که پیشتر خاطرخواه وی بوده است.
اما چرا عروسی در پاییز اتفاق می افتد؟
و چرا پیش کش پدر داماد به عروس یک گاو است و عروس باید با آداب خاصی لافند آن
(ریسمان گاو) را بدست گیرد. البته در شرق گیلان این مادر داماد است که به عروس گاوی را پیشکش می کند و سند آن در همان مجلس امضا می شود.
@diarkoo
طبیعی است که عمده جشن های عروسی در جامعه روستایی در فصل پاییز که فصل کشت و کار تمام شده؛ صورت گیرد و گاو در گیلان عمده سرمایه یک روستایی است و به زوج جوان سرمایه اولیه برای شروع یک زندگی داده می شود. اما آیا نیاکان ما که بیش از ما پایبند آیین و سنت های گذشتگان خود بودند؛ تنها پایان فصل کشت را می نگریستند مگر نه اینکه
در پایان شهریور، حتی کشت دوم برنج نیز در همه گیلان پایان یافته است؟!
در لایه پنهان این تعیین زمان، اسطوره مهر و گاوکشی میترا نهفته است.
مهر ایزدی است هند و ایرانی که مظهر پیمان و دوستی افراد قبیله و روابط آیینی بین آنها بوده است. در این روایت نیز پیمان دوستی و ازدواج نهاده شده و در یک آیین مهرورزی مراسم هم پیمانی برگزار می شود.
همچنین، مهر یاور ویار کشاورزان است.
در اسطوره های مهری، ایزد مهر گاوی را قربانی می کند تا از خون آن حیات نباتی و جانوری فزونی یابد. و از خون آن برکت و فراوانی ارزانی مردم می گردد. این جنگ و جدال در ماه مهر اتفاق می افتاد. هر دو سمبل گاو و مهر( پاییز) و مهمتر از همه برکت بخشی در این افسانه محلی دیده می شود.
@diarkoo
پیشکش خانواده داماد به عروس «گاو» است.
علاوه بر سودرسانی گاو برای شخم مزارع برنج، این سمبل هم در جامعه روستایی و کشاورز گیلان قابل تامل است.
آیین مهری، آیین پرقدرتی در جامعه کشاورز گیلان و مازندران بوده و مرکز مهرپرستان از شمال به سمت شمال غرب و غرب کشورایران بوده است» (گردونه مهر بختورتاش، ص:۷۳)
در گیلان و مازندران نشانه های فراوانی از مهر آیینی یافت شده از جمله نشان چلیپای مهر که در سفالینه های گورها و وسایل تزیینی دیده می شود و همین نشان مهری در دست بافته های زنان گیلان بخصوص مناطق کوهستانی دیلمان و تالش نمود می یابد.
گیلان ومازندران همواره سرزمین اتحادیه های برادری(پیروان انجمن میثره ) بوده اند برای همین مورد غضب اهریمن رانده شده از انجمن های برادری قرارمیگیرد که این سرزمین را مورد لعن خود قرار میدهد وآن راسرزمین دیوان ودروغ می نامد .
در پایان گیشه دمرده مردم روستا به وظیفه آیینی خود عمل کردند و به اناهیتا فدیه داده اند زیرا مهر فرزند ناهید است. در مهر یشت اوستا، مهر نگهبان پیمان است و پیمان شکنان را کیفر می دهد.
@diarkoo
شیون در پایان منظومه به گیشه دمرده هایی دیگری اشاره می کند و می گوید: خدا می داند چند گیشه در رودخانه های گیلان غرق شده اند و کسی از آنها خبر ندارد.
دیگر گیشه های گیلان بدین قرار است:گیشه دره از ییلاقات ماسوله، (رابینو،ص: ۲۲۲) گیشه دمرده رودخانه و دهی در بخش موازی ( در راه خمام به انزلی در ۱۵ کیلومتری غازیان) (رابینو،ص: ۲۶۰) گیشا کجان در لاهیجان (که زمینهایش از نهر پل رود سیراب می شود)، گیشی در سراوان و گیشه دمرده خال در لنگرود. « گشت مورده خال= گیشه دمورده خال= آبگیر و رودخانه کوچکی که عروس در آن غرق شد( محله ای در لنگرود، در حوالی بیمارستان امینی لنگرودی که اکنون بنا سازی شده است) (پاینده لنگرودی، ص: ۵۱۶)
اگر در روایت های محلی از پیران سالخورده در سراسر گیلان جمع آوری شود، ردپای گیشه های زیادی را می توان پیدا کرد که به کابین رودخانه درآمدند.
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران @diarkoo | 430 | 8 | Loading... |
30 @diarkoo
شعر گیشه دَمردَه شیون فومنی
و اسطوره های کهن گیلانیان
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
@diarkoo
دیـمی ایام اتـفاق دکـفـته
آتش و کهنه رواق دکفته
رشت کی خایی بیشی هاتو انزلی
سه رایی یه خوماما بی ماطلی
دگـردی شی تازه بساخته جــاده
خوشکه بجار فانرسه بی، پیاده
سه چار تا دوکان دینی سیمکاسره
گیشه دمرده دو قدم اوشتـره
بی پیچ واپیـچ مـار مـانستـان داره
جـولفه جـگافت فراوان داره
آبکـی آیـه هـاتـو بـه زردکـارپـا
قراب قراب آبه کی شه به دریا
آدم چـوم ایـشتاوه آرسـو دیـبـه
قــدیـم ایـم ایـتـا پـاییز شـبـه
اَشـان هَـمـش رسـم عروسی شـبه
شـگـون نـاره اگـه موراعات نبه
تازه اشـان هیچ، خو بداشته لیـشه
پیشکشی زاما پئر فادا خو گیشه
وختی جه اسب بی جیر آیه سنگلاخ
عروس وا دسمال تاوده گاو شاخ
بازین زاما پئر واسی بی دم و سس
گـاو لافـنـدا فـاده گـیشـه دس
گیشه کورند اسب سر سوار بو
زامایا راقچین اون چاروادار بو
عروس واسی پا ننه پله جورا
سه وار بگـرده طشت آب دورا
عروس آدم نفران بعد ازون
سکه تـصدق دوکونید او درون
طشت پولا پیشانی واچینا فادید
آبـا ولـی بـقـعـه زیمینا فادید
هاتـوکی پـوردا فارسـه فانرسه
عـروس پـیـمانه به آخـر رسـه
تخته طلایی پورد به چک چک ایه
سرسوم یکو اسب پدر سک ایه
گیشه کی نیشسته بی هوا اسب سر
واسـرا بـه جولفه جیگا ناخبر
اینگار کی سوزن دکفته دریـا مـئن
اون آثـار نـمـانه دونیـا مـئن
آویـرا بـه هـو پــر پــا مـیـیـانـه
هرکی خورا یا گیره شـه بخانه
گـیـشه اوخان آب مـره دورابـه
زاما واگردان کونه پاک تورا به
@diarkoo
(عروس که ناخبر بر اسب داماد سوار بود با شکسته شدن تخته پل (= پورد) در آب می افتد انگار سوزنی است که در آب دریا افتاده فورا ناپدید می شود همراهان عروس انگار نه انگار که اتفاقی افتاده و هرکس راه خانه خود را در پیش می گیرد و آن را بلای آسمان می بینند چراکه بعد از آن واقعه بارش آسمان شروع می شود فردا نیز همچنان بارش شدیدتر می شود بارانی شر شر انگار که آسمان خون می گرید) :
خَـلـقَ خـیالَـه آسمــانَ کـارهَ
وارش واخون فوشوستن بباره
فردا روزه وارش کونه شورراشور
وارش کی نه آسمان خونا شور
(داماد در فراق عروس خود دیوانه می شود و هفته ها، ماه ها و سالها بر لب رودخانه به دنبال عروس خود می گردد و رفتارش مایه تمسخر مردم و کودکان می گردد.مردم او را می بینند که دیوانه وار بر آب رودخانه فریاد می زند:
بایست صدای پای گیشه من می آید. اما رودخانه موج می زند و می رود انگار نه انگار که عروس کشته است:
@diarkoo
بـئس بیدینم می گیشه پـا صدایـه
روبار ولـی تـام تولا زه به رایـه
اکول اوکول آب زنه موشته موشته
اینگار نه اینگار کی عروس بوکوشته
تی دنده نرم می چوم چهار تا برار
چره سیا وانبـه امــی روزیـگـار
تا امـی جـنگل چـوبـه تخت خاب
واستـی دیمیرانه امــی گـیشـه آب
تخته بتاشتیم امی ره پورد نوبو
تنگ امی شین هی جوری خورد نوبو؟
قومارخـانـه تانستی کـیـشه ببه
قــصـر طــلا گـاو و گامیـشه ببه
اما نوبوستی ایتا چوب خوردابه
گـیـشه دمــرده آب سـرپـوردابه
گیلان چـارگـوشه روبار کـناره
گـیـشه دمـرده ایـتا از هـیـزاره
گیشه نا کی دمرده هیکس نانست!
آب خو مره ببره هیکس نانست!
(شیون در پایان تاکید می کند که چهار گوشه گیلان رودخانه است و این ماجرایی که روایت کرده تنها یکی از هزاران عروسی است که در رودخانه غرق شده است و معلوم نیست تاکنون چند گیشه در رودخانه های گیلان ناپدید شده اند و دیگران از آن خبر ندارند.)
@diarkoo
روایت گیشه دمرده بر پایه اسطوه طلب آب است . سمبل های این اسطوره در نمادهای زیر قابل تفسیر است:
– نام رودخانه و دهی که این افسانه از آن برخاسته، گیشه دمرده نامیده می شود؛
– پیش از رفتن به خانه بخت عروس باید سه بار به دور طشتی پر از آب بگردد؛
– اطرافیان به عنوان صدقه و تبرک سکه بر آب بریزند؛
– آب تبرک شده بر زمین امامزاده پاشیده می شود؛
– پدر داماد گاوی را پیشکش به عروس می دهد؛
– عروسی در یک شب پاییزی اتفاق افتاده است؛
– عروس هنگام عبور از یک تخته پورد به آب می افتد؛
– آسمان نیز قهرش گرفته و تا چند روز بارانی است که شر و شر می بارد؛
– چهارگوشه گیلان پراست از رودخانه هایی که گیشه های زیادی در آن غرق شده اند.
و کسی ازآنها خبر ندارد.
این افسانه محلی- تنها مربوط به روستایی در خمام نیست- افسانه ها مرز لغزانی با اساطیر دارند. در حقیقت افسانه ها بازمانده تباهی گرفته روایت های اساطیری در اعصار گذشته هستند که بر اثر پدید آمدن تحولات اجتماعی، نقش اسطوره ای و مقدس بودن خود را از دست داده اند. بسیاری از افسانه های محلی که هم اینک از تقدس تهی گشته اند
👇👇ادامه
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران @diarkoo | 329 | 8 | Loading... |
31 @diarkoo
شعر گیشه دَمردَه شیون فومنی
و اسطوره های کهن گیلانیان
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
@diarkoo
ص-۲/
به صورت روایت شفاهی در فولکور مردم به حیات خود ادامه می دهند. مهمتر اینکه علت عمده حفظ این افسانه ها، خویشکاری و نقشی است که در جامعه برعهده دارند و عمدتا نقش اخلاقی و یا پند و اندرز در یک گروه اجتماعی را می پذیرند. در پایان این افسانه نیز شیون متنبه می سازد اعضای گروهی (اهالی روستا)را که چوب درختان را بستر راحت خود می سازند اما پل چوبی روستا را تعمیر نمی کنند و همین را علت بروزحادثه ناگوار می داند.
پاسداشت آب رودخانه ها، چاه ها و قنات ها بر عهده آناهیتاست و بر کسانی که آب را آلوده می کنند خشم می گیرد و بر آنانی که بر آب فدیه می دهند و از آن مراقبت می کنند؛
بن مایه داستان گیشه دمرده در واقع همان عروس آبهاست و توسل به ایزدبانوآناهیتا.
@diarkoo
اسطوره های زیادی پیرامون آب در فرهنگ عامه مردم گیلان موجود است. عمده محصول کشاورزی گیلان یعنی برنج به آب فراوان نیاز دارد و همین امر موجب شده تا مردم گیلان نیز برای آب ارزش و احترام زیادی قایل باشند.
یکی از بارزترین سمبل های اهمیت آب در گیلان در حوزه زبانی نمود یافته روستاها و شهرهای زیادی با ترکیبات آب و رود نامگذاری شده اند نظیر: رودبنه، رودبار، گوراب سر، رودسر، گوراب زرمیخ و… .
در گیلان آب عنصر مقدسی است و قصه ها و باورهای زیادی از قداست آب در سینه های مردم وجود دارد. برخی چاه ها و رودخانه ها در نزد مردم گیلان نظر کرده هستند و آب آنها شفابخش بیماران است. زنان نازا خود را در آب چشمه ها می شویند تاصاحب اولاد شوند نظیر چشمه چمارسرا که مامن زنان آرزومند بود ( فریدون نوزاد، چمارسرا، گیله وا، شماره ۵۶ ) چهارشنبه خاتون، خاتون آبهاست و در چاه های نذر کرده مسکن دارد و در شب چهارشنبه سوری زنان سترون و دختران دم بخت سحرگاه با آب چاه نذر کرده خود را غسل می دهند و درد دل خود را به چهارشنبه خاتون می گویند. (محمد بشرا، کندوج، شماره ۸)
@diarkoo
در فرهنگ عامه گیلان بسیاری از پل های گیلان را زنان و دختران ساخته اند؛
پل خشتی لنگرود -که جز میراث فرهنگی گیلان ثبت شده- در قصه های عوام پیرزنی بانی آن است . این پل هنوز مورد استفاده مردم قرار می گیرد و دو محله معروف و قدیمی لنگرود یعنی راه پشته و فشکالی محله را به هم مرتبط می سازد. پل تاریخی انبوده نیز در روایت اهالی توسط یک خواهر و برادر ساخته شده است. ( کتاب ستوده، ج۲ف ص: ۹)
مردم گیلان نیز مانند سایر نواحی ایران روز سیزده بدر، سبزه خود را به آب می اندازند، برای چاه های مقدس، سکه، پول و نامه فدیه می دهند، بر سر سفره عقد ظرف آب می گذارند، به چاه های نظر کرده متوسل شده و از آب آن برای شفای بیماران می برند، گالش ها شیر گوسفندان خود را به برخی امامزاده هایی که در دل کوه مسکن دارند؛ می پاشند و… .
رابینو، می نویسد: هنگام ازدواج … عروس و داماد دور چاه می گردند، و عروس سکه ای به نشانه خوشبختی در آن می اندازد. » ( رابینو، ولایت دارالمرز، ص: ۳۲)
@diarkoo
پاینده لنگرودی هم به این رسم در کوهستان های گیلان اشاره دارد و می نویسد: پیش از بردن عروس به خانه شوهر « عروس را سه بار، دور تشت پر از آب، که سکه ای در آن هست، می گردانند»
در مراسم عروس بران، بخصوص در غرب گیلان، هنگامی که عروس را به خانه داماد می برند زوج جوان باید قبل از هرکاری به دور چاه آب خانه بگردند و عروس چند سکه به داخل چاه بیندازد و آرزوی خوشبختی نماید. اگر چاه آب نباشد، تشتی را پر آب کرده و بر سر راه عروس و داماد می گذارند و عروس فدیه های خود را به تشت می ریزد. باوری که در منظومه گیشه دمرده اجرا می شود.
در منظومه گیشه دمرده وقتی کاروان عروس به پل چوبی می رسد، گویا بزرگ مجلس فراموش می کنند که باید مبلغی از کابین عروس را به آب هدیه دهد و شاید به همین دلیل رودخانه و یا بهتر بگوییم الهه آناهیتا بر آنانی که در راهش نثار نکردند؛ خشمگین شده و تمام جسم و روح عروس را طلب می کند.
در ادامه این منظومه می بینیم وقتی عروس در آب غرق می شود همه آن را خشم آسمان تلقی می کنند زیرا پس از این اتفاق باران شدیدی از آسمان می بارد. ایزد اپم نپات که سمبل کهن تر اناهید است، الهه ای است که در دل ابرها قرار دارد و همچون اَناهید وظیفه اش باران آوری است.
یکی از رسومی هم که در گیشه بری دیده می شود این است که هنگام بردن عروس برنج و نقل و پول شاباش می کنند و آب زیر پای عروس می ریزند. ( کتاب گیلان، ص: ۴۴۶)
ساختن عروسک باران خواهی در نقاط مرکزی ایران شباهت زیادی به اسطوره گیشه دمرده دارد و در واقع باقی مانده مراسم های آیینی است که به طبیعت تلقین کنند تا باران ببارد و برکت زیاد شود.
ادامه 👇👇
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران @diarkoo | 341 | 9 | Loading... |
32 @diarkoo
📚 مجموعه مقالات همایش لاریجان
نقش لاریجان در تحولات
سیاسی و اجتماعی، جلد سوم
✍به کوشش :دکتر محمد منصور نژاد
سال 1393
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
https://t.me/+KAwerwnqjX9mNjlk | 339 | 3 | Loading... |
33 @diarkoo
تمدن مارلیک
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
@diarkoo
تمدن مارلیک یکی از نخستین تمدنهای شناخته شده بشری است .
مارلیک محوطه باستانی در کنار گوهررود در گیلان و نزدیک شهر رودبار است. نام مارلیک از مار + لیک (=سوراخ) تشکیل شده است ،که شبیه لانه ماران است.
در پاییز 1340 ش. تیم باستانشناسی ایران به سرپرستی عزت الله نگهبان، به کاوش در منطقه رودبار پرداخت و با کشف چند تپه باستانی، و 14 ماه حفاری در تپه مارلیک (چراغعلی تپه)، موفق به کشف 53 آرامگاه باستانی شد که به دلیل شرایط اقلیمی منطقه، در بیشتر گورها اثری از اسکلت مردگان یافت نشد ، ولی بیش از 25000 شی هنری و ابزارهای جنگی، جام ها و ظروف از جنس طلا، مفرغ، نقره و سفال کشف شد، و به خاطر انبوهی اشیای یافت شده، مارلیک را غنی‌ترین گورستان عصر آهن در ایران میدانند. سه مرحله گاهنگاری در مارلیک شناسایی شده که به مارلیک قدیم (سده‌های 15 و 13 پ از م) و مارلیک کلاسیک (12 و 11 پ.م) و مارلیک پایانی (سده 10 پ.م) نام نهاده اند.
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
https://t.me/+KAwerwnqjX9mNjlk | 456 | 4 | Loading... |
34 @diarkoo
📚 مجموعه مقالات همایش لاریجان
نقش لاریجان در تحولات
سیاسی و اجتماعی ،جلد دوم
✍به کوشش : دکترمحمد منصور نژاد
سال 1393
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
https://t.me/+KAwerwnqjX9mNjlk | 391 | 5 | Loading... |
35 @diarkoo
📚 مجموعه مقالات همایش لاریجان
نقش لاریجان در تحولات
سیاسی و اجتماعی ،جلد اول
✍به کوشش : دکتر محمد منصور نژاد
سال 1393
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
https://t.me/+KAwerwnqjX9mNjlk | 346 | 6 | Loading... |
36 @diarkoo
📽: مستند لالایی و آواهای مادرانه
مازندرانی در هشت دقیقه
تهیه ، شاعر و تنظیم کننده:
جلال محمدی
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
https://t.me/+KAwerwnqjX9mNjlk | 400 | 15 | Loading... |
37 @diarkoo
📕تفاوت ها و شباهت هایی آواهای
تالشی و گیلکی از منظر تاریخی
✍نویسنده : سید مهدی میرصادقی
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
https://t.me/+KAwerwnqjX9mNjlk | 390 | 7 | Loading... |
38 @diarkoo
📘رابطه نواحی جغرافیایی و انواع
گویش گیلکی در استان گیلان
✍نویسنده : هنگامه واعظی،
مرجان حیدرپور میمه ،
فریدون آزاد غلامی
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
https://t.me/+KAwerwnqjX9mNjlk | 416 | 6 | Loading... |
@diarkoo
📚 مشتی از مرواریدهای فراموش
شده ی مازندران (فرهنگ واژگانی)
✍نویسنده : علی طالبی.
آمل: طالب آملی، 1393"چاپ2".
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
https://t.me/+KAwerwnqjX9mNjlk
Photo unavailableShow in Telegram
@diarkoo
📚 فرمانروایان گمنام
جلد اول
✍تألیف : پرویز اذکائی
تهران- 1367
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
https://t.me/+KAwerwnqjX9mNjlk
@diarkoo
📚 فرمانروایان گمنام
جلد اول
✍تألیف : پرویز اذکائی
تهران- 1367
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
https://t.me/+KAwerwnqjX9mNjlk
Photo unavailableShow in Telegram
@diarkoo
🗡 : خنجر زرین هخامنشی
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
@diarkoo
مزین به : دو کله شیر غران
یافت شده در همدان
این سلاح در مواقع تشریفات رسمی به کار می رفت و سلاح مشابه را که در جنگها به کار می گرفتند معمولا از مفرغ ساخته می شد...
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
https://t.me/+KAwerwnqjX9mNjlk
Photo unavailableShow in Telegram
@diarkoo
📚 مشتی از مرواریدهای فراموش
شده ی مازندران (فرهنگ واژگانی)
✍نویسنده : علی طالبی.
آمل: طالب آملی، 1393"چاپ2".
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
https://t.me/+KAwerwnqjX9mNjlk
@diarkoo
📚 فرمانروایان گمنام
جلد اول
✍تألیف : پرویز اذکائی
تهران- 1367
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
@diarkoo
آقای پرویز اذکایی مؤلف کتاب حاضر
معروف به سپیتمان ، پژوهشگر تاریخ، جغرافیا، زبان و فرهنگ همدان بود.و بیش از ۵۰۰ عنوان اثر اعم از کتاب، رساله یا مقاله از وی طبع و نشر شده، که عبارت از ۴۰ کتاب و ۷۰ رسالهٔ علمی، و مابقی گفتارهای بلند و کوتاه در دائرةالمعارف‌ها و نشریات معتبر است. و همچنین توانسته است، در منابع و متون معتبر قدیم و نقد و سنجش آنها ما را از احوال و افکار و آثار خاندان هایی که در بخشی از ایران فعالیت حکومتی داشته اند آگاه نماید .
آقای اذکایی در کتاب حاضر به تحقیق و احوال سه خاندانی که در همدان فرمانروایی داشته اند پرداخته و نشان داده است که اینان اگرچه تازی تبار بوده اند جنب و جوش و مقصد و مقصودشان برخوردار از جوهر ایرانی بوده و تفکرشان یکسره با ایراندوستی و ایران خواهی آمیختگی داشته است.
در همین جا باید یادآور شد که مقصود از «کرج» مطلقاً کرج تهران نیست بلکه مراد کرج (ابودلف ) است که شهری کهن در میانه اصفهان و همدان ،بود و تقریباً با «اراك» امروزی منطبق میباشد «کرج» تهران نو آباد است و پیشینه تاریخی پرآوازه نداشته است.
@diarkoo
فهرست مطالب
بخش یکم امیران کرجی
۱ -امیر ابودلف قاسم عجلی ۱- امير عبدالعزيز بن ابی دلف۳- امیر دلف بن عبدالعزيز ۴- امیر احمد بن عبدالعزيز ۵- امیر عمر بن عبدالعزيز ۶- ابولیلی حارث بن عبدالعزيز امیر بكر بن عبدالعزیز
بخش دوم: حسنویگان برزکانی
۱- امیر حسنویه بن حسین ۲ - امیر بدر بن حسنویه ابوالبدر هلال بن بدر استدراك و پیوست
بخش سوم علویان همدان
بهره یکم - سادات حسنی
بهره دوم - شریفان علوی همدان
بهرۀ سوم - علاءالدوله های همدان
بهره چهارم - یادداشت تاریخی پیوست
(الف). دوره مماليك (ب). تازش مغولان
بهره پنجم - آثار علویان همدان
بهره ششم - استنتاج کلی و استدراکات
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران @diarkoo
@diarkoo
در شناخت البرزیان
نویسنده : استاد نصرالله هومند
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
@diarkoo
باشندگان پتشخوارگر (کوهستان کمانی خوار - البرز) از دورترین زمان باستانی تا به این زمان، بنا به ویژگی جای باش خویش (موقعیت اقلیمی) نگاهبان باورها و آیین های دینی و ملی و زبان و فرهنگ و تاریخ نیاکان خویش بوده اند. پایبندی آنان به باورها و آیین های ملی و دینی پیشینیان ( آیین مهری)، ایرانیان زرتشتی آنان را پیرو دیویَسنَه و خود را مَزدیَسنَه می پنداشتند. اما همین باشندگان البرز پس از فروپاشی سلسله ساسانیان، بیش از دو سده نگاهبان آیین و دین کهن بودند.
@diarkoo
باشندگان البرز (اعم از کوهستان و جلگه مازندران و گیلان، و نیز نواحی جنوبی آن) گذشته از آنکه مسلمان بوده و بیشترشان دارای مذهب شیعه هستند، هنوز در میان شان جدای از زبان و فرهنگ باستانی - باورها و نگرش های آیینی، از دوران باستان نیز به یادگار مانده است .
برگزاری آیین مادرمه madarm یعنی: آیین نوشدن هر ماه زمینی (⬅ باستانی کهن) پیش از دمیدن خورشید، [که راقم از دوران کودکی و نوجوانی به یاد دارد] نشانه ارجمندی زمان در نزد زروانیان و مهریان به شمار می رود.
برگزاری آیین و جشن روز ۲۶ سپندارمت (=نوروز ماه ۲۶، پنج شبانروز پیش از آغاز سال نو باستانی خراجی) و تیر جشن (=تیرماه سیزه) و... در آیین مهری، هریک گواه ماندگاری نشانه هایی از باورها و آیین های دینی و ملی ایرانیان از هزاران سال پیش تا به این زمان است.
برگزاری هرگونه آیین و جشن، به ویژه جشن های هنگامی (فصلی) به شناخت درست زمان، و سنجش و نگاهداشت زمان بستگی داشت...
@diarkoo
▫درباره جشن ها و آیین های باستانی
در مازندران و گیلان
1- جشن نوروز: «بهار جشن» در آغاز اعتدال بهاری، در مازندران و گیلان به همان گونه است که در همه جای ایران و هرات، بلخ، بخارا، بدخشان و ... برگزار می شود. جشن نوروز بزرگترین جشن ملی مردم گیلان و مازندران است. در گیلان هرساله در دل تابستان جشن نوروزبل برپا می شود.
۲- «تیر جشن» این جشن هر ساله برابر شب سیزده تیرماه باستانی تبری (مازندرانی) همزمان با شب ۱۲ آبان ماه در فصل پاییز) و سیزده تیرماه باستانی دیلمی (گیلانی) با اختلاف ۱۵ شبانروز در گیلان و مازندران برگزار می شود. این جشن ملی، از دوران باستان تا به اکنون جشن مشترک
میان کوه نشینان و دشت نشینان گیلان و مازندران است.
۳- جشن هشت و هشت یا میر روز:
مطابق ۱۶ مهرماه باستانی تبری و ۱۶ امیرما باستانی دیلمی با اختلاف ۱۵ شبانروز - در گذشته - در میان گالش ها و چوپانان در کوهپایه ها و بُنِه های برگزار می گردید. در این روز مردمان با تن های شسته، لباس های پاکیزه، ارغوانی پوشیده وپایکوبی می کردند.
۴- جشن ۲۶ نوروز ماه جشنی بوده است که ۵ روز پیش از رسیدن آغاز سال باستانی (خراجی) تبری (مازندرانی) همانند دوران گذشته برگزار می گردد. این جشن را در منطقه بندپی و سوادکود مازندران «عيدماه» می نامند. اهالی منطقه بندپی و سوادکوه و لاریجان و دیگر جاهای مازندران مانند گذشته با فرارسیدن ۲۶ نوروز ماه پس از شستشوی بدن به مزارها و امامزاده ها رفته و برای شادی روان درگذشتگان پس از قرائت قرآن و فاتحه خیرات می کنند. پس از آن در یک جا گردهم آمده و در بلندی ها آتش افروخته سپس به بازی های محلی مانند کشتی لوچو و غیره می پردازند.
@diarkoo
پایان نوروز ماه، آغاز فردینه ماه و اول سال خراجی (تبری) است. اما برگزاری جشنی به نام جشن نوروزی در میان نبود و نیست. لذا عنوان نوروز طبری از سوی برخی، خالی از وجه و بی مورد است.
توجه: اصطلاح «جشن عیدماه» با مفهوم فرود آمدن روان های پاک و فره وشی در روزهای اندر گاہ (پتک) به هنگام آغاز بهار قابل بررسی است. انتقال و حضور اندرگاه پَرسی در میان ماه آبان و آذر، مربوط به تحول تقویمی به هنگام برگزاری نوبه هجدهم وهيژک (کبیسه) در میانه دوره ساسانیان (۴۳۶ میلادی) است. تا آئین و نمازهای دو «گاهان» در دو تقویم وهیژکی (رسمی) و پَرسی (عُرفی) همزمان به هنگام اعتدال بهار برگزار شده باشد.
(به کتاب تاریخِ تاریخ در ایران رجوع شود)
جشن ۲۶ نوروز ماه مربوط به دوران رواییِ آئین مهری و از روزگار خدیو چهان :
فریدون اثفیان و به پاس پیروزی وی بر آخرين ضحاک (قياس: با پایان کار اکدیان در بابل: ۲۷۶۷ پ.م.) به یادگار مانده است. برای توضیح بیشتر می توان به کتاب های «آیین ها و باورداشتهای گیل و دیلم» و «مقاله واژه های از گاهشماری کهن دیلمی» کتاب سومین کنگره تحقیقات ایرانی و چهار خطابه، و کتاب «گاهشماری باستانی مردمان مازندران و گیلان» رجوع کرد
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران @diarkoo
@diarkoo
📚 معرفی کتاب پهلویان
گوران، هورامی، لک ، کلهر، فیلی و دیملی
گذری بر تاریخ تحلیلی سرزمین های آریایی
و حکمت خسروانی
✍ تألیف: طیب طاهری
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
@diarkoo
ص-۲/
در سال 2013 تقویم "روژژمیر ئاریایی کوردی" را به زبان کوردی تدوین و تنظیم میکند. این تقویم برای اولین بار متناسب با تقویم نجومی و بر اساس محاسبات گاهشمار و علم التنجیم ارائە داده شده است. در سال 2013 "زبور حقیقت" را با رسم الخط کردی در 1200 صفحە بە چاپ میرساند. در سال 2014 کتاب "بانگ سرحدان"رامنتشر میکند.
@diarkoo
در سال 2020 کتاب «پهلویان» (گوران، لک، کلهر، فیلی، دیملی) که شرح تاریخ تحلیلی منطقه پهلویان و یا بلادالفهلویین است را به زیر چاپ میبرد.
ودر (کتاب پهلویان، ص 124)
قداست سرزمین ماد (پهلویان) در کلامی
از نامه سرانجام آورده است.
ئەو رووی ماتیان
بارگای شام وەستەن ئەو رووی ماتیان
ئەو رۆ نیشتە بیم نە کۆشک کیان دیم ئاو، ئەو رۆ گەوا دا وە گیان
(نسخه خطی. سرانجام، ص51.)
▪️بر روی (مکان- سرزمین) مادها/ تجلی بارگاه شاه را شاهد بودم ، بر مکان مادها / آن روز من در کوشک و قصر کیانی نشسته بودم/ دیدم که حتی آب هم گواهی حقانیت این سرزمین را با دل و جان میداد. (برخی ماتیان را مادیان رود در کوهدشت تعبیر میکنند که میتواند صحیح باشد، زیرا نام این رود از ماد گرفته شده است؛ اما چون اشاره به کیانیان دارد میبایست به دوره ای مرتبط با کیانیان برویم.
@diarkoo
✔️نگاهی به مطالب کتاب پهلویان (جلد 1)
طیب طاهری که در 630 صفحه تنظیم شده.
▫️جلد اول این کتاب دادەهای سرزمین پهلویان، گوران، زبان و ادبیاتِ پهلویات، فرهنگ و هنر در پهلویان، شاهنامهٔ گورانی، مغ های کرپن مادی (مجوس)، حکمت خسروانی،… را تبیین میکند.
▪️اینکه آیا گوران فقط یک زبان است یا یک ماهیتِ دارای شاخصه؟!
▫️چرا تا کنون هیچ تعریف جامعی از حکمت خسروانی ارائه داده نشده است؟
▪️چگونگی رابطهٔ حکمت خسروانی با گورانان.
▪️و موارد دیگر پیرامون: هورامان، لک، لر، کلهر، فیلی و ایلامی، گروسی، اردلانی، کلیایی و زنگنه، زازا، باجلان، شبک، سنجابی…
▫️ این کتاب نخستین تعریفِ منطبق با اسناد از سرزمین پهلویان را مطرح کرده است؛ برای تهیهٔ آن به کانالهای ارتباطی انستیتو مراجعه شود.
@diarkoo
▪️فهرست مطالب ؛ سرزمین پهلویان
▫️پهلویان قبل از هجوم اعراب
▫️پهلویان در قرون اولیه هجری
▫️سیمره و سیروان لر ،کوچک
▫️ شهرزور ،ماهیدشت ،حلوان،
بافته کوه،بلوران ،دینور
@diarkoo
▪️قبایل و ایلات اولیه ی پهلویان
▫️گوران
▫️گوران در قرون اولیه هجری
▫️گوران از قرن پنجم تا قرن هشتم
▪️فصل دوم:
قبایل و ایلات پهلویان
▪️ اقوام و ایلات سرزمین های پهلویان
▫️ظهور ایلات ،زنگنه ،اردلان هورامی فیلی
و ،ایلامی لک ،کلهر ،کلیایی .گروسی
▪️هورامی یا گورانی؟!
▫️زنگنه - کلهر- فیلی - زازا دیملی
▫️مختصری از اردلان، کلیایی ،گروسی چرداولی ، باجلان شبک ،جمور، شیخانی و برزنجه یی سنجابی و ....
▪️میرنشین های پهلویان
عیشانیه - برزیکانی - بنی عناز - برسقیان
- شبانکاره
▪️فصل سوم
میرنشینهای ایجاد شده در پهلویان
▫️اتابکان لر کوچک و اردلان ها
▪️فصل چهارم
زبان و ادبیات پهلوی ، فهلویات
زبان و ادبیات پس از شکل گیری و استقلال ایلات پهلویان - ادبیات کلهری - ادبيات لكي.
- هورامی - گروسی ،کلیایی - چرداولی
▫️زبان و ادبیات پس از گورانی
▪️ادبیات تازه بنیاد پهلویان
@diarkoo
فصل پنجم
▫️فرهنگ و باور در پهلویان
▫️فرهنگ و هنر (شاهنامه)
▫️موسیقی و حفظ مقامهای باستانی .
فصل ششم:
▪️حکمت خسروانی گوران و ،آریایی ایرانویچ ایرانشهری و ..
▪️پهلویان ، مغ و گوران
▫️حکمت خسروانی و مبانی فکری فلسفی آن
▫️پیروان حکمت خسروانی
▫️حکمت خسروانی و اسطوره
▪️آراتا سرزمین پهلویان
▫️پهلویان قبل از هجوم اعراب
▫️پهلویان در قرون اولیه .هجری
▪️قبایل و ایلات اولیه پهلویان
▫️گوران
▫️گوران در قرون اولیه هجری
▫️گوران از قرن پنجم تا قرن هشتم
@diarkoo
▪️تطبيق اساطیر
▫️زروان
▫️شیر و خورشید
▫️تأثیر آموزه های مغان میترایی در شکل گیری مسیحیت
▪️حکمت خسروانی در گذر زمان ...
▪️عداوت نخست دشمنی زردشتیان با مغ های مادی
▪️عداوت دوم -
دشمنی برخی از اکراد با مردمان -پهلویان گوران ، رشد ناسیونالیست سنی سورانی- کرمانجی.
جهت تهیه کتاب - 09359227474
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران @diarkoo
Photo unavailableShow in Telegram
@diarkoo
ویهان( Vi.hān)یک نام کهن مازندرانی
. تاریخ و دانشنامه شمال ایران
@diarkoo
نام پسرانه ویهان با تلفظ /Vi.hān/ و املا Vihan یا Veehan در زبان فارسی به معنی نیکان امده اما در زبان پهلوی به معنای علت و سبب نیز بکار گرفته شده اما در زبان سانسکریت که زبان مازندرانی ریشه و پیون با آن دارد ، مترادف طلوع خورشید (sun rise) ، نور صبحگاهی وهمانندنام واژه "رُجا" که نامی برای دختران مازندرانی است ویهان نامی برای پسران در مازندران می باشد.
در زبان سانسکریت مترادف طلوع خورشید (sun rise) ، نور صبحگاهی (morning light ) سپیده دم (dawn) و یکی از نام‌های رایج در مذهب هندو به شمار می‌رود .
همچنین گفته‌اند ویهان نام فرزند سهل، یکی از سرداران دیلمی قرن سوم بوده‌است ، می باشد .برگزیدن نام های کهن مازندرانی برای فرزندان توسط والدین می تواند جامعه و سرزمین مازندرها (امرد ها ، مردی ، آماردان که ریشه در مازد و مزندر های باستان را دارد ) را به هویت و فرهنگ ایرانی پیوند بدهد.
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران @diarkoo
Photo unavailableShow in Telegram
@diarkoo
📚 معرفی کتاب پهلویان (جلد اول)
گوران، هورامی، لک ، کلهر، فیلی و دیملی
گذری بر تاریخ تحلیلی سرزمین های آریایی
و حکمت خسروانی
✍ تألیف: طیب طاهری
@diarkoo
طیب طاهری محقق و تاریخ پژوه
نویسنده، پژوهشگر، وبلاگ نویس، روزنامه نگار و فعال مدنی در حوزه های آیینی ، فرهنگی، ادبی، فلسفی، اجتماعی است. او در شهریور ١٣٥٧ خورشیدی در شهرستان صحنه کرمانشاه متولد شده است.
طاهری جهت انجام تحقیقات میدانی به کشورهای جمهوری آذربایجان، روسیه، ترکیه، سوریه، عراق جهت استخراج نسخ خطی مربوطه بهره‌مند میگردد، و این مهم دستمایه میگردد تا آرشیوی از نسخ خطی مربوط به" کلامهای هورامی و شاهنامهٔ کردی" را در اختیار داشته باشد.
او در سال ٢٠٠٩ شرحی تحلیلی، تطبیقی بر اساس منابع دسته اول (شرحی برنحلەهای فکری و اعتقادی کردستان)" منتشر میکند. در سال ٢٠١٠ کتاب "زیگ آریائی- کردی" را بە چاپ میرساند. این کتاب بە گاهشمار در نزد کردان پرداختە است و در برگیرندهٔ مسائل مربوط بە علم التنجیم در این حوزه میباشد.
ادامه 👇👇
🇯🇴🇮🇳 🔰
تاریخ و دانشنامه شمال ایران
https://t.me/+KAwerwnqjX9mNjlk