Miiltoo Media

Lakkoofsa ministeera rifachiise? Prof. Birhaanuu Negaa: "Qormaata kana irratti wanti nu rifachiisuu qabu tokko, barattoonni waliigala qormaata fudhatan keessaa dhibbeentaan 50, kana caalaa ammoo dhibbeentaa 26 kan argatan ta'uu isaati." kuma 845 irraa; Barattoonni kuma 422,500 umuriin isaanii waggaa 26 gadi ta’uu ibsameera. Innis salphaatti qabxii barataan tokko qormaata tilmaamaan yoo xumure illee argachuu danda’uudha. Kanaafidha jalaa ol hojjechuu qabna kan jennu. " Lakkoofsi qormaata biyyoolessaa kutaa 12ffaa waa'ee bara 2015 maal jedha? - Lakkoofsi barattoota bara 2015 qorataman 845,099; Barattoonni 27,267 (%3.2) qofatu qabxii %50 fi isaa ol galmeesse. Kanneen keessaa: • Barattoonni saayinsii uumamaa darban 19,017 • Barattoonni saayinsii hawaasaa darban 8,250 - Barattoonni 12ffaa darban 16,541 qofti galgala gadhiifamaniiru - Qormaata dhuunfaa 169,502 barattoota 498 qofatu darbe - Qormaata idilee 659,056 barattoota kuma 26 fi 757 qofatu darbe - Manneen barnootaa qormaata kutaa 12ffaa qoratan 3,106; Manneen barnootaa 1,328 barattoota kamiyyuu darbuu dadhabaniiru. - Manneen barnootaa biyyattii keessatti qormaata kutaa 12ffaa gaggeessan keessaa dhibbeentaan 42.8 barattoota tokko illee darbuu dadhabaniiru. - Barattoonni kuma 27 fi 267 kallattiin barattoota waggaa tokkoffaa ta’uun yunivarsiiticha kan seenan yoo ta’u, barattoonni gara kuma 160 ta’an ammoo karaa sirreeffamaatiin seenu.

Hojjetaan Tajaajila Madaallii fi Qormaata Barnootaa tokko qormaata biyyoolessaa 12ffaa bara 2015 waraqaa deebii 33 dhoksee galma sirreeffama qormaataa seenuun himatame. Hordoffii kana irratti hojjetaan dhaabbatichaa "waraqaa deebii" dhoksee galma mana amala sirreessaa seenuuf jedhu kun yakka malaammaltummaatiin himatame. Himatamaan Yedankeh Tekola yoo ta'u galmeen kun kan hundeeffame Dhaddacha Dirqama Yakkoota Malaammaltummaa Mana Murtii Ol'aanaa Federaalaatiin. Abbaan Alangaa Ministeera Haqaa Daayirektoreetii Yakkoota Malaammaltummaa himatamtoota malaammaltummaadhaan himatame. Akkuma dhimmicha irratti ibsametti himatamaan beeksisa qaxarrii Tajaajila Madaallii fi Qormaata Barnootaatiin June 29, 2015 baase keessatti, ofii isaatiifis ta’e nama biraatiif badhaadhina hin malle argachuuf yaadamee akka haala mijeessituu qormaataa fi hojjetaa sirreeffamaatti galmaa’eera. Keessattuu guyyoota Hagayya 1 hanga Hagayya 8, 2015tti barattoonni 18 Dhaabbata Maxxansaa Birhaan fi Salam keessatti ramadamanii sirreeffamaaf qophaa’an, waraqaa deebii qormaata biyyoolessaa kutaa 12ffaa bara 2015 qabatanii as ba’aniiru. Sana booda Hagayya 8/2015 ganama naannoo sa'aatii 2:30tti yeroo qormaatichaa waraqaa deebii 33, kanneen waraqaa deebii osoo hin taane, guutaman malee dhoksee qabamee, galma sirreeffama qormaataa seenuuf qophaa'ee ture. . Kana malees, sakatta'iinsa mana jireenyaa himatamtootaa keessatti gaggeeffameen waraqaan deebii barattoota qormaata biyyoolessaa bara 2015 44 fi waraqaan deebii sobaa 10 argamuun abbaan alangaa tarree himannaa irratti dabaleera. Haala kanaan himatamaan aangoo isaatti fayyadamuudhaan yakka guddaa malaammaltummaadhaan kan himatame yoo ta’u, dhaddacha dirqamaa irratti himannaan erga itti dhiyaatee booda gaaffii mirga wabii dhiyeessee jira. Gaaffii mirga wabii himatamaa irratti abbaan alangaa wabiin kennamuu hin qabu jechuun falmeera. Manni murtii hojiirra jiru falmii garee bitaa fi mirgaa qoratee wabii irratti murtii kennuuf guyyaa kaa'ee jira. Odeeffannoon kun kan Faanaa Broodkaastiing Koorporeeshiniiti.

Imbaasiin Itoophiyaa meeshaa gurguddaan rukutame. BBCn akka gabaasetti Imbaasiin Itiyoophiyaa Sudaan Kaartuum keessatti argamu haleellaa meeshaa waraanaa cimaan miidhamuu isaa maddeen dippilomaasii wabeeffachuun gabaaseera. Haleellaan meeshaa waraanaa gurguddaan Imbaasii Itiyoophiyaa irratti raawwatame har’a Kibxata Adoolessa 22, 2016 raawwatame. Ganama ta'eera. Haleellaan meeshaa waraanaa gurguddaan kun gamoo fi qabeenya imbaasii irratti miidhaa kan geessise ta’us, namni miidhame akka hin jirre ibsameera. Dippilomaatiin maqaan isaa akka hin dhahamne gaafate tokko akka jedhetti Imbaasiin Itiyoophiyaa naannoo Kaartuum Al-Amarat jedhamuun beekamutti ji'oota darban keessa waraana kanaan wal qabatee irra deddeebiin #haleellaa fi #samicha humnoota adda addaatiin mudateera. Waraana biyyattii keessatti adeemsifamaa jiru keessatti qaamota wal lolan keessaa tokko, Rapid Action Force kan Jeneraal Muhammad Hamdan Dagalo (Hemeti)n durfamu ganama har'aa haleellaan Imbaasii Itiyoophiyaa irratti raawwatame fuula X (Twitter) isaa irratti beeksise. Humni kun haleellaa kanaaf dafee waraana Sudaan morkataa isaa Jeneraal Abdel Fattaah al-Burhaaniin durfamu komachuun, haleellaan Imbaasii irratti raawwatame gamoo kana irratti miidhaa guddaa geessiseera jedheera. Haleellaan Imbaasii kana irratti maaliif akka raawwatame hanga ammaatti kan hin beekamne yoo ta'u, mootummaan Itoophiyaas ta'e humni Jeneraal Alburhaan waa'ee taatee kanaa homaa hin dubbanne. Imbaasii Itiyoophiyaa malees, Imbaasii Yunaayitid Arab Emireet, Raashiyaa fi Afrikaa Kibbaa irrattis ganama har’aa haleellaan raawwatamuu BBC Dippilomaatii kana wabeeffachuun gabaaseera.

Barattoota bu'aa qormaata seensa yuunivarsiitii eeggataniif Bu'aan 12ffaa ifoomeera jedhu miidiyaalee hawaasaa adda addaa irratti odeeffannoo sobaa adda addaa dhageessanii hin burjaaja'inaa. Bu'aan qorannoo osoo hin beeksisin dura Ministeerri Barnootaa ibsa gamaaggama bal'aa qormaata kanaa of keessaa qabu ni kenna. Ibsa kana keessatti guyyaa fi sa’aatiin barattoonni bu’aa isaanii itti beekan ifatti ni ibsama. Kanarraa kan hafe bu'aan isaa odeeffannoo tokkollee osoo hin kennin beeksifamee hin beeku, kanaaf oduu miidiyaa hawaasaa irratti naanna'aa jiruun hin dhiphinaa. Akka Ministeerri Barnootaa beeksisetti torbee kana bu'aan qorannoo ni ifooma jedhamee eegama. Akkuma yeroo hunda odeeffannoo madda sirrii irraa yeroo dhageenyu dursinee isin beeksifna.

#Milittoo miidiyaa Yuunivarsiitiiwwan mootummaa barattoota isaanii fudhachaa jiru. Yuunivarsiitiiwwan kunneen barattoota isaanii ammaa kanneen maatii isaanii waliin boqonnaaf deeman fudhachaa jiru. Dhaabbilee har'a barattoota isaanii simachuu eegalan keessaa yunivarsiitiiwwan Welegaa, Asoosaa, Meetuu fi W/Sodoo keessaa tokko. Yuunivarsiitiiwwan kunneen Adoolessa 23, 2016 barnoota fuulaa fuulatti ni jalqabu jedhamee eegama. Waamicha barattootaaf godhame kanaan wal qabatee, barattoonni jiraattota naannoo Amaaraa ta’an, kanneen dhiheenya kana nagaa dhaban, dhaabbilee barnoota olaanoo mootummaa adda addaa keessatti barachaa jiran, haalli naannichaa ta’uu mala jechuun yaaddoo qaban ibsachuu isaanii ni yaadatama guyyaa jedhame sanatti akka argaman gochuu miti. Rakkoo nageenyaa, cufamuu daandii, naannolee tokko tokkotti networkiin guutummaatti kufuu, intarneetiin daataa cufamuu, nageenya dhabuu, sodaa warraa fi rakkoolee biroo tuulamee yeroo bilbilli bilbilame bira gahuun rakkisaa ta'uu barattoonni hubataniiru jedhameera. Keessattuu naannoo Tigraay keessatti barattoonni barnoota irraa addaan cituu sodaa akka qaban ibsaniiru. Yeroo darbe barattoonni naannoolee biroo jiraatan yuunivarsiitiiwwan naannoo Amaaraa yeroo tokkotti barattoota isaaniif bilbiluu dhabuun isaanii hiriyoota isaanii bara tokkotti baratan duubatti hafuuf balaa akka isaan mudatu ibsaniiru. Barattoonni kunneen Ministeerri Barnootaa furmaata akka argatu waamicha dhiyeessaniiru. Hanga ammaatti qaamni yaaddoo barattoonni kaasaniif deebii kenne/ibse hin jiru. Ministeera Barnootaa; Bara kanas kalaandarii barnootaa kanaan duraa sirreessuu fi qormaata biyyaalessaa, qormaata ba’uu ilaalcha keessa galchuun bara barnootaa sirnaan akka adeemsifamu hojjechaa jira.

Hinditti meeshaaleen manaa 60 garaa nama tokkoo keessaa akka bahan gabaafameera Namichi waggaa lamaaf dhukkubbii garaachaatiin rakkachaa ture tokko garaacha isaa keessaa meeshaaleen manaa furtuu irraa kaasee hanga headphonetti argaman argachuun isaa rifachiise. Daarektarri Hospitaala Moga, kan namicha Moga Punjab keessatti qorate Ajmer Singh Kalra, "Yeroo qorannoo raajii eksiree sansalata, furtuu, gurraafi meeshaalee biroo hedduu garaacha keessaa arganne" jedhan. Dhukkubsataan ganna 35 Kuldeep Singh jedhamu dhukkubbii garaa fi ho'a qaamaa cimaan hospitaala seene. Yeroo baqaqsanii hodhuu kanaatti hakiimonni sansalata, booltii, headphone, safety pin, maagneetii, buttooni shamizii fi ziippii fi meeshaalee biroo gara 60 garaa Singh keessaa baasan. Muuxannoon akkasii daa’imman xixiqqoo irratti, yeroo tokko tokko dubartoota ulfaa irratti, akkasumas jeequmsa sammuu kan akka otizimii fi iskiizoofreeniyaa irratti baay’inaan mul’ata. Ogeeyyiin fayyaa kunneen akka jedhanitti, Siing wantoota qara fi qara qaban waan liqimsee fi garaa isaa irratti madaan cimaan waan jiruuf baqaqsanii hodhuu gochuuf murteessine waan ta'eef wantoota hin daaku nyaachuun fayyaadhaaf balaa qaba. Hojiin baqaqsanii hodhuu kun sa'aatii sadii kan barbaadu ture.

Hore Finfine Irecha Dilbata dhufu kana magaalaa Addis Ababaatti kabajamuuf qophiin xumuramaa akka jiru ibsamee jira. Hoggantoonni olaanoo fi qooda fudhattoonni magaalichaa qophii Hore Finfine Irecha kabajuuf taasifamaa jiru daawwataniiru. Akka odeeffannoon waajjira kantiibaa irraa argame agarsiisutti qophiin ayyaanichaa haala gaariin xumuramaa jira. Guyyoota hafan keessatti hojiin eegalame hanga dhufaatii ayyaanichaa saffisaan xumuramuu akka qabus yaadni dhiyaateera. Miiltoo Media