پژوهشی در فرهنگ زرتشتی

هشت جلد کتاب رحلی در زمینه باستان شناسی و باستان شناختی و کاوش هایی که در نوشیجان، شهداد، معبد آناهیتا کنگاور، گورستان لما(کهگیلویه و بویراحمد)، محوطه باستانی ازبکی (نایاب) به فروش می رسد @aDaryosh @atorabanorg

اوستای جیبی همراه پیوست سالنامه جاویدان شاهنشاهی (بسیار نایاب و کلکسیونی) تاریخ چاپ: ۲۵۳۵ شاهنشاهی به فروش می رسد

کتاب راهنمای تاریخ شاهنشاهی ایران (بسیار نایاب) از انتشارات شورای مرکزی جشن شاهنشاهی ایران (به فروش می رسد) @atorabanorg

مجله باستان شناسی و هنر ایران (بسیار نایاب)از تابستان ۱۳۴۸ تا زمستان ۱۳۵۱ (به فروش می رسد) از انتشارات وزارت فرهنگ و هنر (اداره کل باستان شناسی و فرهنگ عامه) سه جلد هستش که یکی از جلدها دارای دو شماره هستش @aDaryosh @atorabanorg

فرضیه های جدید درباره زرتشت (شماره ۵) #تاریخ_کیش_زرتشت #زرتشت_و_اوستا  #پژوهشی_در_فرهنگ_زرتشتی اکنون به مباحثی توجه می کنیم که بویس و کلنز درباره تاریخ زردشت ارائه داده اند این مباحث را می توان افراطی گفت، زیرا یکی اعتقاد به يک دوره بسیار دور باستانی دارد. و دیگری می خواهد شخصیت صرف زردشت را در قالب «حوزه گاهانی» قرار دهد. در اینجا، باید متذکر شوم که بخش بزرگی از ملاحظاتی را که در بررسی مجدد دیدگاه های اوليه خود انجام داده ام به عنوان نقدی بر تجدید ساختار پیشنهادی از سوی بویس دارای ارزش و اعتبار است؛ بنابراین، نیازی به تکرار این برهانها نمی بینم. تنها باید یادآور شوم که مری بویس ظرف بیست سال گذشته يک تاریخ تقریبی را برای زردشت پیشنهاد میکند که دوره ای از ۱۷۰۰ تا ۱۲۰۰ پیش از میلاد را در بر می گیرد. هرچند تصریح می کند که به گزینش عدد ۱۲۰۰ تمایل بیشتری دارد تا بدین صورت از ايجاد يک شکاف زمانی بزرگ بين اوستای قدیم و جدید جلوگیری کند. بنابر اظهارات بويس، زردشت يک روحانی تعلیم یافته است، و از سنین پایین غرق در مکاشفات دینی بوده است. و پیامبری است که مؤلف نه تنها گاهان، بلکه تمامی متون اوستای قدیم بوده است. بنابراین، وی پیش از آن دوران می زیسته است که مردمش از استپ های آسیای مرکزی به سمت سرزمین هایی بروند که بعداً به تصرف در آورده اند، یعنی در عصر حماسه آفرینی ایرانی، زمانی که آنان دارای ساختار اجتماعی دو طبقه جنگجویان - شبانان و روحانیان بوده اند. بویس دلایل بسیاری را در زمانهای مختلف و در مآخذ گوناگون ارائه داده است، از جلد نخست تاریخ کیش زرتشت در سال ۱۹۷۵ تا چاپ سخنرانی های دانشگاه کلمبیا در سال ۱۹۹۲ نظریه های خود را ثابت کرده است. هرچند در این جا امکان بررسی تمامی این استدلال ها وجود ندارد، ولی به هر حال يک موضوع کلی وجود دارد که در همه آنها ثابت است. این دلایل بر اساس فرضیاتی است که همگی به یکدیگر زنجیر شده اند، و در برخی موارد بنابر فرضیاتی اند که قطعیت یافته اند، در حالی که در اصل این گونه نیست. به عنوان نمونه، نظریه ای وجود دارد که از مقاله توماس بار و در سال ۱۹۷۳ الهام گرفته شده که بنابر آن يک دوره ۱۰۰ - ۱۵۰ ساله را می توان برای نسل هایی در نظر گرفت که طبق فروردین یشت از سینه (Saēna، به معنای سیمرغ)، پسر اهوم استوت کسی که نماز یَثَه اهو به جای می آورد)، تا اوتَيوتى، پسر ويتكَوى، ادامه می یابد، يا يک دوره ۱۵۰ - ۲۰۰ساله که بین گاهان و يشتها سپری شده است. در واقع، و طبق نظر بویس، مدرکی نداریم که ثابت کند تدوین يشتها به تدریج از قرنهای نهم - هشتم کمابیش آغاز شده و تا آخر آن دوره پایان یافته است. از آنجا که اثری از غرب ایران در اوستا دیده نمی شود، استدلال بارو را نیز نمی توان پذیرفت. کاملا روشن است که اگر قرار بود این متون به تاریخ اوج اقتدار عصر هخامنشی تعلق داشته باشد (که نه فقط ممکن بلکه محتمل نیز می باشد)، بنابر این محاسبه نسل ها می توانست تاریخ زندگی زردشت را بين قرنهای هفتم و ششم پیش از میلاد تأیید کند.(ص ۵۲ _ ۵۳) مأخذ: نیولی، گراردو. زردشت در تاریخ. ترجمه: مهدیه چراغیان. بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه. سال ۱۳۹۳ 🔥 @atorshiz 🔥

مجله هنر و مردم از شماره ۵۸ تا ۷۹ که در یک مجلد گالینگور به صورت یکجا بسیار نفیس و بی نقص صحافی شده از مرداد ماه سال ۱۳۴۶ تا اردیبهشت ماه ۱۳۴۸ (کلکسیونی) به فروش می رسد این شماره ها از مجله هنر و مردم دارای مقالات تاریخی و فرهنگی و هنری.... هستند و بسیار نایاب @aDaryosh @atorabanorg

حدود بیست جلد از مجله بررسی های تاریخی به فروش می رسد کتاب ها متعلق به کتابخانه کاخ جنوبی جوانان بوده و این نسخه ها نایاب هستند. @aDaryosh @atorabanorg

فرضیه های جدید درباره زرتشت (شماره ۴) #تاریخ_کیش_زرتشت #زرتشت_و_اوستا #پژوهشی_در_فرهنگ_زرتشتی با توجه به اینکه نسبت به اعتبار تاریخی زمان سنتی، که زردشت را ۲۵۸ سال پیش از اسکندر قرار می دهد، نظر مثبتی ندارم، ولی تا این زمان باید اذعان دارم بعید است این عدد نتیجه محاسبات دوره ساسانی باشد، و در این زمینه احتمالاً «حق با هنینگ» است. دلیل این تغییر نظر را مرهون این واقعیت می دانم که به احتمال بسیار قوی، اعداد ۲۵۸ و ۳۰۰ سال گونه های متفاوتی از یک برآورد محاسباتی نیستند. بنابراین، با توجه به توضیحی که من با آن موافق هستم، این دو رقم نمی توانند با هم ارتباطی داشته باشند، یعنی نخستین تاریخ، زمانی باشد که زردشت، در ۴۲ سالگی ویشتاسپه را به دین دعوت کرده، و دومی سالی را نشان دهد که وی به دنیا آمده است. هر دو سال ۲۵۸ و ۳۰۰ بين زردشت و اسکندر با يک رویداد آغاز می شود، یعنی با ظهور دین و نخستین اشاعه آن، زمانی که زردشت ۳۰ سال داشته است، و نه ۴۲ سال، و نیز زمانی که ۳۰ سال از فرمانروایی ویشتاسپه گذشته است. ای. دبليو وست وای. وی. ویلیام جکسون این مهم را يک سده پیش آشکار کرده اند. کارلو چرتی با استدلالی محکم ثابت کرده است پذیرش دین، که در بندهشن بزرگ تر از آن یاد شده است، اشاره ای به گرویدن ویشتاسپه ندارد، ولی یادآور الهامی است که زردشت در سی سالگی داشته است؛ و از این رو، دومین شناسه و دلیل نظریه قبلی ام نیز نفی می شود: عدد ۲۵۸ حاصل تفریق ۴۲ سال (سنی که زردشت، ویشتاسپه را به دین دعوت کرده است) از ۳۰۰ نیست، عددی که پیش فرض فاصله سالهای بین ظهور زردشت و اسکندر است. در واقع، این اعداد نتیجه برآورد زمانی متفاوتی است که از دو دیدگاه مختلف محاسبه شده است، یعنی در یکی، اسکندر، نقطه شروع است که بر طبق آن تاریخ زردشت محاسبه می شود؛ و دیگری پایان دوره ای را نشان می دهد که در آن آیین جدیدی شکوفا می شود که بنابر فصل يک ارداویرافنامه ناب و عاری از هر شک و شبهه ای است. بنابر فصل ۲۵ گزیده های زادسپرم، شکوه و جبروت آن دست نخورده است. تنها نقطه اشتراک این دو محاسبه، اشاره به مقدونی ملعون و نابکار دارد که در سنت دینی زردشت، بزرگ ترین بحران را ایجاد کرده است. سومین دلیل که ضعیف ترین نیز هست، نسبت دادن زردشت به شش هزار سال قبل از قرنهای پنجم و چهارم پیش از میلاد، یا به پنج هزار سال قبل از نبرد تروا است که به هیچ وجه نمی تواند دلیلی بر این باشد که پیامبر در زمانهای خیلی دور می زیسته است، و تنها نشان دهنده این است که یونانیان دوره باستان نظریه هزاره ای را باور دارند. در این نظریه. چنانچه جکسون نیز خاطرنشان می کند، فروهر زردشت چند هزار سال پیش از تولد وی شکل گرفته است. ممکن است یونانیان به دلیل این که به تولد روحانی خاصی برای پیدایش وی در دنیای مادی باور دارند. به اشتباه رفته باشند. گرچه، برخی از آنها نیز زردشت را به قرن ششم نسبت می دهند. و وی را استاد فيثاغورث می دانند. در مقاله جدیدی تلاش کرده ام نشان دهم که تضاد و ناهماهنگی بین تاریخ چند هزاره ای و قرن ششم از درک نادرست یونانیان از این مهم سرچشمه می گیرد. و نه از منابع اطلاعاتی آنان " همان طور که ای. دبليو وست خاطرنشان می کند. این ناهمسانی با یکی از دلایلی منسوخ می شود که بارها در حوزه بی اعتباری تاریخ سنتی زردشت، یعنی سال ۲۵۸ پیش از اسکندر اقامه می شود. بنابراین، می توان منابع یونانی را در پشتیبانی از يک ترتیب زمانی جدید برای زردشت به مآخذ ایرانی افزود: یعنی نه تنها منابعی را که از ملاقات فيثاغورت و زردشت سخن به میان می آورند که طبق نظر کینگزلی، پارسیان آن را در قرن ششم پیش از میلاد می دانند - بلکه منابعی که زردشت را شش هزار سال قبل از خشایارشا یا افلاتون یا پنج هزار سال قبل از نبرد تروا در نظر می گیرند. علاوه بر این، در دو مقاله اخير تلاش کرده ام نشان دهم که بنابر شواهدی ملموس، مانویان نیز زردشت را به قرن ششم نسبت می دهند. شاید بدین دلیل که هم تحت تأثير سنت یهودی یا یهودی - مسیحی بوده اند که به احتمال از سنت یونانی مستقل بوده است و هم چنین بر حسب قراینی که لزوما از تأثیر روحانیت مغان ناشی شده است.(ص ۵۱ _ ۵۲) مأخذ: نیولی، گراردو. زردشت در تاریخ. ترجمه: مهدیه چراغیان. بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه. سال ۱۳۹۳ 🔥 @atorshiz 🔥

فرضیه های جدید درباره زرتشت (شماره ۳) #تاریخ_کیش_زرتشت #زرتشت_و_اوستا #پژوهشی_در_فرهنگ_زرتشتی در واقع امر، آریایی های غرب، مردم ماد و پارس بایست تحت تأثیر چشمگیر شاخص هايی چون شرایط محیطی خاص، ارتباط با دیگر فرهنگ ها و جوامع دیرپا و همچنین شرایط سیاسی و‌ نظامی بوده باشند، و تمامی این عوامل منجر به بروز تغییراتی بنیادین، خاص و سریع شده است که بازتاب آنها را می توان در منابع تاریخ باستان یافت. از سوی دیگر، هیچ عامل مسلمی وجود ندارد که ما را در بازسازی رابطه بين يشتها و گاهان، یا رابطه هر یک از این دو با یسنا هپتنگهایتی یاری رساند. در این موارد، مشکلات مربوط به این رویداد شماری مطلق و نسبی پیچیده خواهند بود، به غير از زمانی که در یشتها به قطعه ای از يک سرود دینی بر می خوریم که به طور غیرمستقیم با قطعه ای دیگر از يك سرود دیگر در ارتباط است. در این خصوص، می توانیم به مقاله «ادبیات ایران باستان» گرشویچ مراجعه کنیم که در سال ۱۹۶۸ به چاپ رسیده است. به هر روی، استدلال من با نشانه های مورد تأیید قرار گرفت که گمراه کننده بود: یعنی درست است که گاهان درباره مادها و پارسیان سخن نمی گوید، ولی در اوستای جدید نیز غرب ایران، حتی در بخش هایی که ما به طور منطقی می پنداریم به هخامنشیان یا دوره پس از آنها تعلق داشته است، اصلاً جایگاهی ندارد. این واقعیت غیر قابل تغییر یکی از نکات مهمی را به زیر سوال می برد که براساس آن نظريه قبلی ام را بنا نهاده بودم. حال برای توضیح اینکه چرا گاهان و تمامی پیکر، اوستا نسبت به مادها و پارسیان سکوت کرده، باید برهانی غیر از شکاف زمانی بیابیم. در این نمونه هم، توضیحات گرشویچ در اثر ذکر شده در بالا، می تواند راهگشا باشد.(ص ۵۰ _ ۵۱) مأخذ: نیولی، گراردو. زردشت در تاریخ. ترجمه: مهدیه چراغیان. بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه. سال ۱۳۹۳ 🔥 @atorshiz 🔥

فرضیه های جدید درباره زرتشت (شماره ۲) #تاریخ_کیش_زرتشت #زرتشت_و_اوستا #پژوهشی_در_فرهنگ_زرتشتی بیش از آنکه به نتایجی بپردازیم که مری بویس و ژان کلنز به آنها نائل شدند، فکر می کنم باید دلایلی را مطرح کنم که مرا متقاعد کرد نظریه زندگی زردشت بين اواخر هزاره دوم و اوایل هزاره اول پیش از میلاد را کنار بگذارم، یعنی تاریخی را که در کتاب زمان و زادگاه زردشت متذکر شده بودم. در سالهای اخیر، برخی از تغییرات خط فکری خود را به صورت خلاصه عنوان کرده ام، بدون اینکه دلایل آن را توضیح داده باشم. پس از آن که بر آن شدم تا اثبات کنم دیدگاه سنت در مورد اینکه زردشت ۲۵۸ سال قبل از اسکندر می زیسته از نظر تاریخی اعتباری ندارد و آغاز زردشتی گری به اواخر هزاره دوم و میانه هزاره نخست پیش از میلاد بر می گردد، به دفعات این فکر از ذهنم می گذشت که فرض تاريخ بين قرن هفتم و ششم پیش از میلاد نیز الزاماً منتفی نیست، هر چند که آرايی با درجه احتمالی بیشتر تلقی می شوند. اکنون می توانم به جمع بندی دلایلی بپردازم که منجر شد تا نظر خود را تغییر دهم، یعنی دیدگاهی که در پشتیبانی از نظریه ای شکل گرفت که متقدم ترین تاریخ را برای زندگی زردشت ارائه داد (یعنی قرن دهم پیش از میلاد؛ از این رو، ما قرن هفتم - ششم پیش از میلاد را زمان مؤخر در نظر می گیریم). در سال ۱۹۸۰، زمانی که می خواستم این نظریه را به صورت کامل ارائه دهم، سه مبحث را مبنای کار خود قرار دادم. نخست، تفاوت های موجود در محیط اجتماعی و اقتصادی غرب ایران در زمان هخامنشیان با توجه به گسترش شهرسازی و تکوین مفهوم جدید فرمانروای حاکم در آن دوره، در قیاس با اجتماعی که در اوستا از آن نام برده شده و ساختارهای اجتماعی باستانی آن و اقتصادی که بر پایه مرتع داری، دامپروری و کشاورزی سنتی بوده است. دوم، دیدگاه منفی درباره ارزش و اعتبار تاريخ سنتی ۲۵۸ سال قبل از اسکندر است. سوم، تاریخ ظاهراً غیر واقعی برای زردشت که بیشتر بین یونانیان دیده می شود، یعنی در نظر گرفتن يک عهد دور و افسانه ای که اگر زندگی زردشت را هم زمان با کوروش در نظر بگیریم، توضیح آن بسیار دشوار می شود. ولی، اگر قرار بود فرض کنیم که زردشتی گری چند قرن پیش از شکل گیری شاهنشاهی پارسی به وجود آمده باشد، چنين استدلالی می توانست ممکن شود. در مبحث نخست، به نظرم باید گذر زمانی بین زردشت و این شاهنشاهی بزرگ آن قدر طولانی بوده باشد که امکان پیدایش تغییرات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی ذکر شده در بالا را میان مادها و پارسی ها به وجود آورده باشد. طبق محاسبات من، این دوره حدود چهار قرن بوده است . همان زمانی که ژان کلنز در سال ۱۹۸۵ در نظر گرفته بود و با نظر بسیاری از محققان سرشناس که پیش از من آمده اند، مطابقت دارد. با بررسی دقیق تر گاهان و یسنا هيتنگهایتی، و تحقیقاتی که در دهه هشتاد و نود انجام شد و در این خصوص به کارهای یوحنا نارتن،‌ مارتین شوارتز در سال ۱۹۸۶، ژان کلنز و اريک پيرار در سال ۱۹۸۸، هلموت هومباخ در سال ۱۹۹۱ می توانم اشاره کنم -‌ متقاعد شدم که قیاس جهان واقع در دوره هخامنشی با آنچه در اوستا مندرج شده، بی نتیجه است. درست است که افق اوستا، غرب ایران، ماد و پارس را شامل نمی شود و نظم و ترتیب محیط اجتماعی و سیاسی مردم معتقد به اوستا با پارسیان دوران هخامنشی، تا آنجای که می توانیم بازسازی کنیم، بسیار متفاوت است، ولی این بدان معنا نیست که ما لزوما تکامل آریایی ها را - ساکن در منطقه غرب فلات ایران در جهت يک ترتیب اجتماعی و سیاسی جدید در نظر بگیریم که در قالب يک فرایند تاریخی چندین قرن به طول انجامیده است.‌ (ص ۴۹ _ ۵۰) مأخذ: نیولی، گراردو. زردشت در تاریخ. ترجمه: مهدیه چراغیان. بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه. سال ۱۳۹۳ 🔥 @atorshiz 🔥