حباب؛ نوشته‌/گفته‌های یاسر میردامادی

📌 شگفتی این انتخابات تنها مشارکت نزدیک ۴۰ درصد نبود، از آن مهم‌تر شکست این ایده‌ی مورد علاقه‌ی هسته‌ی سخت حکومت بود که «مشارکت اگر پایین بیاید به نفع نامزد حکومت است».

📝چرا رهبری دوره‌ای نشد؟ نگاهی به مذاکرات شورای بازنگری قانون اساسی در ۸ تیر سال ۱۳۶۸

مشکینی:‌ تاکنون نشنیده‌ایم پیامبر یا ولی‌ای از مقامش عزل شود. | محمد مومن: ممكن است از سوی اطرافيان رهبر به نظام لطمه‌‏اى وارد بشود. امام خمینی با ده‌ساله بودن رهبری موافق بود. | هاشمی رفسنجانی: مجتهد با بیعت به این ولایت رسیده، چرا این بیعت موقت نباشد؟ | مهدوی کنی:‌ با كسى كه به عنوان رهبر بيعت مى‏‌كنيم، مدت معنا ندارد.

🔹۸ تیر ۱۳۶۸ سی‌اُمین جلسه شورای بازنگری قانون اساسی تشکیل شد. آیت‌الله محمد مومن اصل ۱۰۷ قانون اساسی جدید را خواند که در آن رهبری شورایی حذف و عبارتی به آن اضافه شده بود: «هرگاه رهبر مرجع تقلید عام نباشد، با رأی خبرگان به مدت ده سال به رهبری انتخاب می‌‏گردد.» آقای مومن با نقل خاطره‌ای این تغییر را مطلوب آیت الله خمینی عنوان کرد و گفت: «بعضی از برادران خدمت حضرت امام رضوان الله علیه مشرف شدند و اين مسئله را كه در كليات هم بود، خدمت حضرت امام مطرح كردند، ايشان هم اين جهت را پذيرفتند.» 🔸آقای مومن استدلالش را این‌گونه بیان کرد:‌ «دست خبرگان باز باشد كه اگر شخصى بهتر پيدا شد، الزام به استعفا نشود، بعد از گذشتن ده سال خودش كنار مى‌‏رود و آن شخص اصلح جانشینش می‌شود.» اما نکته دیگری که محمد مومن بر آن تاکید کرد، مهار کردن قدرت اطرافیان رهبر بود. بر همین اساس گفت: «آنچه كه در كميسيون صحبت بود كه بر اساس آن گفتند ده ساله انتخاب بشود، اين بود كه گفتند اگر بنا بشود دائم باشد، اين رهبر و يا دستگاه و بيت رهبرى، خودشان را جا افتاده مى‌‏بينند كه هيچ كس نمى‌‏تواند متعرضشان بشود و احياناً ممكن است كه از اطرافيان رهبر به نظام لطمه‌‏اى وارد بشود.» 🔻هاشمی رفسنجانی گفت برای هر شخصی که رهبر می‌شود، این قید ذکر شود و تفاوتی بین مرجع تقلید و دیگران نباشد: «معمولا مراجعمان بعد از سنين مثلا ۶۰-۷۰سالگى و اين‏ها به مرجعيت مى‌‏رسند، در آن زمان ما آن‏ها را رهبر انتخاب كنيم، ده سال هم بگذرد مى‌‏شوند هشتاد سال، هفتاد و پنج سال، احتمال زوال شرايط در آن‏ها جدى است.» هاشمی رفسنجانی معتقد بود خبرگان نوعا روحانی هستند و نمی‌توانند با رهبری دشمن باشند. بر همین اساس گفت: «اگر واقعا كسى صلاحيت رهبرى را داشته باشد باز هم انتخاب خواهد شد، اگر هم نداشته باشد، بايد وضع خيلى خراب باشد كه ديگر خبرگان بيايد رأى بدهد كه رهبر را عوض بكنيم، يعنى واقعاً به يک شرايطى رسيده كه ديگر حاضرند افراد به هر قيمتى شده اين تعويض را انجام بدهند، بنابراين منطقى است كه ما مرجع را به غير مرجع اين‏جا مساوى بگذاريم.» 🔹با این حال، این سخنان با مخالفت عده‌ای دیگر از اعضا مواجه شد. آیت الله مشکینی با اشاره به اینکه تاکنون نشنیده‌ایم پیامبر یا ولی‌ای از مقامش عزل شود، گفت: «مقام رهبرى و مرجعيت از آن مقام‌‏هاى والا و بس مقدس است و نيابت انبيا و ائمه عليهم السلام است. به قداست آن مقام با اين قيدتان خدشه وارد نكنيد.» این مطلب با تایید برخی از اعضای دیگر مواجه شد. هاشمی در پاسخ گفت: «ما مثلًا صد نفر مجتهد داريم از بين اين صد نفر آمديم يكى را انتخاب كرديم. آن مرجع نهايى كه اين مجتهد را به ولايت رسانده، بيعت است و اين بيعت چه اشكال دارد كه موقت باشد؟» 🔸مهدوی کنی این نظر را این‌گونه پاسخ داد: «با كسى كه به عنوان رهبر بيعت مى‏‌كنيم مدت معنا ندارد. وقتى يک كسى صلاحيت دارد با او بيعت كرديم تا مادامى كه صلاحيت دارد، او ولى الامر مسلمين است.» او همچنین نظارت خبرگان بر عملکرد رهبر را کافی دانست:‌ «خبرگان موظفند نه سر ده سال، نه سر دو سال، بالاخره بايد هميشه مواظب باشند ببينند صلاحيت‌‏هاى لازمى كه هست، هست يا نيست؟ اگر نيست كه وظيفه‌‏شان است سر دو ماه هم شده عزل كنند. اگر بنا بر صلاحيت‌‏هاى موجود است، ده سال و پنج سال و شش سال براى چى؟» 🔻محمد یزدی از مدت‌دار بودن رهبری که مرجع تقلید نیست، دفاع کرد و در رد ادعای مهدوی کنی مبنی بر کفایت نظارت خبرگان بر عملکرد رهبر گفت:‌ «در اختيارات خبرگان قانون اساسى فعلى مى‌‏گويد اگر شرايط را از دست داد، آن موقع مى‌‏توانند او را عزل بكنند و تشخيص دهنده خبرگان هستند. نمى‌‏گويد خبرگان مى‌‏توانند نسبت به اين‏كه آيا واجديتش را حفظ كرده است يا نه، يک نظارت دائم روزمره رويش داشته باشند.» 🔺در هر صورت، مدت‌دار بودن دوره رهبری چه برای مرجع تقلید و چه غیر آن رای نیاورد. هاشمی با پیشنهاد محمد مومن موافقت کرد و مدت‌دار بودن را برای رهبری که مرجع تقلید نیست به رای گذاشت، اما اعضای شورای بازنگری رای ندادند. او به حضار گفت: «ديگر از اين بهتر نمى‌‏شد ديگر نمى‌‏دانم شماها چرا رأى نمى‌‏دهيد؟!» در نهایت، اصل بدون مدت‌دار بودن دوره رهبری خوانده شد و اکثر حاضران به آن رای دادند. 🔗منبع: مشروح مذاکرات شورای بازنگری قانون اساسی، جلسه ۳۰ و ۳۱ 🆔@AzadSocial

🔺لزوم و فایده انحای الهیات ▫️ یاسر میردامادی، پژوهشگر دینی، در یادداشتی در فیسبوک نوشت: کمتر رشته‌ معرفتی‌ای وجود دارد که اصل مشروعیت‌اش زیر سؤال باشد. حتی فلسفه، که مشروعیت‌ آن دشمنانی در میان خود فیلسوفان دارد و هم در میان دانشمندان و غیر دانشگاهیان، از بحران مشروعیتِ دوسه دهه پیش، که از جمله ریچارد رورتیِ فیلسوف سردمدار آن بود، کم‌و‌بیش سرفراز بیرون آمد. اما دین‌پژوهی به طور عامّ، و به ویژه مادر این رشته یعنی الهیات، وضع به مراتب بحرانی‌تری دارند. در مورد فلسفه دین (که تازه وضع بهتری از الهیات دارد) این تردید جدّی وجود دارد که برای فیلسوفان زیاده دینی است و برای متدینان زیاده فلسفی. اما حتی اگر فلسفه دین هم از بحران مشروعیت رهایی یابد الهیات دیگر در وسط بحران است؛ زیرا حتی متدینان هم به آن بی اعتنا هستند. برای آن‌ها که دین‌دارند الهیات در خوشبینانه‌ترین حالت «زائد» به نظر می‌رسد و در بدبینانه‌ترین حالت «مضرّ» به حال ایمان. برای آن‌ها که دین‌دار نیستند هم الهیات در بدبینانه‌ترین حالت، خطرناک و یا بدتر: بی‌معنا است و در خوشبینانه‌ترین حالت صرفا یک بازی ذهنی. انتقاد مشهور ریچارد داوکینز همین بود که چرا باید در عصر هوش مصنوعی در دانشگاه معتبری چون آکسفورد هنوز دانشکده «قرون وسطایی» الهیات وجود داشته باشد. این بحران‌ها اما، تا جایی که من خبر دارم، گرچه منجرّ به شکل‌گیری شاخه‌ای نوپدید به نام «فرا-الهیات» (meta-theology) یا «فلسفه الهیات» (philosophy of theology)، عمدتاً در ده سال گذشته، شده اما بحث‌های این شاخه، دست‌کم تا کنون، بیشتر بر سر روش‌شناسی و معرفت‌شناسی الهیات بوده است و نه بر سر اصل نیاز به الهیات. نکته نهایی این‌که درست همان‌طور که در درون فلسفه فیلسوفانی ضد فلسفه مثل رورتی وجود دارند در درون الهیات هم الهیات‌دان‌هایی ضد الهیات (دست‌کم ضد الهیات طبیعی) وجود دارند، مانند کارل بارث. بر این اساس، اگر این نوشته می‌خواست عنوانی برای خود دست‌وپا کند آن عنوان می‌توانست این باشد: «به سوی فلسفه‌ الهیاتی که به لزوم و فایده انحای الهیات می‌پردازد». http://www.ensafnews.com/208824/ @ensafnews

اندکی #سیاست-3 📍پارادوکس تحریم/مشارکت اردشیر منصوری - 4 تیر 1403 اگر نه از دو منظرِ «حاکمیت» و نیز «براندازان»، بلکه از منظر دو جناحِ اصلاح‌خواه: یعنی الف) «گذرطلبان/ اصلاح‌ساختاری‌ها» و ب) «روزنه-راه‌گشایان»، به این سؤال بنگریم که: شرکت در انتخابات خدمت است یا خیانت؟ به موردی جالب برای اهالی منطق می‌رسیم و اینجا سروکلۀ یک پارادوکس سیاسی آشکار می‌شود. ✅ سؤال دقیقاً این است: آیا (چنانکه طرفداران مشارکت می‌گویند) الف: تحریم صندوق، کمکی است غیرمستقیم به برآمدن امثال جلیلی و قالیباف که کشور را به سوی فلاکت/ تشدید فساد می‌برند، و اگر پزشکیان بیاید فساد کمتر می‌شود و افق برای تغییرات تدریجی باز؛ یا (چنانکه تحریمی‌ها می‌گویند) ب: مشارکت در انتخاباتِ غیررقابتی و ناسالم نوعی مشروعیت‌بخشیدن به ساختار حاکمیتی است که رییس جمهوری در آن کاره‌ای نیست جز تدارکاتچیِ حاکمیتی تمامیت‌خواه-غیردموکراتیک که صندوق را به مکانیزم بیعت تقلیل داده است و حتی به ریاست رسیدن فردی سالم (گیریم پزشکیان) در آن نمی‌تواند به سود آرمان‌های آزادی و عدالتخواهی باشد؟ پاسخی که طرفین، یعنی «گذرطلبان» و «روزنه‌گشایان» به این پرسش می‌دهند، شباهت جالبی دارد با یک پارادوکس مشهور مانده از یونان قدیم: ▫️در آتن دوهزاروپانصد سال پیش، مادری بود و پسری. مادر به پسر می‌گوید: «چرا به مدرسه نمی‌روی؟» -پسر: در مدرسه یا به من «حقیقت می‌آموزند» یا «دروغ» را. و ای مادر، تو همیشه می‌گفتی «مردم غالباً دروغ می‌پسندند و خدایان حقیقت را». پس چرا به مدرسه بروم که اگر حقیقت بیاموزم مطرود مردم خواهم بود و اگر دروغ بیاموزم مطرود خدایان. پس به مدرسه رفتن درهرحال نتیجه‌ای جز مطرود شدن ندارد و این یعنی حاصل مدرسه جز ضرر نیست. -مادر: پسرم، فرض کنیم چنین باشد؛ یعنی مردم غالباً دروغ می‌پسندند و خدایان حقیقت را. و مدرسه نیز چنانکه گفتی یا دروغ می‌آموزد یا حقیقت. ازاین‌رو معقول است که به مدرسه بروی؛ چرا که اگر حقیقت بیاموزی خدایان از تو راضی‌اند و اگر دروغ بیاموزی مردم. پس در هر حال نتیجۀ مدرسه جلب رضایت یکی از طرفین است و به‌مدرسه‌رفتن سودمند است. ماجرای انتخابات ریاست جمهوری در 1403 ایران نیز بی‌شباهت با داستان مادر و پسر یونانی نیست. بازسازیِ دو سوی ماجرای انتخابات ریاست جمهوری پیشِ‌رو چنین است: 🔸زبانِ حال گذرطلبانِ تحریمی: چرا در انتخاباتیِ غیررقابتی در ساختار حاکمیت غیردموکراتیک شرکت کنیم که دو سرش باخت است؟ اگر پزشکیان رأی بیاورد، نظر به اذعان خودش که جز برای اجرای فرامین (برنامه‌های ابلاغی، گرچه اجرای سالم و فسادزدودۀ آن) نیامده؛ مردم را امیدی به تحقق آرمان‌های آزادی در سبک زندگی و عدالت و رفع تبعیض نیست. زیرا که در برنامه‌ها و فرامین، نه تنها ردی از آرمان‌هایی مانند آزادیِ عقیده و بیان و سبک زندگی و حتی حق دادخواهی و محاکمۀ عادلانه در دادرسی‌ها نیست، بلکه بر اساس اخبار قابل اعتنا، اموری مانند «حجاب»، «رفع حصر»، «هسته‌ای» و «رابطه با آمریکا» خط قرمز اعلام شده‌اند، و حتی هیچ نشانی از «باز بودن دست رییس‌جمهوری در انتخاب وزرا» و «عدم مداخلۀ نهادهای نظامی در اقتصاد و فرهنگ» و مانند اینها نیست، و این یعنی باختِ مردم. و اگر پزشکیان رأی نیاورد که باختش آشکار است؛ حاکمیت خواهد گفت در انتخاباتی که همۀ جناح‌ها نامزد داشتند، تغییرخواهان شکست خوردند. 🔹زبان حال روزنه-راه‌گشایان: کار درست مشارکت است؛ چرا که اگر اکثریت بیایند پای صندوق، پزشکیان رأی می‌آورد و نظر به سلامتش جلو بسیاری کژی‌ها را خواهد گرفت و راه برای ورود بهترها (نخبگان سیاسی و اقتصادی و فرهنگی) به قدرت باز می‌شود. اگر هم به هر علت اکثریت نیایند پای صندوق و کسی غیراز پزشکیان به قدرت برسد، گرچه این نتیجه بسیار نامطلوب است، اما باز کار صواب مشارکت است. زیرا به نظر می‌رسد جمهوری اسلامی حالاحالاها سرِ برافتادن ندارد، در این صورت آنها که با صندوق قهر نکردند، امکان فعالیت برای تغییر بلندمدت را چهارچوب همین نظام، بیش از کسانی خواهند داشت که با پذیرش گزینۀ تحریم برای همیشه از ایفای نقش مؤثر در چارچوب این نظام طرد شده‌اند. 👈نتیجه: بد نیست فارغ از التهاب‌های میدانِ سیاست، اهالی تأمل و دقت، محکوم‌کردنِ شتابزدۀ مخالف سیاسی را به تعلیق درآورند و از نزاع‌های انتخاباتی فرصت بسازند برای تمرین تحلیل منطقیِ مواضع گوناگون سیاسی، و گفتگو در عرصۀ عمومی. @ardeshirmansouri

اصل انگلیسی این مقاله را می‌توانید بیاید در این‌جا.

این مقاله، در اصل، در این منبع منتشر شده است: S. Yaser Mirdamadi, ‘Why I Am Muslim.’ In The Rowman & Littlefield Handbook of Philosophy and Religion, edited by Mark A. Lamport, London: Rowman & Littlefield, 2022, pp. 383–407.

ممنون ام رضا جان. فقط یک نکته‌ی کوچک. در پانوشت ** اشاره شده که این منبع در اصل این‌جا منتشر شده اما جایی که منتشر شده از قلم افتاده. ممنون می‌شوم آن هم اضافه شود:

🔻چرا مسلمان‌ام؟ ✍یاسر میردامادی ✔️ من، تا حدودی، از صدقه‌سرِ موسیقی مسلمان‌ام؛ به ویژه موسیقیِ صوفیانهٔ سنتی ایرانی با سرپنجهٔ زنده‌یاد محمدرضا لطفی (۱۳۲۵-۱۳۹۳ خورشیدی). نوازندگیِ استثنایی، استادانه و روح‌افزای لطفی (تار، سه‌تار، کمانچه و دَف) و نیز صدای گرم و نافذش به هنگام خواندن اشعار عرفانی فارسی، به ویژه اشعار مولانا و حافظ، همیشه مرا طمأنینهٔ وجودی و الهام‌آور عطا کرده و قوت قلب‌ام بخشیده که هستی الهی است و فرهنگ‌های مسلمان ریشهٔ الهی دارند... 📎 پیوند به متن کامل این یادداشت در سایت دین‌آنلاین https://www.dinonline.com/43456/ 🆔 @dinonline

اجتماع سی و پنج هزار نفری یهودیان ضد اسرائیلی و ضد صهیونیسم در فیلادلفیا سی و پنج هزار یهودی ضدصهیونیست دیروز تجمع کردند. در این نشست بزرگ سخنانی در خصوص مبارزه یهودیان با ارتش اسرائیل بیان شد. در کنفرانسی با حضور بیش از ۳۵ هزار یهودی ضدصهیونیست در فیلادلفیا برای حفظ تورات خاخام موشه هیلل هیرش از لیکوود یشیوا، اعلام کرد که پیوستن یهودیان در سرزمین مقدس به ارتش صهیونیستی خلاف تورات است. خدمت به اسرائیل مخالف یهودیت بود. او گفت اسرائیل یک کشور یهودی نیست. صهیونیسم یهودیت نیست. به اشغال 🇵🇸💔 فلسطین و نسل کشی اسرائیل در 🇵🇸💔 غزه پایان دهید.