➖ غیبت روشنفکران بلوچ از مناسبات حکمرانی | گزارش بخش دوم میزگرد
| سَلفیها از حس تبعیض یارگیری میکنند |
علی نیلی، انصاف نیوز: دلایل بدبینی اهالی بلوچستان به طرحهای توسعه، تلقی روشنفکران بلوچ از نگاه حکمرانی به خود، کارنامه ستاد توسعه سواحل مکران، نتایج عینی تاخر توسعه در رفتارهای جامعه محلی، موقعیت ممتاز مهاجران بلوچ در آفریقا، هویت قومی و حس تبعیض، زمینههای یارگیری گروههای سلفی و… از مباحث مطرح شده در بخش دوم میزگرد «نسبت جامعه محلی و طرح توسعه سواحل مکران» است.
علیاوسط هاشمی، استاندار اسبق سیستان و بلوچستان، عبدالوهاب شهلیبر، جامعهشناس بلوچ توسعه و کامبیز مشتاق گوهری، متخصص توسعه منطقهای و عضو هیات علمی دانشگاه زاهدان در میزگرد انصاف نیوز حضور داشتهاند. گزارش بخش دوم و پایانی آن را میخوانید.
هاشمی: کشور متضرر فقدان طرح توسعه بوده که به سمت توسعه دریامحور سوق پیدا نکرده. تقریبا تمام قابلیت توسعهای در شمال کشور را از دست دادهایم. سواحل شمال تبدیل شد به ویلاهای شخصی. یک زمان کرمانیها دنبال این بودند که استان کرمان تا ساحل خلیجفارس امتداد یابد و این استان ۱۰ کیلومتر ساحل داشته باشد.
نیلی: از آن حلقه هوشمند اقتصادیهای کرمان چنین ابتکاری بعید نیست.
هاشمی: من میگویم چرا این هوشمندی در سطح ملی وجود ندارد؟ تازه چند سالی است که آن هم در زبان، توسعه دریامحور باب شده است.
نیلی: این شاید خیلی به حکمرانی هم وابسته نباشد. یعنی مردم ما در کنار دریا هم پشت به دریا زندگی کردهاند. شما در هیچ شهر ساحلی ایران سنت دریایی و ملوانی مانند شهرهای اروپایی نمیبینید.
هاشمی: اینجا هم نوع ارزشگذاریها و خطدهیها و جهتدهی، ایجاد الگو حکمرانی به نظرم تعیینکننده است. اگر با یک رفتار و برنامهریزی درست، رفتار مردم را تغییر میدادیم، بسیاری از منافع ملی را با هزینه کمتر تامین میکردیم.
ما باید نیازهای منطقهای را در یک نگاه ملی دنبال کنیم. اگر میبینید نوعی از مخالفت و بدبینی نسبت به برنامههای توسعه در بلوچستان وجود دارد، برمیگردد به سبک مردمداری ما که نتوانستهایم در مردم اعتمادزایی کنیم. اگر ایران را برای همه ایرانیان خواستید و بدون هیچ مرزبندی و تبعیضی این شعار را پیاده کردید، مردم همراه شما میشوند.
تنگنای فکری در نوع نگرش به مطالبات حقوقی شهروندی موجب نگاه سوء مردم به هر حرکتی حتی حرکت مثبت میشود. شما کاری میکنید که شاید منافع مردم در آن دیده شده باشد اما بدبینی، باعث عدم همکاری و همراهی مردم میشود. من در دوره استانداری سیستان و بلوچستان سعی کردم این الگو را تا حد ممکن ایجاد کنم. برای خیلیها سوال بود که هاشمی شیعه است یا سنی؟
نیلی: چرا این گسلهای شیعه سنتی دائم در استان فعال میشود؟
هاشمی: علتش به زیادهخواهی برمیگردد. مگر در سطح ملی، فرصتها به شکل برابر بین جریانها توزیع میشود؟ مگر همه این فرصت را دارند که قابلیتهای خود را در مسیر توسعه به کار بیاندازند؟ مگر همه نخبگان از یک حریت و آزادی برای پیشبرد برنامههای توسعه ملی برخوردارند؟ نه، و من فکر میکنم باید نگاه به ملت تغییر اساسی کند. تا ملت نسازیم، دچار مشکل و بحران هستیم. باید یک شلاقی نسبت به رفتارمان با اقوام این کشور داشته باشیم و رویههای تازه را جایگزین رویههای قبلی کنیم.
یک نکته را هم بگویم؛ وزارت دفاع در یک بخش طرح توسعه سواحل مکران فعال است اما این از مگاپروژههایی است که متولیاش دولت است. در اواخر دولت آقای روحانی هم مصوب شد که این ستاد از وزارت دفاع به وزارت راه منتقل شود.
هاشمی: تا دولت زمینه توسعه را فراهم نکند، آن ذهنیت منفیای که در اثر شراراتها و رفتارهای ضد امنیتی نسبت به استان ایجاد شده، راه را حتی بر صاحبان سرمایه و فکر بومی بسته است. من تا تانزانیا به دیدار بلوچها رفتم و متوجه شدم موقعیت اجتماعی رفیعی در عمان و در شاخ آفریقا دارند.
وقتی بلوچ در کشورهای دیگر توانسته موقعیت اجتماعی بالایی به دست بیاورد، به طریق اولی در کشور خود باید بتواند در بالاترین سطوح و مناصب فعالیت کند.
تا بر تبعیض هستیم، بر گسست هستیم.
نیلی: این زمینه و علاقه وجود دارد که بلوچهای مهاجر ثروتمند به بلوچستان ایران بیایند و سرمایهگذاری کنند؟
هاشمی: بله، کاملا. من به یکی از این آقایان که جایگاه قابل اعتنایی در ساخت سیاسی و اقتصادی تانزانیا داشت، گفتم بیا و بخشی از این ثروت خود را در زادگاه آبا و اجدادیت سرمایهگذاری کن. ایشان هم استقبال کرد و آمد اما چه شد؟ بماند.
شهلیبر: ما باید الان تلاش کنیم صاحبان سرمایههای بومی را نگه داریم، آوردن آدمهای جدید پیشکش.
نیلی: خب چه شد؟
هاشمی: با اینکه او حاضر به سرمایهگذاری شد و آمد و کلنگ احداث نیروگاه ۵۰۰ مگاواتی زاهدان را با حضور ایشان زدیم، در نهایت اتفاقاتی رخ داد که او نتوانست بایستد و رفت.