#فتوا و استفتاء در قرآن کریم، حتی خود خداوند متعال فتوا می دهد
1️⃣و
يَسْتَفْتُونَكَ فِي النِّساءِ قُلِ
اللهُ يُفْتيكُمْ فيهِنَّ وَ ما يُتْلى عَلَيْكُمْ فِي الْكِتابِ في يَتامَى النِّساءِ اللاَّتي لا تُؤْتُونَهُنَّ ما كُتِبَ لَهُنَّ وَ تَرْغَبُونَ أَنْ تَنْكِحُوهُنَّ وَ الْمُسْتَضْعَفينَ مِنَ الْوِلْدانِ وَ أَنْ تَقُومُوا لِلْيَتامى بِالْقِسْطِ وَ ما تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللهَ كانَ بِهِ عَليماً (نساء 127)
براى شما بيان شده است، [بخشى از سفارشهاى خدا در اين زمينه است؛ و به شما سفارش مىكند كه] با يتيمان به عدالت رفتار كنيد. و هر كار نيكى انجام مىدهيد، خداوند از آن آگاه است [و به شما پاداش شايسته مىدهد]»
2️⃣يسْتَفْتُونَكَ قُلِ
اللهُ يُفْتيكُمْ فِي الْكَلالَةِ إِنِ امْرُؤٌ هَلَكَ لَيْسَ لَهُ وَلَدٌ وَ لَهُ أُخْتٌ فَلَها نِصْفُ ما تَرَكَ وَ هُوَ يَرِثُها إِنْ لَمْ يَكُنْ لَها وَلَدٌ فَإِنْ كانَتَا اثْنَتَيْنِ فَلَهُمَا الثُّلُثانِ مِمَّا تَرَكَ وَ إِنْ كانُوا إِخْوَةً رِجالاً وَ نِساءً فَلِلذَّكَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَيَيْنِ يُبَيِّنُ اللهُ لَكُمْ أَنْ تَضِلُّوا وَ اللهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَليمٌ (نساء 176)
از تو دربارهی حكم [ارث خواهران و برادران] سؤال مىكنند، بگو: «خداوند، حكم [ارث] خواهر و برادر را براى شما بيان مىكند: اگر مردى از دنيا برود، كه فرزندى نداشته باشد، و براى او خواهرى باشد، نصف اموالى را كه بهجا گذاشته، از آن اوست؛ و [اگر خواهرى از دنيا برود و وارث او يك برادر باشد]، او تمام مال را از آن خواهر، به ارث مىبرد، درصورتىكه آن خواهر فرزند نداشته باشد؛ و اگر [وارث او] دو خواهر باشند دو سوّم اموال را مىبرند؛ و اگر [وارثان] جمعى از برادران و خواهران باشند، سهم هر برادر بهاندازهی سهم دو خواهر است. خداوند [احكام خود را] براى شما بيان مىكند تا گمراه نشويد؛ و خداوند به همه چيز داناست».
3️⃣يا صاحِبَيِ السِّجْنِ أَمَّا أَحَدُكُما فَيَسْقي رَبَّهُ خَمْراً وَ أَمَّا الْآخَرُ فَيُصْلَبُ فَتَأْكُلُ الطَّيْرُ مِنْ رَأْسِهِ قُضِيَ الْأَمْرُ الَّذي فيهِ
تَسْتَفْتِيانِ (یوسف 41)
اى دوستان زندانى من! امّا [تعبير خواب شما چنين است كه] يكى از شما [دو نفر، آزاد مىشود و] ساقى شراب براى آقاى خود خواهد شد؛ و امّا ديگرى به دار آويخته مىشود؛ و پرندگان از سر او مىخورند. و مطلبى كه دربارهی آن [از من] نظر خواستيد، قطعى و حتمى است.
4️⃣و قالَ الْمَلِكُ إِنِّي أَرى سَبْعَ بَقَراتٍ سِمانٍ يَأْكُلُهُنَّ سَبْعٌ عِجافٌ وَ سَبْعَ سُنْبُلاتٍ خُضْرٍ وَ أُخَرَ يابِساتٍ يا أَيُّهَا الْمَلَأُ
أَفْتُوني في رُءْيايَ إِنْ كُنْتُمْ لِلرُّءْيا تَعْبُرُونَ (یوسف 43)
و [در اين هنگام] پادشاه گفت: «من درخواب ديدم هفت گاو چاق را كه هفت گاو لاغر آنها را مىخورند؛ و هفت خوشه سبز و هفت خوشه خشكيده؛ [كه خشكيدهها بر سبزها پيچيدند؛ و آنها را از بين بردند]. اى گروه اشراف! دربارهی خواب من نظر دهيد، اگر خواب را تعبير مىكنيد».
5️⃣يوسُفُ أَيُّهَا الصِّدِّيقُ
أَفْتِنا في سَبْعِ بَقَراتٍ سِمانٍ يَأْكُلُهُنَّ سَبْعٌ عِجافٌ وَ سَبْعِ سُنْبُلاتٍ خُضْرٍ وَ أُخَرَ يابِساتٍ لَعَلِّي أَرْجِعُ إِلَى النَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَعْلَمُونَ (یوسف 46)
يوسف، اى مرد بسيار راستگو! دربارهی اين خواب اظهارنظر كن كه هفت گاو چاق را هفت گاو لاغر مىخورند؛ و هفت خوشهتر، و هفت خوشه خشكيده؛ تا من بهسوى مردم بازگردم، تا [از تعبير اين خواب] آگاه شوند.
6️⃣سيَقُولُونَ ثَلاثَةٌ رابِعُهُمْ كَلْبُهُمْ وَ يَقُولُونَ خَمْسَةٌ سادِسُهُمْ كَلْبُهُمْ رَجْماً بِالْغَيْبِ وَ يَقُولُونَ سَبْعَةٌ وَ ثامِنُهُمْ كَلْبُهُمْ قُلْ رَبِّي أَعْلَمُ بِعِدَّتِهِمْ ما يَعْلَمُهُمْ إِلاَّ قَليلٌ فَلا تُمارِ فيهِمْ إِلاَّ مِراءً ظاهِراً وَ
لا تَسْتَفْتِ فيهِمْ مِنْهُمْ أَحَداً (کهف 22)
بهزودى گروهى خواهند گفت: «آنها سه نفر بودند، كه چهارمين آنها سگشان بود». و گروهى مىگويند: «پنج نفر بودند، كه ششمين آنها سگشان بود». درحالىكه اينها سخنانى بىدليل است و گروهى مىگويند: «آنها هفتنفر بودند، و هشتمين آنها سگشان بود». بگو: «پروردگار من از تعدادشان آگاهتر است». جز گروه كمى، تعداد آنها را نمىدانند. پس دربارهی آنان جز با دليل سخن مگو؛ و از هيچكس دربارهی آنها سؤال مكن
7️⃣قالَتْ یا أَیُّهَا الْمَلَأُ
أَفْتُونِي فِي أَمْرِي ما کُنْتُ قاطِعَةً أَمْراً حَتّى تَشْهَدُونِ (نمل 32)
گفت: «اى اشراف! نظر خود را در این امر مهمّ به من بازگو کنید، که من دربارهی هیچ کار مهمّى، بدون حضور شما تصمیم نگرفته ام»
غیر از قرآن کریم واژه #فتوا در احادیث نیز بیان شده؛ مثلا معصوم به ابان بن تغلب می فرماید فتوا بده ؛ یا معصوم به حاکم مکه می فرماید فتوا بده.
#جزء5 #جزء6 #جزء12 #جزء15 #جزء19