بیایید قدری بیندیشیم

‍ صدیقه وسمقی: مامور متعرض به زنان را به جای نرگس محمدی محاکمه کنید ♦صدیقه وسمقی، اسلام‌پژوه و فعال سیاسی، خواستار محاکمه "مامور متعرض به زنان" به جای نرگس محمدی شد که به گفته او: «با شهامت صدای اعتراض خود را نسبت به حرمت‌شکنی‌های یک مامور بلند کرده است». ♦در صفحه منسوب به این زندانی سیاسی در اینستاگرام، توضیحاتی درباره رفتار ماموری که دینا قالی‌باف را بازداشت کرده، نوشته شده است. ♦دینا قالی‌باف، روزنامه‌نگار و فعال دانشجویی معترض به حجاب اجباری پیش از این در شبکه اکس (توییتر سابق) از مواجهه خود با نیروهای گشت ارشاد جمهوری اسلامی خبر داده و نوشته بود که مورد تعرض جنسی قرار گرفته است. او پس از این روایت بازداشت و زندانی شد. ♦روایت دینا‌ قالی‌باف در بین زندانیان زن زندان اوین سبب واکنش نرگس محمدی، برنده جایزه نوبل صلح و انتشار فایل صوتی در این باره شد. ♦صدیقه وسمقی نیز این روایت را توسط خود دینا ‌قالی‌باف در بند زنان اوین شنیده و جداگانه نیز با این زندانی سیاسی صحبت کرده است. ♦وسمقی محاکمه نرگس محمدی به جای مامور متجاوز را به این معنا می‌داند که "حاکمیت تعرض به حیثیت، حرمت و امنیت زنان و رفتارهای برخی ماموران خود، مانند دست‌بند زدن به زنان و در آن وضعیت استفاده از شوکر و لمس کردن سر و صورت و یا بدن آنان را به دلیل نداشتن روسری رسما مجاز می‌داند و از آن حمایت می‌کند". ♦وسمقی در پیام خود نوشت: «حکومت نمی‌تواند انتظار داشته باشد که همه در برابر چنین فجایعی سکوت کنند.» @mellimazzhabi @MostafaTajzadeh

‍ ✅حاکمیت قانون یا تغییر قانون اساسی! ✍️سیدمصطفی تاجزاده ✅تا چندی پیش نظر غالب این بود که حاکمیت قانون، توسعه و دمکراسی، باهم هم‌بسته هستند و لازمه رسیدن به یک کشور پیشرفته و دمکراتیک، دنبال‌کردن هم‌زمان این سه مطلوب بشری است. ✅اما در دو-سه دهه گذشته، ما با جوامعی روبه‌رو شده‌ایم که باوجود دیکتاتوربودن رژیم‌هایشان، شاهد حاکمیت قانون در آن‌ها هستیم. اتفاقا اغلب آن‌ها به توسعه و گاه جهش علمی و فنی دست یافته‌اند. ✅در نقطه مقابل آن‌ها حکومت‌های دیکتاتوری‌ای می‌بینیم که حاکمیت قانون ندارند و اغلب توسعه‌نیافته باقی مانده‌اند. یعنی می‌شود ساختار رژیمی انسدادی و اقتدارگرا باشد یا یک دیکتاتور بر آن‌ها حکم براند و در نتیجه شاهد حقوق شهروندی به شمول آزادی‌های سیاسی و اجتماعی در آن‌ها نباشیم، اما حاکمیت قانون داشته باشند و مانند کشورها آسیای جنوب شرقی، باوجود نظام استبدادی بتوانند توسعه چشمگیری پیدا کنند. ✅پس لزوما حاکمیت قانون همزاد دمکراسی نیست. اگرچه چنین رژیم‌هایی شاید مجبور شوند و به نظر من خواهند شد که روزی تکلیف‌شان را با دیکتاتوری روشن کنند و موازین دمکراتیک را بپذیرند. اما واقعیت آن است که درحال‌حاضر برخی کشورها باوجود نظام استبدادی، هم جهش‌های اقتصادی بزرگ و هم حاکمیت قانون داشته‌اند. ✅به نظر می‌رسد شرط توسعه، حاکمیت قانون است نه دمکراسی! هرچند دمکراسی‌ها معمولا به توسعه ختم می‌شوند. ✅بنابراین این حرف که ما مستقل از دمکراسی می‌توانیم شاهد حاکمیت قانون باشیم و بر آن تاکید کنیم تا هرروز رهبر و اقتدارگراها نتوانند نظر جدیدی بدهند و هرچه دلشان خواست را قانونی بخوانند و اجرایی کنند و دستِ‌کم از نظر اقتصادی، تکلیف همه شهروندان و کارآفرینان و سرمایه‌گذاران و کارگران روشن باشد تا اقتصاد کشور رونق یابد و توسعه ممکن شود، سخن درستی است. ✅به‌علاوه یکی از بزرگ‌ترین مشکلات تاریخی ما، عدم حاکمیت قانون بوده است. ما از پیش از انقلاب مشروطه تا پس از آن در سلطنت قاجار و پهلوی و جمهوری اسلامی از عدم حاکمیت قانون رنج برده‌ایم. ✅پس تاکید بر حاکمیت قانون پسندیده است و مطلوب. اما از موانع حاکمیت قانون در جمهوری اسلامی کنونی آن است که رهبر سررشته تمام امور را خود در دست گرفته است و درعین‌حال استراتژی جامع و مانع و روشنی ندارد و به اعلام شعار سال دلخوش کرده و بسته به اینکه چه گزارش‌هایی به او برسد یا چه بولتن‌هایی بخواند، تصمیمات خود را تغییر می‌دهد. ✅در چنین کشوری تاکید بر حاکمیت قانون، فی‌نفسه هم لازم است و هم مفید. اما هیچ دلیلی نداریم که آن را مقابل تغییر قانون اساسی یا دمکراسی‌خواهی قرار دهیم و بگوییم یا این و یا آن. ما می‌توانیم و باید هم‌زمان بر هردو پافشاری کنیم. (بخشی از فصل پانزدهم مصاحبه حسین رزاق با سیدمصطفی تاجزاده) (گفت‌وگوهای زندان-پاییز۱۴۰۲) 🔗برای خواندن متن کامل فصل پانزدهم 👈🏿اینجا را لمس کنید. 🆔@MostafaTajzadeh

کران تا بیکران عشق است بیابان در بیابانت هوای زندگی دارد خیابان در خیابانت بخشی از کنسرت همایون شجریان شب گذشته در دالاس T.me/khamneveshteha

🎬 مراسم رونمایی از کتاب 📙 روایت محمد-سان (روایت محمدرضا سرکار آرانی از مسئله توسعه در ایران) 🗓 سه شنبه ۲۲ خردادماه ۱۴۰۳ 📍شهر کتاب مرکزی 🔖 نشانی: تهران، خیابان دکتر شریعتی، بالاتر از مطهری، نبش کوچه کلاته، پلاک ۷۶۵ 🧾 برنامه رونمایی: 🎙 گزارش کتاب توسط دکتر حسین قربانی و دکتر محسن رنانی (نویسنده و دبیر علمی گفت و گوهای توسعه) 👥 تحلیل و بررسی کتاب توسط دکتر مقصود فراستخواه، دکتر محمود مهرمحمدی و دکتر زهرا گویا ✅ و با حضور دکتر محمدرضا سرکار آرانی برای رونمایی از کتاب 📚 این کتاب چهارمین کتاب از سلسله کتابهای گفت و گوهای توسعه است که در پویش فکری توسعه به چاپ رسیده است. به زودی سه روایت دیگر از این مجموعه منتشر می شود که به اطلاع عزیزان خواهد رسید. 🟢 این مراسم صرفاً به صورت حضوری برگزار می شود و شرکت در آن برای عموم علاقمندان آزاد و بدون ثبت نام قبلی امکان پذیر است. 📙 کتاب روایت محمد-سان را می توانید از اینجا تهیه کنید. @pooyeshfekri

. . 👈 نقدهای «جنبش قیطریه» در فضای مجازی هر سه‌ گونه «کنش منفعل»، «کنش‌ فعال عقل‌گرا» و «کنش‌ فعال خشم‌گرا» قابل مشاهده است. «نقد» اگر با نام نویسنده واقعی و به صورت اخلاقی و عقلانی نوشته و منتشر شود یک «کنش فعال عقل‌گرا» محسوب می‌شود. جامعه‌ای که بخش بزرگی از شهروندانش مهارت نقد عقلانی و اخلاقی دارند می‌تواند با نوشتن نیز دست به «کنش جمعی فعال عقل‌گرا» بزند. مشکل امروز ما این‌جاست که بخش اعظم فضای مجازی را کنش‌‌های منفعلانه و کنش‌های خشم‌گرا پرکرده‌اند. پس از نگارش یادداشت «جنبش قیطریه»، تعداد زیادی نقد در فضای مجازی منتشر شده است که بسیار امید بخش است. از همه ناقدان سپاسگزار و منت‌‌پذیر آنانم. آن تعداد از نقدها که به شیوه‌های مختلف به دست من رسیده و فراتر از درد دل یا اهانت است را عیناً در این‌جا بازنشر می‌کنم (نقدهایی که از گروههای خصوصی برایم بازفرست شده است را بدون نام منتشر می‌کنم). با برخی از نقدها همدلم؛ برخی را نیز معتقدم نوشته‌ من نارسا و مستعد سوء برداشت بوده است؛ برخی را هم برای آنها پاسخ دارم. اما قصد پاسخ ندارم. آن‌که باید داوری کند و پاسخ گوید، عقل سلیم جمعی است نه منِ نویسنده. برای من شهد نقد بیش از شیرینی پاسخ است. آن‌که نقد می‌کند مرا گرامی داشته و سخنم را ارج نهاده است و همین برای من بس است. (نقد سایت مشرق نیوز را هم با آن که اهانت‌آمیز است بازنشر می‌کنم، شاید تصمیم‌بگیرند در‌آینده کمی منطقی‌تر و اخلاقی‌تر نقد کنند). البته به گمانم در باب اهمیت «کنش‌های جمعی فعال عقل‌گرا» به عنوان راهکاری برای خروج از بن‌بست امروز جامعه ایران، خیلی می‌توان و باید سخن گفت. شاید همت کنم و در‌آینده چیزی بنویسم. اما از همه اندیشه‌ورزان دغدغه‌مند نیز دعوت می‌کنم در این باب نظرات خود را منتشر کنند تا گفت‌وگویی جمعی درگیرد، شاید راهکاری بین‌الاذهانی پدیدار شود. محسن رنانی / سروشِگانْ روز از فروردین ۱۴۰۳ ------------------------ پی‌نوشت: البته فراموش نکنید که همچنان کارزار توقف ساخت مسجد در پارک قیطریه را امضا کنید. در پیوند زیر: https://www.karzar.net/106414 پیوندهای یادداشت «جنبش قیطریه»: https://t.me/Renani_Mohsen/610 https://renani.net/texts/notes/gheytariyeh-movement/ .

. 🔰خاطره ای از دوران ریاست جمهوری آقای‌احمدی نژاد نقل میکنم که در تاریخ ثبت بشه دوستی داشتم که سفیر اکرودیته ایران در منطقه امریکای لاتین (امریکای مرکزی ) بود (به سفیری که علاوه بر کشور محل ماموریت سفارت کشورش در چند کشور اطراف که سفیر ندارد را سرپرستی کند اکرودیته می‌گویند) در ایام ریاست جمهوری دکتر احمدی نژاد دیدم چند وقتی هست که دوستم تهران هست و بر خلاف معمول به محل ماموریت برنگشت، ازش پرسیدم چند روز دیگه برمیگردی؟ گفت از سفارت استعفا دادم و برنمیگردم ... !!! پرسیدم چرا ..!؟ گفت ماه گذشته اقای احمدی نژاد به منطقه آمریکای لاتین سفر کرد و علاوه بر مکزیک (محل ماموریت دوستم) از چند کشور دیگر از جمله نیکاراگوئه بازدید کرد. طبق روال در تنظیم برنامه دیدار رئیس جمهورهای دو کشور تیتر و اطلاعات موارد مذاکرات را هم تنظیم کردیم و برای مطالعه به اقای احمدی نژاد دادیم. ایشان نگاهی به دستور مذاکرات انداخت و با ناراحتی پرسید این بند ۳ دیگه چیه!؟ اقای متکی به من گفت: آقای سفیر  جزییاتش رو به اقای رییس جمهور توضیح بدید. گفتم ما از حدود دو دهه قبل چند صد میلیون دلار طلب از نیکاراگوئه داریم که در سر رسیدها پرداخت نکردند، الان با توجه به بهبود اوضاع اقتصادی این کشور و مذاکراتی که من با وزیر اقتصاد و رییس بانک مرکزی و وزیر خارجه‌شان داشتم آمادگی دارند در چند قسط پرداخت کنند نیمی از طلب را ابتدا و مابقی در دوسال پرداخت میکنند...!!! اقای احمدی نژاد با عصبانیت گفت شما با اجازه چه کسی به اینها فشار اوردید که بدهی شون رو پرداخت کنند ...!! شما فقط  سفیر هستید. مملکت ما رییس جمهور داره. من از یک کشور انقلابی که در خط مقدم نبرد با امریکا هست، طلب وصول نمی کنم. اتفاقاً قصد دارم یک خط تسهیلات اعتباری یک میلیارد دلاری مجدد بهشون بدم. گفتم آقای رییس جمهور من سه سال زحمت کشیدم، طلب کشور که قابل بخشش نیست...!! الان اینها توان بازپرداخت رو دارن بعداً چنین فرصتی شاید پیش نیاد ...!! اقای احمدی نژاد گفت: همین‌که که گفتم صورتجلسه آماده کنید مبنی بر بخشش بدهی نیکاراگوئه به ایران وزیر اقتصاد هم امضا میکنه. من‌هم امضا میکنم. نگاهی به اقای متکی کردم دیدم سرش رو انداخته پایین و ناراحته ولی چیزی نمیگه.  گفتم اقای رییس جمهور باور کنید ساندنیست‌ها و دانیل اورتگا اون انقلابیون سابق نیستند الان که بعد از بیست سال دوباره به‌قدرت بازگشتند ادبیاتشون تغییر کرده حتی مانیفستِ ساندنیستها رو تغییر دادن و مبارزه با امپریالیسم ایالات متحده را حذف کردند. آقای اورتگا سه روز بعد از ادای سوگند ریاست جمهوری به امریکا سفر کرد و در ملاقات با رییس جمهور امریکا گفت: پیام‌ این سفر، تغییر دیدگاههای ما و فشردن دست دوستی با ایالات متحده آمریکاست. یهو آقای احمدی نژاد با عصبانیت گفتند: آقای متکی چقدر گفتم این سفرای لیبرال و سازشکار رو عوض کن و سفیر انقلابی بذار جاشون. این سفیرت داره به من درس سیاست میده. هنوز نفهمیده دوره هاشمی و خاتمی تمام شده الان رییس جمهور خائن و سازشکار نداریم. متکی گفت: آقای احمدی نژاد ایشون از باسابقه‌ترین و خوشنام‌ترین سفرای ما هستند احمدی نژاد نگاهی به من انداخت و گفت آقای سفیر برید تفاهم‌نامه بخشش بدهی‌ها رو با وزارت خارجه نیکاراگویه آماده کنید فردا تو ملاقات با آقای اورتگا امضا کنم. گفتم آقای رییس جمهور من از همین لحظه از سفارت استعفا میدم، خودم را تا این حد پایین نمیارم! شما هم  بیاموزید اگر در مواردی خاص قرار بر بخشش یا تخفیف بدهی کشوری باشه باید دولت با ادله  کافی لایحه رو بفرسته مجلس پس از تصویب مجلس و تایید شورای نگهبان  به امضای رهبری برسه تا قابل اجرا بشه شما اصلاً چنین اختیاری ندارید. گفت:  مجلس  کیلویی چنده ...!؟ من انجام‌ میدم ؛ ببین اختیار یک رییس جمهور ارزشی و انقلابی تا کجاست؟ اقای احمدی نژاد اون کار رو انجام داد و صورتجلسه رو امضاء کرد. در هشت سال دولت روحانی؛ به هر دری زد تا برای دریافت طلب ایران از نیکاراگوئه راهی پیدا کنه نشد تا بحث شروع میشه میگن این امضای رییس جمهور خودتونه ما بدهی به شما نداریم. ✍اصغر احمدخانی / کارشناس بازنشسته وزارت خارجه @tahlilvarasad

نامزدهاى اختصاصى جبهه اصلاحات ايران براى انتخابات رياست جمهورى تعيين شدند؛ آخوندى، پزشكيان، جهانگيرى 🔺عباس آخوندى، مسعود پزشكيان و اسحاق جهانگيرى به عنوان نامزدهاى اختصاصى جبهه اصلاحات ايران با رأى دوسوم اعضاى مجمع عمومى براى انتخابات رياست جمهورى تعيين شدند. 🔹در جلسه امروز مجمع عمومى جبهه اصلاحات ايران كه با حضور نامزدهاى معرفى شده از سوى اعضاى اين جبهه براى رياست جمهورى برگزار شد، از ميان پنج نامزدى كه انتخاب آنها طى سازوكارى مصوب صورت گرفته بود، سه نامزد موفق به كسب آراى دوسوم اعضاى حاضر در اين جلسه شدند. 🔹در اين جلسه كه بيش از ٨ ساعت به درازا كشيد، ابتدا پنج نامزد به طور جداگانه برنامه هاى خود براى اداره كشور را ارائه كرده و سپس به پرسش هاى مطرح شده از سوى اعضاى حاضر در جلسه پاسخ دادند. در نهايت در باره اين نامزدها رأى گيرى انجام شد و عباس آخوندى به عنوان نفر اول و مسعود پزشكيان و اسحاق جهانگيرى با رأى برابر توانستند دوسوم آراى مجمع عمومى را به دست آورند. 🔹حميده زرآبادى يكى ديگر از نامزدهاى حاضر در جلسه امروز بود كه با وجود كسب رأى اكثريت مجمع عمومى نتوانست رأى دوسوم را داشته باشد. محمود صادقى نيز در رديف پنجم قرار گرفت. 🔹لازم به توضيح است پيش از حضور اين پنج نامزد در جلسه مجمع عمومى، متن راهبرد انتخابات و ميثاق نامه جبهه اصلاحات ايران به رويت آنها رسيده و پس از توافق بر سر اين ميثاق نامه در خصوص تعيين آنها به عنوان نامزدهاى اختصاصى اين جبهه رأى گيرى شد. 🔹به موجب ميثاق نامه جبهه اصلاحات ايران، اين نامزدها بايد به کلیه سازوکارهای تصمیم برای رسیدن به نامزد واحد پایبند باشند و در صورتى كه يكى از اين سه فرد، بر اساس سازوكار تعيين شده نامزد نهايى اين جبهه شود، ساير نامزدها بايد کناره گیری از رقابت انتخاباتی را به نفع نامزد منتخب به طور رسمى اعلام كنند. 🔹کانال رسمی جبهه اصلاحات ایران @jebheheslahat

🟢 میثاق‌نامه جبهه اصلاحات ایران در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳ به نام خدا اینجانب ... متعهد می شوم: ۱. به کلیه سازوکارهای تصمیم جبهه اصلاحات ایران برای رسیدن به نامزد واحد پایبند باشم. ۲. در صورتی‌که نامزد منتخب جبهه اصلاحات ايران براساس سازوکارهای تعیین شده فرد دیگری بود، رسماً کناره گیری از رقابت انتخاباتی را به نفع نامزد منتخب اعلام نمایم. ۳. قبل و بعد از اعلام صلاحیت‌ها و تا رسیدن به نامزد واحد علیه هیچیک از نامزدهای جبهه موضع‌گیری نداشته باشم. ۴. به منظور اجرای فصل سوم قانون اساسی یعنی تأمین کلیه حقوق ملت ایران از جمله: حق حاکمیت ملی، حق آزادی بیان، حق استفاده از فرصت های برابر فارغ از جنسیت، قومیت و مذهب، گرایش سیاسی و اصلاح ساختارها، سیاست‌ها و عملکردها همه توان خود را بکار گیرم. ۵. برای قدرتمند شدن جامعه مدنی ایران که از لوازم دولت توانمند است، بکوشم و تقویت جامعه مدنی را از اولویت‌های دولت خود بدانم. ۶. حل مشکلات معیشتی و تامین رفاه و کاهش آلام مردم ایران را با اصلاح اقتصاد سیاسی کشور و نیز تعامل سازنده با جهان در رأس اولویت های دولت خود قرار دهم. جبهه اصلاحات ایران | خرداد ماه ۱۴۰۳ 🔹کانال رسمی جبهه اصلاحات ایران @jebheheslahat

(ادامه از پست قبل) جنبش اجتماعی گیاه آپارتمانی و گلخانه‌ای نیست که بتوان آن را در گلدان و آزمایشگاه پدید آورد. نمی‌توانید با ادبیات محافظه‌کارانه و با ستایش حکومت و ترویج آرمان‌های تکراری جنبش اجتماعی ایجاد کنید. اگر توده می‌خواهید باید زبان و کنش توده‌ای داشته باشید. این مشکل دیرینۀ «محافظه‌کاران» در همه‌جای دنیاست که سرشتشان اجازه نمی‌دهد توده‌ها را جذب کنند. توده زبان انقلابی را می‌پسندد، نه زبان محافظه‌کارانه. اما سرشت «محافظه‌کار» در نامش پیداست: «محافظت‌کننده»؛ از حکومت در برابر انقلاب/تحول. پس محافظه‌کاران مجبورند لژیونری به خدمت بگیرند تا بتواند نوعی رفتار ضدمحافظه‌کارانۀ کنترل‌شده را انجام دهد. محمود دقیقاً همین لژیونر بود. عجیب نبود که محمود به نیروهای محافظه‌کار به تندی می‌تاخت؟ از هاشمی و ناطق تا اصلاح‌طلبان. این کاری بود که یک اصول‌گرای سنتی نمی‌توانست انجام بدهد، بلکه به پدیده‌ای نیاز بود که می‌توان آن را «محافظه‌کار انقلابی» نامید؛ تعبیری تناقض‌آمیز که البته توصیف درستی است؛ محمود هم پدیدۀ متناقضی بود و رسالتی هم که برای آن تعریف شده بود چنین تناقضی را ایجاب می‌کرد. جنبش‌سازی محمود آغاز شد. مخاطبان محمود خواب بودند؛ باید آنها را بیدار می‌کرد. طبقۀ متوسط شهری، جامعۀ تحصیل‌کرده و بدنۀ بوروکراتیک از قضا همان نیرویی را تشکیل می‌دادند که جنبش اصلاحی را پدید آورده بود. پس محمود نمی‌توانست روی این اقشار حساب کند. در واقع، نه تنها این اقشار مخاطب محمود نبودند، بلکه اصلاً محمود آمده بود جنبشِ این اقشار را مسدود و متوقف کند (این همان چیزی است که در دانش سیاسی به آن «بُناپارتیسم» می‌گویند). پس سفرهای استانی خارق‌العادۀ او شروع شد. پدیدۀ سفر استانی سابقۀ دیرینه‌ای دارد و دولت اقبال (۱۳۳۶-۱۳۳۹) مبدأ آن بود؛ هیئت دولت به یک شهرستان می‌رفت و جلسات خود را ضمن بازدید در نقاط مختلف آن استان برگزار می‌کرد. اما محمود سفر استانی را به «کار روتین دولت» بدل کرد و کارنامه‌اش خیره‌کننده بود! به بیش از هزار شهر و روستا رفت. مردمی که فرصت دیدار با یک مدیرکل را نداشتند، رودررو رئیس‌جمهور را می‌دیدند. به این ترتیب آن قشرِ همیشه‌خواب، آن قشر غیرسیاسی، بیدار شد؛ بیدار به معنای «امیدوار» و حاضر به «کنش سیاسی». محمود در پایان چهار سال نخست خود می‌توانست ادعا کند جنبش اجتماعی خود را پدید آورده است. ریشۀ هشتادوهشت هم در اینجا بود؛ در هشتادوهشت باید با کمک این «جنبش اجتماعیِ محمودی» آن «جنبش اجتماعی تحول‌خواه» پیشین شکست می‌خورد. اما از قضا آن جنبش قدیمی مقاومت سرسختانه‌ای از خود نشان داد، ایستاد و کشته‌های زیادی داد ــ و البته باز هم نیروی پیشران اصلی خود جامعه بود، گرچه طبیعی است چوب آن را چهره‌های شاخص اصلاح‌طلب می‌خوردند، زیرا یک جنبش اجتماعی را نمی‌توان در مشت گرفت، اما ده بیست سیاستمدار را به سادگی می‌توان؛ اما آن سران اصلاحات بازداشت‌شده، سر این جنبش نبودند، جزئی از آن بودند. سر در جامعه پراکنده بود. به این ترتیب، احمدی‌نژاد «ضدجنبشی» را پدید آورده بود و وقتی در سال ۱۳۹۰ رفته‌رفته آخرین تکانه‌های ۸۸ هم فرونشست و گردوغبار خوابید، طبیعی بود که می‌خواست به همگان، به ویژه به اصول‌گرایان، بفهماند کت تن اوست و صاحب و بانی این «ضدجنبش» اوست. در اینجا هم حق با او بود و هم نبود. محمود از یک جهت راست می‌گفت و از یک جهت بیراه می‌گفت: از این جهت که «فقط او» می‌توانست چنین گردوخاکی کند، راست می‌گفت؛ این کار از عهدۀ اصول‌گرایان خارج بود. اما از این جهت بیراه می‌گفت که تمام این گردوخاک و بولدوزورسواریِ او با حمایت تبلیغاتی و لجستیکی اصول‌گرایان و چراغ سبز آنها میسر شده بود، وگرنه او در نهایت می‌توانست فرماندار شهر کوچکی باشد، نه رئیس‌جمهوری که تمام رسانه‌های حکومت شبانه‌روز از او دفاع کنند. این تقلای محمود برای استقلال محکوم به شکست بود. ماجراجوییِ ازپیش‌باخته‌ای بود که نتیجه‌اش را هم دیدیم. محمود رفت... ته‌مانده‌ای ضعیف از جنبش تحول‌خواه سال ۹۲ پای صندوق آمد و پیروز شد. عصر محمود سپری شد. ضدجنبشی هم که ساخته بود کارکردش را انجام داد و مثل مونوریل‌های پرهزینه‌اش نیمه‌کاره رها شد؛ از هم فروپاشید... و نتیجه‌اش در ۹۶ و ۹۸ دیده شد. محمود سکوت پیشه کرد و فکر کرد. دیگری چیزی دربارۀ اسرائیل نمی‌گفت. گاهی تلنگری می‌زد و باز می‌رفت. تا اینکه دوباره آمده نامزد شده است، گرچه مانند دور قبل به احتمال زیاد رد صلاحیت خواهد شد. مردی که نمی‌خواهد بپذیرد دوره‌اش گذشته است، دست‌بردار نیست. اما شاید عجیب‌ترین اتفاق این باشد که محمود بدش نمی‌آید این‌بار یا در آینده صدای همان جنبش تحول‌خواهی باشد که زمانی خود در خاموش کردنش نقش اصلی را داشت. به هر روی، چه در این نقش و چه در نقش پیشین، عصر محمود به گمان من گذشته است. مهدی تدینی @tarikhandishi  |  تاریخ‌اندیشی

«پروژۀ محمود» شاید زنده‌ترین خاطراتی که از محمود در ذهن ما ایرانیان مانده باشد، «خس و خاشاک» باشد، یا «کاغذپاره» خواندن تحریم‌ها ــ «تحریم اصلاً نمَنه‌دی» ــ یا دختری که در زیرزمین خانه‌شان انرژی هسته‌ای تولید می‌کرد... تصاویری هم در ذهن‌ها مانده است؛ مثل نگاهِ متأسف آقای جوای آملی به احمدی‌نژاد، وقتی تعریف می‌کرد در سازمان ملل هاله‌ای گشوده شده و او را در بر گرفته بود ــ و در نهایت شاید، اشتیاق وافر احمدی‌نژاد برای اینکه از مردمی که زیر آفتاب یا در سرمای زمستان در ورزشگاهی جمع شده بودند بپرسد: «از ساعت چند اومدید اینجا؟» و بعد همسُراییِ طنازانه میان او و مردم که ساعت به ساعت عقب می‌رفت تا مشخص شود مردم ساعت‌ها انتظار آمدن او را کشیده‌اند و ترجیع‌بند محبوب او: «کی خسته‌ست؟» و طبعاً تنها گزینۀ مردم این است که بگویند «دشمن!» اما شبی که پرونده‌زیربغل و با شعار «بگم؟ بگم؟» و آن نگاه تهدیدآمیز و نفرت‌آلود به مناظره با موسوی نشست، کبریتی در مادۀ اشتعال‌زای جامعه انداخت تا به اهدافش برسد... «پسران آقای هاشمی...»، «پسران آقای ناطق...» این خاطرات که برای برخی دلخنک‌کننده و برای برخی دیگر مشمئزکننده است، نمای بیرونی دوران محمود است؛ نمایی چنان جنجالی که نمی‌گذارد فکر به لایه‌های عمیق‌تر برود. می‌خواهم در این متن از این جنجال‌ها بگذریم و حال که دوران محمود به راستی «تاریخ» شده است ببینیم محمود چه بود و چه کرد؛ «پروژۀ محمود» چه بود. اما در عین حال از زیاده‌گویی هم پرهیز می‌کنم و فقط جان کلام را می‌گویم؛ دربارۀ دولتمردی که با سرعتی نامنتظره، از شهرداری تهران سر درآورد و در آنجا تختۀ پرشی برای ریاست‌جمهوری یافت. محمود آمده بود تا «جنبش اجتماعی» ایجاد کند (و به بیان دقیق‌تر «ضدجنبشی اجتماعی»؛ دقیقاً همان ‌چیزی که اصول‌گرایان به آن نیاز داشتند و اما از ایجاد آن ناتوان بودند. پیش‌زمینۀ تاریخِ محمود از ۷۶ آغاز می‌شود. تغییراتی در جامعۀ ایران از ۵۷ تا ۷۶ رخ داده بود. بخش جوان و پیشروی جامعه میل وافری به تغییر داشت و جدی‌ترین نیروی تحول‌خواه از قضا نه دولتمردان و سیاستمداران موجود (که همگی میراثداران انقلاب ۵۷ بودند و در خلوص پنجاه‌وهفتی از هم پیشی می‌گرفتند)، بلکه درون جامعه بود: جوانان ــ دو نسل جدیدی که می‌کوشید دست‌کم در تیپ‌ و ظاهرش تمایز خود را با آن شهروندِ سربه‌راهِ مطلوب حکومت نشان دهد. همین نسل جوان در حالی که حتی خوش‌بین‌ترین اطرافیان خاتمی هم انتظارش را نداشت، پیروزی قاطعی برای خاتمی رقم زدند. «سیب ناچیده‌ای» به دامان خاتمی و کادر اطراف او افتاده بود که حتی از کنترل و ادارۀ آن عاجز بودند. آنها بارانی نم‌نمک خواسته بودند، سیل آمده بود. ریشۀ سوءتفاهم بزرگ اصلاح‌طلبان هم در اینجاست که از همان روز اول نفهمیدند این رأی «وام» است؛ «عاریت» است؛ خودشان آن را پدید نیاورده‌اند؛ سرمایۀ خودشان نیست، بلکه جامعه این امید را به آنها بسته است ــ و ممکن است روزی این وام را پس بگیرد. دو جناح سیاسی روشن در سیاست ایران صف‌ آراستند (البته جایی هم برای غیر این دو گروه نبود). آن جنبشِ اجتماعیِ قدیمی و مطلوبِ اصول‌گرایان که انقلاب ۵۷ را رقم زده بود، متلاشی شده بود؛ چپ‌ها همان ابتدا به دشمن تبدیل شدند و جمهوری‌خواهان میانه‌روتر هم حتی زودتر از چپ‌ها از جنبش ۵۷ جدا/حذف شده بودند (بدون اینکه دلبستگی‌شان را به ۵۷ از دست بدهند). اینک در میانۀ دهۀ ۱۳۷۰ جنبشی جدید سر برآورده بود و «ائتلافی نانوشته» میان این جنبش و گروهی از سیاستمداران که خود را اصلاح‌طلب می‌نامیدند شکل گرفت. از این پس یک چیز محرز شده بود: یک نیروی اجتماعی قدرتمند وجود داشت که هر انتخاباتی را می‌توانست ببرد. رأیش را هم به کسانی می‌داد که ادعا می‌کردند توان اصلاح و تحول گام‌به‌گام را دارند. معضل بزرگی برای محافظه‌کاران (اصول‌گرایان) ایجاد شد. نیروی تندرویِ آنها هم گاه و بی‌گاه خامی می‌کردند و با اقداماتشان جامعه را فقط بیش از پیش علیه اصول‌گرایان تحریک می‌کردند (مثل ترور حجاریان یا حادثۀ کوی دانشگاه). باید چاره‌اندیشی می‌شد، با چند روزنامه و کمک صداوسیما نمی‌شد جلوی این جنبش اجتماعی را گرفت. اصول‌گرایان از اصلاح‌طلبان خشمگین بودند و تصور می‌کردند اصلاح‌طلبان جماعتی فرصت‌طلبند که روی موج تحول‌خواهیِ مردمی لیبرال‌شده سوار شده‌اند و برای رسیدن به کرسی‌ها حاضرند به آرمان‌های قدیمی خودشان پشت کنند (بیراه هم نمی‌گفتند؛ به هر حال عموم اصلاح‌طلبان تندروترین جناح انقلاب ۵۷ بودند). هر سلاحی را فقط با سلاحی مانند خود آن می‌توان خنثی کرد. اسلحۀ اصطلاح‌طلبان این بود که سوار جنبشی اجتماعی شده بودند، پس به جنبشی اجتماعی نیاز بود تا این جنبش را خنثی کند. فلسفۀ ظهور احمدی‌نژاد همین بود. اما یک مشکل بزرگ وجود داشت! (ادامه در پست بعد) @tarikhandishi  |  تاریخ‌اندیشی