BIOLOGIYA VA KIMYO KITOBLARI

✍ X – xromosomaga birikkan dominant (X–D) irsiylanish. Misollar: Qandsiz diabet, D vitamini bilan davolanmaydigan raxit, 2-kurak tishi yo‘qligi, tish emali qo‘ng‘ir bo‘lishi va boshqalar. Harakterli belgilari: 1. Irsiylanish vertikal tipda kuzatiladi. 2. Ayollar erkaklarga nisbatan ikki baravar ko‘proq kasallanadi. 3. Ota kasal bo‘lsa, qizlari kasal, o‘g‘illar sog‘lom tug‘iladi. 4. Ota yoki ona kasal bo‘lsa, sog‘lom bola tug‘ilishi mumkin. 5. Sog‘lom ota-onalardan sog‘lom bolalar tug‘iladi. 6. Ona kasal bo‘lsa, bolalarining 50% i kasal tug‘ilishi mumkin. Kanalga ulanish: 〽️ @ptma_10_e

✍ Autosoma – resessiv tipda irsilanish: (A – R) – autosomada joylashgan resessiv genlarga bog‘liq. Misollar: albinizm, chapaqaylik, ko‘k ko‘z, silliq soch, fenilketonuriya, Rh-, I0 qon guruhi va boshqalar. Harakterli belgilari: 1. Kasallik yoki belgi avlodlarda kam kuzatiladi. 2. Kasallik yoki belgi gorizontal irsiylanadi (ayrim oilalarda ko‘p uchrashi mumkin, hamma avlodlarda ham kuzatilmaydi). 3. Qarindoshlar nikohidan kasal bolalar ko‘p tug‘uladi. 4. Ayollarga va erkaklarda bir xil chastotada uchraydi.  5. Kasal ota yoki onadan sog‘lom bola tug‘ulishi mumkin. 6. Sogʻlom ota-onadan kasal farzandlarnin tugʻilish ehtimoli 0%, yoki 25% boʻladi. 6. Sog‘ geterozigotalardan 25% kasal bolalar tug‘ilishi mumkin. Kanalga ulanish: 〽️ @ptma_10_e

✍ Autosoma dominant tipida irsiylanish: (A – D) – autosomalarda joylashgan dominant genlarga bog‘liq. Misollar: sochning jingalakligi, ko‘z qoraligi, miopiya, braxidaktiliya, polidaktiliya, Rh+, IA, IB qon guruhlari va boshqalar. Harakterli belgilari: 1. Belgi har ikkala jinsda bir xil chastotada uchraydi. Yaʼni ayol va erkaklarda bir xilda uchraydi. 2. Belgi hamma avlodlarda kuzatiladi (vertikal, gorizontal irsiylanadi). 3. Kasal bolaning tug‘ilish ehtimoli 50% dan 100% gacha. Kanalga ulanish: 〽️ @ptma_10_e

✍ X – xromosomaga birikkan, resessiv (X–R) tipda irsiylanish. Misollar: gemofiliya, daltonizm, namozshom ko‘rlik, miopatiya va boshqalar. Harakterli belgilari: 1. Erkaklar gemizigotali bo‘ladi (X-xromosoma bitta bo‘lgani uchun) 2. Kasallik otadan o‘g‘ilga o‘tmaydi. 3. Ona kasal bo‘lsa, uning otasi ham kasal. 4. Ona tashuvchi bo‘lsa, genni qizlarining va o‘g‘illarining yarmiga o‘tkazadi. 5. Ayollarga nisbatan erkaklarda koʻp uchraydi. Kanalga ulanish: 〽️ @ptma_10_e

✍ Sitoplazmatik irsiylanish – mitoxondriya, xloroplastlar va plazmida genlariga bog‘liq. Misollar: odamlarda ko‘rish nervi atrofiyasi, mitoxondrial sitopatiya va boshqalar. Harakterli belgilari: Faqat onadan farzandlarga o‘tadi (o‘g‘illariga ham, qizlariga ham) Kanalga ulanish: 〽️ @ptma_10_e

✍ Y – xromosomaga birikkan irsiylanish. Misollar: gipertrixoz, ixtioz, sindaktiliya (2–3 oyoq barmoqlari orasida parda mavjudligi). Harakterli belgilari: Irsiylanish golandrik tipda kuzatiladi, ya’ni belgi faqat otadan o‘g‘liga o‘tadi. Kanalga ulanish: 〽️ @ptma_10_e

✔️ #KUN_savollari ✔️ 1⃣ Qaysi hasharotning metamorfozi yashash muhitining o'zgarishi bilan amalga oshadi. #Javob___ 2⃣ Qaysi laylaksimon qush yerga in quradi. #Javob___ 3⃣ Har qanday ... rezus omilli odamning qoni to'gʻri kelsa donorlik qila oladi. #Javob___ 4⃣ Novdasidan ko'payadigan suv ostida oʻsadigan oʻsimlik barglari necha qavat. #Javob___ 5⃣ Yogʻochligi yumshoq, changchili gullari zubturum toʻpguliga oʻxshash oʻsimlik. #Javob___ 6⃣ Oʻzi bir hujayrali bo'lishi bilan birga jinsiy ko'payish ham kuzatiladi u qaysi hayvon. #Javob___ 7⃣ Qaysi gipotezalarni isbotlashda 1 ta hujayradan va koʻp hujayradan kelib chiqishi tushuntiriladi. #Javob___ 8⃣ Yaltiroq ovalsimon tanachalar yaʼni ... ning bakteriya uchun ahamiyati nimada ... #Javob___ 9⃣ Qaysi hayvonning tana bo'shlig'ini soʻlak bezi to'ldirib turadi. #Javob___ 🔟 Poyaning qaysi qavatlari 3 xil toʻqimadan iboratligi bilan oʻxshash. #Javob___ ❗️❗️ #TARQATING ❗️❗️ 〽️ @biologiyavakimyo_N1 〽️ @biologiyavakimyo_N1

Assalomu alaykum hurmatli kanal obunachilari QISH faslining ilk kuni muborak bo‘lsin @biologiyavakimyo_N1

📚 Talaba va o‘quvchilarning ijtimoiy faolligini oshirish markazi tomonidan o‘tkazilayotgan “Kitobxon yoshlar ligasi” onlayn tanlovida ishtirok eting va qimmatbaho sovg‘alarni yutib oling! 🔹1-o‘rin (1 nafar) – Noutbuk; 🔹2-o‘rin (2 nafar) – Smart televizor; 🔹3-o‘rin (3 nafar) – Planshet; 🔹4-o‘rin (4 nafar) – Samsung Smartfon; 🔹5-o‘rin (10 nafar) – RedMI Smartfon; 🔹“Eng faol targ‘ibotchi” nominatsiyasi g‘oliblari (10 nafar) – Smartfon. Tanlovda ishtirok etish👇 https://t.me/kitobtanlovbot?start=5612260903