Elchi (Mahdiy)

Sulton Muhammad fotih ning Istanbul fathida kiygan dubug'asi

​​#Turon_tarixi SHAYBONIYXON O‘LIMI Shayboniyxon Movarounnahrda eng ko‘p qarshilik va qiyinchilik bilan olgan hududi bu Xorazm hisoblanadi. 1504-yilda Shayboniyxon Buxorodan Xorazmga yurish boshladi. Oʻn oy davom etgan qattiq va shiddatli qamaldan keyin 1505-yilning avgust oyida Urganch egalladi. O‘shanda Xorazm Shayxlari Shayboniyxonga "Xorazmni egallading endi uning janubiga yaqin kelma, aks holda ajaling shu yerlarda bitilgan" degan Bashoratomuz gap aytishadi. Ammo Shayboniyxon hargalgidek g‘alabalaridan mast edi. 1506-yil 5-may kuni Xurosonning yakka hukmdori Husayn Bayqaro ogʻir xastalikdan soʻng vafot etdi. Taxt uchun Bayqaroning ikki oʻgʻli Badiuzamon bilan Muzaffar Mirzo jon olib, jon berib kurashdi. Natijada mamlakat parokandalikka yuz tutdi. Oʻsha yilning kuzida Shayboniyxon otining boshini Hirot sari burdi. Maʼlumotlarga koʻra, uning lashkari 200 ming atrofida boʻlgan. 1507-yil may oyining boshlarida Shayboniyxon Hirotni ishgʻol qiladi. 20-may kuni Jome masjidida Shayboniyxon nomiga xutba oʻqildi. U Movarounnahr va Xurosonning yagona hukmdori deb eʼlon qilindi.  Shayboniyxon saltanatining sarhadlarini sohibqiron Amir Temur zabt etgan yerlarni tasarrufiga kiritishni orzu qilardi. Bu vaqtda Xurosonning yarmi, Iroq, Ozarbayjon Shoh Ismoil Safaviy qoʻl ostida edi. Ismoil shialar sardori, takabbur, ayyor, oʻtaketgan mutaassib bir shaxs boʻlgan. U sunniylarni oʻzicha gʻayridin deb sanar, shia mazhabiga til tekkizganlarni ayovsiz qatli om qilishdan qaytmasdi. Maʼlumotlarga koʻra, Shoh Ismoil Hirotni olganida shahar shayxulislomi Sayfuddin Ahmadni huzuriga chorlaydi. U shayxulislomga jamoat oldida sunniylarni laʼnatlab, shialarni olqishlashni buyuradi. Shayx buni rad etadi. Shunda Shoh Ismoil shayxni daraxtga bogʻlab, oʻt qoʻydiradi. Safaviylar va Shayboniylar necha yildirki, oʻzaro qattol raqiblar edi. Shoh Ismoil shialik tariqatini tarqatish maqsadida Movarounnahr hududiga hujum qilib turardi. Shayboniyxon esa “qizilbosh”larni rasuli akramni malomat qilganini kechirolmaydi. U Imomi zamon, xalifa-ul rahmon sifatida sunniylar sharafini oqlashni oʻziga farz deb sanaydi. Shoh Ismoil puxta harbiy tayyorgarlik koʻrib olish uchun urushni ortga surishga harakat qiladi. Shu niyatda u Shayboniyxonga sulh taklif qildi. Elchilar Shayboniyxonga Shoh Ismoilning maktubini topshirishadi. Maktubda shunday yozilgan edi: “Koʻp zamonlardan beri oʻrtadagi ahdnomaga amal qilib, yaxshi qoʻshnichilik rasmini ado etib keldik. Koʻngildagi kelishmovchilik chang-gʻubori koʻtarildi. Ikkala tarafda gina-kudurat qolmadi. Magar siz tarafdan otaliq qoidasi muvofiq koʻrilsa, biz tomondan ham farzandlik yoʻrigʻi bajo keltirilgay, inshoolloh”. Shayboniyxon Shoh Ismoilning makkorligini xoʻb bilardi. Xon javob xati yozib elchilar qoʻliga tutqazadi. Unda shunday yozilgan edi: “Sen oʻzingni kimga tenglashtirmoqchi boʻlgansan? Sen kimu men kim, oʻylab koʻr! Men Chingiziylar  avlodidanman. Sulton Abulxayirxon nabirasiman. Har bir kishi otasining hunarini qilishi kerak. Otang kim edi, bilarsan. Darveshlar darveshi, qalandar! Esingdan chiqqan ersa, ota kasbini davom ettir, deb senga uch narsa yubordim. Qashkul, aso, janda. Hali ham kech emas, bidʼatdan yuz oʻgir, Haq Mustafo yoʻliga kir, shunda tangrim gunohlaringni kechirgay, Alloh akbar!” Xalqda “achchiq danak ekib, shirin meva kutma”, degan maqol bor. Tez orada Shayboniyxonning yozgan xatiga javob keldi. “Har bir oʻgʻil otasining hunarini qilishi kerak deb yozipsan. Unday boʻlsa, Odam alayhissalomning hamma avlodlari paygʻambar boʻlishi kerak edi. Valekin, Alloh Taolo suygan bandalarini nabiy qilib tanladi. Sen Chingiziyman, deb kerilma. Xon naslidan boʻlsang-da, qilichimizning kuchini urush maydonida sinashamiz. Oyogʻim oʻzangida. Senga duk bilan charx yubordim. Hadding sigʻsa, qarshimga chiq, chiqa olmasang, charxni yigirib oʻtiraver”. DAVOMI BOR...

Memati rost aytgan Shunaqa gaplar

#огоҳлик 💻 Iqror manzili: Sodiq Samarqandiyga ishonganlar manqurtga aylanib qolgan ©️O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi 🔗 Улашинг: @Xojiota_jomeMasjidi

Аль-Худжурат 49:12 يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا۟ ٱجْتَنِبُوا۟ كَثِيرًا مِّنَ ٱلظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ ٱلظَّنِّ إِثْمٌۖ وَلَا تَجَسَّسُوا۟ وَلَا يَغْتَب بَّعْضُكُم بَعْضًاۚ أَيُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَن يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتًا فَكَرِهْتُمُوهُۚ وَٱتَّقُوا۟ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ تَوَّابٌ رَّحِيمٌ Uzbek - Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf Эй иймон келтирганлар! Кўп гумонлардан четда бўлинглар, чунки баъзи гумонлар гуноҳдир. Жосуслик қилманглар. Баъзиларингиз баъзиларингизни ғийбат қилманглар. Сизлардан бирорталарингиз ўзининг ўлган биродарининг гўштини ейишни яхши кўрадими? Ҳа, ёмон кўрасизлар. Аллоҳдан қўрқинглар! Албатта, Аллоҳ тавбани кўп қабул қилувчи ва раҳмлидир. (Маълумки, кимнинг ўйига бадгумонлик ўрнашса, у одам ўша гумонини тасдиқлаш учун ҳужжат ва далил қидира бошлайди. Натижада гумон остидаги одамнинг ўзига билдирмасдан, айбини ахтаришга тушади. Буни эса, жосуслик, дейдилар. Одатда, жосуслик деб бировга ёмонлик етказиш ниятида айбларини ва заиф жойларини ўзига билдирмай яширинча ахтаришга айтилади. Бу иш ҳам катта гуноҳлардандир. Чин мусулмон кишининг қалби бу каби жирканч одатлардан пок бўлмоғи зарур.)

📌📌

O'rganish bu o'zgarishdir, o'zgarmadingmi demak o'rganmabsan.

📌📌

#Ислом_тарихи_қомуси “Ҳилфул фузул” – фазилатли кишилар иттифоқи. Ҳижрий ҳисоб: ҳижратдан 33 йил муқаддам Қамарий ой: Зулқаъда Милодий ҳисоб: 591 йил Воқеа тафсилоти: “Ҳилфул фузул”нинг тузилиши ҳаром ойга тўғри келди. Унга Қурайш қабиласи таркибидаги Бану Ҳошим, Бану Мутталиб, Асад ибн Абдулуззо, Зуҳра ибн Килоб, Тайм ибн Мурра уруғлари аъзо бўлиб кирди. Улар ораларидаги энг ёши улуғ ва обрўли бўлган Абдуллоҳ ибн Жудъон Ат-Таймийнинг уйида тўпланиб, “Маккада унинг аҳлидан бўладими, ташқаридан келган бўладими, қандай мазлум бўлса, унга ёрдам бериш, унга зулм қилган кишига қарши туриш ва золимдан ҳаққини олиб бериш”га аҳдлашишди. Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳам бу ташкилотга аъзо бўлиб кирган ва кейинчалик уни шундай эслаган эдилар: “Абдуллоҳ ибн Жудъоннинг уйида шундай бир иттифоққа кирдимки, қизил туяларим бўлиши ҳам менга бунчалик суюкли эмас. Агар Исломда ҳам шунга (шундай иттифоққа аъзо бўлишга) чақирилсам, иккиланмай жавоб берардим”. (1) Бу иттифоқ жоҳилият давридаги қабилавий тарафкашлик руҳига зид, мазлум ким бўлса ҳам унга ёрдам бериш, золим кимлардан бўлса ҳам уни тийиб қўйиш иттифоқнинг асосий мақсади эди. Иттифоқнинг тузилишига сабаб бўлган воқеа: Зубайд қабиласидан бўлган бир киши Маккага ўз маҳсулоти билан келиб, уни Ос ибн Воил Ас-Сайҳмийга сотди. Аммо Ос молнинг пулини бермади. Шунда зубайдий Оснинг яқинлари бўлган Абдуддор, Махзум, Жумаҳ, Саҳм, Адий уруғларидан ҳаққини олиб беришда ёрдам сўради, лекин бундан наф чиқмади. Чорасиз қолган киши Макканинг бир четидаги Абу Қубайс тоғига кўтарилди-да, ўзининг зулмга учраганини баланд овозда шеър қилиб айта бошлади. Шу вақт яқин орадан Зубайр ибн Абдулмутталиб (Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг амакиси) ўтиб қолди ва унинг гапини эшитиб, “Бу одамни ташлаб қўйиб бўлмайди”, деди. Шу билан унга ҳамфикр, ҳаммаслак кишилар бир жойга йиғилиб, “Ҳилфул фузул” номи билан танилган иттифоққа асос солишди. Уларнинг биринчи қилган иши ўша масжлисдан туриб, Ос ибн Воилнинг олдига бориш ва ундан зубайдийнинг ҳаққини олиб бериш бўлди. Бу иттифоққа “Ҳилфул фузул” номи берилишига сабаб тарихда шунга ўхшаш бир уюшма бўлганлиги эди. Бир вақтлар Маккани бошқарган Журҳум қабиласига мансуб уч киши – Фазл ибн Фазола, Фазл ибн Вадоа ва Фазл ибн Ҳорис айни мақсадни кўзлаган иттифоққа асос солган. Қурайшликларнинг бу иши ўша, барчасининг исми Фазл бўлган журҳумликларнинг амалига ўхшаш бўлгани учун янги ташкилот ҳам “Ҳилфул фузул” (“Фазллар, фазилатли кишилар иттифоқи”) деб аталди. ____ (1) Ибн Ҳишом, “Сийра”, 1/133.