BELARUSIUM

Шаноўныя падпісанты, як вы заўважылі, допісы на каналі праз пэўныя абставіны працяглы час не выходзілі. За гэта адміністрацыя Беларусіюму просіць у Вас прабачэньня і дае абяцаньне, што праект пачне ўзмоцненую працу з 15 траўня. Будзем удзячныя, калі Вы застанецеся ў нас.

Падзеі 12 красавіка: 1709 год — Паўночная вайна: у бітве пад Ляхавічамі войска гетмана вялікага літоўскага Казімера Яна Сапегі перамагло войска гетмана польнага літоўскага Рыгора Агінскага, хаўрусьніка Пятра I 1926 год — у Вільні распачаўся г.зв. «Працэс 94-х» — суд, учынены ўладамі міжваеннае Польскае Рэспублікі над дзеячамі беларускага нацыянальнага руху 1993 год — Адбылося адкрыцьцё першай экспазыцыі ў рэстаўрыраванай паўднёва-заходняй вежы Мірскага замка. 1995 год — Уначы група асобаў у чорных масках зьбіла дэпутатаў Вярхоўнага Савета Беларусі ад фракцыі БНФ «Адраджэньне», якія абвінавацілі Прэзыдэнта А. Лукашэнку ў парушэньні Канстытуцыі, абвясьцілі галадоўку і знаходзіліся ў Авальнай зале Дома ўраду. Нараджэньні: 1541 год — Іпацій Пацей, царкоўны і дзяржаўны дзеяч Рэчы Паспалітай 1890 год — Янка Нёманскі, беларускі пісьменьнік, грамадзкі дзеяч 1938 год — Алесь Масарэнка, беларускі празаік і перакладчык 1963 год — Лявон Вашко, беларускі празаік 1968 год — Уладзімер Навасяд, беларускі палітык 1968 год — Сяргей Токць, беларускі гісторык Памёрлі: 1969 — Сяргей Малафееў, беларускі грамадзка-палітычны дзяяч, доктар

Зьміцер Жылуновіч, таксама вядомы як Цішка Гартны. Беларускі пісьменьнік, грамадзкі і дзяржаўны дзяяч. Удзельнік рэвалюцыі 1905—1907 гадоў. У 1923 годзе пленум ЦК КП(б)Б прыняў пастанову пра прысваеньне Ц. Гартнаму званьня Народнага паэта Беларусі, але яна так і не была выкананая. Акадэмік БелАН з 1928 году. Меў даволі цёплыя сувязі зь літаратурнай арганізацыяй "Маладняк". Выключаны з ВКП(б) 16 студзеня 1931 году з фармулёўкай «за сувязь з <…> нацдэмаўскімі і фашысцкімі элемэнтамі». Арыштаваны 15 лістапада 1936 году. 7 красавіка 1937 году пераведзены ў Магілёўскую псыхіятрычную лякарню, дзе і памёр (паводле афіцыйнай вэрсіі ад гангрэны лёгкіх; паводле іншых зьвестак — скончыў жыцьцё самагубствам).

Падзеі 11 красавіка: 1923 год — у Вільні пачаўся першы зьезд пэдагогаў беларускіх сярэдніх школ Заходняй Беларусі, скліканы Таварыствам беларускай школы. 1927 год — прынятая Канстытуцыя БССР 1995 год — пачатак галадоўкі дэпутатаў Апазыцыі БНФ у Вярхоўным Савеце Беларусі, пад час якой у будынак парлямэнты былі ўведзены спэцслужбы. 2010 год — адкрылі помнік беларускім лётчыкам у Малэнчыне 2011 год — адбыўся тэрарыстычны акт у менскім мэтро Нарадзіліся: 1722 год — Лявон Міхал Радзівіл, дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, Стражнік польны літоўскі 1808 год — Леан Зянковіч, паэт-«паляшук», публіцыст, мэмуарыст 1936 год — Івонка Сурвіла, старшыня Рады БНР 1980 год — Сьцяпан Латыпаў, беларускі бізнэсовец, палітзьняволены Памёрлі: 1937 год — Зьміцер Жылуновіч (Цішка Гартны), беларускі пісьменьнік, грамадзкі і дзяржаўны дзяяч 2007 год — Валеры Задаля, беларускі журналіст, грамадзка-палітычны дзяяч

Дзясятага красавіка 1762 году кароль і вялікі князь Аўгуст Сас надаў Шклову Магдэбурскае права, пячатку і гэрб: «у блакітным полі рука, якая трымае срэбны бязьмен». На другім здымку пляна Старога Месту 1736га году.

Удзельнікі гурту Дзецюкі на адным з канцэртаў.

Гаўрыла Гарэцкі (зьлева) разам са сваім братам Максімам Гарэцкім, 1926.

Падзеі на 10га красавіка: 1660 год — Дзісенскі замак быў заняты войскамі ВКЛ. 1762 год — Шклоў атрымаў магдэбурскае права, пячатку і гэрб. 2012 год — Былі заснаваныя “Дзецюкі́” — беларускі нэафольк-панкавы гурт з Горадні. Нарадзіліся: 1874 год — Канстантын Пілінкевіч, праваслаўны сьвятар, протаярэй. 1900 год — Гаўрыла Гарэцкі, беларускі ґеоляг, ґеограф, эканаміст, адзін з заснавальнікаў і акадэмік Беларускай акадэміі навук, дырэктар Беларускага навукова-дасьледчага інстытуту сельскай і лясной гаспадаркі. Брат вядомага пісьменьніка Максіма Гарэцкага. 1931 год — Іван Чыгрын, беларускі літаратуразнаўца. 1937 год — Міхаіл Сьпірыдонаў, беларускі гісторык. Памёрлі: 2021 год — Уладзімер Антонавіч Папковіч, беларускі пісьменьнік і перакладчык. Здымак 1 — гурт “Дзецюкі” на адным ў канцэртаў, 2 — Гаўрыла Гарэцкі (зьлева) разам са сваім братам Максімам Гарэцкім, 1926 год.

Прадмова Браніслава Тарашкевіча ў "Беларускай граматыцы для школ".

Падзеі 9га красавіка: 1932 год — скончыўся Барысаўскі галодны бунт, антысавецкі выступ працоўных Барысава. 1970 год — хваляваньні ў Менску, несанкцыянаваны мітынг зьвязаны з забойствам менскага хіпі Вячаслава Максакава, які прывёў да масавай бойкі зь міліцыяй. Нарадзіліся: 1835 год — Ялегі Пранціш Вуль, удзельнік пастаўньня Кастуся Каліноўскага, беларускі паэт. 1934 год — Леанід Асядоўскі, беларускі жывапісец, лектар. Памёрлі: 1802 год — Францішак Станіслаў Гутэн-Чапскі, дзяржаўны дзяяч Рэчы Паспалітай. 1831 год — Гіпаліт Лабаноўскі, судзьдзя земскі віленскі, кіраўнік аддзелу паўстанцаў падчас паўстаньня 1830—1831 гадоў. 1959 год — Мікола Аляхновіч, беларускі літаратурны крытык. 2006 — Вадзім Круталевіч, беларускі праўнік, гісторык, сацыёляг. 2016 год — Зьміцер Саўка, беларускі мовазнаўца. Здымак 1 — Зьміцер Саўка, 2 — Мікола Аляхновіч.