دفاع از اجتهاد و تقلید

پرسش و پاسخ شیخ محمد جواد محقق یزدی - معنای فقه - منابع اصول فقه - بررسی کتاب رسائل شیخ انصاری - خبر واحد - مدارک فقه فقط کتاب هست و سنت - فهم عقل از روایات چیست؟ @DefaAzTaghlid

رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمودند: أَشَدُّ مِنْ يُتْمِ الْيَتِيمِ الَّذِی انْقَطَعَ عَنْ أُمِّهِ وَ أَبِيهِ، يُتْمُ يَتِيمٍ انْقَطَعَ عَنْ إِمَامِهِ وَ لَا يَقْدِرُ عَلَى الْوُصُولِ إِلَيْهِ، وَ لَا يَدْرِی كَيْفَ حُكْمُهُ فِيمَا يَبْتَلی بِهِ مِنْ شَرَائِعِ دِينِهِ. أَلَا فَمَنْ كَانَ مِنْ شِيعَتِنَا عَالِماً بِعُلُومِنَا وَ هَذَا الْجَاهِلُ بِشَرِيعَتِنَا، الْمُنْقَطِعُ عَنْ مُشَاهَدَتِنَا يَتِيمٌ فِي حَجْرِهِ، أَلَا فَمَنْ هَدَاهُ وَ أَرْشَدَهُ وَ عَلَّمَهُ شَرِيعَتَنَا كَانَ مَعَنَا فِی الرَّفِيقِ الْأَعْلَى‏. سخت تر از یتیم جدا شده از پدر و مادر، یتیمی است که از امامش جدا شده و توانایی دستیابی به او را ندارد و حکم امامش را درباره مسائل دینی مورد ابتلائش نمی‌داند. آگاه باشید، هر فرد ناآگاه به شریعت ما که از دیدار ما محروم است، یتیمی است که در دامن عالمان شیعه ای که به علوم ما آشنایند جای دارد. آگاه باشید، عالِمی که او را هدایت و راهنمایی کند و شریعت ما را به او بیاموزد، در مقام رفیق أعلی با ما خواهد بود. 📚بحارالأنوار، ج۱۰۵، ص۱۷۱ @DefaAzTaghlid

امام صادق علیه السلام فرمودند: مَنْ تَعَلَّمَ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ عَمِلَ لِلَّهِ وَ عَلَّمَ لِلَّهِ دُعِیَ فِی مَلَکُوتِ السَّمَاوَاتِ عَظِیماً وَ قِیلَ تَعَلَّمَ لِلَّهِ وَ عَلَّمَ لِلَّهِ. کسی که برای خداوند علم را آموزش دهد و برای خداوند عمل کند و برای خداوند علم را بیاموزد، در ملکوت آسمانها به بزرگی یاد می‌شود. و بعضی گفته اند: آن حضرت فرمود: کسی که برای خدا علم آموزش دهد و بیاموزد ... 📚بحارالانوار، ج٢، ص٢٩ خیلی باید مراقب باشیم؛ گاهی در اثر تبلیغات و یاوه‌سراییِ جهال و بی‌تقوایان، به فقیه یا عالِم شیعی جسارت می‌کنیم، یا به او اتهام می‌زنیم، در حالیکه آن فقیه در ملکوت به بزرگی یاد می‌شود. @DefaAzTaghlid

قاعده عقلائی: هر مکلف بالغی که ایمان به خدا و رسول خدا و اهل بیت علیهم‌السلام آورده است، علم دارد که تکالیف شرعی و احکامی بر گردن اوست. عقلاً و شرعاً باید تکالیفش را بشناسد و به مقتضای آن عمل کند و الّا روز قیامت محاسبه خواهد شد و به او گفته می شود: چرا نرفتی یاد بگیری فللّه الحجة البالغة. اگر دسترسی به امام معصوم داشت که رجوع به امام می کند، اگر نداشت رجوع به عالمِ علوم اهل بیت می کند. اگر قدرت نقد و بحث داشت، باید به استنباط و فهم خود از احادیث (فهمی که بر پایه اصول تفهیم و تفاهم بین عقلای عرف است) عمل می کند که به این حالت اجتهاد گفته می شود. اگر این قدرت را نداشت، به استنباط فقیهی که برای او اطمینان می آورد که فلان عالم، ناقل حکم اهل بیت است، عمل می کند که به این حالت تقلید گفته می شود، چه روایت مورد استناد را فقیه مذکور برای او نقل کند و چه مضمونش را نقل کند، مثلاً بگوید در روایت، فلان مطلب، حکمش حلیت است و چه بگوید مجموع روایات و اصول و قواعد اهل بیت این را می رساند که فلان مسأله، حکمش چنین و چنان است. سؤال: چرا فقیه برای مقلد روایت را نمی خواند تا او از ربقه تقلید در بیاید؟ جواب: زیرا فقیه در درسش روایت را بررسی می کند و کسی که مشتاق دلیل است، می تواند به دروس و کتبش مراجعه کند و نقل روایت برای مقلد فایده ای ندارد و او را از تقلید خارج نمی کند، زیرا اگر فرض بگیریم روایت را برای مقلد بخواند: ۱. در اینکه چه روایتی برای مقلد بخواند از بین روایات متعارض، باز به اجتهاد خود عمل می کند. ۲. مقلد نیاز به توضیح و ترجمه روایت دارد و در اینکه روایت چگونه ترجمه شود، باز فقیه به اجتهاد و فهم خود ترجمه می کند. ۳. مقلّد در اعتبار کتب و نقل روایت از کتب، باز مقلّدِ مجتهد است، مثلاً مجتهدی که کتاب فقه الرضا را از امام نمی داند، هرگز عبارتی از این کتاب را برای مقلد نمی خواند، چون این کتاب را اصلاً روایت نمی داند. ۴. مقلّد در تحقیق نسخ مختلفِ یک روایت، و یا عبارات مختلف یک روایت در کتب مختلف مانند تهذیب و کافی، باز به تحقیق مجتهد اعتماد می کند. ۵. و نیز مقلّد در نقض و ابهام های موجود در هر روایت و فقه الحدیثش، اصلاً گاهی ملتفت به وجود اشکال یا برداشت دومی در آن روایت نیست و به ناچار، بر علم مجتهدش تکیه می کند. سؤال: چرا مقلد خود نرود و این موارد را تحقیق کند؟ جواب: اگر علمش را دارد که می تواند برود و در این صورت او مجتهد است، بلکه احتیاط آن است که اصلاً تقلید نکند و این فرض، خلاف مفروضِ بحث (مفروض بحث: کسی که هنوز مجتهد نیست) است. سوال: اگر مقلد در مساله ای یقین داشت که مجتهد خطا کرده، چه کند؟ جواب: به منشأ یقینش باید نگاه کرد، اگر دلیل یقینش آن است که من فلان حکم مجتهد را نمی پسندم یا ظاهرِ روایت متشابهی را در دست گرفته تا مقابله با حکم عالم کند، باید دست از جهل و تمسک به متشابهات بردارد، مانند اینکه یک محدث مجتهد فقیه بگوید که مجموع روایات آن است که رؤیت هلال با چشم مسلح اثبات ماه نمی کند، و یک عامی درس نخوانده بگوید: نه به نظر من این درست نیست و حتی به ظاهرِ روایتی هم استناد کند، عقل و شرع اینجا می گوید جاهل باید دست از قیاس و تمسک به متشابهات و ایمان بِبَعض بردارد. اما اگر منشأ یقین او منشأ عقلايی بود، مثل اینکه شک در تدین و عدالت فقیه و مرجعش برایش پیش آمد و یا یقین به فسق او کرد، در اینجا دیگر نباید از او تقلید کند و باید عدول کند. سوال: عده ای از اخباری ها در زمان ما، خودشان رجوع به روایات می کنند و برای دیگران هم روایت می خوانند و اینگونه دینداری می کنند، اشکالش چیست؟ جواب: نسبت به خودشان نظری نمی دهیم، اما کسانی که در درون و وجدان خود، می دانند که ابزارها و توانایی های فهم و غواصی در بحار اخبار اهل بیت را ندارند، آن ها در وجدان خود و بین خود و خدای خود می دانند، که مقلّد همین عده اخباری شده اند و حتی در ترجمه حدیث نیز، مقلد مرادهای خود هستند، چه آن ها نص حدیث برایشان بخوانند و چه مضمون حدیث، مثل اینکه بگویند در مذهب اهل بیت فلان مسأله، حکمش فلان است. این دسته نظر و تأمل کنند، ببینند اکنون که می گویند مقلد نیستم اما واقعاً مقلد هستند، بیاندیشند که تقلید چه کسی را می کنند، محدث عالم فقیه اهل بیت را؟ یا یک محدث درجه چندم را؟ و خوب نظر کنند اگر تعارض شد بین حکم این دو شخص، آیا حکم فقیه اهل بیت را می گیرند یا یک محدث درجه چندم که صرفا ناقل است؟ آیا معذور است نزد امام زمان؟ انتم افقه الناس اذا عرفتم معاني کلامنا، اهل بیت فرمودند شما فقیه ترین مردمید وقتی کلام ما را بفهمید، فقیه بالاتر از محدث است، محدث صرفا راویست، راوی ای که می تواند واقفی و زیدی و بتری و عامی باشد. پس تعبیر فقیه در دلش هم حدیث دارد هم فهم حدیث و به اصحاب اهل بیت فقهای اصحاب گفته می شود مانند زراره. @DefaAzTaghlid

قابل توجه جماعت نو اخباری حضرت امام صادق علیه‌السلام فرمودند: مَن دعا الناس إلى نفسه وفيهم مَن هو أعلم منه، فهو مبتدعٌ ضالّ. کسی که مردم را به سوی خود بخوانَد در حالی که در میان آن ها (مردم)، اعلم از او وجود داشته باشد، آن شخص بدعت گذار و گمراه است. 📚تحف العقول، ص۳۷۵ @DefaAzTaghlid

کتاب «اخباری گری» نوشته ابراهیم بهشتی نقد و بررسی مبانی مکتب اخباری ها و نقاط اختلافشان با مجتهدین @Maktab_Ahl_Bait @DefaAzTaghlid

معرفی کتاب اجتهاد در عصر معصومین (ع) نوشته محمد رضا جواهری @DefaAzTaghlid

کتاب خمس نوشته آیت الله سید حسن فقیه امامی (ره) بررسی شبهات مربوط به خمس از منظر روایی و فقهی با توجه به هجمه شدید نو اخباری ها به مراجع به دلیل خمس، دانلود این کتاب توصیه می شود. @DefaAzTaghlid

حق عالِم ترجمه فارسی 📚بحار الأنوار، ج۲، ب۱۰، حق العالِم @DefaAzTaghlid

حق عالِم متن عربی 📚بحار الأنوار، ج۲، ب۱۰، حق العالِم @DefaAzTaghlid