Baxıtlı SARÍBAEV

Билинер екен Кимниң жаны ашыр, кимлер күледи, Кимлер түсинеди, кимлер күнледи, Кимлер аман болыўыңды тиледи, Басқа саўда түссе билинер екен. Кимлер сениң қызығыңа қарайды, Кимлер қоллап, мүтәжиңе жарайды, Ким жубатып, кеўилиңди сорайды, Сынақлы демлерде билинер екен. Ким ардақлап, қәдириңе жетеди, Ким хошласып, узақласып кетеди, Ким сыртыңнан сайып, гәп-сөз етеди, Дәўлетиң тайғанда билинер екен. Кимлер көз жасыңнан алады ләззет, Ким беглигин бузбай көрсетер иззет, Тырнақтың астынан кимлер кир излер, Аўыр сынақларда билинер екен. Кимлер ушын мәзи тамаша керек, Кимлер балалатып тоқыйды ертек, Кимлер сақлағанын өкпе, гийне, кек, Аўыр күнлериңде билинер екен. 21-май, 2024 Бахытлы Сарыбаев @BaxitliSaribaev

Бекназар Ерназаров Мың қыздың ашығы Повесть Сизлер жақын жердеги бир кафеге кирип кеттиңлер. Бирақ иркилдиңлер. Мен күтиўден жалыққаным жоқ. Шынында да, ишиўшиликке берилиңкиреп кеткениңди байқадым. Сени бул жолдан қайтарыўдың не қыйлы жобаларын ойладым, дейсең. Бирақ емлетиў ҳаққындағы ойдың басына ҳеш қандай да барғаным жоқ. Сен ишиўди таслап, жақсы болып жүрсең, қаншадан-қанша қүдиретли қосықлар жазылар еди. Оннан мендей руўхый шөллеген адамлардың қаншасы суўсынланар еди деп ойладым. Ҳеш ой түбине жете алмас едим. Шала мәс болып үшеўиңиз кафеден шықтыңыз. Тағы маған қалтыратпа тийип баслады. Маған көзиң түсиўден бирден тоқтап қалдың. Бир пәстен кейин қәдимги жайдарылығыңа салып, еки езиўиң еки қулағыңда маған қарай шаққан-шаққан жүре басладың. Мәслик пенен келип қушақлайтуғын шығар деп ойладым. Солай ислегенде де қарсылық билдирмес едим. Бирақ сен олай ислемедиң. "Ҳаў, Маргарита!" деп қолымнан қысып бетиме телмирдиң. "Сени көретуғын күнлер де бар екен ғой. Оңым ба, түсим бе" Сен бәрқулла сыпайы ҳәм азада, кийимлериңди тәртиплестирип жүретуғын адам едиң. Бирақ бул ирет өзгеше едиң. Костюм-шалбарың таза болғаны менен утюкланбаған, сақал-муртыңның қырылмағаны өз үйиңде түнемегенлигиңди айтпай-ақ аңлатып турар еди. Аўҳалымды сорап үсти-үстине сораў берип отырсаң. Дийдарыңа тоймай қарап "аўа", "яқ" пенен жуўап берип үлгерип турдым. - Маргарита, сени не деген сағындым. Еле көзиме исенбей турыппан. Мына жерде, жақын бир жерге барып сөйлесип отырайықшы, - дедиң. Усындайда нәрестеге усап кететуғын ҳәрекетлериң мәжбүрий изиңе ериўге көндирди. Өзиң менен сөйлесип отырыўды, бираз болса да бирге болыўды өзим де қәлеп турып едим. Қапталыңдағылардың биреўин дүканға жуўырттың. Үшеўимиз қасыңдағының үйине кеттик. Қасыңдағы екеўдиң де сениң ақшаң ушын ерип жүрген жалатай нангөреклер екенин бир көриўден-ақ, байқадым. Соларды биле тура саған мәтибийлик етпедим. Дүканға не ушын жумсағаныңды билсем де қарсылық көрсетпедим. Отырыспа узаққа созылмады. Шала мәс екеўи былдырлап қалды. Сен екеўин де қоңсы бөлмеге айдап салдың. Қуўаныштан ба, мәслигиңнен бе, ешейинде жүйрик тилиңе ужыбатлы ҳеш нәрсе илине қойған жоқ. "Не деген сағындым, Рита. Сен кеткенли бул дүнья тарлық етти ғой. Жарылып кете жазлап жүр едим" деген сыяқлы сөзлер менен гәпиңди аяқлар едиң. Бирақ ишиңкиреп кеткениңди мойынлап сарсылдың. - Енди ҳеш қашан ишпеймен. Сени көрдим, жаным. Ишпеймен, - дедиң. Мен ишиў-ишпеў ҳаққында ҳеш нәрсе айтпасам да ўәде еттиң. Сонда ишимнен қуўанғанымды айтпайсаң ба. Өмиримде бир адамға унамлы тәсир еткениме қуўандым. Ол да сен болғаныңа қуўандым. Саған сонда исендим. Өйткени, сен мениң алдымда ҳеш қандай ўәдеңди шаймалаған жоқ едиң. Сөзиңде қайсарлық пенен тура алатуғыныңды билер едим. Ўақыт бираз болып қалған. Үйге қайтыўым керек. - Маргарита, кешир мени, - дедиң аянышлы ҳәм нәйлаж ҳаўаз бенен. - Сени апарып таслаўға да тура алмай атырман. Мени айыплама, жаным. Турыўға шамам келмей атыр. Кешир, мени. Бираз дем алып болып үйге қайтпасам тура алатуғын түрим жоқ. Рита, кешир мени. Сени ана бөлмедеги жалатайлар менен таслап кетиўге көзим қыймайды. Олар оянса сениң ишиўди даўам еттирмесиңе де қоймайды. Қалай болмасын сени бөлек алып кетиўди ойладым. Арақ иштирип, азы-кем қәддине келтириў, ишетуғынлардан бөлек алып кетип, ишкенди қойдырыў тәжирийбесин анамнан үйренгеним бар. Ағама жийи қолланатуғын әдисин қолланғым келдим. Қалай болмасын үйиңе апарып кетсем арақты қойып кетерсең деп ойладым. - Бахыт, сен аз-кем дем ала бер. Мен ҳәзир келемен, - деп шығып кеттим. - Ырастан-ақ келесең бе, Маргарита? - деп қала бердиң. Бир шийше арақ алып келсем уйықлап атыр екенсең. Сени ояттым. - Бахыт, бир шийше арақ әкелдим, бирге ишейик, - дедим. Сен көзиңди ашып, аңырайып қарап қалдың. Бағана қанша жалынғанда бир қадақ ишпеген адамнан арақ ишейик, әкелдим, деп айтып турыўы да таңланарлық еди. Столдың үстиндеги шийшеге нәзериң түскенде исенбей көзлериңди уўқалап қарадың. - Ол не қылғаның, Маргарита! - дедиң. Ҳаўазыңнан қуўаныў, қорланыў ҳәм таңланыў сезилди. (Даўамы бар) Канал: t.me/BaxitliSaribaev 21. 05

Бекназар Ерназаров Мың қыздың ашығы Повесть Мени ақыретлеў оның ҳәр күнги ўазыйпасына айланды. Әлбетте, бундайда мөнтийип мен де қарап қалмас едим. Бетим ашылды, тилим шықты. Жүрегимде зерде, оған болған ыза ҳәм жек көриўшилик тилиме тебер еди. Оның ҳәр бир соққысын қарсылықсыз қабыл алмайтуғын болдым. Қәйткенде де, ата-анасынан хызметимди аяғаным жоқ. Сонлықтан ба, олар бизлердиң келиспеўшилигимизди сезип қалса көбинесе мениң тәрепимди алар еди. Өзимше бул үйде жасай алмайтуғын дәрежеге келдим. Маған жумыс та ислетпейди. Күн узақ төрт дийўал искенжедей қысар еди. Ата-енемниң жыллы сөзи менен жақсы көзқарасы ғана услап турар еди. Бәрибир кететуғынымды билсем де өз үйиме барып жас босанбайын деп ойлап шыдап бақтым. Жеке-сийрек болса да қоңсы-қобалар менен ушырасыўдың биринде сен ҳаққында оғада қолайсыз гәп еситтим. Жыңғыл десе, қырғын дейтуғынлар аз ба, сени пүткиллей жумысты қойып ишиўшиликке берилип кетипти деди. Еки-үш күнге шекем төсектен турмай жатып алдым. Сени ойлап жыладым. Сениң сол жағдайға түсиўиңе өзимди гүналы деп ойладым. Жалғыз ғана тирениши мен едим, ендиги ҳалы не болар екен деп ойлайман. Қапталында болғанымда бундай ҳалға түспес еди-аў деймен. Бәрине мениң ўәдели жерге бармай, күттирип қойып, күйеўге шығып кетиўим деймен. Өзи нәзик жүрекли адамға қатты соққы болған. Сол соққыны жеңе алмай майрылып қалған деген ой қыялыма келгенде жанымды қоярға жер таба алмас едим. Енди маған турмыс та, халықтың насақ сөзи де бәри-бәри бир тийин болды. Айырылысыўға тиккелей бел байладым. Бахытқа қарсы қатты аўырып емлеўханаға түсип қалдым. Көп ўақытқа шекем врачлар диагнозымды таба алмай әўере сарсаң болды. Еки қабатлығымды нәзерде тутып мени туўыў үйине апарып емлей баслады. Емлеўханада ҳал үстинде жатырсам да сени ойлар едим. Үзликсиз түслериме енип шығатуғын едиң. Аман-саў көз жардым. Емлеўханадан шығыўдан такси жаллап, ҳеш кимге хабарласпай Нөкиске-үйге қайттым. * * * "Қайтып келген" атын алғаннан кейин үй-ишиндегилер де онша қушағын ашып күтип ала қойған жоқ. Көзқараслары мени онша қыйнай қойған жоқ. Бәрибир өз үйимниң қай ўақ-бир ўақ тарлық ететуғынлығын билер едим. Бул да мени тәшўишлендире қойған жоқ. Тек сениң менен қалай ушырасатуғыным, сениң қалай қабыл ететуғынлығың қыйнар еди. "Алдап кеткеним" ушын сеннен аўыр сөз еситип қаламан ба деп қәўетерленемен. Жалғыз тиренишим, тиришилигимниң арқаўы жер бетинде тек сен деп түсинген маған сеннен аўыр сөз еситиўден ямаса сөйлеспей қойыўдан артық жаза барма. Белим қатқаннан кейин азлап көшеге шыға басладым. Ҳәмме адам, әтирап мениң қайтпалығымды бетиме басып турғандай туйылар еди. Сени бир көрермен бе деп, көшеге шыққан мен ушын бундай түсиниклер онша тосқынлық қыла қоймас еди. Сениң жумыстан шығып қалмағаныңды еситип төбем көкке жетти. Еситиўимше еки бөлим биригип сен сол бөлимге жай әдебий хызметкер болып қалыпсаң. Буған да шүкир. О, тоба, сени көрдим! Жолдың арғы шетинде еки жигит пенен сөйлесип, қарсы жүрип киятырсаң. Жүрегим үсти-үстине ура баслады, қанасына сыймай, ҳалласлап, кем-кем аўырласып баратырғандай. Сен тәрепке өтиў ушын тратуардан үлкен жолдың бойына зыңғып-ақ шықтым. Бирден аяғым аўырласып, жансызланып баратырғандай. Сен мен тәрепке қарадың. Аўа, қарадың. Жүзиң қалқыңқы көринди. Бирақ байқадың ба, байқамадың ба, қайтып қарамадың. Қасыңдағылар менен сөйлесип кете бердиң. Мен жансыз, силейип еле турман. "Бахыт" деп бақырғым келеди. Бирақ тамағым кеўип, аўзымнан ҳаўаз шықпайды. "Ырастан-ақ қарамағаны ма. Көре турып, қайырылмай кеткени ме. Мениң ең бахытлы күнлеримниң әлле қашан аяқланғаны ма. Бәриниң де тамам болғаны ма?!..." деп гүбирленемен. "Мүмкин емес, деп өзимди өзим жубатаман. Көрген жоқ, көргенде қасыма қустай ушып келеди. Маргарита, мениң Ритам дейди. Мүмкин көрсе де, исик қабақлары менен көриниўге уялған шығар. Ол мени умытыўы мүмкин емес. Қалай умытады. Мен соны бир көриў ушын пүткил өмириме бурылыс жасап келип отырман. Жаңа неге шақырмадым. Барғанда не қылады, қой әсте изине ере берейин". Соңғы ой қамшы болды. Алыстан бақлап, изиңе ере бердим. (Даўамы бар) Канал: t.me/BaxitliSaribaev 20. 05

Бекназар Ерназаров Мың қыздың ашығы Повесть Зорға оңысып отырған жағдайымыз бар. Қызыңды да бай алмайды, қайтып келгенинде бир бәле бар деп ишсе мийимди жеп қоймайды, қызым-аў. Күн көрисимиз бузылады. Турмысымызға ўайран саласаң. Жақсы болғанда қайтып келер ме еди, деп биринши рет әкең бетиме басады. Мени ая баўырым. Өмиримше жылап жүргеним аз ба? - деди апам жалынып. - Жақсы көрмеймен-аў, апа, - дедим көзимниң жасын тыя алмай. - Жақсы көрмеймен деген де гәппе екен, қызым-аў, - деди апам турмыс, хожалық ерли-зайыплықтан ғана ибарат деп ойлайтуғынлығына‌‌ салып. - Еле жақсы көрип кетесең. Бала-шағалы болғаннан кейин бир қәлипке түседи. Қайтып келипти деген атын айтпайсаң ба? Мына журт анасынан өрнек алған дейди. Адам абыржып турған ўақытлары айтылған пикирдиң, берген ақылдың дурыс, я надурыслығын билмей көне қойыў бир өмир өкиниш болатуғынлығын соң билдим. Кеўилшеклик қылдым ба, я жаслық еттим бе, қайтаман деген қарарымды иске асыра алмадым. Сол отырғанда бәрибир хожалық бола алмайман деп ойлап турсам да апамның ырайына жығылдым. Оннан атлап өте алмадым. Өмирден алған аяўсыз бахытсызлығын және де тереңлетииргим келмеди. Мен сол жерде қалсам оның жағдайы аз да болса жақсыланатуғындай сезилди. Өгей әкеме бир, маған бир жалтақ болып жүргеннен қутылар деп ойладым. Азмаз ўақыт болса да жақсылаў жасасын дедим. Мениң бахытсызлығым анама бахыт әкелетуғын болса мәйли деп келисим бердим. Оңым түйе түсиме де енбеген, ҳеш қашан ойламаған басқаша турмысым усылайынша нәйлажлықта басланды. Бирақ сени ҳеш қашан умытпадым. Сени жийи-жийи ойлайман. Алыстан қыз көринсе мени киятырған шығар деп қарап турғаныңды өзимше көз алдыма елеслетемен де, ишим шоқ болып, күйип сала береди. Сениң мен ҳаққында қандай нәрсе ойлағаныңды өзимше ойымнан өткеремен. Саған бул оғада аўыр соққы болып тийер ме екен, я бир елес өтти де кетти деп ойлармекен деймен. Жоқ, сен мени әпиўайы өткинши нәрсе, кеўил көтериў ушын ўақтын өткерип жүрген ойнасым деп түсинбейсең. Мен солай ойладым. Қалай да аз ба, көп пе, сениң нәзик ҳәм қүдиретли жүрегиңнен орын алалғанымды сезер едим. Мәжбүрлеп турмыс қурған адам ушын ҳеш күн өтпес екен. Күн өтсе, кеш болмаса екен дейсең. Қушағыңда биреў болса да әлле қайлардағы еркекти ойлап жатыўдан азабы болмас екен. Көрпеге кириўден көзимди тарса жумып алып, тек сени ойлайман, қапталымда сени жатырыпты деп өзимди-өзим алдайман. Ўақытша болса да усы алдағаныма инанаман. Мақсеттиң ҳеш бир қылығы унамас еди. Оның топаслықлары, жүрегиниң қаралығы сезиминиң ипласлықлары кем-кемнен айқынласа баслады. Адам бир тәреплеме үңилгенге ме, ол өмирди ишип, жеў ҳәм жатып, турыўдан ибарат деп түсинетуғындай туйылады. Ҳақыйқатында солай еди. Көркем шығармаларға, қосықларға онша қызыға бермейди. Телевизордан кино көргенде де ўақыт өткериў шәрт болғаны ушын көретуғындай. Ондағы қаҳарманлардың кеширмеси ҳеш қашан жүрегине қозғаў сала алмайды. Атысып, қырылысып атырған урыс ҳаққындағы кинолар ғана унайды. Қыян-кестини тамашалаўды унатады. Бир күнлери китап дүканынан сениң китабыңды әкелип бериўди өтиндим. Ол соннан баслап пүткиллей өзгерип кетти. Маған бәрқулла ҳөктемлик ететуғын болды. Көзлеринде ыза ҳәм қызғаныш сезилип тур. Бирақ оның қызғанышы маған өгизлердиң қызғанышын елеслетер еди. Мен бир өмирлик оңысықтың болмайтуғынын ҳәм оны тезлетиўди ойлаған едим. Ол пүткиллей ашық ҳүжимге өте баслады. Мениң қыз болып турмысқа шықпағанымды ашықтан-ашық ҳәм жийи-жийи есиме салып қояр еди. Сол арқалы ҳүжданыңды мыжғылап, күл етип бағындырып қояман деп ойлайтуғын еди. Бундай усылдың турмысты беккемлей алмайтуғынлығына ҳәтте шаңарақтың узақ тикленип турмайтуғынлығына итмбар бермес еди. Ыңылдап сениң қосықларыңды айтып отырсам, "Ҳе, ойнасыңды сағындың ба?", "биринши етегиңди ашқан адам ҳәммелерден де қәдирлирек болатуғын шығар" дейди ҳүждансызлық пенен сурланып қарап. Кейин ала оның гәплерине ызам келмейтуғын болды. Керисинше сени руўхый сүйип жасайтуғынымды мойынлағанына қуўанар едим. Мениң ҳәмледарлығым билингеннен кейин ол маған қол жумсап, ашшы ҳәм арсыз тил менен азап берер еди. (Даўамы бар) Канал: t.me/BaxitliSaribaev 19. 05

,,Шаңарақ,, Б.Сарыбаев сөзи Ә.Пахратдинов намасы Б.Разымбетов атқарды

Mektebimizde miyman bolǵanıńız ushın mektebimiz adminstraciyası hám oqıwshılar sizden minnetdar. Dóretiwshilik jumıslarıńızda tabıs tileymiz. Shayırshılıq talantıńız ele de arta bersin. Jazǵan qosıqlarıńızdıń dúnya tanıytuǵın dárejede bolıwına tileklespiz! Húrmet penen Kegeyli rayonı 55-sanlı ayırım pánler tereńlestirilip oqıtılatuǵın klası bar ulıwma orta bilim beriw mektebi jámááti

Бекназар Ерназаров Мың қыздың ашығы Повесть Мен бул жақынлығымыздың қай жерге шекем даўам ететуғыны онша тәшўишленбесем де, сениң ишиўшиликке берилиўиң неге апаратуғынын ойлап жүдә қәўипленемен. Өйткени, буның тири гүўасы өз үйимде отыр еди ғой. Қәйткенде де, бул жолдан қайтарып алыў ҳаққындағы қарарға келдим. Өзимше ҳәр қыйлы талаплар, шәртлер қойыўды ойластырдым. Ол шәртлеримниң ишинде айырым кәсиплес жолдасларыңнан бас тарттырыў, тойларға барыўды туўарыўлар бар еди. Сениң талантыңды қызғанып жаманлық ислеўшилер де табыла баслады. Олардың ҳәрекетлерин душпанлық деп ойламасаң да таңланып маған айтып берер едиң. Жумыс орны қысқарып газетадан кетиў қәўпи саған дөне баслады. Бизиң жағдайымызда тек дөретиўшилик пенен жасаў мүмкин емес екенлигин жақсы билсең де бундай хабарды қайсарлық пенен қарсы алдың. Оның үстине айырым адамларға унамай қалдың. Саған ең үлкен соққы лауреатлыққа усыныў дәўиринде болды. Еле онша танылмаған, қосықлары да айтарлықтай емес бир шайыр менен сениң кандидатураңды лауретлыққа усынды. Көпшилик сениң лауреат болатуғыныңа исенер еди. Бирақ ойлағандай болып шықпады. Бахталасың лауреат болып өте шықты. Сен "Солай шешсе не илаж" дедиң де қойдың. Қыйналмайман деп өзиңди соншама беккем услаўға ҳәрекет еткен менен бул әнейи соққы емес еди. Қаншама билдирмеген менен руўхый азап шегетуғыныңды билер едим. Ирили-майдалы тосқынлықлар усылайынша даўам ете берер еди. Ишиўшиликке берилип кетти деп дәлиллеў ушын "досларың" ишкизип жумыс орнына жиберер еди. Сениң минезиң де өзгере баслағандай сезилер еди. Ишип алсаң ҳеш кимди тыңламай ҳәм менсинбей кететуғын әдетлерди шығара басладың. Күйинишлериң тилге уратуғын болып қалды. Қай жерде де жумыс ислей аламан деп ойлар едиң. Бирақ көпшилик орынларда талантты сыйлап билмейтуғын бюрократ ишкирне чиновниклердиң ислеп атырғанын ўақтында биле алмадың. Айырым басшыларға талантлы емес, қамырдан қыл суўырғандай сыпайы, ҳеш нәрсе ислеп билмесе де жумысына ўақтында келип, ўақтында кететуғын хызметкерлердиң керек екенин соң аңлап жеттиң. Бул да саған аз соққы болған жоқ. Өз қарарымды иске асыра алмай жүргенимде-ақ бахытсызлық, орны толмас өкиниш жүз берди. Мени Мақсет алып қашып кетти. Мен буны өз өмиримдеги бахытсызлықтың ҳақыйқый өзи деп түсинемен. Өйткени, бул сениң менен гезектеги ушырасыўымыз болатуғын күни жүз берди. Саған барайын деп шыққаным да сол, машинаға минген Мақсет изимнен жетти. Машинаны тоқтатып "Қаяққа барасаң, апарып таслайын" деди. Сен кешигиңкиреп баратырғаннан кейин, ойымда ҳеш нәрсе жоқ, минсем мине қояйын дедим. Көп жүрмей еки жорасын мингизип алды. Мен онда да ҳеш нәрсе ойлағаным жоқ. Жол бурыў түскен ўақытлары жүрегим ҳәўлире баслады. - Қаяққа?! - дедим шофердың ийнине асылып. - Ҳеш жаққа бармаймыз, - деди қасымда отырған Мақсет. - Мына жигитлерди автовокзалға апарып таслаймыз да сени апарамыз. Сонда да кеўлим онша қарар таппады. Оның үстине өзим саған асығып турыппан. Машина вокзалға да иркилмеди. Олардың ойының бузылғанын билип шатақты сала басладым. Олар "усыннан көнбесең, бизлер қамалып кетемиз. Мақсеттен басқамыздың хожалығымыз, бала-шағамыз бар, соларды ойла. Егер де дегенимизге көнбесең, Мақсетке ҳаял болыўға көнбесең, сени өлтирип суўға ылақтырып кетемиз" деп қорқытты. Бәрибир олардың абай-сиясатынан қорққаным жоқ. Сол жүргенде биреў киятырса елеңлеп қарап турған сениң келбетиң елеслер еди. Сени алдап кеткендей болғаныма қыйналдым. Түн ишинде аўыл аймағы менен келип үйге киргизди. Жалынып-жалбарынып жүрген кемпир-ғаррыларды аядым. Бәрибир апам келгеннен кейин қайтаман деген пикир менен үйге кирдим. Мен түскен жер шала шабылып ярым той жасады. Таң атқанша үйде тыным болған жоқ. Апамлар еки күннен кейин изимнен келди. Апамның мойнынан қушақлап еңиз-теңиз жыладым. "Мени алып кетиң. Мен кетемен" дедим. Апамды үй-ишлери қалай көндирип, қандай ўәделер бергенин билмеймен, ол мениң қалыўымды өтиниш етти. Екеўимиз бир өжиреде отырып узақ сөйлестик. Апам ағамның, үй-ишлериниң жағдайын айтып жылады. "Қала бер" деп жалбарынды. - Әкең қайтып барғаннан кейин не дейди, қызым. (Даўамы бар) Канал: t.me/BaxitliSaribaev 18. 05

Бахытлы, жумысларыңа тасқын табыслар тилеймен! Шаршама. Еле сол балалар Қарақалпақтың елге белгили шайыры менен кишкенелигимизде ушырасқан едик деп мақтаныш етип жүргей! Раўшан Нажимова