Inekas | انعکاس

‌ 🟥 انتشار کتاب «یکپارچگی قرآن: روایات تاریخی سنی و شیعه» 😀 سیف‌الدین کارا (استاد دانشگاه گرونینگن) 🔵اطلاعات کتاب‌شناختی: KARA, SEYFEDDIN. The Integrity of the Qur’an: Sunni and Shi‘i Historical Narratives. 1st ed. Edinburgh University Press, 2024. ✍️ از معرفی ناشر: کتاب جدید سیف‌الدین کارا با تحلیل دقیق احادیث، روایات مسلمانان دربارهٔ تحریف قرآن را بررسی می‌کند. کارا با استفاده از روش تحلیل اسناد-متن (ICMA)، ریشه‌های تاریخی این ادعای مورد مناقشه را کشف می‌کند و تعامل پویای بین محدثان سنی و شیعه در انتقال این احادیث را روشن می‌سازد. او نشان می‌دهد که تحلیل اسناد-متن نه تنها ابزاری مهم برای تاریخ‌گذاری احادیث است، بلکه برای کشف جعلیات نیز ضروری است. او با شناسایی افراد مسئول، توضیحات جدیدی درباره فرهنگ جعل در جامعهٔ اولیهٔ مسلمانان ارائه می‌دهد. کارا مباحثات مربوط به یکپارچگی متنی و تکامل متن مکتوب قرآن را روشن می‌کند و بینش‌هایی درباره تاریخ مبهم اولیه اسلام ارائه می‌دهد. این کتاب با گسترش مرزهای تحلیل اسناد-متن، پیشرفت‌های روش‌شناختی در مطالعه تاریخ اولیه اسلام ایجاد می‌کند و به بازسازی آن در مورد مسئله یکپارچگی قرآن رسمی کمک می‌کند. 🗂 فهرست کتاب درآمد بحث فقهی عایشه درباره حدود رضاع (شیردهی) دادخواهی دو مرد بر اساس 'کتاب خدا' پیامبر، یهودیان و مجازات رجم (سنگسار) خطبه خلیفه عمر درباره "آیهٔ گمشدهٔ رجم" ورود روایات تحریف به گزارش‌های شیعی تحریف کتاب خدا بازگشت منتقم (مهدی) و آموزش قرآن صحیح نتیجه‌گیری 💬 نظرات متخصصان درباره کتاب ✅طاهره قطب الدین: در این کتاب فنی پیچیده با روش‌شناسی پیشرفته‌اش، سیف‌الدین کارا به طور قانع‌کننده‌ای استدلال می‌کند که قرآن در طی دو سال پس از وفات پیامبر محمد جمع‌آوری و تثبیت شده است، و اینکه روایات موجود در برخی گروه‌های کوچک سنی و شیعه دوازده امامی درباره تحریف متنی قرآن، از نظر تاریخی غیرقابل دفاع هستند. ✅ولید صالح: کتاب پروفسور کارا به اثر مرجع در تاریخ تدوین قرآن تبدیل خواهد شد. این مطالعه‌ای است که مدت‌ها انتظارش می‌رفت و تحلیل‌های جدیدی از داده‌ها ارائه می‌دهد. این اولین مطالعه‌ای است که نه تنها منابع سنی، بلکه منابع شیعی را نیز در نظر می‌گیرد. کار کارا به اثر استاندارد در زمینه تاریخ متن قرآن تبدیل خواهد شد. ✅معرفی نویسنده سیف‌الدین کارا استاد مطالعات اسلامی در دانشگاه گرونینگن، هلند است که به تحقیق درباره ریشه‌های تاریخی یک جنبه‌ی مغفول از تاریخ قرآن اشتغال دارد. تحقیقات او براساس رویکرد میان‌رشته‌ای و در حوزه‌های مطالعات قرآنی، مطالعات حدیثی، فقط اسلامی و مطالعات عهدین است. او مدرک دکترای خود را در سال ۲۰۱۵ از دانشگاه دورهم اخذ کرده است. کتاب قبلی وی «در جستجوی مصحف علی بن ابی‌طالب: تاریخ و روایات کهن‌ترین نسخه قرآن» (گرلاش پرس، ۲۰۱۸) است. 🔴دانلود PDF تمام متن کتاب #انعکاس_کتاب @inekas

‌ ‌🎞 ویدئوی وبینار «انقلاب دیجیتال در پژوهش‌های تاریخی متن‌محور» 🗓 پنج‌شنبه ۲۱ تیرماه 📝 فهرست محتوای وبینار 00:06 تبارشناسی متون اسلامی با استفاده از ابزارهای پروژهٔ KITAB مهدی صالح 58:01 معرفی تفصیلی مدرسهٔ مدار ۱۴۰۳ فاطمه بختیاری ▶️ نسخۀ باکیفیت این ارائه را در یوتیوب و آپارات انعکاس مشاهده کنید. 🔵 این وبینار به مناسبت برگزاری بوت‌کمپ متن‌پژوهی دیجیتال تشکیل شد که مهلت ثبت‌نام آن تا آخر امشب است. #رویداد_انعکاس @inekas

‌ ‌🎞 ویدئوی وبینار «انقلاب دیجیتال در پژوهش‌های تاریخی متن‌محور» 🗓 پنج‌شنبه ۲۱ تیرماه 📝 فهرست محتوای وبینار 00:06 تبارشناسی متون اسلامی با استفاده از ابزارهای پروژهٔ KITAB مهدی صالح 58:01 معرفی تفصیلی مدرسهٔ مدار ۱۴۰۳ فاطمه بختیاری ▶️ نسخۀ باکیفیت این ارائه را در یوتیوب و آپارات انعکاس مشاهده کنید. 🔵 این وبینار به مناسبت برگزاری بوت‌کمپ متن‌پژوهی دیجیتال تشکیل شد که مهلت ثبت‌نام آن تا آخر امشب است. #رویداد_انعکاس @inekas

چند سال پیش در این یادداشت برای نخستین بار از مفهوم "تاریخ‌شناسی آزمایشگاهی" سخن به میان آمد. دغدغه من در این نوشتار تبدیل تاریخ‌ورزی مبتنی بر معرفت عامه به معرفت خاصه و عبور از تاریخ‌ورزی شبه‌علم‌گونه به تاریخ‌‌دانی علمی بود. نیز توجه به مهارت‌های فناورانه برای انجام توصیفات عمیق و گسترده در مطالعات تاریخی مبتنی بر یافته‌های داده‌بنیادی که قابلیت سنجش و آزمون کمی و کیفی دارند، از انگیزه‌های رشته‌ای من در نگارش این یادداشت بود. الان بسیار مایه خوشحالی است که در این دغدغه مشترک پژوهشگران جوانی را در علوم تاریخی می‌بینم که راه را برای تحقیقات آزمایشگاهی و دیجیتالی گشوده‌اند. از پژوهش‌های سنتی عبور کرده و به دنبال بهره‌مندی از همه امکان‌های علمی و فناورانه در تاریخ‌ورزی هستند. فرسته بالا نمونه‌ای از این تلاش‌های فرخنده و مبارک است. بیش باد.

#یادآوری #موقت 🔵وبینار «انقلاب دیجیتال در پژوهش‌های تاریخی متن‌محور»، یک ساعت دیگر آغاز خواهد شد. برای شرکت در این وبینار می‌توانید از لینک زیر استفاده کنید: https://northwestern.zoom.us/j/99653604849 🔵این وبینار به صورت زنده از اینستاگرام انعکاس پخش خواهد شد. 🔵لازم به ذکر است که مهلت درخواست برای ثبت‌نام و ارسال مدارک برای مدرسه مدار ۱۴۰۳ تا فردا شب (۲۲ تیرماه ۱۴۰۳) ادامه دارد و می‌توانید پس از کسب اطلاعات تکمیلی درباره مدرسه در وبینار امشب، از طریق وبسایت انعکاس درخواست خود را برای ثبت‌نام در مدرسه ارسال کنید. @Inekas

‌ 🔴 وبینار رایگان «انقلاب دیجیتال در پژوهش‌های تاریخی متن‌محور» 🗓 پنج‌شنبه ۲۱ تیرماه، از ۱۷ تا ۱۹ به وقت تهران. 🪧 به مناسبت برگزاری بوت‌کمپ متن‌پژوهی دیجیتال 📝 برنامهٔ وبینار ۱۷:۰۰ مقدمه: ترندهای علوم انسانی دیجیتال (DH) در مطالعات اسلامی ۱۷:۱۵ تبارشناسی متون اسلامی با استفاده از ابزارهای پروژهٔ KITAB مهدی صالح (فارغ التحصیل دانشگاه شریف و دانشجوی مطالعات دین دانشگاه هاروارد): دبیر فنی مدرسه ◀️ برای آشنایی اولیه با پروژهٔ Kitab و اهمیت ابزارهای آن در پژوهش‌های تاریخی متن‌محور این ویدئو را ببینید. ۱۸:۱۵ معرفی تفصیلی مدرسهٔ مدار ۱۴۰۳ فاطمه بختیاری (دکتری تاریخ اسلام دانشگاه تهران): دبیر اجرایی مدرسه ◀️برای آشنایی با مدرسهٔ مدار ۱۴۰۳: «بوت‌کمپ متن‌پژوهی دیجیتال» به سایت مدرسه رجوع کنید. ۱۸:۴۰ پرسش و پاسخ 🌐 لینک اتاق وبینار: https://northwestern.zoom.us/j/99653604849 #رویداد_انعکاس #مطالعات_اسلامی_دیجیتال @inekas

‌ ‌🎞 تبارشناسی متون در پروژهٔ KITAB 🟣 مقدمه‌ای بر معرفی ابزارهای متن‌پروژهی در پروژهٔ KITAB و کاربرد آن در تبارشناسی متون اسلامی منبع‌یابی کتب،‌ مقابلهٔ متون مشابه، و تبارشناسی نگارش‌های مختلف یک متن که از مدت‌ها پیش در پژوهش‌های تاریخی متن‌محور رواج داشته، امروزه به جزء لاینفکی از تحقیقات تاریخیِ «در زمانی» تبدیل شده است. از طرف دیگر، با تولید کتابخانه‌های دیجیتال در سه دهۀ اخیر،‌ دسترسی گسترده‌ای به انواع مختلف متون علمی از سنت اسلامی ایجاد شده است که در عین سادگی دسترسی، مقابلهٔ سنتیِ متون مرتبط در یک شاخهٔ علمی، به خاطر گستردگی آن‌ها نشدنی است. این دو مسئله در کنار هم، نیازی روزافزون به مشابهت‌یابی سریعتر و دقیق‌تر متون را ایجاد کرده است. ⭐️ پروژهٔ «KITAB» به راهبری سارا سونت، در پاسخ به این نیاز،‌ ابزارهایی کاربردی برای مقابله و مشابهت‌یابی فراهم آورده است. این پروژه که در راستای گسترش ابزارهای دیجیتال در مطالعهٔ میراث مکتوب دورهٔ اسلامی (از قرن اول تا هشتم هجری) شکل گرفته، سه هدف اصلی را دنبال می‌کند: - هدف نخست، ساخت یک پایگاه‌دادهٔ جامع از میراث مکتوب جهان در قالب‌هایی است که امکان تحلیل آنان به کمک ابزارهای دیجیتال میسر باشد. این کتابخانه هم‌اکنون در سایت پروژه در دسترس محققان است (فهرست منابع). - هدف دوم پروژهٔ کتاب بر توسعهٔ ابزارهای دیجیتال برای تحلیل متون تمرکز دارد، مانند کشف موارد بازاستفادهٔ یک متن در متون دیگر. در این بخش، کتاب موفق شده است با همکاری دانشمندان حوزهٔ نرم‌افزار، فناوری جدیدی به نام Passim را توسعه دهد که به نحوی هوشمند و در زمان کمی، میان مجموعه‌ای از متون بلند مشابهت‌یابی می‌کند. - محققان کتاب کوشیده‌اند با انتشار پژوهش‌های تاریخی مبتنی بر ابزارهای فراهم‌شده در این پروژه، عملاً نشان دهند که توسعهٔ این ابزارهای دیجیتال چگونه منجر به تحول در عرصهٔ مطالعات اسلامی و تعمیق شناخت ما از سنت مکتوب و حافظهٔ جمعی مسلمانان در قرون میانه خواهد شد. 🖥 مهدی صالح (دانش‌آموخته ریاضی دانشگاه شریف و دانشجوی مطالعات اسلامی در دانشگاه هاروارد) در این ویدئو، ما را با نیاز به تبارشناسی و منبع‌یابی متون آشنا کرده، چالش‌های پیش‌رو در انجام آن در سطح گسترده را بیان کرده و در ادامه به طور مختصر به راهکار KITAB برای حل این چالش‌ها می‌پردازد. فهرست بخش‌های اصلی ویدئو عبارت است از: 00:01 تبارشناسی متون در علوم: از نظریه‌های اتمی تا جوامع روایی 00:50 بررسی نمونه‌ای تفسیر ملاصدرا و منابع آن 02:07 چالش‌های منبع‌یابی متون در نمونه مورد بحث و دیگر نقل‌های کهن 03:51 راه‌کار «KITAB» برای مشابهت‌یابی و کشف منابع متون 📼 در وبینار بعدی انعکاس، مهدی صالح هر یک از بخش‌های راه‌کار «KITAB» را به طور مفصل و با ذکر مثال، توضیح می‌دهد و نشان می‌دهد که چه‌طور این ابزارها می‌تواند عصای دست پژوهشگران تاریخی باشد. 🔔 این وبینار در روز پنج‌شنبه ۲۱ تیرماه، از ۱۷ تا ۱۹ (به وقت تهران) برگزار می‌شود. برای اطلاعات بیشتر و لینک شرکت در وبینار: «انقلاب دیجیتال در پژوهش‌های تاریخی متن‌محور» #مطالعات_اسلامی_دیجیتال @inekas

🔵 ثبت نام بخش دوم مدرسه زبان‌شناسی و زبان‌های سامی تا ساعت ۱۲ امشب (شنبه ۱۶ تیرماه) تمدید شد. 💡 آشنایی با دوره زبان‌شناسی تطبیقی زبان‌های سامی 💡 آشنایی با دوره مقدمات زبان سبئی

🔴 به جهت همزمان شدن مهلت ارسال پروپوزال جایزه انعکاس با انتخابات و تقاضای علاقه‌مندان، مهلت ارسال پروپوزال برای جایزه امسال دو روز تمدید شد. 💡 در این مرحله، پروپوزال می‌تواند به انگلیسی یا فارسی باشد. 🗓 مهلت ارسال پروپوزال: ۱۲ شب یکشنبه ۱۷ تیر ۱۴۰۳ 🔴 اطلاعات بیشتر و ارسال پروپوزال: 🌐 inekas.org/award1403 #موقت

💎 پرتوی تازه بر فهم تاریخیِ سورهٔ اخلاص مروری بر مقالهٔ «وجوه مختلف سورهٔ اخلاص» اثر ذیشان غفار [بخش ۲ از ۳] ⭐️ ذیشان غفار معتقد است که مبنای برخی از این زمینه‌مندسازی‌های قبلی، تلقی از قرآن به منزلهٔ «متن» است؛ آن‌‌هم متنی که متأثر از متن‌های قبلی است. اما ذیشان غفار با عبور از این مبنای متنی به آنگلیکا نویورت اقتدا و به این تلقی کوچ می‌کند که قرآن شفاهی‌سرشت و قرائت‌بنیاد است؛ و هم‌زمان با این سرشت با گفتمان‌ها و درونمایه‌های الهیاتی و با بافت شفاهی رایج محیط خود دادوستد داشته است. به بیان دیگر به جای یافتن متن پیشینی در زمینه‌مندسازی، باید سعی کنیم که گفتمان دینی و بافتار ایده‌های شفاهی رایج در محیط قرآن را که متأثر از گفتمان‌های دینیِ باستان متأخر است، بشناسیم. ⭐️ از اینجا به بعد و با چنین تلقیِ شفاهی‌سرشتی است که غفار، بافتار یا بینامتن جایگزین خود را با شاهدی تازه عرضه می‌کند. بینامتن تازهٔ ذیشان غفار مربوط به عربستان جنوبی و نامه‌ای در گونهٔ (ژانر) هُمیلی/Homiliy و به زبان سریانی از یعقوب سروجی به حِمیریانِ شکنجه‌دیده در منطقهٔ نجران است؛ قلمروی در عربستان جنوبی و حدود یمن فعلی که سلطان یهودی‌اش، یوسف، مسیحیان ساکن آنجا را آزار و شکنجه می‌دهد. یعقوب سروجی، شاعر و از آبای نامور کلیسای سریانیِ زمانه، در آخرین سال حیات خود (۵۲۰ یا ۵۲۱ م) نامه‌ای به مسیحیان آزاردیدهٔ نجران در قلمرو حمیریان می‌نویسد که به نظر ذیشان غفار، بینامتنی است که به ما در فهم بهتر زمینهٔ تاریخی و بینامتنیِ سورهٔ اخلاص یاری می‌رساند. فرضیهٔ کمکی امثال ذیشان غفار که البته به اذعان خودش نظری نهایی نیست، آن است که نامهٔ یعقوب سروجی و دیگر بیان‌های سریانیِ اسقف‌هایی نظیر او، در بیان مبلغان مسیحی و در ضمن کارهای تبشیری، از نجران به حجاز و حافظهٔ جمعی عرب‌های مرکزی رسیده و از این رو بستر تاریخی آیات سورهٔ اخلاص است. ⭐️ فقرهٔ مهم نامه و مدنظر نویسندهٔ مقاله که حاکی از رابطهٔ بینامتنی با سورهٔ اخلاص است، به شرح و ترجمهٔ زیر است. همان‌گونه که گفته شد این بخش به تبیین آموزهٔ تثلیث اختصاص دارد و آشکارا برگرفته از اصول اعتقادنامهٔ قسطنطنیه و ترجمهٔ سریانیِ آن در سال ۴۱۰ م دربارهٔ تثلیث است. به نظر غفار پاره‌هایی از این نامه با سورهٔ اخلاص به شرح زیر رابطهٔ بینامتنی دارد:

یکی است پسر، مولود پدر، قبل از همهٔ جهان‌ها - قل هو الله احد ... لم یلد و لم یولد یکی است اویی، که در همه‌چیز شبیه پدر است – و لم یکن له کفوا احد یکی است یگانه‌زاده‌ای، که هیچ کس دیگری در رتبه و عدد مثل او نیست – الله الصمد یکی که پسر است و پادشاه و سرشتی یکسان همچون پدر دارد یکی که از پدر و با پدر است

اشاره به سرشتی یکسان با پدر آشکارا در توافق با موضع تک‌سرشت‌باوری (Miaphysitism) برای مسیح است که باورِ غالب مسیحیان نجرانی و اصولاً مسیحیان عربستان جنوبی و نزدیک به حجاز است. موضع تک‌سرشت‌باوری در تقابل با دوسرشت‌باوری (Dyophysitism)، به ‌تک‌‌سرشت الهی برای مسیح باور دارد. پرواضح است که دوسرشت‌باوری هم که در اعتقادنامهٔ کالسدون (۴۵۱ م) تثبیت شد، به دو سرشت الهی و انسانی به صورت همزمان برای مسیح قائل است. ⭐️ با این مقدمات ذیشان غفار می‌کوشد که اثبات کند، ساختار (حتی سبک و ضرباهنگ بیانی) و محتوای سورهٔ اخلاص و نامهٔ یعقوب سروجی در دفاع و تبیین تک‌سرشتی از آموزهٔ تثلیث، رابطهٔ بینامتنیِ درخورتوجه دارند؛ رابطه‌ای که غفار را بر آن می‌دارد که بگوید سورهٔ اخلاص احتمالاً در واکنش به نامهٔ یعقوف سروجی است و درصدد رد تبیین یعقوب سروجی و مبلغان هم‌نظر او، به‌ویژه در آموزهٔ تثلیثِ آن. البته این واکنش محدود به سورهٔ اخلاص هم نیست. ذیشان غفار در بخش‌های پایانی مقاله به آیهٔ ۱۷۱ سورهٔ نساء هم اشاره می‌کند. بنابر تبیین غفار آیهٔ نساء از طرفی با آیات سورهٔ اخلاص رابطهٔ درون‌متنی و مشترکاً با هم واکنشی ضدمسیحی به آموزهٔ تثلیث در نامهٔ یعقوب سروجی و متن مادر این نامه، یعنی اعتقادنامهٔ قسطنطنیه (۳۸۱ م)، دارند. غفار در مقاله با رسم جدول‌هایی تناظر مفهومی و سبکی این دو آیه و نامه و اعتقادنامه را نشان می‌دهد. #انعکاس_مقاله @inekas