اقتصاد برای همه

چو دخلت نیست خرج آهسته تر کن…….که می‌گویند ملاحان سرودی اگر باران بکوهستان نبارد……..بسالی دجله گردد خشک رودی

پارسا زاده‌ای را نعمت بیکران از ترکه عمان بدست افتاد. فسق و فجور آغاز کرد و مبذری پیش گرفت. فی الجمله نماند از سایر معاصی منکری که نکرد و مسکری که نخورد. باری به نصیحتش گفتم ای فرزند، دخل آب روانست و عیش آسیای گردان، یعنی خرج فراوان کردن مسلم کسی را باشد که دخل معین دارد.

اقتصاد در آینه شعر و ادب پارسی بی‌گمان آثار سعدی که یکی از برجسته‌ترین و نام آوران زبان و ادبیات پارسی است همواره به عنوان شاهکارهای ادبی معرفی شده است. حال آنکه اگر اندکی بیشتر در این آثار نظر افکنیم مشاهده می‌کنیم که اشعار و حکایات سعدی که به سهل وممتنع بودن مشهورند نکات مختلف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی نیز وجود دارد. به عبارت دیگر علاوه بر آرایه‌ها و صنایع ادبی که در سراسر کلام سعدی به وضوح مشهود است آرا و اندیشه‌های این شاعر نیز که برگرفته از فضای عصر سعدی است هم در آثار وی قابل دریافت است. سعدی علاوه بر مسایل سیاسی و اجتماعی از جمله مساله تجدد که برخی اندیشمندان در آثار خود بدان استناد کرده‌اند در گلستان خود که به نظم و نثر نگاشته گریزی بر پند و اندزهای اقتصادی نیز داشته است. وی در حکایتی این چنین پارسازاده‌ای را اندرز می‌دهد:

پند سعدی

▪️ صفرها به پرواز در می‌آیند؟ 🔸 پیدا و پنهان حذف صفر از ریال 🔹 حذف صفر از پول ملی که چند سالی است در اقتصاد ایران مطرح می‌شود غالباً سیاستی است که بنا به دلایل مختلفی توسط مقامات پولی کشورها اتخاذ می‌شود. این امر که در اصل نوعی تعریف واحد پول ملی جدید به شماره می‌رود در کشورهای مختلفی طی یک قرن گذشته انجام گرفته است. 🔹 نگاه به اقتصاد کشورهایی که در طی یک دوره تقریباً صد ساله به حذف صفر از پول ملی خود دست زده‌اند جملگی حامل یک دلیل است و آن دلیل عبارت است از تورم یا تورم افسارگسیخته ادامه مطلب👇 http://bit.ly/2TREL4e 🆔@eghtesadkara

فریدمن، دولت، اقتصاد به جرات می‌توان از میلتون فریدمن به عنوان یکی ازاثرگذارترین اقتصاددانان معاصر یاد کرد که پس از جان مینارد کینز به عنوان دومین اقتصاددان شناخته شده در قرن بیستم معروف است. وی که از نظر خط فکری در گروه اقتصاددانان لیبرال کلاسیک قرار دارد از مدافعان سرسخت دخالت حداقلی دولت در اقتصاد است اما به طور کلی نقش دولت در اقتصاد را نفی نکرده و در عوض نقشی نظارتی و داورگونه برای این نهاد سیاسی متصور است. فریدمن معتقد است که چون نظام اقتصادی مبتی بر بازار آزاد به تمرکز زدایی از قدرت می‌انجامد و توزیع قدرت را تحت تاثیر قرار می‌دهد، وسیله‌ای مقبول برای دست یازیدن به آزادی سیاسی است. به بیان دقیق‌تر اقتصاد غیر دولتی مجالی برای تمرکز و جمع شدن ثروت و امکانات قابل توجه در اختیار طیف سیاسی حاکم باقی نمی‌گذارد و قدرت نظام سیاسی را تعدیل می‌کند. شواهد تاریخی نیز تاییدی بر ادعای فریدمن مبنی بر رابطه تنگاتنگ آزادی سیاسی و نظام اقتصاد بازار است. در زمینه اقتصاد بازاری وی نیز همچون اقتصاددان هم عصر خود فردریش هایک معتقد است که رسالت اصلی نظام اقتصاد بازار در این است که این نظام افراد مختلف با اهداف مختلف را بدون نیاز به هیج سازمانی هماهنگ کرده و آنچه افراد به آن نیاز دارند را برایشان فراهم می‌کند نه آنچه را که گروه یا طبقه‎‌ای خاص برای افراد جامعه متصورند.

"اگر مسووولیت صحرای بزرگ آفریقا را به دولت بسپارید ظرف پنج سال با بحران شن مواجه خواهید شد." میلتون فریدمن

«هایک» و جریان بازار این ایده که هر آنچه آگاهانه طراحی و برنامه‌ریزی شود بهتر از چیزی است که به طور طبیعی رشد و تکامل یافته در مباحث مرتبط با فعالیت‌های اقتصادی و نوع نظام‌های اقتصادی کشورهای مختلف مشهود است. بازتاب این ایده به وضوح در اقتصادهای متکی بر سیستم‌های برنامه‌ریزی متمرکز و اقتصادهای دولتی قابل مشاهده است. همپای این تفکر، استدلالی که برای پشتیبانی از برنامه‌ریزی اقتصادی و مداخله‌‌گری دولت در اقتصاد ارائه می‌شود بر تنظیم منطقی اولویت‌ها و سازمان‌دهی کوشش‌های فردی در جهت نیل به اهداف مشترک تاکید دارد. به عبارت دیگر نظام اقتصادی براساس این تفکر رسالت همسو نمودن افراد و شناسایی اهداف مشترک را بر عهده می‌گیرد که البته با توجه به گستردگی و پیچیدگی جوامع بشری امری غیر ممکن است. گذار از نظام‌های سوسیالیستی در بلوک شرق به سمت نظام‌های مبتنی بر بازار حداقل در سه دهه اخیر مهر بطلانی بر این استدلال‌های ارائه شده در جهت دفاع از برنامه‌ریزی متمرکز اقتصادی و دخالت در جریان بازار بوده است. در مقابل این استدلال، جریان فکر دیگری قرار دارد که جریان بازاری را بر هر جریان دیگری در اقتصاد ارجح دانسته و معیارهای برتری آن را نسبت به نظام برنامه‌ریزی تبیین می‌کند. یکی از سردمداران این جریان فکری فردریش آگوست فون هایک، اقتصاددان و جامعه شناس برجسته اتریشی است که به عنوان یکی از مدافعان سرسخت نظام بازار در محافل اقتصادی شناخته شده است. وی در توضیح برتری نظام بازار آزاد این دلیل را مطرح می‌کند که نظام بازاری از این جهت بر هر نظام دیگری از جمله نظام مبتنی بر برنامه‌ریزی برتری دارد که در آن توافق بر سر اینکه چه اهدافی دنبال شود وجود ندارد. با توجه به این ویژگی، افراد جامعه با ارزش‌ها و اهداف متفاوت این امکان را خواهند داشت تا آزادانه در عین تعقیب منافع متقابل خود، در کنار یکدیگر به طور مسالمت آمیز زندگی کنند. از نظر هایک فعالیت‌های ناشی از جریان بازار حاصل طرح و برنامه‌ریزی آگاهانه و از پیش تعیین شده نیست و این فعالیت‌ها هیچ گونه هدف و مقصد خاصی را دنبال نمی‌کنند زیرا تجلی نیازهای خیل عظیمی از افراد با اهداف متفاوت‌اند.