مرکبات🍋irandashtnaz@ باغداری .کشاورزی 🇮🇷

🦀راه های مقابله با بیماری تریستزا راه های مقابله با بیماری تریستزا مرکبات به چگونگی شیوع و شدت آلودگی آن در محیط بستگی دارد. و می توان توسط اقدامات زیر از شروع این بیماری جلوگیری نمود و با شیوع این بیماری مقاله کرد: استفاده از پایه های مقاوم به ویروس تریستزا، همانند پایه پونسیروس، سیتروملو و سیترنج استفاده نمود. یکی از دلایل مهمی که از پایه نارنج کمتر استفاده می شود حسایت بالای این پایه به این ویروس می باشد(عموما پایه سیترنج جایگزین پایه نارنج شده است). رعایت نکات بهداشتی، قرنطینه ای و استفاده از پایه ها و پیوندک های عاری از ویروس تریستزا از بین بردن درختان بیمار برای جلوگیری از پیشرفت بیماری، چون این بیماری درمان خاصی ندارد. می توان با هرس و استفاده از کودها توانایی درخت را برای رشد و تولید، کمی حفظ نمود و از سرعت زوال تدرجی درخت آلوده کمی کاست ولی احتمال گسترش این بیماری در هر لحظه در منطقه و بویژه برای درختان اطراف آن درخت آلوده وجود دارد. مقابله باناقلین این ویروس (شته ها). برای جلوگیری از انتقال و انتشار این آفت، بایستی همواره با شته ها در باغ های مرکبات مبارزه نمود

سه علامت یا مشخصه در درختان آلوده به ویروس تریستزا وجود دارد: زوال سریع شیار ها و حفره های طولی روی شاخه و زیر پوست زرد شدن تدریجی نهال با درخت زوال سریع شاخص ترین و معروف ترین شاخص در ارتباط با نام تریستزا می باشد. از نشانه های اولیه این بیماری برنزه شدن برگ ها، پیچیدگی حاشیه برگ ها به طرف بالا، گلدهی زیاد و خارج از فصل، محصول دهی بیشتر و زیادتر در داخل و مرکز درخت، زودرس شدن میوه ها نسبت به درختان سالم، رنگ گیری سریعتر میوه ها و زردی برگ ها و رگبرگ اصلی می باشد. زوال درخت به دو صورت انجام می شود. زوال تدریجی زوال سریع در زوال تدریجی سال ها درخت بدون مرگ قطعی زندگی می کند .و علائمی مانند زردی برگ ها، زردی کل برگ، ریزش پهنک برگ بدون ریزش دمبرگ و خشک شدن شاخه های فرعی از نوک به سمت پائین ایجاد می شود. درختان آلوده ممکن است چندین سال میوه بیشتر تولید کنند و زودتر شکوفه بدهند ولی میوه های آن ها کوچک و ریز می باشند زودتر تغییر رنگ می دهند و نارنجی و زرد می شوند. علائم زردی برگ ها نیز در بعضی از سال ها دیده می شود. تعداد بالای میوه و اندازه کوچک ان ها بعلت قطع کامبیوم در محل جوانه ها است که از انتقال نشاسته یا قند تولیدی به ریشه ها جلوگیری می کند. درنتیجه ریشه های تغذیه کننده درخت از حاشیه به سمت داخل جان خود را از دست می دهند و می میرند و مکش آب و انتقال به بخش های بالایی صورت نمی گیرد. نشانه های تریستزا معمولا در ماه های گرم تابستان اتفاق می افتد، چونکه کاهش در سیستم ریشه ای نمی تواند افزایش نیاز اآبی درخت را جوابگو باشد. زوال سریع در خاک های خشک و مواقع گرم سال اتفاق می افتد. برگ ها و میوه درختان سریعا پژمرده می شوند و طی دو تا سه روز تمام گیاه خشک می شود. زوال سریع ممکن است بعد از زوال تدریجی رخ دهد. در بین ارقام تجاری مرکبات، نارنگی ها ( انشو) مقاومت بالایی نسبت به این بیماری دارند. نارنج و لیموهای ترش (لیموامانی) حساسیت بالایی به تریستزا دارند. در میان پایه های مرکبات، سیتروملو و سیترنج نسبت به تریستزا مقاومند ولی پایه پونسیروس نسبت به پایه های دیگر مقاومت بالاتری دارد و پایه نارنج، پایه حساس به این بیماری می باشد. به طور کلی در پایه های مرکبات از لحاظ مقاومت به بیماری تریستزا، بیشترین مقاومت را به ترتیب ابتدا پونسیروس سپس سیتروملو بعد از آن سیترنج قرار دارد و در نهایت نارنج که کمترین مقاومت را به این بیماری دارد. نارنگی و پرتقال به تنهایی به این ویروس حساس نیستند ولی اگر روی پایه نارنج پیوند زده شوند، حساسیت بالایی دارند

در سال ۱۳۵۰ در زمان پهلوی دوم با واردات ۴۰ هزار اصله نهال نارنگی انشو از ژاپن بیماری تریستزا به کشور وارد شد (در منطقه مهدشت ساری). این نارنگی ها روی پایه پونسیروس پیوند داده شده بودند و هیچ علائمی را نشان نمی دادند. بدین صورت این بیماری توسط نهال های به ظاهر عاری از بیماری وارد کشور شد. در مازندران میزان بالای آلودگی به ویروس تریستزا بویژه در بخش مرکزی و شهرستان ساری وجود دارد. در مناطق حاشیه دریا میزان آلودگی بالاتر است. این ویروس بلندترین ویروس گیاهی است و در آوند آبکش به سر می برد. انتقال این بیماری با پیوند به سهولت و از طریق مکانیکی به سختی انجام می شود. یکی از راه های انتقال عمده آن از طریق شته استوایی مرکبات می باشد که بعلت نبود این آفت در کشور یا بسیار محدود بودن تعداد آن ها، این بیماری در ایران گسترش زیادی پیدا نکرده است. ناقل بیماری تریستزا شته ها می باشند. عامل اصلی و اولیه شته های ناقل تریستزا، شته پنبه و شته خربزه ( جالیز) می باشند. شته قهوه ای یا سیاه مرکبات نیز از مهمترین ناقلین ویروس تریستزا معرفی شده اند. شته ها می توانند ویروس را بعد از تغذیه به مدت ۵ تا ۶۰ دقیقه برای انتقال به گیاه بعدی حفظ کنند . اما توانایی انتقال ویروس را بعد از ۲۴ ساعت، بطور کامل از دست می دهند

تریستزا از کلمه Triste به معنی اندوهگین و غمناک امده است لذا به این بیماری، بیماری غم مرکبات نیز می گویند. تریستزا بیماری ویروسی است که توسط ویروس Citrus Tristeza Virus (CTV) درختان مرکبات را آلوده می کند و از لحاظ اقتصادی خسارت بالایی ایجاد می نماید. این بیماری باعث کاهش عملکرد جدی در محصول درخت می شود.یکی از مهمترین و مخرب‌ترین بیماری مرکبات در سراسر دنیا، بیماری ویروسی تریستزا (Citrus Tristeza Virus) است. بیماری تریستزا(CTV) در آرژانتین، برزیل، پرو، اسپانیا، ونزوئلا و آمریکا موجب نابودی میلیون­‌ها درخت مرکبات پیوند زده بر روی پایه نارنج شده است.

ویروس تریستزای مرکبات ( Citrus tristeza virus ، CTV ) عامل یکی از مهمترین بیماریهای مرکبات، تحت عنوان بیماری تریستزا می باشدکه در غالب مناطق کاشت مرکبات در دنیا موجب لطمات قابل توجهی به این صنعت گردیده است. این بیماری از شمال و جنوب غربی ایران گزارش شده است و در قسمت مرکزی استان مازندران انتقال طبیعی آن با شته Aphis gossypii گزارش گردیده است. بر اساس علایم مشکوک به آلودگی ویروس تریستزای مرکبات، از دو قطعه کاشت درختان پرتقال تامسون ناول روی پایه نارنج در کانون اصلی آلودگی واقع در شهرستان ساری (باغ مهدشت بالا و حومه آن)، 35 نمونه جمع آوری شد. از این تعداد نمونه، با استفاده از روش سرولوژیکی الایزا (DAS-ELISA ) با آنتی بادی چند همسانه ای اختصاصی CTV ، و پیوند پوست نمونه های جمع آوری شده به گیاه معرف لیمو مکزیکی (Citrus aurantifolia) ، سه نمونه به ویروس CTV آلوده تشخیص داده شد. این سه نمونه تحت عنوان سه جدایه ویروس تریستزای مرکبات و با عناوین 2 .Ir.n. 1 ، Ir.n و 3 .Ir.n کد گزاری شدند. جدایه های CTV روی گیاهان محک نموده سازی گردیدند. قبل از آلوده سازی نهالهای بذری و ترکیبهای پایه_ پیوندک مورد نیاز برای نموده سازی به CTV ، عدم آلودگی آنها به ویروس تریستزا از طریق آزمون الایزا کنترل شد. همگی جدایه ها ایجاد آبله تنه و رگ روشنی روی لیمو مکزیکی نمودند، اما دامنه علایم آنها روی گیاهچه های بذری نارنج (Citrus aurantium) ، گریپ فروت دانکن (Citrus paradisi) و پیوندک پرتقال تامسون ناول (Citrus sinensis) روی پایه نارنج متفاوت بود. براساس علایم ایجاد شده روی گیاهان محک، جدایه ها به دو گروه تفکیک شدند. گروه اول جدایه های 1 .Ir.n و 2 .Ir.n بودند که بر اساس علایم حاصله در گیاهان محک در گروه ساقه آبله ای شدید جای داده شدند. جدایه 3 .Ir.n نیز دومین گروه بیولوژیکی را شامل گردید که به عنوان جدایه ملایمی از گروه آبله تنه شناسایی شد. در بررسی به عمل آمده در خصوص توانایی انتقال جدایه های ویروس تریستزا با شته، از گیاهچه های بذری لیمو مکزیکی آلوده شده به سه جدایه تحت بررسی به عنوان گیاهان دهنده و از گیاهچه های بذری سالم لیمو مکزیکی به عنوان گیاهان گیرنده جدایه های ویروس تریستزا استفاده شد. از جمعیتهای بیست تایی سه گونه شته A.gossypii ، T.aurantii و A. spiraecola به عنوان ناقل برای هر یک از گیاهچه های لیمو مکزیکی گیرنده جدایه های ویروس تریستزا استفاده شد. گیاهچه های بذری لیمو مکزیکی که به عنوان گیرنده جدایه ملایم3 .Ir.n ویروس تریستزای مرکبات در معرض تغذیه جمعیتهای بیست تایی سه گونه شته فوق الذکر قرار گرفته بودند، هیچ یک آلوده نشدند. جدایه های 1 .Ir.n و 2 .Ir.n توسط جمعیتهای بیست تایی دو گونه شته T.aurantii و A. spiraecola منتقل نشدند، اما شته A.gossypii ، جدایه های 1 .Ir.n و 2 .Ir.n را انتقال داد

🍊 پیشگیری از ریزش

 تغییر اقلیم موضوعی است که مورد بحث جوامع علمی و سیاسی است. تغییر اقلیم با گرم شدن هوا و تغییرهایی در بارندگی از یک صد سال پیش شروع شده و دخالت انسان در آن بسیار مهم بوده است. استفاده بی رویه از سوخت های فسیلی و تشکیل گازهای گلخانه ای و کاربرد زمین ها با تخریب جنگل ها را می توان از عوامل مهم تغییر اقلیم شمرد و تصور می رود این تغییرها در صورتی که مدیریت صحیح اعمال نشود, ادامه خواهد یافت. پیش بینی می شود که در هر دهه, دما به میزان 0.1 درجه سلسیوس افزایش یافته و تا سال 2100 گرمای زمین تا 4 درجه سلسیوس ممکن است افزایش یابد. شوربختانه تاثیر این تغییرها کمتر مورد مطالعه بیماری شناسان گیاهی قرار گرفته و بیشتر به مورد انسان توجه شده است. تغییر اقلیم ممکن است موجب کاهش و افزایش برخی از بیمارگرها شده یا تاثیری بر آن ها نداشته باشد. افزایش کمینه دما موجب بقای خیلی از بیمارگرها گردیده و در زنده ماندن ناقلین, به ویژه ناقلین بیماری های ویروسی مهم می باشد. تغییرهای دما در زادآوری ناقلین و عوامل بیماریزا نقش مهمی دارد و ممکن است موجب بروز بیمارگرهای تهاجمی جدید گردد. در این مقاله مسایل مهمی در مورد بیمارگرهای گیاهی مورد بحث قرار گرفته است که شامل پاسخ گیاهان به تغییر اقلیم و تاثیر آن بر مقاومت بیمارگر و ناقل و پرآزاری می باشد. همچنین تهاجم و زادآوری بیمارگر نیز در اثر تغییر اقلیم مورد توجه قرار گرفته است. در پایان با توجه به تغییر اقلیم, مدیریت بیماری های گیاهی در شرایط تغییر اقلیم و چاره اندیشی از زیان آن مورد بحث قرار گرفته است

🔹تغییرات اقلیمی به یک چالش تبدیل شده، بارش برف در طائف عربستان ۲۸ آوریل ۲۰۲۴/نهمین روز از اردیبهشت۱۴۰۳

از نظر FAO کشاورزی موفق به کشاورزی گفته می‌شود که در هر دوره کشت از هر  ۱ مترمکعب آب بتواند (۴/۵) کیلوگرم محصول و (۲/۵) دلار کسب درآمد کند که این میزان در ایران ۷۵۰ گرم و ۳۰ سنت است