روزنه

شوگان به کارگردانی جاناتان ون تالکن و نویسندگی ریچل کندو و جانستین مارکس rozaneoja@

بازیسازان : هیرویوکی سانادا در نقش ارباب یوشی توراناگا (توکوگاوا ایه‌یاسو (۱۵۴۳–۱۶۱۶)) کوسمو جارویس در نقش سرناوبر جان بلکتورن (آنجین) (ویلیام آدامز (۱۵۶۴–۱۶۲۰)) آنا ساوایی در نقش بانو تودا ماریکو (هوسوکاوا تاما (۱۵۶۳–۱۶۰۰)) تادانابو آسانو در نقش ارباب کاشیگی یابوشیگه (هوندا ماسانوبو (۱۵۳۸–۱۶۱۶)) تاکه‌هیرو هیرا در نقش ارباب ایشیدو کازوناری (ایشیدا میتسوناری (۱۵۵۹–۱۶۰۰)) تامی بستو در نقش پدر مارتین آلویتو (ژواو رودریگز (۱۵۶۱–۱۶۳۴)) فومی نیکاایدو در نقش بانو اوچیبا نو کاتا (یودو دونو (۱۵۶۹–۱۶۱۵))

سمت چپ : ایشی دا کازوناری ( شخصیت سریال شوگان ) و سمت راست : ایشیدا ماتسوناری ( شخصیت تاریخی ـ منبع الهام )

سمت چپ : جان بلک یورن ( شخصیت شوگان ) سمت راست ویلیام آدامز ( شخصیت تاریخی ـ منبع الهام )

نگاره ی ویلیامز آدامز

کتاب « در خدمت شوگان « و سامورایی ویلیام « از جمله آثار مهم جهت دریافت از داستان ویلیام آدامز

در سال ۱۵۸۸ و به‌دنبال جنگ‌های مذهبی مابین اسپانیا و انگلستان، ویلیام آدامز برای دفاع از کشورش وارد خط مقدم شد. آدامز پس از پشت سر گذاشتن جنگ و در ۳۰ سالگی به‌سکان‌دار و دریاسالاری ماهر تبدیل شد. مدتی بعد او همراه با یک گروه هلندی (که در مقابله با پرتغال و اسپانیا از هم‌پیمانان انگلستان به‌شمار می‌رفتند) مامور شد تا همراه‌با خدمه‌اش، سوار بر ناوگان دزدیده‌شده پرتغالی، از تنگه ماژلان عبور کنند و پایگاه‌های پرتغالی مستقر در سرزمین‌های آمریکای جنوبی را از بین برده و در «دنیای جدید» تجارت کنند. در ژوئیه ۱۵۹۸، آدامز و همراهانش آهنگ سفر کرده و این ماموریت را شروع می‌کنند. این ماموریت، هرگز باب میل آدامز و خدمه‌اش پیش نمی‌رود و از مسیر طوفانی گرفته تا بومی‌های وحشی در آمریکای جنوبی، دست به‌ دست هم داده و نیمی از ناوگان آدامز را نابود می‌کنند. او در این مسیر حتی برادر خود را هم از دست می‌دهد اما بیخیال نشده و همراه با تعداد اندکی از خدمه‌اش، تصمیم می‌گیرند به‌سوی غرب حرکت کرده و خودشان را به نزدیک‌ترین خشکی (ژاپن) برسانند. آدامز در سفرنامه‌اش خاطرنشان می‌کند که هشت نفر از خدمه او طی پهلوگیری در یک جزیره (ظاهرا هاوائی)، توسط بومی‌های این سرزمین خورده می‌شوند. در آوریل ۱۶۰۰ و بعد از پشت سر گذاشتن سفری دیوانه‌وار، آدامز و همراهانش به‌کیوشو می‌رسند. از میان ۵۰۰ خدمه و پنج کشتی، تنها یک کشتی با ۲۳ خدمه به‌ژاپن می‌رسد. آدامز اولین بریتانیایی بود که در خاک ژاپن قدم می‌گذاشت

جیمز کلول بیشتر از اینکه یک رمان‌نویس ماهر باشد، یک شرق‌شناس و کهنه‌سرباز باتجربه است؛ تجربه شرق‌شناسی کلول به‌جنگ جهانی دوم و اسارت او توسط نیروهای ژاپنی در سال ۱۹۴۲ برمی‌گردد. زمانی که سربازان ژاپنی، او را به‌زندان «چَنگی/Changi» در سنگاپور فرستادند؛ جایی که از نظر کلول، برای او یک دانشگاه بود تا زندان. rozaneoja@

«شوگون» سریالی است که پیرنگ داستانی‌اش با تکیه‌بر حقایق تاریخ کشور ژاپن ایجاد شده است. در این مقاله، پیش‌زمینه تاریخی قصه این سریال را بررسی می‌کنیم. A1-MCI «شوگون/Shōgun/将軍» مینی-سریال ۱۰ قسمتی از شبکه FX و Hulu که طی روزهای اخیر و در مقیاسی جهانی (مخصوصا مابین علاقه‌مندان ایرانی)، حسابی سر و صدا کرده است؛ محصولی باکیفیت که علاقه‌مندان به‌سریال‌های تاریخی به‌خصوص تاریخ کشور ژاپن، هرگز نباید تماشای آن را از دست بدهند. عملکرد تحسین‌برانگیز سریال نام‌برده در مقیاس فنی، هنری و درام، مخاطب را بی‌اختیار به‌یاد خشونت عریان و درام هیجان‌آور «بازی تاج و تخت/Game of Thrones» می‌اندازد. با این تفاوت که در شوگون، با قصه‌ای طرفیم که نه‌تنها فانتزی نیست، بلکه جزئیات پیرنگ قصه‌ی آن بر اساس روایت‌هایی مستند از تاریخ کشور ژاپن نگاشته شده است؛ به‌گونه‌ای که می‌توانیم سریال شوگون را بازآفرینی یک‌به‌یک و دراماتیزه از تلاش توکوگاوا ایه‌یاسو برای متحدسازی ژاپن و کسب عنوان شوگون (به‌معنی سپه‌سالار) محسوب کنیم. پس در این مقاله، سوار ماشین زمان شده و به‌قرن ۱۷ میلادی سفر می‌کنیم؛ با توکوگاوا ایه‌یاسو و ویلیام آدامز بریتانیایی همراه شده و ریشه‌های تاریخی سریال شوگون را بررسی می‌کنیم. اما قبل از شروع بحث، باید به‌دو مسئله مهم اشاره کنیم. ابتدا به‌سراغ کلمه ژاپنی Shōgun برویم که اخیرا در جریان اصلی رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی فارسی و انگلیسی‌زبان، به‌اشتباه به‌شکل «شوگان‌» نوشته و خوانده می‌شود. باتوجه‌به نحوه نوشتار این کلمه در الفبای هیراگانای زبان ژاپنی (しょうぐん) تنها تلفظ صحیح برای این کلمه، «شوگون» بر وزن موزون است. اما شاید برایتان سوال شود که چرا محتوای جریان اصلی انگلیسی (که مستقیما روی رسانه و جریان اصلی محتویات مصرفی در جامعه کشورمان نیز تاثیرگذار است) این کلمه به‌شکل غلط شوگان تلفظ می‌شود؟ دلیل آن به‌ناآگاهی مترجم از زبان مبدا (زبان ژاپنی)، زبان‌شناسی و آوانگاری ژاپنی باز می‌گردد؛ البته که مترجمان با یک جست‌وجوی ساده می‌توانند ادای صحیح این کلمه را در محتوای خود رعایت کنند. کلمه شوگون (将軍) از دو کانجی «شو/将» به‌معنی «امیر» و «گون/軍» به‌معنی «سپاه» تشکیل می‌شود و معنی «سپه‌سالار» را می‌توانیم برای آن در نظر بگیریم. در زمان تماشای سریال شوگون باید در نظر داشته باشیم که محصول نام‌برده، اقتباس رمانی با همین عنوان است که در سال ۱۹۷۵ و به‌قلم جیمز کلول (James Clavell) نگاشته شد. کلول در این رمان، داستان اتحاد توکوگاوا ایه‌یاسو و ویلیام آدامز بریتانیایی را در قالب درامی هیجان‌انگیز روایت کرد. با اینکه در رمان شوگون شاهد بازگو شدن تاریخ کشور ژاپن هستیم اما به‌منظور آزادی‌عمل در آفرینش درام و دور شدن از وفاداری‌های دست‌وپاگیر به‌مستندات تاریخی، جیمز کلول اسامی اشخاص برجسته تاریخ ژاپن را تغییر داده و شخصیت‌های خاص داستانش را پدیده آورده است. به‌عنوان مثال، ارباب یوشی توراناگا (کاراکتر قصه) همان توکوگاوا ایه‌یاسو (شخصیت تاریخی)، جان بلک‌تورن (کاراکتر قصه) همان ویلیام آدامز (شخصیت تاریخی) و تودا ماریکو (کاراکتر قصه) همان هوساکاوا گارسیا (شخصیت تاریخی) است که پا به‌دنیای این رمان گذاشته‌اند. در سال ۱۹۸۰ اولین اقتباس تلویزیونی از رمان شوگون با هنرنمایی توشیرو می‌فونه، در قالب یک مینی‌سریال پنج قسمتی پخش شد و مورد توجه بیش از ۱۲۰ میلیون تماشاگر قرار گرفت. حالا بعد از گذشت سالیان سال، دوباره یک مینی‌سریال اقتباسی از این قصه را شاهد هستیم.