مورخان

«کوچی ماما» ناجی کودکان ✍🏻الهام کیانپور مردم لاهیجان به «پروانه» به دلیل سن کم و جثه‌ی کوچکش، لقب «کوچی‌ماما» یعنی مامای کوچک را داده بودند. پروانه صوفی سیاوش در سال ۱۳۱۱ خورشیدی در املش چشم به جهان گشود. پدرش «نصرت‌الله‌خان» حاکم املش و رئیس طایفه صوفی بود. ایل بزرگی که چهار قرن پیش تر از شمال کردستان ابتدا به خراسان و سپس به املش مهاجرت داده شدند تا از امنیت این ناحیه محافظت کنند. «پروانه» اولین دختر از خاندان صوفی بود که پس از اخذ دیپلم متوسطه و شرکت در کنکور در رشته‌ی مامایی دانشگاه تبریز پذیرفته شد. او می‌گوید: «تمام طائفه و حتی پدرم (که خود موسس مدرسه ابتدایی شهر بود) با این تصمیم مخالف بودند، چون عقیده داشتند که بعد از من، تمامی دختران ایل صوفی و دیگر دختران املشی، این راه را دنبال خواهند کرد!» اما با سرسختی و ورود پروانه به دانشگاه، سنت ‌شکی آغاز شد و دختران مستعد خاندان راه او را ادامه دادند، تا جایی که سال‌ها بعد اولین فرماندار زن ایران، بانو قدسی صوفی سیاوش (برادرزاده‌ی او) بود. متن کامل یادداشت

بیست سال پیش به تاریخ 24 و 25 اردیبهشت 1383، نشست علمی‌ای با عنوان «تعاریف، مبانی نظری و ‏کارکردهای ‏تاریخ شفاهی» در دانشگاه اصفهان برگزار گردید و برای اولین‌بار تاریخ شفاهی در ‏ایران راه به‌سوی دانشگاه گشود، و به سبب آن انجمن تاریخ شفاهی ایران پا به عرصه گذارد.‏ اکنون در بیستمین سالگرد این اقدام مبارک، انجمن تاریخ شفاهی ایران و گروه تاریخ دانشگاه اصفهان در نظر دارند ‏چهاردهمین همایش تاریخ شفاهی ایران را با عنوان: «تاریخ شفاهی در ترازو» برگزار نمایند.‏ محورهای همایش عبارت‌اند از:‏ ‏1.‏ ارزیابی دستاوردهای سیزده همایش پیشین (1383-1402)‏ ‏2.‏ مرجعیت علمی ـ صنفی در عرصه تاریخ شفاهی ایران ‏3.‏ دانشگاه‌ها و آینده توسعه تاریخ شفاهی ایران ‏4.‏ آسیب‌شناسی تولیدات تاریخ شفاهی ایران ‏5.‏ چشم‌اندازهای راهبردی پیش روی تاریخ شفاهی ایران ‏6.‏ گرامیداشت یاد و خاطره مرحوم دکتر رحیم نیکبخت (عضو هیئت مؤسس انجمن تاریخ شفاهی ایران)‏ زمان برگزاری: صبح 25 اردیبهشت 1403 (ساعت: 8 - 12)‏ مکان برگزاری: دانشگاه اصفهان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، تالار ربانی شماره تماس: 09133392396‏ https://t.me/oralhistoryOHA ‎

بررسی کارنامه تاریخ نگاری دکتر سهراب یزدانی 🔹محمدعلی اکبری 🔹داریوش رحمانیان 🔹سیمین فصیحی 🔹حجت فلاح توتکار شنبه 29 اردیبهشت ماه 1403 خانه اندیشمندان علوم انسانی @movarekhan

🖊  سخنی با معلّمان #روز_معلم ✍️  محمدعلی فروغی (ذکاءالملک) 🔸اگر دستم به معلّمها و مدیران مدارس ابتدایی، که از من شنوایی و به کار خود عشق داشته باشند، می‌رسید از آنها چند چیز درخواست می‌کردم:  🔹اوّل اینکه کوشش کنند تا مدرسه برای کودکان، زندان و درس برای آنها عذاب نباشد؛ به این معنی که اوّلاً مدرسه محلّی باشد که از جهت بنا و هوا و صفا و ترتیبات صحّی دلپسند باشد و سبب دلتنگی و آزردگی خاطر نشود و از خانه و مسکن خود شاگردان بهتر باشد که از ورود به آن محل شاد شوند (هرچند در این قسمت روی سخن با وزارت معارف است). 🔸ثانیاً رفتار مدیر و ناظم و معلّم چنان باشد که شاگردان از ملاقات ایشان گریزان نباشند، مخصوصاً تنبیه شاگردان به ضرب و شتم و آزار نباشد، البته نمی‌گویم هیچ واهمه نباید داشته باشند؛ ولیکن جنبۀ محبّت باید غلبه داشته باشد، چنانکه نسبت به پدر و مادر این‌چنین است و سابقاً هم گفته‌اند:  درس ادیب اگر بود زمزمۀ محبّتی جمعه به مکتب آورد طفل گریزپای را 🔸ثالثاً تعلیم و تعلّم نباید قسمی باشد که مایۀ کدورت و ملال و خستگی کودکان شود. گذشته از اینکه درس را با تفریح و بازی باید آمیخته کرد مطالبی که به کودکان می‌آموزند باید با فهم ایشان متناسب باشد و مخصوصاً طرز بیان و آموزگاری باید برای طفل دلپذیر باشد: چون سر و کار تو با کودک فتاد پس زبان کودکی باید گشاد  🔹دوم اینکه رفتار و گفتار معلّمین و اولیای مدرسه باید برای شاگردان سرمشق باشد. پاکیزگی و ادب و حسن خلق و راستی و درستی و نیکوکاری و شرافتمندی و صفات حسنۀ دیگر را کودکان اگر از پیشوایان خود ببینند صدچندان بهتر بیاموزند تا در کتاب بخوانند یا از واعظ و معلّم بشنوند. 🔹سوم اینکه در تعلیم و تربیت در مرحلۀ ابتدایی هم مانند مراحل دیگر باید متوجّه پرورش قوّۀ عقلیه و فکریۀ شاگردان بیشتر باشند تا پر کردن حافظۀ آنها؛ چه بسیار دیده‌ایم کودکانی که مطالب را از حفظ دارند، امّا نمی‌دانند؛ مثلاً در جغرافیا عبارت کتاب را حفظ کرده طوطی‌وار می‌گوید: «فرانسه پایتختش پاریس است». بعد چون بپرسی پایتخت فرانسه کجاست نمی‌داند. گذشته از اینکه اصلاً نفهمیده است فرانسه چیست و پایتخت چه معنی دارد. 🔸بعضی معتقدند که طفل باید مسائل را هرچند نمی‌فهمد یاد بگیرد، امروز اگر نمی‌فهمد همین که در خزینۀ خاطر او ذخیره شد بعدها که عقلش رسید به کارش می‌خورد. به نظر من این عقیده اگر به‌کلّی باطل نباشد، اندازۀ زیادی از آن باطل است و مقدار کثیری از مطالبی که کودکان به این طریق یاد می‌گیرند فراموش می‌کنند و هنگام آموختن جز اینکه عذابی کشیده و وقتی تلف کرده‌اند ثمری ندارد و باید کاری کرد که طفل آنچه را می‌آموزد به‌خوبی درک کند. 🔹چهارم اینکه برای کودکان خردسال در تعلیم خواندن و نوشتن شتاب نکنند. من اگر طفلی داشته باشم که بخواهم تعلیم ابتدایی بدهم از آموختن الفبا و خط شروع نخواهم کرد؛ زیرا همچنان‌که در تعلیم علم حساب به کودکان عددنویسی از جمیع مراحل مشکل‌تر است، در تعلیمات ابتدایی هم از همه دشوارتر تعلیم الفبا و خط خواندن است، الّا اینکه در تعلیم علم حساب شاید چاره جز از این نباشد که از عددنویسی شروع کنند (هرچند این فقره هم مسلّم نیست)؛ امّا در تربیت کودکان برای شروع از خط اجباری نیست. ♦️ منبع: نامه‌های محمدعلی فروغی، به کوشش محمد افشین‌وفایی و مهدی فیروزیان، تهران: انتشارات دکتر محمود افشار، ۱۴۰۱، ص ۲۳۵ - ۲۳۷ @movarekhan

چرا دسترسی به آبهای گرم برای روسیه حیاتی بود؟ ✍🏻طوس طهماسبی خط سیری که مشاهده می‌کنید، مسیری است که ناوگان بالتیک روسیه برای رسیدن به آبهای شبه جزیره کره و نبرد با نیروی دریایی ژاپن در جنگ سال هزار و نهصد و پنج پیمود. این طولانی‌ترین حرکت دریایی نظامی تا آن زمان محسوب می‌شد و مثالی خوب برای معضلات ژئوپلتیک روسیه به شمار می‌رود که البته تنها به بعد مسافت و فقدان تنگه‌های استراتژیک محدود نمی‌شود، بلکه زمستان سخت مناطق شمالی روسیه سبب می‌شود که پنج ماه از سال تمام مییرهای حرکت نیروی دریایی روسیه یخ زده و نیروی دریایی این کشور کاملا بلااستفاده و دست بسته، زندانی شود. این موضوع بخش مهمی از دلیل اشتیاق روس‌ها به دستیابی به آب‌های گرم و دست اندازی به کشورهایی از جمله میهن ما را در قرن‌های نوزده و بیست میلادی روشن می‌کند. ناوگان کوچک روس‌ها در شرق یعنی در ولادی ووستوک و بندر اجاره‌ای پورت آرتور، قبلا به وسیله ژاپنی‌ها در آغاز جنگ نابود شد و روس‌ها ناچار شدند، ناوگان اصلی خود در دریای بالتیک را از چنین مسیر طولانی و حیرت‌آوری به میدان جنگ بکشانند. طبعا این سفر طولانی چهار ماهه بر کارایی رزمی خدمه تاثیر منفی داشت و همچنین امکان انتخاب زمان و مکان مناسب نبرد را هم از روس‌ها می‌گرفت. وقتی ناوگان روس به مقصد رسید، نتیجه نبرد برای روسیه فاجعه بار بود. ژاپنی‌ها تنها با ازدست دادن یک ناو و صد و سیزده ملوان، بیست ناو جنگی روسیه و پنج‌ هزار ملوان را نابود کردند. این نبرد با نام تسوشیما سبب شد که نیروی دریایی روسیه تقریبا تا هفتاد سال بعد یعنی اواخر دوره برژنف نتواند سر بلند کند. این شکست تاثیر زیادی بر شورش بزرگی در همان سال داشت که حکومت تزاری را تا مرز سقوط برد. در نهایت دوازده سال بعد شکست نظامی بزرگتری در مقابل آلمان در جنگ جهانی اول، انقلاب اکتبر را موجب شد و طومار حکومت تزاری را برای همیشه پیچید. شکست در برابر ژاپن سبب نزدیکی بیشتر روسیه به فرانسه و به دنبال آن انگلستان شد. انگلستان که به مدت چند دهه تلاش کرده بود توسعه طلبی روسیه به سمت جنوب را مهار کند و در جنگ روسیه و ژاپن هم از ژاپن حمایت سیاسی کرده بود، اکنون به این نتیجه می‌رسید که خطر روس‌ها به میزان سابق نیست و تهدید اصلی آلمان است و بدین ترتیب به محور فرانسه/روسیه نزدیک شد و آرایش دو جبهه‌ای جنگ جهانی اول به تدریج شکل می‌گرفت. @movarekhan

چرا دسترسی به آبهای گرم برای روسیه حیاتی بود؟ نقشه حرکت ناوگان دریایی روسیه جهت جنگ با ژاپن و حفاظت از مستعمرات خود در چین و شرق آسیا

دواخانه شورین! اصلاح قانون اساسی و انحلال سلطنت قاجار نطق و کیفیت استدلال دکتر محمد مصدق در مخالفت با تغییر قانون اساسی و انحلال سلطنت قاجار در مجلس پنجم «اولا راجع بسلاطین قاجار بنده عرض می‌کنم. که کاملا از آنها مایوس هستم زیرا آنها دراین مملکت خدماتی نکرده‌اند که بنده بتوانم اینجا از آنها دفاع کنم و گمان هم نمی‌کنم کسی منکر این باشد. [...] بنده مدافع این طور اشخاصی که برای وطن خودشان کار نکنند و جرات و جسارت حفظ مملکتشان را نداشته باشند و در موقع خوب از مملکت استفاده بکنند و در موقع بد از مملکت غایب بشوند نیستم [...] اما نسبت به آقای رضا خان پهلوی [...] گمان نمی‌کنم برای احدی پوشیده باشد وضعیت این مملکت که اگر کسی می‌خواست مسافرت بکند اطمینان نداشت یا اگر کسی مالک بوده امنیت نداشت و اگر یک دهی داشت بایستی چند نفر تفنگچی داشته باشد ؛ ولی ایشان از وقتی که زمام امور مملکت را در دست گرفته‌اند یک خدماتی نسبت بامنیت مملکت کرده که گمان نمی‌کنم بر کسی مستور باشد. [...] و بحمدالله از برکت وجود ایشان خیالمان راحت شده است!» @movarekhan

برشی از یک برنامه گفت‌وگو در تلویزیون ملی ایران با حضور زنده یاد محمدابراهیم باستانی پاریزی، هوشنگ ابتهاج و بیژن ترقی درباره ی عارف قزوینی @movarekhan

یادبود دکتر محمدابراهیم باستانی پاریزی سخنرانان: ژاله آموزگار منصوره اتحادیه سیمین فصیحی سیّد مصطفی محقق داماد حسن انوری داریوش رحمانیان روزبه زرّین‌کوب حسن باستانی‌راد علیرضا پورامید ساعت ۱۶ پنج‌شنبه، ۳۰ فروردین خیابان ولی‌عصر، سه‌راه زعفرانیه، خیابان عارف‌نسب‌، شماره‌ٔ ۱۲، باغ موقوفات دکتر محمود افشار

دخالت دولت در اقتصاد؛ دو رساله از احمد متین‌دفتری به کوشش حسن رجبی‌فرد نشر شیرازه ما ۲۴۰ صفحه ۲۲۰ هزار تومان لینک خرید اینترنتی کتاب...