BELARUSIUM

Іван Луцкевіч быў ахрышчаны паводле рыма-каталіцкага абраду пад імем Ян Герман. Дакладна невядома зь якога часу ён пачаў карыстацца формай імя Іван. Людвіка Сівіцкая (Зоська Верас) у сваіх перапісках упамінала: «Паміж іншым, не ведаю, хто і калі пачаў старэйшага Луцкевіча называць Іванам, бо ён у лістах падпісываўся Ян, маю пару яго лістоў з такім подпісам». Антон Луцкевіч і іншыя беларускія дзяячы называлі яго Іванам. Пры гэтым выкарыстоўвалася таксама форма з імем па бацьку Іван Іванавіч, што таксама адпавядае праваслаўнай традыцыі, але бацьку звалі Ян Баляслаў. Паводле дасьледчыка Анатоля Сідарэвіча, форма Іван была больш зручнай у беларускім праваслаўным нацыянальным асяродзьдзі. Таксама існуе думка пра тое, што пераход да формы імя Іван можа быць зьвязаны з прыхільнасьцю Луцкевіча да ўніяцтва. На здымку — Іван Луцкевіч (сядзіць) з сёстрамі Станіславай (злева), Вікторыяй і Марыяй Алёйзіяй. Шаўлі, 1887 г.

Іван Луцкевіч і Юліяна Мэнке, 1915—1916 гг. У чэрвені 1915 году Іван Луцкевіч пазнаёміўся ў Вільні з Юліянай Мэнке, якая паходзіла з віленскіх немцаў. Неўзабаве ў іх завязаліся стасункі, якія працягваліся да сьмерці Івана. Пара не пабралася шлюбам і не была заручоная, бо ўва ўмовах вайны і складанага фінансавага становішча Іван Луцкевіч не хацеў ісці ў прымы да сям’і Мэнке. Улетку 1916 году Луцкевіч падарыў Юліяне сямейны заручальны пярсцёнак, які ўжо пасьля Другой сусьветнай вайны Юліяна вярнула сям’і Луцкевічаў, бо лічыла што рэліквія мусіць захоўвацца ў іх.

Удзельнікі зьезду. Пасярэдзіне стаіць Клаўдзі Дуж-Душэўскі, выбраны старшынёй Рады Віленшчыны і Гарадзеншчыны; Павел Аляксюк, адзін з ініцыятараў зьезду; Міхаіл Кахановіч, старшыня Віленскай беларускай рады і дырэктар Беларускай гімназіі ў Вільні. Правядзенне зьезду было выкліканае неабходнасьцю пацьвердзіць ідэю непадзельнасьці і незалежнасьці Беларусі ўва ўмовах польскай акупацыі і агітацыі з боку палёнафілаў за далучэньне беларускіх земляў да Польшчы. Бальшыня ўдзельнікаў зьезду была сябрамі Беларускай партый сацыялістаў-рэвалюцыянераў (БПС-Р). Зьезд пацьвердзіў вернасьць ідэалам незалежнай і непадзельнай Беларусі, выказаў поўны давер ураду БНР, катэгарычна асудзіў унію з Польшчай; прымаючы пад увагу традыцыйныя гістарычныя і эканамічныя сувязі беларускага і летувіскага народаў, прызнаў пажаданым дзяржаўны зьвяз з Летувою. Зьезд абраў Цэнтральную беларускую раду Віленшчыны і Гарадзеншчыны на чале з эсэрам Душэўскім, прыняў пастанову пра найхутчэйшае скліканьне Рады БНР.

Першы мескі герб Магілёву разам з поўным Магдэбурскім правам надаў 28 студзеня 1577 году вялікі князь Стэфан Баторы: «вежа мураваная, высока выведзеная». Аднак па сканчэньні вайны Расеі з Рэччу Паспалітай за выяўленую мужнасьць у часе паўстаньня супраць маскоўскіх акупантаў Ян Казімер ураўнаваў у правах Магілёў зь Вільняй і надаў яму новы геральдычны сымбаль з «Пагоняй»: «у блакітным полі тры вежы, у адчыненай сярэдняй браме — рыцар у панцыры з узьдзетай шабляй у руцэ; на вежы круглы шыльд з выявай дзяржаўнага герба „Пагоня“». У сучаснай Беларусі гістарычны герб Магілёва атрымаў афіцыйны статус 3 студзеня 2005 году. На здымках: Герб Магілёва ў 1577 годзе. Сучасны герб Магілёва. Герб Магілёва ў 1661 годзе. Герб Магілёва ў 1661 годзе. Герб Магілёва ў 1780-ых гг.

Падзеі 9 чэрвеня: 1661 — Магілёў атрымаў герб «збройны муж у браме» за самавызваленьне ад 7000 маскоўскай залогі 1 лютага 1661 году. 1815 — падпісаны завяршальны акт Венскага кангрэсу, які завершыў эпоху Напалеонаўскіх войнаў. 1832 — папа Рыгор XVI падпісаў энцыкліку Cum primum у якой асудзіў Паўстаньне 1830—1831 гадоў. 1863 — у Вільні на Лукіскім пляцы расейскія карнікі павесілі Баляслава Калышку, аднаго з кіраўнікоў нацыянальна-вызвольнага паўстаньня. 1919 — утварэньне Цэнтральнае беларускае рады Віленшчыны і Гарадзеншчыны. 1929 — у Горадні распачаўся г.зв. «працэс 75-ці» — суд, учынены польскімі ўладамі над дзеячамі беларускага нацыянальнага руху. 1935 — у СССР прынялі закон, згодна зь якім уцёкі за мяжу караліся расстрэлам. 1970 — у Нью-Ёрку невядомыя забілі Ўладзімера Тамашчыка, архіяпіскапа БАПЦ. Нараджэньні: 1595 — Уладыслаў Ваза, кароль польскі і вялікі князь літоўскі (1632—1648). 1838 — Фэлікс Адам Ян Влодэк, пружанскі шляхціч, удзельнік паўстаньня 1863—1864. 1868 — Уладзіслаў Вярыга, беларускі філёзаф, этнограф, фальклярыст. 1881 — Іван Луцкевіч, пачынальнік беларускага нацыянальнага руху. 1958 — Алесь Камоцкі, беларускі паэт, выканаўца ўласных песень. 1964 — Ігар Грышчук, беларускі баскетбаліст, трэнэр па баскетболе, трэнэр беларускага клюбу «Цмокі Менск». Сьмерці: 1809 — Францішак Ксавэры Хамінскі гербу Ліс, дзяржаўны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага. 1835 — Ян Рустэм, мастак, стваральнік Віленскай мастацкай школы. 1873 — Венцаслаў Пелікан, беларускі мэдык, грамадзкі і палітычны дзеяч, прафэсар, рэктар (1826—1831) Віленскага ўнівэрсытэту. 2011 — Павал Місько, беларускі пісьменьнік, празаік, паэт, публіцыст.

№ 1 газэты "Незалежная думка".

Менск. Будынак земскага музэю ў часы Расейскай імпэрыі. Зараз на яго месцы стаіць помнік-танк на вуліцы Чырвонаармейскай.

Падзеі 8 чэрвеня: 1920 — у Вільні выйшла газэта «Незалежная думка». 1924 — зьезд былых сябраў Беларускай партыі сацыялістаў-рэвалюцыянэраў у Менску канстатаваў самароспуск партыі. 1958 — у Беластоку ўтварылася беларускае літаратурнае аб’яднаньне «Белавежа». 1967 — у Мікалаеўшчыне адкрылася філія літаратурнага музэю Якуба Коласа. Нараджэньні: 1881 — Віктар Зелязей, беларускі грамадзка-палітычны дзеяч. 1895 — Ігнат Дварчанін, грамадзкі дзеяч беларускага нацыянальна-дэмакратычнага Адраджэньня, навуковец, паэт, пісьменьнік, літаратуразнавец. 1951 — Юры Вальмус, беларускі кампазытар. Сьмерці: 1956 — Язэп Фарботка, беларускі нацыянальны дзеяч, паэт, фатограф, навуковец. 1991 — Уладзімер Шахавец, беларускі перакладнік і пісьменьнік. 1998 — Валянцін Лукашоў, беларускі геахімік, чалец-карэспандэнт, доктар геоляга-мінэралягічных навук, прафэсар. 2018 — Міхась Мушынскі, беларускі крытык, літаратуразнаўца, прафэсар. 2022 — Серж Мінскевіч, беларускі паэт і перакладчык.

Барыс Кавэрда на допыце ў паліцэйскім чыгуначным участку пасьля забойства Войкава.