بابک غفوری‌آذر | Babak Ghafooriazar

نوشته جعفر پناهی درباره خروج محمد رسول‌اف از ایران «وقتی خبر رفتن رسول‌اف منتشر شد، با این‌که از قبل می‌دانستم، اما دچار حسی دوگانه شدم. هم خوشحال و هم ناراحت! خوشحال از به سلامت رسیدن‌اش و ناراحت از این‌که فرصت دیدن فیلم‌های نساخته‌اش در سرزمین مادری از دست می‌رود. وقتی امیر نادری رفت همین حال را داشتم، برای بیضایی، مخملباف و... هم همین‌طور! آیا فیلم‌هایی همانند "دونده" و "آب باد خاک"، "باشو غریبه کوچک" و "رگبار"، "سلام سینما" و "ناصرالدین‌شاه آکتور سینما"...باز هم در این سرزمین تشنه‌ی فرهنگ ساخته خواهد شد؟ وقتی امیر نادری را در نیویورک دیدم همین سئوال را کردم و گفتم دلم برای فیلم‌هایی که می‌توانستی بسازی و دیگر در ایران نمی سازی تنگ شده. رسول‌اف پاسپورتی نداشت که بتواند به‌صورت عادی سفر کند. باید از کوه و دشت مخفیانه می‌رفت یا این‌که می‌ماند و حکم ابلهانه هنرمندکش؛ او را در گوشه‌ی زندان می‌پوساند. به خود می‌گویم اگر نمی‌رفت همچون تقوایی در حسرت فیلم ساختن می ماند. یا مثل مهرجویی سلاخی می‌شد. شاید هم سرنوشت پوراحمد در انتظارش بود! این پاندولِ ماندن و رفتن همچون بودن و نبودن هملت، هر روز چون خوره ذهن و روح هنرمند ایرانی را می‌خورد! جوانان فیلمساز بسیاری در حال رفتن هستند. دلم برای فیلم های نساخته آن‌ها هم تنگ خواهد شد. وقتی تائید حکم محمد منتشر شد من هم مانند دیگر اهالی سینما در انتظار موضع‌گیری خانه سینما و محکوم کردن این حکم ابلهانه بودم. صد افسوس که چنین نشد. وزیر ارشاد همچنان بر طبل تهدید خود می‌کوبد و همچون وزرای ارشاد پیشین دم از مرگ سینمای مستقل ایران می‌زند. زهی خیال باطل! خواهیم دید که چند صباحی او هم دن‌کیشوت‌وار با الاغ رو به موت خود، سینه‌چاک و عربده‌کشان منم منم خواهد کرد و این روزها هم خواهد گذشت. اما خودش هم خوب می‌داند آن‌چه خواهد ماند سینمای مستقل ایران است. چه در درون این جغرافیا و یا به قول رسول‌اف در آن ایران فرهنگی به وسعت تمام جهان.»

نشست «جورج‌تاون» و ائتلاف مخالفان جمهوری اسلامی چرا فروریخت؟🔻 🔸 بعد از هفته‌ها اعتراض سراسری، اینکه نیروهای سیاسی متحد بشوند و چیزی شبیه یک رهبری واحد علیه جمهوری اسلامی شکل بگیرد، یک خواست عمومی بود. به نظر می‌رسید اعتراض خودجوش مردم در خیابان (یا در شبکه‌های اجتماعی) با اینکه الهام‌بخش است، اما برای تغییر جدی در سیاست ایران کافی نیست. نیاز بود که این انرژی عظیم که آزاد شده بود، به شکلی سازنده و مؤثر علیه نظم موجود به کار گرفته شود. همه اعضای گروه همان حس نیاز به اتحاد را که گفتم داشتند. اما بعضی‌ها مشتاق‌تر و فعال‌تر از بقیه بودند. مثلاً مسیح علی‌نژاد خیلی پیگیر بود و تلاش زیادی کرد که این افراد را دور هم جمع کند. اما مثلاً حامد اسماعیلیون اوایل کار مردد بود. نظر من این بود که این آدم‌ها هرچه بیشتر همدیگر را بشناسند، کار برایشان راحت‌تر می‌شود. برای اینکه می‌دیدم که در اهداف کلی مشتر‌ک‌اند. اعتقاد داشتم و دارم که همه‌شان میهن‌دوست‌اند و هدفشان آزادی و رفاه ایران است. فکر نمی‌کنم هیچ‌کدامشان دنبال قدرت شخصی یا ثروت یا انتقام باشند. هیچ‌کدام مثل انقلابی‌های اسلام‌گرای سال ۵۷ پیرو یک ایدئولوژی ستیزه‌جو نیستند. بعد از صحبت‌های اولیه، گروهی روی یکی از اپلیکیشن‌ها درست شد و همه آنجا حرف می‌زدند. کمی بعد گفت‌وگوی تصویری هم اضافه شد. من هم در تعدادی از این جلسه‌های آنلاین بودم. همه‌ی جلسه‌ها گرم و آرام و دوستانه بود. واقعا انگار یک گروه دوست قدیمی با هم حرف بزنند. فکر نمی‌کنم هیچ‌کس در گروه فکر می‌کرد این گروه قرار است مشکلات را حل کند، اما همه حس می‌کردند یک هدف مشترک دارند که به هم نزدیکشان می‌کند. 🔸 به نظرم منشور سه ایراد مشخص داشت. اول) به‌جای اینکه جمهوری اسلامی را مسئول این وضعیت اسفناک بداند،‌بار ساختن ایران را روی دوش نویسنده‌ها می‌گذاشت، که به نظر من مثل این بود که جلوی پای خودت چاه بکنی. دوم) به‌جای اینکه به اصول کلی و یا به اصطلاحِ ریاضی کوچک‌ترین مخرج مشترک بپردازد، وارد مباحث حساس سیاسی می‌شد و به مفاهیمی می‌پرداخت (مثلاً منشورهای سازمان ملل متحد) که خواننده‌ی عادی را نه تنها به شور نمی‌آورَد که کسل می‌کند. سوم) از موضوعات بسیار پیچیده مثل «انحصار» در اقتصاد یا جبران ظلم‌های تاریخی حرف می‌زد. یکی از دو وکیلی که برای نوشتن متن به من کمک کرد می‌گفت این بحث‌های حقوقی حتی برای یک وکیل زبده هم آسان نیست، چه رسد به مردم عادی که مخاطب این منشورند. اعضای شورای همبستگی قابلیت سازمان‌دهی نداشتند. البته عجیب هم نیست. رهبری سازمانی اغلب از پیشینه‌ی نظامی یا تشکیلاتی مثل اتحادیه‌های کارگری می‌آید. از این گذشته،‌این گروه می‌خواستند جنبشی را از هزاران کیلومتر آن‌طرف‌تر کمک کنند. سرکوب در جمهوری اسلامی به گونه‌ای است که سازماندهی نیروهای مخالف در داخل کشور را عملاً ناممکن می‌کند. و این کار را از آن سوی دنیا به این سادگی‌ها نمی‌شود کرد. منشور هم به نظر من نشانه‌ی همین فقدان رهبری سازمانی بود: قابلیت کار کردن در یک ساختار مشخص،‌قابلیت تفکر و تصمیم‌گیری استراتژیک. بعضی‌ها می‌گویند سازمان‌یافته بودن نیروهای مخالف ضروری نیست. من موافق نیستم. مثل روز روشن است که اگر نیروهایی که خود را جایگزین لیبرال جمهوری اسلامی می‌دانند، آستین بالا نزنند، آنچه از دل جمهوری اسلامی بیرون می‌آید یک ساختار غیرلیبرال خواهد بود. چیزی شبیه روسیه پس از فروپاشی شوروی. 🔸 شما اگر از رضا پهلوی بپرسید کدام سیاست‌مدار را تحسین می‌کند، می‌گوید ماندلا، یا گاندی،‌یا مارتین لوتر کینگ. اما اگر از هواداران دوآتشه یا حتی بعضی یاران نزدیکش بپرسید، احتمالاً می‌گویند رضا شاه. مشکل اساسی همین است که از کسی می‌خواهند رهبر انقلابی باشد که ذاتاً آرام است و به دنبال یک پایان‌بندی آرام. آسان نیست خشم همگانی را مهار کنی و به سمت یک پایان بی‌خشونت و نرم سوق بدهی. بنابراین مهم‌ترین پرسش به نظر من همان است که اول گفتیم: آیا از آنچه این بار رخ داد برای بار بعد درس می‌گیریم؟ در این لحظه، من مطمئن نیستم این اتفاق بیفتد. وضعیت فعلی ایران به چشم من مثل صحنه‌ی تصادف با دور کند است. برایم روشن است که جمهوری اسلامی ماندنی نیست. و به همان اندازه روشن است که اگر در آینده‌ی نزدیک فروبریزد، بخت برآمدن یک بدیل اقتدارگرا بیشتر از یک بدیل دموکراتیک است. یعنی یک دیکتاتوری به جای یک دیکتاتوری دیگر. باور من این است که ایران یک جمعیت بزرگ دموکراسی‌خواه دارد که رهبری (یا نمایندگی) دموکراتیک کارآمد ندارد. مسئله‌ای که باید برایش راهی پیدا کرد این است. ته تونل شاید روشنی باشد، اما فعلاً تونلی در کار نیست. @NashrAasoo 💭

شب قبل از افتتاحیه رسمی جشنواره کن تصاویری از سینماگران ایرانی با شعار «زن، زندگی، آزادی» در ورودی هتل ماژستیک شهر کن، محل اقامت مهمانان ویژه جشنواره به نمایش درآمد. در این تصاویر چهره‌هایی چون ناصر تقوایی، جعفر پناهی، سهیلا گلستانی، شیرین نشاط، گل‌شیفته فراهانی، بهمن قبادی، مرضیه وفامهر، عبدالرضا کاهانی، حسین رجبیان، کیوان کریمی، سحر مصیبی، فاطمه معتمدآریا و همایون غنی‌زاده دیده می‌شوند. (ویدئو از اینستاگرام سعید نوری) @babakgha

متن کامل بیانیه محمد رسول‌اف خطاب به جامعه سینمایی دنیا چند روز پیش پس از سفری طولانی و پیچیده وارد اروپا شدم. حدود یک ماه پیش وکلایم به من اطلاع دادند که حکم هشت سال حبسم در دادگاه تجدیدنظر تایید شده و در مدت زمان کوتاهی اجرا خواهد شد. با علم به اینکه خیلی زود خبر فیلم جدیدم منتشر می‌شود، می‌دانستم که بدون شک حکم جدیدی به این ۸ سال اضافه خواهد شد. وقت زیادی برای تصمیم‌گیری نداشتم. باید بین زندان و خروج از ایران یکی را انتخاب می‌کردم. با قلبی پر از اندوه غربت را انتخاب کردم. جمهوری اسلامی در شهریور ۱۳۹۶ گذرنامه ام را ضبط کرد، بنابراین مجبور شدم مخفیانه ایران را ترک کنم. البته به شدت به حکم اخیر و ناعادلانه‌ای که مرا مجبور به تبعید کرد اعتراض دارم. با این حال، دستگاه قضایی جمهوری اسلامی آنقدر احکام ظالمانه و عجیبی صادر کرده است که خودم را در جایگاهی نمی‌بینم که از حکمی که برایم صادر شده شکایت کنم. احکام اعدام در حالی اجرا می‌شود که جمهوری اسلامی جان معترضان و فعالان حقوق مدنی را هدف قرار داده است. باورش سخت است، اما همین الان که دارم این مطلب را می‌نویسم، توماج صالحی، خواننده جوان رپ در زندان به سر می برد و به اعدام محکوم شده است. دامنه و شدت سرکوب به حدی از وحشیگری رسیده است که مردم هر روز منتظر خبر جنایت فجیع دیگری از حکومت هستند. ماشین جنایت جمهوری اسلامی به طور مستمر و سیستماتیک حقوق بشر را نقض می‌کند. قبل از آنکه سرویس‌های اطلاعاتی جمهوری اسلامی از ساخت فیلم من مطلع شوند، تعدادی از بازیگران موفق به ترک ایران شدند. با این حال بسیاری از بازیگران و عوامل فیلم هنوز در ایران هستند و سیستم اطلاعاتی به آنها فشار می‌آورند. آنها زیر بازجویی‌های طولانی قرار گرفته‌اند. خانواده برخی از آنها احضار و تهدید شدند. بخاطر شرکت آنها در این فیلم، پرونده‌های قضایی برای آنها تشکیل و ممنوع الخروج شدند. به دفتر فیلمبردار فیلم یورش بردند و تمام وسایل کارش را بردند. آنها همچنین از سفر صدابردار فیلم به کانادا جلوگیری کردند. در بازجویی‌ها از عوامل فیلم، نیروهای اطلاعاتی از آنها خواستند که برای خروج فیلم از جشنواره کن به من فشار بیاورند. آنها در تلاش بودند تا گروه فیلمبرداری را متقاعد کنند تا بگویند از داستان فیلم آگاه نیستند و برای مشارکت در پروژه تحت نفوذ قرار گرفتند. به‌رغم محدودیت‌های زیادی که من و همکاران و دوستانم در روند ساخت فیلم با آن مواجه بودیم، سعی کردم به روایتی سینمایی برسم که از روایت حاکم ناشی از سانسور در جمهوری اسلامی دور و به واقعیتش نزدیک‌تر باشد. شک ندارم که محدود کردن و سرکوب آزادی بیان حتی اگر محرکی برای خلاقیت شود قابل توجیه نیست، اما وقتی راهی نیست، باید راهی ساخت. جامعه سینمای جهان باید نسبت به تامین حمایت مؤثر از سازندگان این گونه فیلم‌ها مطمئن شود. از آزادی بیان باید با صدای بلند و واضح دفاع شود. افرادی که شجاعانه و فداکارانه با سانسور به جای حمایت از آن مقابله می کنند، باید با حمایت سازمان‌های بین‌المللی فیلم از اهمیت اقدامات خود اطمینان پیدا کنند. همانطور که از تجربه شخصی خودم می‌دانم، این می‌تواند کمک گرانقدری به ادامه کار ارزشمند آنها باشد. افراد زیادی در ساخت این فیلم کمک کردند. فکر و ذهن من با همه آنهاست و نسبت به امنیت و سلامتی آنها هراسانم. @babakgha

محمد رسول‌اف از ایران خارج شد محمد رسول‌اف، کارگردان مخالف جمهوری اسلامی، در صفحه اینستاگرام خود و در بیانیه‌ای جداگانه خبر داد که ایران را ترک کرده و در حال حاضر در «مکان نامعلومی در اروپا» به سر می‌برد. آقای رسول‌اف در بیانیه‌ خود که روز دوشنبه ۲۴ اردیبهشت به زبان انگلیسی منتشر شد، ضمن اعتراض به حکمی که قوه قضائیه علیه او صادر کرده است، توضیح داده که «چند روز پیش، پس از سفری طولانی و پیچیده به اروپا رسیده است». او در عین حال تاکید کرده است که نگران امنیت و سلامتی همه عوامل ساخت فیلم «دانه انجیر معابد» است. @babakgha

🔸پادکست #صحنه ۷۴۹ 🔸از روز سه‌شنبه ۲۵ اردیبهشت فرش قرمز جشنواره کن بار دیگر در این شهر ساحلی جنوب فرانسه پهن می‌شود و غوغای پرهیاهوی ستارگان و دست‌اندرکاران و علاقمندان دنیای سینما به صدر خبرها می‌رود. جشنواره کن همچنان معتبرترین جشنواره سینمایی دنیاست که هرساله نمایش‌گر تعدادی از مهم‌ترین فیلم‌های تولیدات کشورهای مختلف است. جشنواره کن و دوره پیش‌روی آن در شماره تازه پادکست «صحنه» با محمد حقیقت، منتقد و نویسنده بررسی شده است. اقای حقیقت از نخستین سال‌های پس از انقلاب هر سال در این جشنواره حضور داشته و دوره‌‌هایی نیز طرف مشورت مسئولان آن در انتخاب فیلم‌های ایرانی بوده است. از او به تازگی کتابی به نام «رازها و دروغ‌ها در جشنواره کن» از سوی نشر ناکجا در خارج از کشور منتشر شده که شامل خاطرات آقای حقیقت در تمام ۴ دهه گذشته پیرامون حضورهای بین‌المللی سینمای ایران است. 🔸#پادکست «صحنه» را می‌توانید در همه پادگیرها هم گوش کنید و اگر از شنیدنش لذت می‌برید آن را با دوستانتان هم به اشتراک بگذارید. فردا پادکست 🎧

نام ایران در کن ۲۰۲۴ علاوه بر فیلم‌های دو سینماگر ایرانی‌تبار در بخش مسابقه، در فیلمی کانادایی با نام «آواز بوقلمون/زبان جهانی» در بخش پانزده روزه کارگردانان هم مطرح می‌شود. فیلمی ساخته متیو رنکین که ایرانی‌های مقیم کانادا و مناسبات و روحیات آنها نقش مهمی در داستانش دارد و تعداد زیادی از بازیگرانش ایرانی هستند. درباره این فیلم و دوره پیش روی جشنواره کن در پادکست «صحنه» با محمد حقیقت، نویسنده و روزنامه‌نگار صحبت کردم. آقای حقیقت از سال ۱۳۶۰ تاکنون در تمام دوره‌های برگزار شده جشنواره کن حضور داشته و چند دوره نیز مشاور انتخاب فیلم‌های ایرانی این رویداد بوده است. از او به تازگی کتابی نیز درباره خاطرات حضورش در جشنواره کن و حضورهای بین‌المللی سینمای ایران در پاریس از سوی نشر ناکجا منتشر شده است. محمد حقیقت می‌گوید حدود ۳۰ فیلم از آثار ایرانی متقاضی حضور در کن ۲۰۲۴ را دیده و بخش زیادی از آنها بی‌اعتنا به مناسبات سانسور و مجوزهای حکومتی ساخته شده‌اند. پادکست صحنه را در کست باکس و تمام پادگیرها یا وب‌سایت رادیو فردا بشنوید. @babakgha

صدور حکم ۸ سال زندان برای محمد رسول‌اف در آستانه نمایش فیلم تازه‌اش در جشنواره کن بابک پاک‌نیا، وکیل و حقوقدان خبر داد که شعبه ۲۹ دادگاه انقلاب اسلامی تهران محمد رسول‌اف، نویسنده و کارگردان شناخته‌شده ایرانی را به ۸ سال زندان (۵ سال قابل اجرا)، شلاق، جزای نقدی و ضبط مال محکوم کرده است. به نوشته آقای پاک‌نیا در شبکه اجتماعی ایکس، این حکم در دادگاه تجدیدنظر عینا تأیید و اکنون برای اجرای احکام ارسال شده است. اقای پاک‌نیا نوشته که دلیل اصلی صدور این حکم، امضای بیانیه ها و ساخت فیلم و‌ مستند است که از نظر دادگاه، این اقدامات مصداق اجتماع و تبانی به قصد ارتکاب جرم علیه امنیت کشور محسوب می شود. حکم دادگاه انقلاب تهران علیه محمد رسول‌اف در آستانه نمایش فیلم تازه این کارگردان با نام «دانه انجیر معابد» در بخش مسابقه دوره پیش روی جشنواره کن صادر می‌شود. طی هفته‌ گذشته و با انتشار خبر حضور این فیلم در جشنواره کن، بابک پاک‌نیا خبر داده بود که بسیاری از بازیگران و عوامل این فیلم ممنوع‌الخروج شده و از سوی نیروهای امنیتی مورد بازجویی قرار گرفته‌اند. نیروهای امنیتی عوامل فیلم را تحت فشار قرار دادند تا از محمد رسول‌اف بخواهند فیلم را از جشنواره کن خارج کند. @babakgha

انتشار نخستین تصاویر از فیلم «دانۀ انجیر مقدس» وب‌سایت جشنواره فیلم کن روز سه‌شنبه نخستین تصاویر از فیلم «دانۀ انجیر مقدس» را منتشر کرد. بر مبنای این تصاویر سهیلا گلستانی و میثاق زارع از جمله بازیگران فیلم «دانۀ انجیر مقدس» هستند و این فیلم را می‌توان تازه‌ترین اثر ساخته شده در داخل ایران بدون رعایت سانسور حجاب اجباری بازیگران زن دانست. جشنواره کن مدت زمان فیلم «دانۀ انجیر مقدس» را ۱۶۸ دقیقه اعلام کرده است. زمان نمایش این فیلم در جشنواره کن هنوز اعلام نشده است. @babakgha

زندگی یک قاضی دادگاه انقلاب تهران در فیلم تازه محمد رسول‌اف نشریه اسکرین جزئیاتی از داستان فیلم «دانه انجیر مقدس» ساخته تازه محمد رسول‌اف منتشر کرد. بر مبنای اطلاعات این نشریۀ معتبر جهانی، زندگی خانوادگی یک قاضی دادگاه انقلاب تهران و رابطه پر سوظن و تردیدش با همسر و دو دخترش در میانه اعتراض‌های سراسری ایران مضمون اصلی داستان این فیلم است که در چند روز آینده برای نخستین بار در دنیا در جشنواره فیلم کن به نمایش درخواهد آمد. به نوشته اسکرین، داستان درباره ایمان، یک قاضی تحقیقاتی در دادگاه انقلاب تهران است که با گم‌شدن مرموزانۀ اسلحه‌اش در میانۀ شدت گرفتن اعتراض‌های سراسری او درگیر پارانویا و سوظن می‌شود. او نسبت به احتمال دخالت همسرش نجمه و دخترانش رضوان و سنا در این اتفاق دچار سوظن می‌شود و در خانه‌اش تدابیر سخت‌گیرانه‌ای اعمال می‌کند که باعث تنش در خانه می‌شود. گام به گام، ارزش‌های اجتماعی و قوانین زندگی خانوادگی معلق می‌شوند. اسامی بازیگران فیلم که به نشریه اسکرین از سوی مقام‌های امنیتی جمهوری اسلامی احضار و ممنوع‌الخروج شده‌اند، اعلام نشده است. اسکرین می‌گوید وضعیت حضور محمد رسول‌اف در جشنواره کن هم نامشخص است. اسکرین می‌گوید محمد رسول‌اف همراه امین صدرایی، مانی تیلگنر، رزیتا هندیجانیان و ژان‌کریستف سیمون تهیه‌کنندگان «دانه انجیر مقدس» هستند و شرکت آلمانی فیلم بوتیک حقوق فروش جهانی آن را در اختیار دارد. این نشریه می‌گوید حقوق پخش این فیلم در فرانسه هم خریداری شده است و دو شرکت آلمانی و فرانسوی با مشارکت شبکه تلویزیونی آرته و Moin Filmforderung هامبورگ شرکت‌های تهیه‌کننده آن هستند. جشنواره فیلم کن ۲۰۲۴ از روز سه‌شنبه ۲۵ اردیبهشت در این شهر ساحلی جنوب فرانسه آغاز می‌شود. @babakgha