مطالعات انتقادی مدیریت

"اول از همه، همه ی مدیران را اخراج کنید! مدیریت کمترین کارایی را در بین فعالیتهای سازمان شما دارد." این جملات ربطی به مطالعات انتقادی مدیریت ندارند؛ در مقالات و کتابهای جریان آلترناتیو نیز منتشر نشده اند. اینها عنوان و اولین جمله از مقاله ی گری همل (همکار پراهالاد در مقاله ی مشهور شایستگی محوری سازمان) در هاروارد بیزنس ریویو در سال ۲۰۱۱ هستند. @criticalmanagementstudies ایده ای که اینجا طرح شد، به تدریج تحت عنوان 'سازمان های بدون رئیس' توسط دیگران شرح و بسط داده شد تا جایی که دفت در ویرایش سال ۲۰۱۶کتاب نظریه و طرح سازمان، ذیل عنوان کلی ایده های جدید طراحی سازمان به آن اشاره کرد و در ویرایش ۲۰۲۰ این عنوان را به 'روند در حال شکل گیری سازمان بدون رئیس' تغییر داد. فارغ از اینکه از ظهور سازمان های بدون رئیس با منطق مدافعان بازار دفاع کنیم یا با منطق مخالفان بازار، آنچه مهم است تحقق شکلی از سازمان است که اولا نیازی به 'مدیریت' (با آن پیشینه ی ایدئولوژیک فربه) ندارد و ثانیا هر آنچه را که از سوی همین ایدئولوژی (مدیریت گرایی) به اسم اتوپیا و امرمحال تبلیغ می شد، در دسترس تر از همیشه جلوه می دهد! پس سازمان های جهان! "اول از همه، همه ی مدیران را اخراج کنید!"

کتاب مزبور منبع مفیدی برای شناخت برساخت گرایی اجتماعی است. به علاوه در فصل هشتم، نویسنده شش روش تحقیق را که ذیل رویکرد برساخت گرایانه می توان از آنها استفاده کرد، معرفی می کند و از این حیث مطالعه ی آن برای پژوهشگران مطالعات سازمانی مفید به نظر می رسد: conversation analysis; discursive psychology; interpretative repertoires; Foucauldian discourse analysis; critical discourse analysis; and narrative analysis. @criticalmanagementstudies

بخشی از مقاله فوق، که به مقایسه سه رویکرد تحلیل گفتمان در مطالعات سازمانی می پردازد. @criticalmanagementstudies

ترجمه ویرایش قدیمی تر کتاب بر به فارسی

برساخت گرایی اجتماعی، ویوین بر https://t.me/criticalmanagementstudies

یکی از رویکردها و زمینه هایی که در سالهای اخیر در حوزه ی مطالعات سازمان رواج پیدا کرده، تحلیل گفتمان است. اما پژوهشگران این حوزه، معنا، مفهوم و کاربرد متفاوتی از تحلیل گفتمان مراد کرده اند. سدرستروم و اسپایسر، در مقاله ای که متن کامل آن در ادامه آمده، تلاش کرده اند با مرور مهمترین رویکردهای تحلیل گفتمان در مطالعات سازمان و طرح نقد رویکردهای جایگزین، موضع جدیدی را بر اساس نقد آخرین منظر تحلیل گفتمان سازمانی معرفی کنند. برای این منظور آنها سه رویکرد اساسی تحلیل گفتمان در مطالعات سازمانی و نقد هر یک بر رویکرد پیش از خود را این گونه صورت بندی می کنند: @criticalmanagementstudies ۱. رویکرد پارادایم-گون: به زبان ساده رویکردی برساخت گرایانه به گفتمان است که آنرا برسازنده ی سازمان و مجموع پدیده های اجتماعی می داند. نقدی که به این رویکرد وارد می شود نادیده گرفتن نقش عاملیت(درمقابل ساختار) در تعیین کنندگی واقعیت است. ۲. رویکرد متن محور: این رویکرد را نیز می توان برساخت گرایانه دانست با این تفاوت که به برساخت گرایی خُرد* نزدیک است‌. این رویکرد پدیده های اجتماعی را برساخته ی گفتمان می داند، اما خود ِ گفتمان را حاصل تعاملات متنی میان عاملان انسانی قلمداد می کند و به این ترتیب از انتقاد وارد بر رویکرد قبلی مبرا می شود. اما هنوز نمی تواند از گفتمان بیرون برود و پدیده های 'واقعی' و غیرگفتمانی را به رسمیت بشناسد. ۳. رویکرد رئالیستی به گفتمان: این رویکرد، از نقد رویکرد قبل، یعنی عدم توجه به تمایز امر گفتمانی و غیرگفتمانی شروع می کند و با عطف توجه به اهمیت واقعیت های اجتماعی ِ مستقل از گفتمان، تلاش می کند با اتکا به رئالیسم انتقادی، از واقعیت غیرگفتمانی سخن بگوید و مادیت و تاثیر آنها را بر پدیده های گفتمانی مطمح نظر قرار دهد. @criticalmanagementstudies مثل نمونه های قبلی، سدرستروم و اسپایسر، با نقد آخرین رویکرد، یعنی رئالیسم گفتمانی، موضع خود را تبیین می کنند. آنها می گویند اگر به قول رئالیستهای انتقادی دسترسی بلاواسطه به جهان واقع امکان ناپذیر است، پس چگونه می توان از واقعیت سخن گفت و آن را مفهوم پردازی کرد؟ ایشان، یک گام جلوتر می روند و موضع پسامبناگرایانه را پیشنهاد می دهند؛ موضعی که با الهام از اندیشه های لاکلائو و برخی دیگر، ضمن اذعان به وجود واقعیت غیرگفتمانی، هدف از تحلیل را، نه مواجهه ی ایجابی با واقعیت، بلکه پرداختن به امر منفی، شکاف، خلا، فقدان و غیابی میدانند که گفتمان حول آن صورت بندی می شود و از این حیث 'واقعی' در نگاه آنها با 'امرواقع' لکان قرابت دارد. * برای آشنایی بیشتر با برساخت گرایی خرد و کلان میتوان به کتاب ویوین بر، که فایل آن در ادامه آمده مراجعه کرد.

فایل انگلیسی کتاب بندگان مشتاق سرمایه https://t.me/criticalmanagementstudies