بنیاد قم‌پژوهی

✓ سی‌ویک سال پیش در چنین روزی (۲۳ تیر ۱۳۷۲)  استاد نامدار و تاریخ‌پژوه برجسته دکتر عبدالهادی حائری درگذشت. چندسال پیش زندگی‌نامه‌ بسیارکوتاهی از ایشان برای چاپ در  تکمله جلد پایانی دایرة‌المعارف تشیع نوشتم که در ادامه می‌آید: ▪️حائری، عبدالهادی  (قم-حدود سال­‌های ۱۳۱۲-۱۳۱۴- مشهد ۱۳۷۲ش). تاریخ­‌پژوه و استاد تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد. در خاندان مذهبی و نامدار حائری زاده شد؛ عبدالکریم حائری یزدی مؤسس حوزه علمیه قم پدربزرگ مادری­‌اش بود. زندگی وی در کودکی و نوجوانی در تنگدستی و سختی بسیار گذشت و به­ دلیل مخالفت شدید پدر «هرگز برای آموزش و پرورش به دبستان یا دبیرستان گام نگذارد» و آموزش وی به «خواندن قرآن» در مکتب­خانه و «مقدمات عربی» نزد پدرش محدود شد. وی که به دلایلی از جمله شرایط زمانه به تحصیلات حوزوی «نادلبسته» بود، چند سالی به اجبار پدر به پیشۀ «پارچه­‌بافی» و «شَعربافی» روی آورد. از ۱۳۲۷ش و پس از آن زندگی حائری دچار دگرگونی بزرگی شد و ضمن نگارش و چاپ مقالاتی در نشریات محلی، با شرکت در امتحانات متفرقه گواهینامه ششم ابتدایی را کسب کرد (۱۳۲۹ش)؛ سپس با گذراندن سیکل اول و دوم متوسطه در ۱۳۳۴ش موفق به اخذ دیپلم ادبی شد. در این سال­‌ها وی برای گذران زندگی در ادارۀ بهداری قم به کار آبله­‌کوبی سیار در روستاها مشغول بود.  در ۱۳۳۶ش در آزمون ورودی دانشکده معقول و منقول (سپس­‌تر: الهیات و معارف اسلامی) دانشگاه تهران پذیرفته شد و سه سال بعد مدرک کارشناسی خود را اخذ کرد (۱۳۳۹ش).  در ۱۳۴۳ش پس از دریافت بورس تحصیلی در رشتۀ خاورشناسی و اسلام­‌شناسی از دانشگاه مک‌گیل کانادا راهی آنجا شد و در نه سال آینده، به­‌رغم سختی­‌ها و دشواری­‌های بسیار، موفق به اخذ مدرک کارشناسی ارشد (۱۳۴۷ش) و دکتری (۱۳۵۲ش) از آن دانشگاه شد. پس از آن چهار سال در دانشگاه برکلی کالیفرنیا تدریس کرد. در ۱۳۵۷ش چند ماهی پیش از انقلاب اسلامی به ایران بازگشت و با مرتبه دانشیاری به استخدام گروه تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد درآمد. در این دانشگاه وی با تکیه بر تخصص و پیشینه پژوهشی خود در تاریخ معاصر ایران و جهان اسلام به تدریس دروسی چون «نهضت مشروطیت»، «تاریخ خاورمیانه» و «تاریخ احزاب سیاسی ایران» پرداخت.  وی که در ۱۳۶۳ش به مرتبه استادی دست یافته بود،  در سال تحصیلی ۱۳۷۰-۱۳۷۱ش به عنوان استاد نمونه کشوری برگزیده شد. حائری در آغاز دهه هفتم زندگی خود، در اوج پختگی علمی و فعالیت­‌های پرثمر پژوهشی و دانشگاهی، دچار بیماری سرطان خون شد و به همین بیماری درگذشت. عبدالهادی حائری تاریخ­‌پژوهی روش­مند، نوگرا و نظریه­‌پرداز بود و کارنامۀ پژوهشی او شامل مطالعاتی بدیع و اصیل در تاریخ ایران به­‌ویژه تاریخ دوران معاصر است. او بسیار پرکار بود و در کمتر سه دهه فعالیت دانشگاهی و پژوهشی کتاب­‌ها و مقالات بسیاری به زبان فارسی و انگلیسی از خود برجای نهاد. وی افزون بر حضور فعال در بسیاری از کنگره­‌های اسلام­‌شناسی و ایران­‌شناسی در اروپا و آمریکا، مدخل­‌هایی برای دایرةالمعارف اسلام(ویرایش دوم) و دانشنامه ایرانیکا نگاشت. از آثار وی این کتاب­‌ها در خور ذکر است:  تشیع و مشروطیت در ایران و نقش ایرانیان مقیم عراق؛ نخستین رویاروییهای اندیشه‌گران ایران با دو رویه تمدن بورژوازی غرب (برنده جایزه کتاب سال ۱۳۶۷ش)؛ تاریخ ‌جنبش‌ها و تکاپوهای فراماسونگری در کشورهای اسلامی؛ ایران و جهان اسلام: پژوهش­‌هایی تاریخی پیرامون چهره‌ها، اندیشه‌ها و جنبش­‌ها؛ و آزادی‌های سیاسی و اجتماعی از دیدگاه اندیشه‌گران: گذری بر نوشته‌های پارسی در دو سده واپسین. حائری همچنین زندگی­نامه خودنوشتی با نام آنچه گذشت: نقشی از نیم قرن تکاپو از خود به­‌جای گذاشته است که در آن رک و بی­‌پرده زندگی شخصی و حرفه­‌ای خود را به تصویر کشیده­‌است. منابع: آنچه گذشت: نقشی از نیم قرن تکاپو، عبدالهادی حائری، انتشارات معین، تهران ۱۳۷۲ش؛ زندگی، آثار و اندیشه­‌های تاریخ­‌نگارانه دکتر عبدالهادی حائری، حجت فلاح توتکار، پژوهشکده تاریخ اسلام، ۱۳۹۴ش؛ «کتابشناسی دکتر عبدالهادی حائری»، سوسن اصیلی، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، ش۲۲(مرداد ۱۳۷۸)، ۳۰-۳۱؛ «گذری بر زندگی، پژوهش‌ها و آثار زنده‌یاد استاد دکتر عبدالهادی حائری»، شهرام یوسفی‌فر، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، ش ۳۹ (دی ۱۳۷۹)، ۳۵-۳۶.   📚معصومعلی پنجه، «حائری، عبدالهادی»،  دایرةالمعارف تشیع، تهران، حکمت، ۱۴۰۱، ج۱۶، صص ۴۲۹-۴۳۰. 🆔 t.me/HistoryandMemory

📽چهارپایه‌خوانی مرحوم #حاج_علی_خورشیدی 📍بازار قم- دهه هفتاد #حاج‌علی_خورشیدی مداح مشهور اهل قم که مردم او را با دعای توسل #جمکران می‌شناختند. وی در سال ۱۳۳۲ در قم به دنیا آمد. مادرش می‌گفت: بچه‌دار نمی‌شدیم و از خدا خواستیم فرزندی به ما عنایت کند که #نوحه‌خوان اباعبدالله الحسین (ع) باشد و خداوند علی را به ما داد. به برکت این نیت پدر و مادر خداوند به این خانواده #هفت فرزند دیگر عطا فرمود. حاج علی مداحی را از همان کودکی شروع کرد و بعدها از اساتیدی نظیر مرحوم حاج ملا حسین #مولوی و مرحوم حاج اسدالله سلیمانی(#گچکار) بهره برد. حاج علی بیش از سی سال دعای #توسل شب‌های چهارشنبه در مسجد مقدس جمکران را قرائت کرد و در ایام سال مرتبا به مجالس #عزاداری معتبری دعوت می‌شد. حاج علی خورشیدی در سال ۱۳۹۹ در قم دار فانی را وداع گفت. #عزاداری_سنتی_قم #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

💢 عزاداری سنتی قم (۲) امروزه با گسترش مجالس خصوصی ویژه که پایین شهری‌ها و سنتی‌ها از آن‌ها استقبال نمی‌کنند میانداری و آن دم‌های جانسوز جای خود را به حرکات موزون داده است. مجالس به جای سخنور محور بودن به سمت و سوی مداح‌محوری می‌رود. هر مسجد و تکیه‌ای چای‌ریز مخصوص خود را داشت. گاهی چند نسل مسول پخش چای در یک مسجد بودند و هر مسجد آشپز خود را داشت. البته آشپزها از بعد از اضافه شدن غذا به مجالس تعریف شدند و اکنون چه فرزندانی که جایگزین پدران خود در امر آشپزی شدند. پخش غذا مستقیم داخل مسجد و داغ‌داغ صورت می‌گرفت. سفره انداخته می‌شد و اساسا بوی غذا لذت و زیبایی خاصی به مجلس می‌داد لذا هنوز قدیمی‌ها می‌گویند قیمه فقط قیمه امام حسین‌ع. امروز ظروف یک‌بار مصرف این زیبایی را از بین برده است. مساجد در یکی از روزهای توسوعا عاشورا یا اربعین دسته عزاداری داشتند که مهم‌ترین نماد و جلوه آن ظهر عاشورا دسته چهل‌اختران بود؛ به نحوی اجماع هیات بود. خیلی جالب بود شب قبل دسته مسولین امر پرچم‌ها را جلوی مسجد می‌بستند؛ یعنی صبح دسته است. بعد صبح تیم طبال اول دقایقی جلوی مسجد و حوالی آن طبل می‌زدند تا مردم جمع شوند. بعد به سمت حرم مطهر حرکت می‌کردند. علم‌کشان یکی از بخش‌ها و زیبایی‌های دستجات بودند. از علم‌کشان معروف می‌شود به حسین آخوند نجف (آفرین) پسران مش عباس (شبانی‌دوست) شخصی به نام مصطفی قول برای علم مسجد عساری پشت میدان کهنه اشاره کرد. امروز متاسفانه به غیر از مساجد و تکایا سنتی کم کم سبک عزاداری تغییر کرده که خود نیاز به بحث و گفت‌وگو دارد. امروز مداحی و منبری برای خیلی‌ها به منبع درآمد تبدیل شده است و این در حالی است که هیچ گ‌گاه مداح‌های قدیمی حرفی از پول نمی زدند و هر چه بود هدیه بود. تازه مداح‌ها در محل‌های خود جزیی از هیت بودند؛ مانند نقش حاج حسین محلوجی در تکیه آلوچه. بی‌تردید هر شهری فرهنگ خود را در عزاداری برای سالار کربلا حسین بن علی دارد و قم نیز سبک و سیاق خود را دارد. حال باید با کار کارشناسی ضمن درک نیازها و نگاه‌های نسل جدید به عزاداری، تلاش کرد فرهنگ عزاداری سنتی را به عنوان بخشی از فرهنگ قم حفظ کرد. در آسیب‌شناسی سبک جدید همین بس که بین مردم برویم و صحبت‌های مردم را در مورد نوع، سبک و مسائلی به مانند مداح‌ها بشنویم. هنوز دعا برای مل‌حسین مولوی بخشی از دعاهای پایانی مجالس است. این نشان از جایگاه افراد سنتی و سبک سنتی در زندگی مردم دارد. ابوالفضل شعبانی فرد (میرزا) ۱۴۰۳/۰۴/۲۴ #عزاداری_سنتی_قم #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

💢 عزاداری سنتی قم (۱) هر که دارد هوس کرب بلا بسم الله قبل از شروع ماه محرم ملاها چاوش‌خوانی می‌کردند؛ مثلا آسیدحسین چاوش در محله چهل‌اختران قبل محرم با یک بیرق عزا تو کوچه‌های اطراف می‌گشت و اشعاری درباره محرم می‌خواند. مانند سخن آغازین که بیشتر قدیمی‌ها آن را شنیده و این صحنه چاوش‌خوانی را تجربه کرده‌اند. این چاوش‌خوانی مانند سحرخوانی به نحوی اطلاع از شروع محرم بود. فرهنگ محرم به نحوی با گوشت و پوست مردم قم درگیر است تا جایی که به جرات می‌توان گفت بدون محرم این شهر چیزی کم دارد تا جایی که مردم قم در دهه بیست خورشیدی با آن ممنوعیت عزاداری گاه در محله‌های بیرون شهر مثل امامزاده طیب و طاهر و گاه حتی آب پ‌انباره جمع می‌شدند و اقامه عزا می‌کردند و این فرهنگ را با تمام نقدها و مزایای خود نسل به نسل حفظ کردند. عشق و پایبندی به محرم در این شهر به نحوی است که دوستداران آن حاضرند از کسب و کار خود بزنند اما از مراسم‌های محرم محروم نشوند. مراسم‌های امروز با گذشته تفاوت‌های کرده است. در گذشته کمیّت اساسا جایگاهی نداشت و هر آنچه بود کیفیت بود. امروزه بیشتر تکایا و مساجد در پایان مراسم‌ها با پخش غذا و نذری از عزاداران پذیرایی می‌کنند که امری پسندیده است؛ در حالی که در گذشته صحبت از پذیرایی  اساسا در چنین سطحی اصلا نبود و بانی روضه که فقط مدیریت مراسم را به عهده داشت و فقط هزینه منبری و مداح آن هم صرف هدیه‌ای معقول پرداخت می‌کرد به قول قدیمی‌ها یک دیزه آبگوشت هم در حد چند نفر مانند چای ریز، میاندار، و چند نفر دیگر تهیه می‌کرد و در انتها وقتی عزاداران می‌رفتند دور هم می‌خوردند. اساسا عزاداری تا همین چند سال پیش به صورت کاملا سنتی برگزار می‌شد. به عبارتی ابتدا منبری مسله می‌گفت بعد منبری بعدی که معمولا با سوادتر بود مثل مرحوم برقعی تاریخ کربلا را می‌گفت و در پایان منبر ذکر مصیبتی خوانده می‌شد که تمام اشعار دقیق و درست بود. معمولا منبری‌های دوم غیر از اینکه باسوادتر بودند صدای خوش‌تر هم داشتند. بعد منبری چند دعا می‌کرد و مجلس را تحویل مداح می‌داد. مداح‌ها چون مل‌حسین مولوی ابتدا ذکر مصیبت کامل‌تری از منبری داشتند بعد دَم می‌داد. دَم‌ها اشعاری بودند که سینه‌زن آرام‌تر از بخش پایانی سینه‌زنی سینه می‌زد. گاه قبل از اینکه مداح زمینه یا همان سینه سنگین را بخواند چند دقیقه‌ای هم سه ضرب می‌خواند که سینه‌زن سه سینه پشت سر هم می‌زد. استاد مداح‌ها در خواندن سینه سه، پنج، هفت ضرب حاج حسین محلوجی بود. بعد از اینکه سینه سبُک تمام می‌شد آرام مداح سینه را به سنگین تبدیل می‌کرد. اشعار هر نوع سینه‌زنی فرق داشت. سینه‌زن در این نوع سینه معمولا کاملا خم و راست می‌شد و صدای سینه آنقدر شدید بود که گویا مسجد یا تکیه می‌لرزید بعد که مداح خسته می‌شد کمی آرام‌تر می‌خواند. بلافاصله میاندارها با دَم‌های کوتاه و پاسخ سینه‌زن‌ها فرصت استراحت و گلو تازه کردن را به مداح می‌دادند. نامی‌ترین میاندار قم آسیداحمد چهل‌اخترانی بود. بیشتر اشعار امروز میانداران الگو از ایشان است. بعد با دَم آخر یابن الزهرا و سینه‌زن می‌گفت یا ابی عبدالله یا مداح ادامه می‌داد یا مجلس را تحویل مداح بعدی می‌داد در پایان سینه‌زنی مردم رو به قبله می‌شدند و با اشعاری در مدح ابوالفضل العباس و اجابت دعا از ایشان مجلس پایان می‌یافت. در شب تاسوعا و عاشورا میانداران دو دَمه می‌کردند؛ یعنی قبل از اینکه مردم رو به قبله شوند سینه‌زن‌ها دو گروه می‌شدند و با اشعاری جفت شور می‌دادند. شورها یک نوع گفت‌وگو بود. از مهم‌ترین شورها می‌توان به اصغرا گر ز عطش تشنه و بی تاب شدی به روی دست پدر خوب چو سیراب شدی حسین حسین یا در کربلا چه محشر است زینب بی‌برادر است. یا سر حسین به نیزه هاست، آتش زدن به خیمه‌ها. افتاده از زین بر زمین، نور دل ام البنین اشاره کرد. لذا شروع سینه‌زنی با زدن به سر آن هم آرام شروع و با ذکر ابوالفضل تمام می‌شد. ابوالفضل شعبانی فرد (میرزا) ۱۴۰۳/۰۴/۲۴ #عزاداری_سنتی_قم #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

💢 شناختنامه ریزگرد قم با التفات به بررسی‌های انجام شده و مشاهدات عینی و اطلاعات به دست آمده و گفت‌وگو با برخی از کارشناسان مربوط تعدادی گزاره از موضوع ریزگرد تهیه کرده‌ام که افراد را از عام تا خاص به کار آید؛ به گونه‌ای که با یک نگاه تقریبا بر همه زوایا و هندسه موضوع آگاهی اجمالی پیدا کنند. گزاره خبری است که احتمال صدق یا کذب آن می‌رود. اعتبار گزاره‌های زیر حداقل در نزد نگارنده مرتبت درستی دارد‌. در اینجا گزاره با همه معانی خود محلِ نظر است. اینک گزاره‌ها: ۱. ریزگرد قم سابقه‌ای در قبل از انقلاب ندارد. ۲. منشاء ریزگرد قم تماما (صد درصد) داخلی شناخته می‌شود. البته تا زمانی که دلیلی بر خارجی بودن با هر درصدی ارائه شود. ۳. کانون‌های ریزگرد قم  و استان گ‌های اطراف تماما به هم نپیوسته‌اند. ۴. ریزگرد قم از اوایل دهه هشتاد روند افزایشی داشته است و دارد. ۵. تا کنون موفق به تثبیت کانون‌های ریزگرد نشده‌ایم. ۶. با روند فعلی به هم پیوستن کانون‌های مولد در آینده حتمی است . ۷. ریزگرد بیشترِ مناطق مرکزی کشور، از جمله قم را به صورت  "درکنون" / بالفعل با خطر مواجه کرده است و به صورت "درپی"/ بالقوه تهران و چند شهر بزرگ دیگر را تهدید می‌کند. ۸. دفع ریزگرد ممکن است. (گزاره مهم) ۹. امکان استفاده از حقابه محیط‌زیستی برای دفع ریزگرد وجود ندارد. بارش‌های فراگیر و سیلاب‌های سنگین که خارج از اداره و اراده  انسانی به منطقه بحران می‌رسند از موضوعِ حقابه خارج‌اند. ۱۰. ریزگرد قم معضلی ملی و در طول زمان امنیتی است. ۱۱. دفع ریزگرد نیاز به عزم ملی دارد. ۱۲. دفع ریزگرد به برنامه‌ای جامع و مُدوَّن و زمان‌بندی شده نیاز دارد. ۱۳. دفع ریزگرد نیاز به اعتبارات ملی دارد. ۱۴. در شرایط فعلی دفع ریزگرد به حدود ۱۵۰۰ میلیارد تومان برابر با حدود ۲۵ میلیون دلار اعتبار نیاز دارد. یک سال و اندی پیش  به حدود هزار میلیارد تومان نیاز بود. ۱۵. اعتبار مورد نیاز برای دفع در برابرِ از دست‌رَوی منافع و اتلاف منابع در بسیاری جاها و با التفات به سودمندی بسیارِ آن و جلوگیری از زیان‌های مالی و جانی ناچیز است. ۱۶. افزایش ریزگرد با نحوه غلط بهره برداری از معادن و نحوه نادرست کارهای ساختمانی  در داخل شهر و استان رابطه مستقیم دارد. ۱۷. در کانون‌های ریزگرد و اطراف مدیریت چرا باید اجرا شود. ۱۸. استان‌های مرکزی و همجوار در مبارزه با ریزگرد باید همیار شوند. ۱۹. در فصول و روزهای بدون بحران پیگیری و درخواست برای رفع آن باید بدون وقفه ادامه یابد. ۲۰. رسانه ها و مطبوعات و کانال‌ها (فضای مجازی) و افراد شاخص و عموم مردم باید دفع و رفع بحران را به صورت مستمر - برای مثال از طریق کارزار - مطالبه کنند. در آینده به این گزاره‌ها افزوده و خود یا ترتیب برخی اصلاح خواهد شد. البته تمام این گزاره‌ها باید مستندسازی شود. دانشجویان خاصه از رشته محیط زیست باید وارد عمل شوند و از راهنمایی و اطلاعات دیگران بهره برند. استدعا آن که کارشناسان از بیان اضافه و نقیضه دریغ نورزند. سیدمحسن محسنی ۱۴۰۳/۰۴/۲۳ #ریزگرد_قم #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

شناختنامه ریزگرد قم با التفات به بررسی های انجام شده و مشاهدات عینی و اطلاعات به دست آمده و گفتگو با برخی از کارشناسان مربوط تعدادی گزاره از موضوع ریزگرد تهیه کرده ام که افراد را  از عام تا خاص  به کار آید به گونه ای که با یک نگاه تقریبا  بر همه زوایا و هندسه  موضوع آگاهی اجمالی  پیدا کنند. گزاره خبری است که احتمال صدق یا کذب آن می رود. اعتبار گزاره های زیر حداقل در نزد نگارنده مرتبت درستی دارد‌. در اینجا گزاره با همه معانی خود محلِ نظر است. اینک گزاره ها: ۱. ریزگرد قم سابقه ای در قبل از انقلاب ندارد. ۲. منشاء ریزگرد قم تماما( صد درصد) داخلی شناخته می شود.البته  تا زمانی که دلیلی بر خارجی بودن با هر درصدی ارائه شود. ۳. کانون های ریزگرد قم  و استان های اطراف تماما به هم نپیوسته اند. ۴. ریزگرد قم از اوایل دهه هشتاد روند افزایشی داشته است و دارد. ۵. تا کنون موفق به تثبیت کانون های ریزگرد نشده ایم. ۶. با روند فعلی به هم پیوستن کانون های مولد در آینده حتمی است. ۷. ریزگرد بیشترِ مناطق مرکزی کشور ، از جمله قم را به صورت  "درکنون" / بالفعل با خطر مواجه کرده است  و به صورت  "درپی"/ بالقوه تهران و چند شهر بزرگ دیگر  را تهدید می کند. ۸. دفع ریزگرد ممکن است.( گزاره مهم) ۹. امکان استفاده از حقابه محیط زیستی برای دفع ریزگرد وجود ندارد. بارش های فراگیر و سیلاب های سنگین که خارج از اداره و اراده  انسانی به منطقه بحران می رسند از موضوعِ حقابه خارج اند. ۱۰.   ریزگرد قم معضلی ملی و در طول زمان امنیتی است. ۱۱.   دفع ریزگرد نیاز به عزم ملی دارد. ۱۲. دفع ریزگرد به برنامه ای جامع و مُدوَّن و زمان بندی شده نیاز دارد. ۱۳. دفع ریزگرد نیاز به اعتبارات ملی دارد. ۱۴. در شرایط فعلی  دفع ریزگرد  به حدود ۱۵۰۰ میلیارد تومان برابر با حدود ۲۵ میلیون دلار اعتبار نیاز  دارد. یک سال و اندی پیش  به حدود ۱۰۰۰ میلیارد تومان نیاز بود. ۱۵. اعتبار مورد نیاز برای دفع در برابرِ از دست رَوی منافع و اتلاف منابع در بسیاری جاها  و با التفات به سودمندی بسیارِ آن  و جلوگیری از زیان های مالی و جانی ناچیز است. ۱۶. افزایش ریزگرد با نحوه غلط بهره برداری از معادن و نحوه نادرست  کارهای ساختمانی  در داخل شهر و استان رابطه مستقیم دارد. ۱۷. در کانون های ریزگرد و اطراف مدیریت چرا باید اجرا شود. ۱۸. استان های مرکزی و همجوار در مبارزه با ریزگرد باید همیار شوند. ۱۹. در فصول و روزهای بدون بحران پیگیری و درخواست برای رفع آن باید بدون وقفه ادامه یابد. ۲۰. رسانه ها و مطبوعات و کانال ها( فضای مجازی) و افراد شاخص و عموم مردم باید دفع و  رفع  بحران را به صورت مستمر_ برای مثال از طریق کارزار_  مطالبه کنند. در آینده به این گزاره ها افزوده و خود یا ترتیب  برخی اصلاح  خواهد شد. البته تمام این گزاره ها باید مستندسازی شود. دانشجویان خاصه از رشته محیط زیست باید وارد عمل شوند و از راهنمایی  و اطلاعات دیگران بهره برند. استدعا آن که کارشناسان  از بیان  اضافه و نقیضه دریغ نورزند.

💢 اِتباع در آوایش قمی بخش ۴: انواع دیگر اِتباع‌ در آوایش قمی سه گونه اِتباع دیگر وجود دارد: الف) اِتباع آوایی_صوتی متکرر: در این مورد، اصل واژه، ساخت اِتباع ندارد، بلکه مانند "جیک جیک، از نوع دوگان‌سازی نام‌آواهاست، اما در آوایش قمی به صورت اِتباع درمی‌آید: زِلّ و زِل: آوای بارش شدید باران. شُرّ و شُر: آوای چکیدن پیاپی مایعات: شُرّ و شُر عرق می‌ریزم. فِرت و فِرت: آوای سیگار کشیدن پیاپی. فَسّ و فَس: آوای غذا خوردن پیاپی. قُرت و قُرت: هُرت هُرت؛ آوای آب خوردن. هافّ و هاف: آوای غذا خوردن حریصانه. هُقُّ و هُق: هِق هِق؛ آوای گریه و زاری. ناگفته نماند در این نوع اِتباع، دو دگردیسی اضافه، یعنی تشدید مخفّف و افزایش واو عطف کاربرد یافته‌اند. ب) اِتباع آوایی_صوتی متفاوت: در این مورد، همچنان با نام‌آواها مواجهیم، اما به دلیل وجود جناس میان دو واژه، وجود واو عطف لازم است و نبود آن، دگردیسی حذف به حساب می‌آید: جیلیغ (و) ویلیغ: آوای جیغ و داد. زِغّ و زوغ: زاغ و زیغ؛ آوای بچه؛ مجازا بچه‌ها. قِرِچّ و وِِرِچ: قِرِچ قِرِچ؛ آوای ساییدن دندان‌ها به هم. گفتنی است در این مورد، گاه همچنان دگردیسی تشدید مخفُف کاربرد می‌پذیرد. ج) اِتباع معنایی متضاد در این نوع اِتباع، واژه تابع پسین با قرار دادن پیشوند نفی بر سر واژه اصلی پدید می‌آید: خال‌ (و) ماخالی: خال‌ مَخالی؛ خال‌‌دار و بی‌خال. خَط‌ (و) ماخَطی: خط‌ مَخطی؛ خط‌‌دار و بی‌خط‌. غُر (و) مَغُر: کج و ناکج؛ کج و معوج. هَشته (و) مَشته: هِشته و مَهِشته؛ هِشته و نَهِشته؛ رهاشده و رهانشده؛ کنایه از اسباب و اثاثیه منزل. در این مورد، دو نکته وجود دارد: یکی این که "م" نفی، در نمونه‌های این نوع اِتباع، کهن‌واژه است و دیگر این که ضمن آن، معمولا با دگردیسی حذف واو عطف مواجهیم. با درخواست اصلاح و تکمیل. دکتر علیرضا فولادی ۱۴۰۳/۰۴/۲۳ #اصطلاحات_قمی #بنیاد_قم_پژوهی تلگرام | ایتا | سایت

فرج یافتگان خاک فرج: آرامستان وادی السلام قم، میرزا علی سلیمانی بروجردی، چاپ اول، ۱۴۰۳، ج۱، ۵۰۰ ص، وزیری،۵۰۰ هزار تومان. مرکز بخش: قم: خیابان معلم، مجتمع ناشران، طبقه زیرزمین، انتشارات اطلاعات. ۰۹۳۰۸۶۸۰۲۴۴ https://t.me/AliBrojerdi1359 @mirzaAlisolimani1359