ADABIYOTSHUNOS GULQAYCHISI

Salom hammaga, shu kanalni ruxsatlaringiz bilan öchirsam maylimi?

​​#taqriz Uilyam Saroyan hikoyalari Dunyo adabiyotida mohir yozuvchilar son-sanoqsiz. Ularning uslublari gohida o‘xshab ketsa, baribir har birining o‘ziga xos yozish uslublari bor. Har yili ularni kashf etib boraveramiz. Asl millati arman bo‘lgan amerikalik Uillyam Saroyan (1908-1981) ham men uchun bu yilgi kashfiyotlardan biri bo‘ldi. Adibning yaqindagina 15 ga yaqin hikoyasi o‘zbek tilida nashrdan chiqqanidan xabaringiz bor. Bugun ushbu hikoyalar orqali yozuvchi ijodiga ham murojaat qilishga harakat qilaman. Yozuvchi Kaliforniyadagi Fresno shahrida tug‘ilib, shu yerda vafot etgan. Ota-onasi vino sotuvchi Armanistonlik muhojirlar bo‘lishgan. 1911-yilda otasi vafot etgach biroz vaqt yetimxonada yashagan. 1921-yildan mashinada harf teruvchi bo‘lib ish boshlagach, yozuvchilikni ham mashq qila boshlagan. Pochtachilik bilan ham shug‘ullangan. “Insoniy komediya”, “Sizni yaxshi ko‘raman, oyi”, “Vesli Jeksonning sarguzashtlari”, “Yigitlar va qizlar”, “Dada, esingiz joyidami” kabi romanlar bilan birga, besh yuzga yaqin hikoyalar, 12 ta pyesa va 3 ta memuar yozib, nashr qildirgan. Bir paytlar asarlari nashriyotlar tomonidan rad etilgan yozuvchi birdaniga mashhurlikka erishib, keyinchalik ko‘plab adiblar va Gollivud aktyorlarining kumiriga aylangan. Dastin Xoffman, Jonni Depp singari aktyorlar Saroyan asarlarini sevib o‘qishgan, R.Bredberi, S.Dovlatov, J.Xeller kabi yozuvchilar undan ilhom olishgan. Eng qizig‘i, 1940-yilda mashhur Puliser mukofotini rad etgan. Biroq 1944-yilda eng yaxshi adabiy asar uchun “Oskar” mukofotiga loyiq ko‘riladi. Xullas, Saroyanning hayoti haqida gapirsak gap ko‘p. Uning ijodi haqida qanday fikrlar bildirish mumkin? O‘zbekcha to‘plamida biz “Daho”, “Pianino”, “Piyonista va filippinlik”, “Po‘rtaxol”, “Qishki uzumzor gurunglari”, “Urush” singari hikoyalarini o‘qishimiz mumkin. Saroyan o‘z asarlarida doimo oddiy va baxtsiz kishilar hayoti haqida hikoya qiladi. Uning qahramonlarida ba’zida muhojirlar bo‘lsa, ba’zida mahalliy amerikaliklar ham bo‘ladi. U oddiy bir kunda sodir bo‘lgan voqeadan ham nimadir topadi. Saroyan ijodida Anton Chexov va Shervud Andersonlarning uslublarini birlashtirishga erishgan. Shu boisdan yozuvchining hikoyalarini o‘qib, beixtiyor Chexovni eslaysiz. @timur_books

😢😢😢😢

ҚЎРБОШИЛАР ҚЎШИҒИ Шимолдан ёғий келар Талаб қилиб Туронни, Минг аср эш бўлсак ҳам Бизга қўшилмас қони, Ўрнингдан қўзғал энди, Туркий элнинг ўғлони, Тулпорингга қамчи ур Селдай қалқи, бовурим, Бизлардан шон сўрмоққа Ватан ҳақли, бовурим. Туроннинг эр-у қизи То азалдан мард келар, Турклар дунё сўрар деб Қадимдан бир шарт келар, Душманга қул бўлганнинг Авлоди номард келар, То абад тинмасин-а Мерос чархи, бовурим, Бизлардан ор сўрмоққа Ватан ҳақли, бовурим. Тўтига ошно булбул Чаманга арзимайди, Душмандан қочиб ўлган Кафанга арзимайди, Мустабидга қул элат Ватанга арзимайди, Балки кўрар умрнинг Келди гашти, бовурим, Бизлардан ҳол сўрмоққа Ватан ҳақли, бовурим. Туркий элат бошида Бегона тахт кўрмасин, Бош эгар омонликни Ўзига бахт кўрмасин, Кун келиб фарзандини Ёвга улфат кўрмасин, Ўзлигинг кўрсатмоқнинг Келди вақти, бовурим, Бизлардан кор сўрмоққа Ватан ҳақли, бовурим. Бобомдан мерос ватан Боламга мерос ўтсин, Шуурига мангулик Уйғотар овоз ўтсин, Ёвга қаҳри қаттиқлик Туркийларга хос ўтсин, Кўзлардан олов ўтсин, Ўтсин шахти, бовурим, Бизлардан юрт сўрмоққа, Авлод ҳақли, бовурим. Юрт деб йўлга отладик Буюкроқ сафар қайда, Шу йўлда шаҳид кетсак Бошқа бир зафар қайда, Қул бўлган тирикликдан Ортиқроқ хатар қайда, Отланган ҳар йигитнинг Шудир ахди, бовурим, Бизлардан қон сўрмоққа Ватан ҳақли, бовурим. Агар ётга қўшилиб Қондошлар сотса бизни, Номимизга тупуриб Хоиндек отса бизни, Ўтмишидан юз буриб Бир кун унутса бизни, Яшамоқдан мани не, Бу жон надир, бовурим?.. Бизлардан жон сўрмоққа Ватан ҳақли, бовурим. https://t.me/Najmiddin_Ermatov

Тушларда қушларга қўшилиб учдим, Гоҳо булутларга тўш уриб учдим, Ўнггим оғир келди, пойингга тушдим, Тийрамоҳ, титраб оҳ чеккани келдим. Сарбон йўл кўрсатди, ўзи кўр эди, Гўрўғли чиқмади , оғзим гўр эди, Жасорат унмади, манглай шўр эди, Бағрингга бир гиёҳ эккани келдим. Тақвим қашқирдайин умримга ўчми? Яширин бир титроқ бўғзимга кўчди, Кўзимда бир чироқ бор эди ўчди, Ўзимни мен сўроқ этгани келдим. Бир сулув қалбимга ўт қалаб ўтди, Ҳижронга кўнувчан жон тилаб ўтди, Лек руҳим ўтгунча ишқталаб ўтди, Ёшимни мен гувоҳ этгани келдим. Қабрлар қирларга туташиб борар, Йиллар бирин-кетин қир ошиб борар, Руҳим само сари тирмашиб борар, Қисматдан мен йироқ кетгани келдим. Ул туғмас қабрда сўзлар сурунгай, Қашқирдан қочиб тан бекор урунгай, Асли тириклигим ёлғон кўрингай, Дор келтир, мен гуноҳ этгани келдим. Najmiddin Ermatov

Келаверасизлар... https://t.me/azob4

Ҳай, ёр-а! Куюк кўнгил оҳидан Буғланган Орол қайда, Тунлар зулматни ўрган Ул ҳамроҳ ҳилол қайда, Айғирнинг бўйни мисол Бўронни кесар десанг, Қаддингга ўхшаб турса Айтмоққа савол қайда? Ҳай, ёр-а! Қора тортсанг ёруғлик Кўздан йироқ борадир, Ҳаётидан норизо Эл бесўроқ борадир, Дарди қават-қавату Қўл юпқароқ борадир, Жасорат сўниб борган Умрда малол қайда? Ҳай, ёр-а! Эл алқаб юрган беклар Элнинг қасдига тушса, Оқ қайиндай ой қизлар Ҳижрон рақсига тушса, Отамерос йўқсиллик Тағин наслига тушса, Жортибойи кўп юртда Бут қайда, камол қайда? Ҳай, ёр-а! Қавмим дебон қароғинг Ёшлиғ бўлса, кулсалар, Йўлдошим деб юрганинг Йўлин калта бурсалар, Ҳақ номидан сўз очиб, Халқ нонидан урсалар, Шиори зеб замонда Яшарга мажол қайда? Ҳай, ёр-а! Юз йилларки қийпиниб Эгилган бош биздадир, Суягини унутиб Тентиган лош биздадир, Битмас сабр ҳам бизда Тағин кўзёш биздадир, Зарур вақти мушт бўлар Қўл қайда, қурол қайда? Ҳай, ёр-а! Сўзлай десанг сўзингни Қафас қўрқитиб турса, Ўлай десанг ютилган Нафас қўрқитиб турса, Яра дилни яратган Бесас қўрқитиб турса, Самода борми, билмам, Ерда истиқлол қайда?.. Ҳай, ёр-а! май, 2024 https://t.me/Najmiddin_Ermatov

Uslubni qara, axir, bolam, qanday chidab böladi bunga? Nasrdagi rujuni ko'rganmisiz? Ana ko'ring, bor ekan shunday iste'dodimiz. Shundoq yozuvchimiz bor ekan bilmay yurgan ekanmiz😉 "...қошлари пай- васта дилбар жувондан уфурганга ўхшаш хушбўй атрни туй- ди, аммо, кўзлари чарос, қошлари пайваста дилбар жувонни- кидан фарқли ўлароқ, туйқус қутқу солган қўрқувга омихта эмас эди у, аччиқ алам билан тўкилган росмана кўзёшининг хиёл шўр, ачимсиқ таъми келарди ундан, буни сен ўз димоғингда туйдинг, чунки қизнинг юпанч илинжида елканг- га қўйилган бошига беихтиёр юз босган чоғинг унинг кўзёши нам қилган соч толаларини лабларинг бир лаҳза оҳиста ўз оғушига олган эди, аччиқ алам билан тўкилган росмана кўзё- шининг хиёл шўр, ачимсиқ таъми келса-да, бу атр яхшигина элитди сени, бир он, бир лаҳзага эмас, хийла ошиқроқ муд- датга, аччиқ алам-ла тўкилган росмана кўзёшининг хиёл шўр, ачимсиқ таъми билан эмас, уни димоғинг туйгач, шуурни чулғамиш тотли таассуротлар гирдоби билан, гирдобнинг ти- нимсиз гир айланган ҳалқалари баайни нурга йўғрилган, бири биридан заррин, бири биридан сержило, айниқса, шуур- га дангалроқ нyр таратаётган бириси, заррин, сержило зарра- лари забтлироқ ёғилаётгани, шунчаки, ўткинчи эҳтирос на- шъаси-ла хаёлда туғилган, хаёлнинг зўри билан заррин жило таратаётган гирдобнинг ҳалқаси эмас, бамисли Ҳулкар... йўқ, Ноиба... йўқ, йўқ, Ҳулкар... йўғ-эй, Ноиба, ҳа, Ноибанинг... ё Ҳулкарнингми? Ҳулкар... Ноиба... Ноиба... Ҳулкар... э-эй-й, ишқилиб, икковидан бирининг-да, униси бўлмаса буниси... Töxtamurod Rustam.