سیرت پیامبر
خلفای راشدین از خلافت تا شهادت سیرت النبی رحمته للعالمین
Більше618
Підписники
-124 години
+117 днів
+7530 днів
- Підписники
- Перегляди допису
- ER - коефіцієнт залучення
Триває завантаження даних...
Приріст підписників
Триває завантаження даних...
Repost from N/a
❀═★☜╣【🤍ﷺ ﷺ🤍】╠☞★═❀
🌸لیستی از بهترین کانال های اهل سنت
تبادلات لیستی روزانه ایمان
@islamicaddlist💐
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐سرود های دلنشین
@url_is_not_val
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐ندای توحید
@towhid_1
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐صدای کل قر آن
@tfsir61
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐آرامش با قر آن
@Qoran61
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
🌷فقه اهل سنت
@FAQ6133
─═━━∞●•✺•●∞━━═─
پناهگاه مسلمانان 💐
@PanA313361
─═━━∞●•✺•●∞━━═─
💐قر آن و اسلام
@QranasLam
─═━━∞●•✺•●∞━━═─
احادیث صحیح مسلم💐
@moslm6133
─═━━∞●•✺•●∞━━═─
💐اسلام طریقه الحیات
@Islam_TheWayOfLife
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐عبدالله عرفانی
@ErfaniHervey1450
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐استاد شاهین
@herawi1444
─═━━∞●•✺•●∞━━═─
💐قر آن و ایمان
@QRanaiman
─═━━∞●•✺•●∞━━═─
💐مطالب طبی
@Medical1445
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐تفسیر
@klamalah33
─═━━∞●•✺•●∞━━═─
💐مطالب اسلامی
@metaleb_islami
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐حدیث و شرح حدیث اربعین نووی
@AlloloMRJAN61
─═━━∞●•✺•●∞━━═─
💐راهیان راه سعادت
@a_1weg
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐حدیث و شرح حدیث ریا ض الصالحین
@RWAZalsalhEn61
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐زندگی با اسلام
@PureIslam1445
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐یکتا پرستان
@Monotheists1445
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐سنت رسول الله
@Hdis1402
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐انالله یغفر الذنوب
@Inallaha_Yaghforo_Zonoba_Jameha
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐قر آن کلام الله
@Kalam_U_Allah_Qurhan
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐احادیث نبی
@Prophetic1448
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
احادیث قدسی 💐
@QDSihaDis
─═━━∞●•✺•●∞━━═─
💐قر آن درمانی
@rghiabiqorin
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
سیرت النبی 💐
@NABE61122
─═━━∞●•✺•●∞━━═─
💐صحیح مسلم
@sure1445
─═━━∞●•✺•●∞━━═─
💐صحیح بخاری
@prophetic1445
─═━━∞●•✺•●∞━━═─
💐کلیپ های اسلامی
@Ramezan144
─═━━∞●•✺•●∞━━═─
💐قرآن تحت لفظی
@QRAN61
─═━━∞●•✺•●∞━━═─
💐کتابخانه اخلاق
@Libraryethics
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐 اناشید اسلامی
@Anashid144
─═━━∞●•✺•●∞━━═─
💐پاسخ ب سوالات شرعی
@asdryc
─═━━∞●•✺•●∞━━═─
💐کتابخانه عرفانی
@Library144
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐انجمن اخلاق
@anjmn09
─═━━∞●•✺•●∞━━═─
💐تلاوت های تصویری
@tlaut61
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐احکامشرعی
@faQa61122
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄
💐صحیح بخاری
@shih61
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐حسبی الله
@Nashratislami9
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐ایمان و اسلام
@Nashratislami9
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
https://t.me/+HXFmAJX5SqY2Yzll
♡◇♡◇♡◇♡◇♡◇♡◇♡◇
Repost from N/a
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ
ليستى از بهترين و پرطرفدار ترین ڪانال هاى تلگرام خدمت شما عزیزان❗
#گروهانس
𖠇𖠇♥️࿐ྀུ༅࿇༅═┅─
@tab_ahlesunnat
@Motakhallefin_channel
𖠇𖠇♥️࿐ྀུ༅࿇༅═┅─
برای عضویت در هر ڪدام از ڪانال ها لطفا روی اسم شان ڪلیڪ نمائید....
انگلیسی بیاموزیم🆎
📕بزرگترین کتابخانه📚اسلامی اهل سنت📕
♥️قشنگ ترین دلنوشتہ ها و زیباتــرین متـن ها♥️
خستــــه ام از گنــــاه🥺
🍅🥒آشـــپز خـــونه خوشـــمزه مـــن😋🥰
نشید های اسلامی
🌿⃟❤️شـرح احـادیث و سخنان ارزشمند و صحیح نبـوی ﷺ🌿⃟❤️
😍جدیدترین سرودهای اسلامی😍
📘تفسیر قرآن ◎🅰◎نُورٌ عَلیٰ نُورٌ 📘
🍃♥️کــــانـــال گلچیـن کلیپهــای اســلامــی♥️🍃
🌸زندگینامه پیامبرﷺ از تولد تا وفات و مطالب زیبای دیگر🌴
👌🩺پـــ℘ـــزشـکی و ســ℘ــلامت🍎👇
🔥🔥🦋کـــانــال اهلسنــت وجــمــاعــت🦋🔥🔥
♥️⃟ صفر تا صد دروس تجویدتخصصی قرآن کریم ♥️⃟
👩🍳بــــانــــویــ🍝 ســـرآشـــپــــز🍜
♥️⃟🕊 کـــانـــال تــجــویـــد قـــرآن کــریــم ♥️⃟🕊
♥️🍃اَصـــــــحَابُّ الــــجـــنَّــــــة🍃♥️
لَا تَقْنَطُوا مِـنْ رَحْـمَةِ اللَّـهِ
🖤تفسیر جامع مولانا بدری🖤
📚خانه کتاب 📘هررکتابی بخوای داریم 📚
👈🏻 عــــــبــــارات آرام🕊♥️
💡 به سوی نور و آرامش 💡
👈🏻 ئــــــیـــــســـــلــــــامــــــهکــــهم♥️
لؤلؤ والمرجان❤️
باخدا باشیم😍
داستان های🅳A🆂🆃A🅽واقعی وعبرت آموز
ام الکتاب
💡نور آسمان و زمین 💡
صحیحین
کعبه ای دل❤️
حسبی الله
تـلاوت قـرآن با ترجمـه فارسی
سخنان ماندگار
مختصر فقه اهل سنت
قر آن و اسلام
خیاطی حجاب تقوا 🌺
احکام شرعی اهل سنت
💖🥰سخنان ناااااب قرآنی و اسلامی🥰💖
کتاب حدیث ریاض الصالحین
خلفای راشدین از خلافت تا شهادت
قران و ايمان
کتاب حدیث قدسی
۴۲حدیث اربعین نووی
تلاوت های ناب
🌺قاری عبیدالله عادل 🌺
گروه پرسش،و پاسخ سوالات دینی 💞
آموزه های دینی دار القرآن کریم
راه جنت😊
♥️🍃صــــــراط الــــجــــنــــة🌹♥️
تفسیر تحت لفظی قرآن
اذکار پناهگاه مومن
🖤روزی یک صفحه قـــــــرآن🖤
احادیث صحیحین مسلم
آیات الله
🖤لــــیـنکدونی اهل سنت و جماعت🖤
کتاب فرقان
همسفرم تا بهشت❤️
🖤آموزش تجويد و لحن قرآن کریم🖤
📊💡معـــ℘ـــلومات عمـــ℘ـــومی و چـالش ذهــ℘ـن💡📊
اصلاح قلبها
قاری عبدالرحمن مسعد
🖤کانال زیبای توشه آخرت🖤
اخلاص و تقوا
🖍 نَاصِحٌ أَمِين = نصیحت و آموژگاری 🖍
فرازهـــــای زیبای قرآن
❤️کانال علمای افغانستان و.خارج از کشور ❤️
♥️✿دانستنیها و معلومات اسلامی✿♥️
📖 قرآن کریم 🎤 صوت زیبای قاریان جوان📖
♥️⃟ تصاویر وکلیپهاے کمحجم قرآنی♥️⃟
💍بنیان خانواده 🧕🏼و فرزند پروری 💍
📕 تفسیر آسان 📖 آیه به آیه قرآن 📕
🌼🎞کــــانـال رسـمی سـنت دانـلـود🎞🌼
يك دقيقه مطالعه ☘️📚
♥️♥️👩🏻 آنچـــــــه یـــــک زن بایـــــد بدانــــــد👩🏻♥️♥️
😎بزرگترین کانال آمـوزش تجوید قرآن ڪریم 😍
🌿⃟♥️بزرگــترین کــانال تــلاوت قــرآن کــریم🌿⃟♥️
❤️با خـــــدا غصـــه ها قصــــه میشود...❤️
آداب صحیح همبستری👩❤️👨 طبق قرآن و سنت پیامبر
عوارض خود ارضایی👹
Repost from N/a
Фото недоступнеДивитись в Telegram
کدام یک از موارد زیر برای دستگاه گوارش مفید است؟
🔘 چری سبز
🔘 زنجبیل
🔘 دارچین
🔘 نمیدانم
🤔🤔🤔🤔🤔
دیدن جواب 👇👇👇👇👇
بزن روی لینک 👆👆👆
https://t.me/addlist/eraYtNNaY9I1MGFk
https://t.me/addlist/eraYtNNaY9I1MGFk
https://t.me/addlist/eraYtNNaY9I1MGFk
Repost from N/a
✰﷽✰ليستى از بهترين و پرطرفدار ترین ڪانال هاى تلگرام خدمت شما عزیزان❗
#گروه_ناب
𖠇𖠇♥️࿐ྀུ༅࿇༅═┅─
@Motakhallefin_channel
@shabane_nab
𖠇𖠇♥️࿐ྀུ༅࿇༅═┅─
برای عضویت در هر ڪدام از ڪانال ها لطفا روی اسم شان ڪلیڪ نمائید...
🦋🔵کلیپ🅚🅛🅘🅟های جدید🔵🦋
♥️⃟ تصاویر وکلیپهاے کمحجم قرآنی♥️⃟
اجتماع دختران باایمان
دختـــر مسلــمــان
⭕️🌏خدایا امیدم تویی🌏⭕️
ڪانــال بــه یاد اللّھﷻ
❤️ثَقَّـل مَوازینڪ|ڪفهحسناتتراسنگینڪن❤️
🖤🧡حرف های منوخدایم🧡🖤
♥️🍃اَصـــــــحَابُّ الــــجـــنَّــــــة🍃♥️
🔰🫀تسکین دل🔰🫀
🌿🌱آرامش باالله🌿🌱
🔲⭕️جـمــاعـت تــبـلـیـغ⭕️
✅💞ســــــیره و سنــت نبـــــــــوی ﷺ💞✅
👈🏻 عــــــبــــارات آرام🕊♥️
قاری عبدالرحمن مسعد
🍃🌺استوری و سخنرانی 💐🍁
همسفرم تا بهشت❤️
👈🏻 ئــــــیـــــســـــلــــــامــــــهکــــهم♥️
داستان های🅳A🆂🆃A🅽واقعی وعبرت آموز
🦋🌺🫶اللهم لقائک🫶🌺🦋
🌺🦋🩵دعاوتسبیح گویان🌺🩵🦋
ام الکتاب
صحیحین
🕌آموزش صحیح تجوید قرآن کریم📖
حسبی الله
التَّــائِـبُـون🍒🍒
🖤روزی یک صفحه قـــــــرآن🖤
احادیث صحیحین مسلم
تـلاوت قـرآن با ترجمـه فارسی
سخنان ماندگار
حجاب سرای طوبی 🥰
آموزه های دینی دار القرآن کریم
راه جنت😊
گروه پرسش،و پاسخ سوالات دینی 💞
🌺کانال قاری عبیدالله عادل 🌺
جهان اسلام
خلفای راشدین از خلافت تا شهادت
🌸📿✨️سخنان ناااااب قرآنی و اسلامی✨️📿🌸
🏷 گروه : رَهــرَواטּِ راه اللّٰھﷻ☝️🏻♥️
📔گروه نرم افزار و کتاب های اسلامی📔
♥️🍃صــــــراط الــــجــــنــــة🌹♥️
❤️گروه گفتگوی شهید مولانا انصاری رحمه الله ❤️
ولی الله رفیعی✅
کعبه ای دل❤️
😱دنیای سوال و جواب😱
آیات الله
باخدا باشیم😍
💡نور آسمان و زمین 💡
عمر فاروق
⁉️ سوالات آزمون مخزن و الاسرار ⁉️
لؤلؤ والمرجان❤️
کتاب فرقان
💎⁉️ گنجینه ای سوالات آزمون ⁉️💎
اصلاح قلبها
أقوالِ علما، سخنرانی، نشید، و مطالب زیبا
[ بیا اینجا دکــتــر♥️ 𝗗𝗼𝗰𝘁𝗼𝗿 شو ]
🎞📽 فـيــــلـم هاى تــأثــيــــــــــر گـــــــذار 📽 🎞
🧶حـجـابسـرای نــورا🧶
حسبی الله ❤️🫶
🌻🌹کانال رسمی مولانا ابراهیم رودینی🌻🌹
☝️🌺بسوی حقیقت🌺☝️
🎞🎥 پی بـردن به قدرت اللـه متعــال با برادر شمـس 🎥🎞
اخلاص و تقوا
📘 به سوی نور و آرامش 📘
حامیان حق❤️❤️❤️
🖥 آکـادمــــی پــژوهـش هـای اســــــلامی 🖥
🎧🎵جــــهت شـــﮩـ٨ﮩــارژ درونــهای خــــامـــوش 🎵🎧
😍هرکتابی بخوای سریع بدست بیار😍
📚📚درخواست کتاب های اسلامی📚
💘🔸✿انگیزشی/مثبت/موفقیت🔸💘
📌💚مرکزآموزش تلفنی حفظ وتجوید💚📌
🌊🌙بــــــوی عــــــطرخــــــدا🌙🌊
♥️⃟ صفر تا صد دروس تجویدتخصصی قرآن کریم ♥️⃟
🌱♥️بیـــᏪـــوگࢪافے،اســتــᏪــورے♥️🌱
نُـکـات هـمـسرداری
مکتــبدخترانـهوپسرانـهرسولاللّٰـــه
اطلاعات پزشکی و سلامت
داستان های زیبا و با حال
📱❤️استوری های اسلامی مناسب اینستا ،واتساپ و ..😍✨
🎙سـ😍ـرود عربی🎶 سـ😍ـرود فارسی🎶 سـ😍ـرود بلوچی🎶
😎بزرگترین کانال آمـوزش تجوید قرآن ڪریم 😍
Repost from N/a
❀═★☜╣【🤍ﷺ ﷺ🤍】╠☞★═❀
🌸لیستی از بهترین کانال های اهل سنت
تبادلات لیستی روزانه ایمان
@islamicaddlist💐
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐سرود های دلنشین
@url_is_not_val
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐ندای توحید
@towhid_1
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐صدای کل قر آن
@tfsir61
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐آرامش با قر آن
@Qoran61
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
🌷فقه اهل سنت
@FAQ6133
─═━━∞●•✺•●∞━━═─
پناهگاه مسلمانان 💐
@PanA313361
─═━━∞●•✺•●∞━━═─
💐قر آن و اسلام
@QranasLam
─═━━∞●•✺•●∞━━═─
احادیث صحیح مسلم💐
@moslm6133
─═━━∞●•✺•●∞━━═─
💐عبدالله عرفانی
@ErfaniHervey1450
💐استاد شاهین
@herawi1444
─═━━∞●•✺•●∞━━═─
💐قر آن و ایمان
@QRanaiman
─═━━∞●•✺•●∞━━═─
💐مطالب طبی
@Medical1445
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐تفسیر
@klamalah33
─═━━∞●•✺•●∞━━═─
💐مطالب اسلامی
@metaleb_islami
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐حدیث و شرح حدیث اربعین نووی
@AlloloMRJAN61
─═━━∞●•✺•●∞━━═─
💐راهیان راه سعادت
@a_1weg
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐حدیث و شرح حدیث ریا ض الصالحین
@RWAZalsalhEn61
─═━━∞●•✺•●∞━━═─
💐احادیث صحیح
@Matlb_NabIslami
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐کلام اسلامی
@kalame_islami
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐اشعار فارسی
@ZabnParsi
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐مجنون شهادت
@Majnon_shohadat
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐اشتهاد
@isteshhadi
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐نعمت های متقی
@mottaqe
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐سکون
@Sukom10
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐در انتظار شهادت
@Drentezar_shahadat
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐سنت رسول الله
@Hdis1402
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐انالله یغفر الذنوب
@Inallaha_Yaghforo_Zonoba_Jameha
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐قر آن کلام الله
@Kalam_U_Allah_Qurhan
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐احادیث نبی
@Prophetic1448
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
احادیث قدسی 💐
@QDSihaDis
─═━━∞●•✺•●∞━━═─
💐قر آن درمانی
@rghiabiqorin
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
سیرت النبی 💐
@NABE61122
─═━━∞●•✺•●∞━━═─
💐صحیح مسلم
@sure1445
─═━━∞●•✺•●∞━━═─
💐صحیح بخاری
@prophetic1445
─═━━∞●•✺•●∞━━═─
💐کلیپ های اسلامی
@Ramezan144
─═━━∞●•✺•●∞━━═─
💐زندگی با اسلام
@PureIslam1445
─═━━∞●•✺•●∞━━═─
💐قرآن تحت لفظی
@QRAN61
─═━━∞●•✺•●∞━━═─
💐نشید های اسلامی
@Music_Jadid6
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐گنجینه سوالات
@Treasury43
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐کتابخانه اخلاق
@Libraryethics
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐 اناشید اسلامی
@Anashid144
─═━━∞●•✺•●∞━━═─
💐پاسخ ب سوالات شرعی
@asdryc
─═━━∞●•✺•●∞━━═─
💐کتابخانه عرفانی
@Library144
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐یکتا پرستان
@Monotheists1445
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐انجمن اخلاق
@anjmn09
─═━━∞●•✺•●∞━━═─
💐تلاوت های تصویری
@tlaut61
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐احکامشرعی
@faQa61122
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐قلبی آرام
@ADAAH0
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐صحیح بخاری
@shih61
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐حسبی الله
@Nashratislami9
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐نرم افزار و کتاب
@ketabnarmafzarqoran2000
─═━━∞●•✺•●∞━━═─
💐ایمان و اسلام
@Nashratislami9
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
💐عجایب خلقت
@kalege
•┄┅┅•❂•✿•❂•┅┅┄•
https://t.me/+HXFmAJX5SqY2Yzll
♡◇♡◇♡◇♡◇♡◇♡◇♡◇
Repost from N/a
حدیث روز فقط مطالب اسلامی
@ally00009
1435
گروه راهیان راه سعادت
@RaheianRahSeaadat
452
این دوثبت نشد چون روزانه گروه ثبت نمی کنم با معذرت
ذر توضيح داده بود:
حضين بن منذر از عمروبن عاص پرسيد: در اجتماع حکميتي که به تو و ابوموسي سپرده شده بود، ميان شما چه گفتگوهايي انجام گرفت؟
عمروبن عاص گفت: بسياري در مورد گفتگوهاي ما سخنهاي زيادي گفتهاند، اما سوگند به خداوند بسياري از آنچه را که آنان گفتهاند، درست نبوده است:
من به ابوموسي گفتم: نظر تو در مورد خلافت چيست؟
ابوموسي گفت: من بر اين باورم که آن عده اى از صحابي که رسول خدا همراه با خوشنودي از آنان از دنيا رفت، از ميان خود يکي را به عنوان اميرالمؤمنين انتخاب کنند!
به او گفتم: نقش من و معاويه در ارتباط با آن چيست؟
ابوموسي گفت: کسي که به عنوان اميرالمؤمنين انتخاب شد، براي سر و سامان دادن به امور مردم، از شما هم ياري بخواهد، اگر هم نيازي به شما نداشت، مسئوليت از دوش شما ساقط ميشود!
ابوموسي نيز در مورد عمروبن عاص ميگويد: او خود را مورد ملامت قرار ميداد، و نفس خود را زير سؤال ميبرد، و راجع به سيرة درخشان خلافت ابوبکر صديق و عمر فاروق -رضي الله عنهما- سخن ميگفت:
ابوموسي ميگويد: عمروبن عاص به من گفت: سوگند به خداوند اين ميراث – ميراث خلافت – زيبندة ابوبکر و عمر بود، و عصرشان عصر درخشان و طلايي اسلام به شمار ميآمد، اما آن را براي ما بر جاي نهادند و در مورد آن کوتاهي کرديم و به بيراهه رفتيم و دچار خسران گرديديم!
«اما سوگند به خداوند ايشان فريب نخوردند، و به بيراهه نرفتند، و دچار خطا نشدند! سوگند به خداوند هر چه که بر سر ما آمده و بر اثر توهمگرايي و کوتاهي و ناتواني خود ما بوده است![2]»
اما براي اجراي موارد مورد اتفاق حکمين گامهاي عملي برداشته نشده، و حاصل گفتگوهاي و حکميت آنان موجب رضايت طرفين نگرديد و بزرگان اصحاب براي انتخاب خليفه نتوانستند گرد هم بيايند. و اوضاع و احوال ميان حضرت علي و معاويه همچنان به صورت قبلي باقي ماند!
حضرت علي -رضي الله عنه- در ممالک زير سلطه خلافت خويش دخل و تصرف مينمود، و معاويه نيز در مناطق و ممالکي که زير فرمانروايي او قرار داشت دخل و تصرف ميکرد، اما دخل و تصرف او در مقام استانداري بود، نه به عنوان اميرالمؤمنين، اما متارکة جنگ ميان آنان همچنان پا بر جا بود!
بدين ترتيب قضيه تحکيم بدون آنکه مشکل موجود را حل و فصل کند، پايان يافت!
پس از پايان تحکيم سرزمين شام زير حاکميت معاويه در آرامش قرار داشت و همه از او اطاعت ميکردند، اما حضرت علي -رضي الله عنه- با مشکل روبه افزايش پديده خوارج روبرو گرديده بود!
--------------------------------------------------------------------------------
[1]- البداية والنهاية: ج 7 ص 283
[2]- العواصم من القواصم ابن العربي: ص 178 - 180
👍 1
جلسهء حکميت
در ماه رمضان سال سي و هفت هجري، بنا بر توافق قبلي زمان ملاقات ابوموسي اشعري و عمروبن عاص براي موضوع حکميت فرا رسيد.
حضرت علي -رضي الله عنه- چهارصد نفر را از طرف خود براي حضور و نظارت به رياست عبدالله بن عباس، و معاويه نيز چهارصد نفر را فرستاد که عبدالله بن عمر -رضي الله عنهما- در ميان آنان بود.
دو نفر که به عنوان حکم و داور نهايي معين شده بودند، يعني ابوموسي اشعري و عمروبن عاص در «اُذرح» که در منطقه دومه الجندل واقع است به هم رسيدند!
بعضي از مسلمانان خواهان شرکت دادن سعدبن ابيوقاص -رضي الله عنه- در قضيه تحکيم بودند و بعضي هم از او ميخواستند که براي ايجاد وحدت در ميان مسلمانان و پايان نزاع مقام خلافت را بپذيرند!
سعدبن ابي وقاص در زمان خليفه دوم و سوم عضو شوراي حل و عقد بود و از جمله ده نفري بود که به آنان بشارت بهشتي بودن داده شده بود. و در آن سال تنها سه نفر از آنان يعني اميرالمؤمنين عليبن ابيطالب که با مخالفان خود درگير بود، و سعدبن ابيوقاص و سعيدبن زيد در حال حيات بودند، که اين دو خود را از فتنه و بلوا کنار کشيده و هر يک از آنها بر روي زمين خود در اطراف مدينه مشغول کشاورزي و دامداري و کار و زندگي خود بودند!
به همين خاطر برخي از مردم براي قبول خلافت و ايجاد وحدت دوباره ميان مسلمانان به او نظر داشتند، اما او خود را از ميدان حوادث کنار کشيده و از هيچ يک از طرفين نزاع جانبداري نميکرد!
امام مسلم -رضي الله عنه- در کتاب صحيح خود از عامربن سعدبن ابيوقاص نقل مينمايد که برادرش عمربن سعد، نزد پدر که در خارج از مدينه مشغول نگهداري تعدادي گوسفند بود رفت!
وقتي سعدبن ابيوقاص پسرش را ديد که سوار بر اسب به سوي او ميآمد، گفت: پناه به خدا از شر سواري که ميآيد!
برادرم نزد پدر رفت و گفت: پدر! آيا اين در شأن توست که همچون مردم عرب روستايي به چوپاني مشغول شوي! آن هم در شرايطي که مردم در مورد حکومت و خلافت دچار پراکندگي شدهاند؟!
به نظر من اين در شأن توست که خود را آماده کني، به ميان آنها بيايي و براي ايجاد وحدت و حل و فصل مشکلات پيش آمده تلاش کني! تو يار رسول خدا و يکي از اعضاي شوراي حل و عقد هستي، و به هيچ اقدامي که به مصلحت امت مسلمان نبوده است دست نزدهاي و تو در اين شرايط براي احراز مقام خلافت از هر کس ديگري مناسبتر هستي!!
سعد بر سينه پسرش دست نهاد و گفت: ساکت باش! من خود از رسول خدا -صلى الله عليه وسلم- شنيدم که ميفرمود: «خداوند انسان پرهيزکار و بينياز و گمنام را دوست ميدارد».
وقتي عمر نتوانست پدرش را قانع نمايد، دست به دامن برادرش عامر شد، تا براي راضي کردن پدرش به پذيرش خلافت و ايجاد وحدت تلاش کند!
عامر نيز نزد پدر رفت و گفت: پدر! در حالي که مردم بر سر مسايلي که به امت اسلامي ارتباط دارد، با هم به نزاع پرداختهاند و تو در اينجا گوشة انزوا را بر گزيدهاي؟
سعدبن ابيوقاص خطاب به پسرش عامر گفت: پسرم! ميخواهي من زمام آشوب و بلوا را به دست بگيرم!؟ سوگند به خداوند تنها زماني از اينجا خارج شده و وارد ميدان ميشوم، که وقتي شمشيرم را براي جنگ برميدارم و آن را برسر ديگران فرو آرم اهل ايمان و اهل کفر را از هم تشخيص دهد و اگر آن را بر گردن اهل ايماني فرود آوردم در آن مؤثر واقع نشود، و اگر بر سر کافري فرود آوردم، آن را قطع کند و به قتل برساند!؟
سپس به او گفت: پسرم! من خود از رسول خدا -صلى الله عليه وسلم- شنيدم که ميفرمود: إنّ الله يحبّ العبد التقي الغني الخفي «خداوند آدم پرهيزکار و بينياز و خَفي(پوشيده و پنهان) را دوست ميدارد»[1].
ادامه جلسة حکميت
دو طرف حکميت در «أذرح» تشکيل جلسه داده و در مورد موضوع حکميت به بحث و بررسي پرداخته و راجع به راهکارهاي گوناگون براي حل و فصل مشکلات به چارهجويي پرداختند!
اما نبايد فراموش کرد که در آن شرايط که جلسه حکميت در «أذرح» برگزار ميشد، تنها اميرالمؤمنين عليبن ابيطالب -رضي الله عنه- خليفه مسلمين بود، و همة اصحاب و اتباعش او را خليفه مشروع و اميرالمؤمنين ميدانستند!
معاويه مدعي احراز مقام خلافت نبود و خود را در مقام اميرالمؤمنين ننهاده و اتباع و هوادارانش نيز به عنوان اميرالمؤمنين با او بيعت نکرده بودند!
منظور اين است که دو طرف نزاع و اختلاف هر دو خليفه و اميرالمؤمنين نبودند، بلکه يک طرف نزاع حضرت علي خليفه و اميرالمؤمنين بود که اکثريت مسلمانان با او بيعت نموده و عدهاي هم مانند مردم شام به رهبري معاويه بيعت با او را مشروط به مجازات شورشيان برانداز و مجرم پيرو عبدالله بن سبأي يهودي گردانيده بودند!
معاويه بن ابيسفيان خود را «وليدم» و خونخواه حضرت عثمان معرفي ميکرد، و به استانداري خود در زمان حضرت عمر و عثمان -رضي الله عنهما- افتخار مينمود، و بر کناري خود را توسط حضرت روا نميدانست! زيرا از نظر او هنوز حض
رت علي اميرالمؤمنين نبود تا او را از استانداري شام بر کنار کند! وتنها پس از قصاص قاتلان و شورشيان و بيعت همه مردم حاضر بود حضرت علي يا صحابي ديگري را به عنوان خليفه مسلمين به رسميت بشناسد!
نزاع معاويه با حضرت علي بر سر خلافت نبود و به خاطر آن با او به مخالفت برنخواسته بود، و براي احراز مقام خلافت حضرت علي را شايسته ميدانست. و در مورد اهليت و شايستگي حضرت علي براي مقام خلافت اعتراضي نداشت، و به خود به عنوان جايگزيني براي حضرت علي نگاه نميکرد، تنها انتقادش در مورد پارهاي از تصميمگيريهاي حضرت علي بود، راجع به شتاب در عزل و نصبها، و عدم مجازات مجرمان شورشي، آن هم در شرايطي که هنوز بسياري از مردم با او بيعت نکرده بودند!
با ملاحظه و توجه به آنچه گفته شد، به قضيه اجتماع حکمين نگاه ميکنيم، تا به حقيقت موضوع بيشتر پي ببريم!
واقعيت موجود فراروي ابوموسي اشعري و عمروبن عاص اين بود که گروه زيادي از مردم با حضرت علي -رضي الله عنه- بيعت نموده و خود را ملزم به اطاعت از او ميدانستند و از طرف ديگر عده زيادي از مسلمانان شام و در رأس آنها معاويه – نه بر پايه عدم شايستگي حضرت علي و نزاع با او بر سر خلافت – هنوز بيعت نکرده بودند! و بر اين باور بوده که انتخاب او از طريق اصول صحيح اسلامي – مورد نظر آنان – صورت نگرفته و تعدادي از اصحاب هنوز با او بيعت نکردهاند! از طرف ديگر احکام الهي را در مورد شورشيان فتنهگر و مجرم به اجرا نگذاشته و در عين حال بسياري از آن جنايتکاران خود را در ميان سپاهيان او جايي داده و در کنار او شمشير ميزدند!
از نظر آنان انتخاب او عملاً به ايجاد تفرقه انجاميده و زمينه را براي جنگهاي «جمل» که در آن ده هزار نفر کشته و دهها هزار نفر ديگر زخمي شدند و همچنين جنگ صفين که در آن هفتاد هزار نفر کشته و تعداد بسيار زيادي زخمي گرديده بودند، فراهم گردانيده بود.
از نظر مخالفان حضرت علي -رضي الله عنه-، اين سؤال مطرح بود که با توجه به اين همه حوادث و فجايع که پس از انتخاب حضرت علي به عنوان اميرالمؤمنين در ميان مسلمانان روي داده، و از طرفي بسياري از مسلمانان هنوز با او بيعت نکرده بودند، اگر او همچنان خليفه باشد، و اوضاع همچنان نابسامان، و جنگ و نزاع ميان مسلمين ادامه داشته باشد، آيا اين بهتر نبود كه او از مسئوليت خلافت صرفنظر نمايد و تصميمگيري در مورد آن موضوع را به اهل حل و عقد متشکل از اصحاب رسول خدا -صلى الله عليه وسلم- بسپارد و شخص مناسبي را که همة مسلمانان در مورد او اتفاق نظر داشته باشند، به عنوان اميرالمؤمنين انتخاب نمايند!؟
اين موضوع توسط عمروبن عاص و ابوموسي اشعري، در اجتماع «اذرح» مورد بحث و بررسي قرار گرفت!
پس از گفتگوهاي بسيار، ابوموسي اشعري و عمروبن عاص در اين مورد به توافق رسيدند که تصميمگيري در مورد خلافت را به اصحاب عضو شورا و اهل حل و عقد بسپارند! اصحابي که هنوز در قيد حيات بودند و رسول خدا -صلى الله عليه وسلم- هنگام فوت خود از آنان راضي بود! از جمله مانند: حضرت عليبنابيطالب، سعدبنابيوقاص، سعيدبن زيد، عبدالله بن عمر، که در شورايي که حضرت عثمان را به خلافت انتخاب کرده بودند، مشارکت داشتند!
آنان توافق کردند که آن عده از اصحاب براي تصميمگيري در مورد خلافت در «اذرح» تشکيل جلسه بدهند و از ميان خود يکي را به عنوان اميرالمؤمنين انتخاب کنند و با ميل و رضايت خاطر با او بيعت نمايند تا پس از آنان همه مسلمانان همه ممالک اسلامي نيز به او دست بيعت بدهند!
اتفاق نظر آنان در اين مورد به معناي آن بود، که حضرت علي تا تشکيل جلسه شوراي حل و عقد، متشکل از اصحاب همچنان مدعي مقام خلافت نباشد، اما در صورتي که بار ديگر از طرف شوراي حل و عقد به عنوان خليفه برگزيده شد، چه بهتر و همه با او بيعت خواهند کرد، و در غير اين صورت هر کسي که به عنوان اميرالمؤمنين انتخاب شد، او نيز با خليفه جديد بيعت خواهند نمود.
حکمين معاويه را از استانداري نه عزل کردند و نه تثبيت نمودند، و اينگونه نبود که ابوموسي را عزل و عمرو عاص او را همچنان استاندار بداند، زيرا او آن هنگام خليفه نبود، و درخواست آن را ننموده و با حضرت علي هم بيعت نکرده بود!
لازم به يادآوري است، پس از شهادت حضرت علي -رضي الله عنه- و استعفاي حسن بن علي از مقام خلافت – در سال قحطي – بود، که با معاويه به عنوان خليفه بيعت صورت گرفت!
حکمين – عمروبن عاص و ابوموسي اشعري – به توافق رسيدند که تا موعد اجتماع نشست اهل حل و عقد اصحاب و بزرگان براي انتخاب خليفه، حضرت علي -رضي الله عنه- به ادارة امور ممالکي مانند عراق و حجاز و يمن بپردازد، و معاويه نيز امور مربوط به شام ومصر و شمال آفريقا را سر و سامان دهد! و جنگ را پايان يافته تلقي کنند!
عمروبن عاص بخشي از گفتگوهايي را که ميان او و ابوموسي اشعري در نشست تحکيم روي داده بود، در پاسخ به پرسش حضين بن من
Оберіть інший тариф
На вашому тарифі доступна аналітика тільки для 5 каналів. Щоб отримати більше — оберіть інший тариф.