Nurboy Jabborov saboqlari

Assalomu alaykum! Azizlarim, salomatmisizlar? Saraton issiqlari bilan hormang! Yozning haroratli kunlarida Qashqadaryo vohasiga safarga otlandik. Taxti Qoracha dovonidan oshar ekanmiz, ulkan qoyatosh ustidan ona yurt tabiatining betakror manzaralarini tomosha qilib, behad zavq oldik. Zavqimizni sizga ham ulashayotganimizdan nihoyatda mamnunmiz. Hurmat ila Nurboy Jabborov ───── • ✤ • ───── Ассалому алайкум! Азизларим, саломатмисизлар? Саратон иссиқлари билан ҳорманг! Ёзнинг ҳароратли кунларида Қашқадарё воҳасига сафарга отландик. Тахти Қорача довонидан ошар эканмиз, улкан қоятош устидан она юрт табиатининг бетакрор манзараларини томоша қилиб, беҳад завқ олдик. Завқимизни сизга ҳам улашаётганимиздан ниҳоятда мамнунмиз. Ҳурмат ила Нурбой Жабборов Telegram / Facebook

​​ТОЛСТОЙ ВА ИСЛОМ МАЪРИФАТИ Лев Толстойнинг исломга бўлган эътиқоди масаласи кўплаб олимларни, адибнинг муҳибларини қизиқтириб келаётгани сир эмас. Бу жиҳатдан, 2007 йили Ўзбекистон Миллий кутубхонаси нашриёти чоп этган «Ҳазрати Муҳаммад (с.а.в.) ҳадислари Лев Толстой сайламасида» китоби алоҳида аҳамиятга эга. Улуғ адибнинг буюк диншунос ҳам эканини, диний бағрикенглик деган туйғу Толстойнинг фитратида бўлганини англаш имконини берувчи бу китоб илмий жамаоатчилик томонидан катта қизиқиш билан қаршиланди. Олимларнинг илмий изланишлари шундан далолат берадики, улуғ адиб энг сўнгги ва мукаммал дин дея эътироф этилган Исломга буюк бир муҳаббат билан яшаган. Ҳатто исломий эътиқодни қабул қилгани ҳақиқатга яқин. Муҳаммад алайҳиссалом ҳадисларидан намуналарни русийзабон ўқувчиларга етказиш мақсадида таржима қилиб, «Посредник» нашриётида чоп эттиргани ҳам бунинг исботидир. Абдуллоҳ Суҳравардийнинг «Ҳазрати Муҳаммаднинг ҳадислари» китобидан олинган бу ҳадислар ўта нозик руҳоний дид билан сайланган ва Толстой эътиқодининг нақадар теранлигидан далолат беради. Давоми... Нурбой Жабборов

​​TOLSTOY VA ISLOM MA’RIFATI Lev Tolstoyning islomga bo‘lgan e’tiqodi masalasi ko‘plab olimlarni, adibning muhiblarini qiziqtirib kelayotgani sir emas. Bu jihatdan, 2007-yili O‘zbekiston Milliy kutubxonasi nashriyoti chop etgan «Hazrati Muhammad (s.a.v.) hadislari Lev Tolstoy saylamasida» kitobi alohida ahamiyatga ega. Ulug‘ adibning buyuk dinshunos ham ekanini, diniy bag‘rikenglik degan tuyg‘u Tolstoyning fitratida bo‘lganini anglash imkonini beruvchi bu kitob ilmiy jamaoatchilik tomonidan katta qiziqish bilan qarshilandi. Olimlarning ilmiy izlanishlari shundan dalolat beradiki, ulug‘ adib eng so‘nggi va mukammal din deya e’tirof etilgan Islomga buyuk bir muhabbat bilan yashagan. Hatto islomiy e’tiqodni qabul qilgani haqiqatga yaqin. Muhammad alayhissalom hadislaridan namunalarni rusiyzabon o‘quvchilarga yetkazish maqsadida tarjima qilib, «Posrednik» nashriyotida chop ettirgani ham buning isbotidir. Abdulloh Suhravardiyning «Hazrati Muhammadning hadislari» kitobidan olingan bu hadislar o‘ta nozik ruhoniy did bilan saylangan va Tolstoy e’tiqodining naqadar teranligidan dalolat beradi. Davomi... Nurboy Jabborov

​​ЛЕВ ТОЛСТОЙ: “ХУДОНИ ТАНИМОҚ ВА ЯШАМОҚ – АЙНИ БИР НАРСА” Буюк тафаккур эгаларининг бошқалардан фарқи мудом Ҳақни ва ҳақиқатни излаганларида бўлса ажаб эмас. Излаган эса, доно халқимиз билиб айтганидек, албатта топади. Улуғ адиб Лев Толстой қисмати ҳам ушбу фикрни тасдиқлайди. «...мен китоблардан буддизмни ҳам, исломни ҳам ўргандим, ҳаммадан кўра кўпроқ, ҳам китоблардан, ҳам атрофимни қуршаб олган одамларнинг ҳаётидан христианликни ўргандим, – деб ёзган эди мутафаккир машҳур «Иқрорнома» асарида. – Табиийки, мен ҳаммадан аввал ўз даврамга мансуб художўй одамларга, проваслав диншуносларга, қари монахларга, янги йўналишдаги проваслав диншуносларга ва ҳатто тавба-тазарру билан гуноҳлардан покланишни тавсия қилувчи янги христиан деб аталмиш тоифадаги художўйларга мурожаат қилдим. Мен уларнинг этакларидан маҳкам ушлаб олиб, улардан иймонлари қанақа эканини, ҳаётнинг маъносини нимада кўришларини суриштирдим. Турли-туман масалаларда уларга имкони борича ён берганимга, ҳар хил баҳсу мунозараларда тилимни тийганимга қарамай, мен бу одамларнинг иймонини қабул қила олмас эдим. Чунки кўриб турар эдимки, улар иймон деб атаётган нарса ҳаётнинг маъносини ойдинлаштирмайди, аксинча хиралаштиради...» Ҳақиқатни топиш ҳеч бир замонда ҳам осон бўлмаган. Буюк ақл эгалари тақдири, айниқса, Толстой ҳаёти бунинг ёрқин далилидир. Инсон ҳаёти ҳеч замонда бир текис кечмайди. Савоб, эзгулик, зиё умидидаги одам болаларини гуноҳ, ёвузлик ва зулмат доимий равишда таъқиб этади. Йўқса, Толстойдек улуғ мутафаккир: «Мен урушда одам ўлдирганман, ўлдирмоқ ниятида дуэлга чақирганман, тасарруфимдаги мужикларни картага бой берганман, уларнинг меҳнати эвазига яшаганман, уларни қатл этганман. Ёлғончилик, ўғирлик, ҳар турдаги зинокорлик, ичкиликбозлик, зўравонлик, қотиллик... Мен қилмаган жиноят қолган эмас», демаган бўлар эди. Хўш, бу иқрор Толстойнинг инсон ва адиб сифатидаги нуфузига соя соладими? Йўқ, албатта. Аксинча, ҳақиқатни излаш йўлида наинки жамиятга ёки бошқа инсонларга, ҳатто ўзига нисбатан ҳам танқидий қарай олгани унинг чин маънода БУТУН ШАХС бўлганидан далолат беради. Бундан ташқари, ҳар қандай инсон ҳам биринчи навбатда банда эканини, одамзод хатолардан холи эмаслигини, ҳаётнинг мураккаб сўқмоқларида қайсидир даражада адашиши муқаррар эканини ҳам унутмаслигимиз зарур. Қанчалик улуғ бўлмасин, Толстой айни чоқда одам эди ва инсон зотига хос фазилатлар-у қусурлар унга ҳам бегона эмас эди. Бироқ бу дегани Одам фарзандлари бандаликка йўйиб, гуноҳлар гирдобига ботавериши мумкинлигини англатмайди. Аждодларимизнинг аксар «ўзи поку кўзи поку сўзи пок» (ҳазрат Навоий таъбири – Н.Ж.) зотлар бўлгани инсон гуноҳлар ботқоғига ботмай, Ҳақнинг ҳам, халқнинг ҳам назарини топиб, маънавий-ахлоқий камолот чўққисига юксалиб ҳаёт кечириши ҳам мумкинлигига далил бўла олади. Гарчи «Мен қилмаган жиноят қолган эмас!» деган бўлса-да, Толстой барибир буюклигича қолаверади. Зеро, унинг иқрорида тоза бир самимият, пушаймонлик, энг муҳими, тавба бор. Эҳтимол, шунинг учун ҳам у охир-оқибат Ҳақни, ҳақиқатни топгандир. «Худонинг мавжудлигига ишончимни йўқотган кезларимдаги ҳаётимни ҳаёт деб бўлмайди..., - деб ёзган эди адиб. – Мен фақат Уни ҳис қилган чоғларимда, Уни излаган чоғларимдагина чиндан ҳам яшайман. «Хўш, мен нимани излаяпман? – деб садо беради дилимдаги овоз. – Мана У. Усиз яшаб бўлмайди. Худони танимоқ ва яшамоқ – айни бир нарса. Худо – ҳаётдир. Яша, Худони излаб топ, шунда ҳаётинг Худосиз бўлмайди». Шунда дилимдаги ва атрофимдаги нарсаларнинг ҳаммаси ҳар қачонгидан кучлироқ нурланиб кетди ва бу нур ортиқ мени тарк этмади». Ушбу фикрлардан ҳам аён бўладики, Лев Толстой мунтазам суратда Ҳақ ва ҳақиқатни излаган ҳапмда топган. Натижада яшаш – Худони танишдан иборат, деган хулосага келган. Худони танимасдан яшаш ўлим билан баробар, деб билган. Буюк адиб ислом динини қабул қилганми, деган саволга жавобни эртанги мақолада ўқийсиз. Нурбой Жабборов

​​LEV TOLSTOY: “XUDONI TANIMOQ VA YASHAMOQ – AYNI BIR NARSA” Buyuk tafakkur egalarining boshqalardan farqi mudom Haqni va haqiqatni izlaganlarida bo‘lsa ajab emas. Izlagan esa, dono xalqimiz bilib aytganidek, albatta topadi. Ulug‘ adib Lev Tolstoy qismati ham ushbu fikrni tasdiqlaydi. «...men kitoblardan buddizmni ham, islomni ham o‘rgandim, hammadan ko‘ra ko‘proq, ham kitoblardan, ham atrofimni qurshab olgan odamlarning hayotidan xristianlikni o‘rgandim, – deb yozgan edi mutafakkir mashhur «Iqrornoma» asarida. – Tabiiyki, men hammadan avval o‘z davramga mansub xudojo‘y odamlarga, provaslav dinshunoslarga, qari monaxlarga, yangi yo‘nalishdagi provaslav dinshunoslarga va hatto tavba-tazarru bilan gunohlardan poklanishni tavsiya qiluvchi yangi xristian deb atalmish toifadagi xudojo‘ylarga murojaat qildim. Men ularning etaklaridan mahkam ushlab olib, ulardan iymonlari qanaqa ekanini, hayotning ma’nosini nimada ko‘rishlarini surishtirdim. Turli-tuman masalalarda ularga imkoni boricha yon berganimga, har xil bahsu munozaralarda tilimni tiyganimga qaramay, men bu odamlarning iymonini qabul qila olmas edim. Chunki ko‘rib turar edimki, ular iymon deb atayotgan narsa hayotning ma’nosini oydinlashtirmaydi, aksincha xiralashtiradi...» Haqiqatni topish hech bir zamonda ham oson bo‘lmagan. Buyuk aql egalari taqdiri, ayniqsa, Tolstoy hayoti buning yorqin dalilidir. Inson hayoti hech zamonda bir tekis kechmaydi. Savob, ezgulik, ziyo umididagi odam bolalarini gunoh, yovuzlik va zulmat doimiy ravishda ta’qib etadi. Yo‘qsa, Tolstoydek ulug‘ mutafakkir: «Men urushda odam o‘ldirganman, o‘ldirmoq niyatida duelga chaqirganman, tasarrufimdagi mujiklarni kartaga boy berganman, ularning mehnati evaziga yashaganman, ularni qatl etganman. Yolg‘onchilik, o‘g‘irlik, har turdagi zinokorlik, ichkilikbozlik, zo‘ravonlik, qotillik... Men qilmagan jinoyat qolgan emas», demagan bo‘lar edi. Xo‘sh, bu iqror Tolstoyning inson va adib sifatidagi nufuziga soya soladimi? Yo‘q, albatta. Aksincha, haqiqatni izlash yo‘lida nainki jamiyatga yoki boshqa insonlarga, hatto o‘ziga nisbatan ham tanqidiy qaray olgani uning chin ma’noda BUTUN SHAXS bo‘lganidan dalolat beradi. Bundan tashqari, har qanday inson ham birinchi navbatda banda ekanini, odamzod xatolardan xoli emasligini, hayotning murakkab so‘qmoqlarida qaysidir darajada adashishi muqarrar ekanini ham unutmasligimiz zarur. Qanchalik ulug‘ bo‘lmasin, Tolstoy ayni choqda odam edi va inson zotiga xos fazilatlar-u qusurlar unga ham begona emas edi. Biroq bu degani Odam farzandlari bandalikka yo‘yib, gunohlar girdobiga botaverishi mumkinligini anglatmaydi. Ajdodlarimizning aksar «o‘zi poku ko‘zi poku so‘zi pok» (hazrat Navoiy ta’biri – N.J.) zotlar bo‘lgani inson gunohlar botqog‘iga botmay, Haqning ham, xalqning ham nazarini topib, ma’naviy-axloqiy kamolot cho‘qqisiga yuksalib hayot kechirishi ham mumkinligiga dalil bo‘la oladi. Garchi «Men qilmagan jinoyat qolgan emas!» degan bo‘lsa-da, Tolstoy baribir buyukligicha qolaveradi. Zero, uning iqrorida toza bir samimiyat, pushaymonlik, eng muhimi, tavba bor. Ehtimol, shuning uchun ham u oxir-oqibat Haqni, haqiqatni topgandir. «Xudoning mavjudligiga ishonchimni yo‘qotgan kezlarimdagi hayotimni hayot deb bo‘lmaydi..., - deb yozgan edi adib. – Men faqat Uni his qilgan chog‘larimda, Uni izlagan chog‘larimdagina chindan ham yashayman. «Xo‘sh, men nimani izlayapman? – deb sado beradi dilimdagi ovoz. – Mana U. Usiz yashab bo‘lmaydi. Xudoni tanimoq va yashamoq – ayni bir narsa. Xudo – hayotdir. Yasha, Xudoni izlab top, shunda hayoting Xudosiz bo‘lmaydi». Shunda dilimdagi va atrofimdagi narsalarning hammasi har qachongidan kuchliroq nurlanib ketdi va bu nur ortiq meni tark etmadi». Ushbu fikrlardan ham ayon bo‘ladiki, Lev Tolstoy muntazam suratda Haq va haqiqatni izlagan hapmda topgan. Natijada yashash – Xudoni tanishdan iborat, degan xulosaga kelgan. Xudoni tanimasdan yashash o‘lim bilan barobar, deb bilgan. Buyuk adib islom dinini qabul qilganmi, degan savolga javobni ertangi maqolada o‘qiysiz. Nurboy Jabborov

​​“БОЛАЛАРИНГИЗНИ ЎЛДИРМАНГ...” Аспирант ва талаба қиз турмуш қуриб, ўғилли бўлишди. "Ўзимиз зўрға яшаяпмиз, боқолмаймиз", дея болани "васийлик" идорасига бериб келишди. Гўдакни эса тезда бошқа оила асраб олди. Жуфтликнинг иккинчи фарзанди – қизи туғилганда, моддий танглик бирмунча йўқолган эди, лекин бирга яшай олишмади. Эр хотини ва қизини қолдириб, уйдан чиқиб кетди. Шу бўйи университетни ҳам тарк этиб, ўзини пул топишга урди. Мўмай даромад илинжида ҳар қандай ишни қилди. Аёл эса қизи билан қийналиб бўлса-да яшай бошлади. Бахти очилиб, қайтадан бошқа одамга турмушга чиқди. Яхши одам экан, қизчани ҳам ўз фамилиясига олди. Асранди бола ҳам, қизча ҳам улғайишди. Айниқса, ўзга оилада, мутлақо бошқа одамларни "ота-онам" деб улғайган боланинг ҳам ҳаёти текис кечмади, тиришди-тирмашди ва ниҳоят бизнесда омади кулди. Шундай кунларнинг бирида асраб олган онаси вафот этиши олдидан унга энг муҳим сирни "асл ота-онаси бошқа одамлар" эканини айтди. Мотамдан сўнг йигитча анча ўйланди. Ниҳоят, асл ота-онасини топиши кераклигини тушунди. Қидирув билан шуғулланадиган агентларга мурожаат қилар экан, "Нима учун уларни топмоқчисиз?" – деган жўяли саволга шундай деб жавоб берди: – Мени аборт қилиб юбормаганлари учун уларга раҳмат айтмоқчиман! Қидирувлар натижасида аввал онаси ва синглисини топди. Ўттиз бир йилдан сўнг учратган онасига ўз "раҳмат"ини айтганда, она ўзини тутиб тура олмади, ўғлини бағрига босишга журъати етмай, ўксиниб узоқ йиғлади... Синглиси билан ҳам тил топишиб олди. – Отамни ҳам қидириб топмоқчимисиз? – деб савол берди синглиси... – Кейинроқ, ҳали бунга тайёр эмасман, – деб жавоб берди акаси. Синглиси отасини ўзи қидириб топмоқчи бўлди. Узоқ қийинчиликдан сўнг у ҳақдаги маълумотларни қўлга киритди: отаси ҳозирда кичкинагина тамаддихонанинг хўжайини экан. Қиз чиройли кийиниб, кўрсатилган тамаддихонага кириб борди. Тамаддихона хўжайини, яъни отаси унга пешвоз чиқди. Қизни кибор хонимлардан деб билиб, мулозамат қилган бўлди: – Охирги пайтларда тамаддихонам нозик меҳмонлар тез-тез ташриф буюрадиган гўшага айланиб боряпти. Бундан камина жуда хурсандман. Ким ўйлабди дейсиз, бу емакхонага шунақа машҳур одамлар ташриф буюради деб... Қиз ажабланиб савол берди: – Масалан кимлар ташриф буюриб туради бу ерга?! – Машҳур миллиардер Стив Жобс кунора шу ерга келиб, кофе ичиб кетади, – деб мақтанди емакхона хўжайини... Бу гапни эшитган қиз ортиқ жим тура олмади: – Биласизми аслида Стив Жобс ким?! У сизнинг ўғлингиз бўлади, мен эса қизингиз... Бир умр пул дардида ўзини ўтга-чўққа урган, болаларини "боқолмаслиги" сабабли ташлаб кетган отанинг оғзи ланг очилиб қолди... Ҳа... Бу ўша машҳур Apple компаниясининг асосчиси, суриялик аспирант Абдулфаттоҳ Жандали ва немис миллатига мансуб талаба қиз Жоан Шибленинг фарзанди, Пол Жобснинг асранди ўғли, дунёни ўзгартириб юборган учинчи олманинг эгаси – Стив Жобснинг аччиқ ҳаётидан бир лавҳа... Қуръони Каримда: "Очликдан қўрқиб, болаларингизни ўлдирманг, биз сизларни ҳам, уларни ҳам ризқлантирурмиз", дейилгани бежиз эмас. Тафаккур қилинг! Манба

​​“BOLALARINGIZNI O‘LDIRMANG...” Aspirant va talaba qiz turmush qurib, o‘g‘illi bo‘lishdi. "O‘zimiz zo‘rg‘a yashayapmiz, boqolmaymiz", deya bolani "vasiylik" idorasiga berib kelishdi. Go‘dakni esa tezda boshqa oila asrab oldi. Juftlikning ikkinchi farzandi – qizi tug‘ilganda, moddiy tanglik birmuncha yo‘qolgan edi, lekin birga yashay olishmadi. Er xotini va qizini qoldirib, uydan chiqib ketdi. Shu bo‘yi universitetni ham tark etib, o‘zini pul topishga urdi. Mo‘may daromad ilinjida har qanday ishni qildi. Ayol esa qizi bilan qiynalib bo‘lsa-da yashay boshladi. Baxti ochilib, qaytadan boshqa odamga turmushga chiqdi. Yaxshi odam ekan, qizchani ham o‘z familiyasiga oldi. Asrandi bola ham, qizcha ham ulg‘ayishdi. Ayniqsa, o‘zga oilada, mutlaqo boshqa odamlarni "ota-onam" deb ulg‘aygan bolaning ham hayoti tekis kechmadi, tirishdi-tirmashdi va nihoyat biznesda omadi kuldi. Shunday kunlarning birida asrab olgan onasi vafot etishi oldidan unga eng muhim sirni "asl ota-onasi boshqa odamlar" ekanini aytdi. Motamdan so‘ng yigitcha ancha o‘ylandi. Nihoyat, asl ota-onasini topishi kerakligini tushundi. Qidiruv bilan shug‘ullanadigan agentlarga murojaat qilar ekan, "Nima uchun ularni topmoqchisiz?" – degan jo‘yali savolga shunday deb javob berdi: – Meni abort qilib yubormaganlari uchun ularga rahmat aytmoqchiman! Qidiruvlar natijasida avval onasi va singlisini topdi. O‘ttiz bir yildan so‘ng uchratgan onasiga o‘z "rahmat"ini aytganda, ona o‘zini tutib tura olmadi, o‘g‘lini bag‘riga bosishga jur’ati yetmay, o‘ksinib uzoq yig‘ladi... Singlisi bilan ham til topishib oldi. – Otamni ham qidirib topmoqchimisiz? – deb savol berdi singlisi... – Keyinroq, hali bunga tayyor emasman, – deb javob berdi akasi. Singlisi otasini o‘zi qidirib topmoqchi bo‘ldi. Uzoq qiyinchilikdan so‘ng u haqdagi ma’lumotlarni qo‘lga kiritdi: otasi hozirda kichkinagina tamaddixonaning xo‘jayini ekan. Qiz chiroyli kiyinib, ko‘rsatilgan tamaddixonaga kirib bordi. Tamaddixona xo‘jayini, ya’ni otasi unga peshvoz chiqdi. Qizni kibor xonimlardan deb bilib, mulozamat qilgan bo‘ldi: – Oxirgi paytlarda tamaddixonam nozik mehmonlar tez-tez tashrif buyuradigan go‘shaga aylanib boryapti. Bundan kamina juda xursandman. Kim o‘ylabdi deysiz, bu yemakxonaga shunaqa mashhur odamlar tashrif buyuradi deb... Qiz ajablanib savol berdi: – Masalan kimlar tashrif buyurib turadi bu yerga?! – Mashhur milliarder Stiv Jobs kunora shu yerga kelib, kofe ichib ketadi, – deb maqtandi yemakxona xo‘jayini... Bu gapni eshitgan qiz ortiq jim tura olmadi: – Bilasizmi aslida Stiv Jobs kim?! U sizning o‘g‘lingiz bo‘ladi, men esa qizingiz... Bir umr pul dardida o‘zini o‘tga-cho‘qqa urgan, bolalarini "boqolmasligi" sababli tashlab ketgan otaning og‘zi lang ochilib qoldi... Ha... Bu o‘sha mashhur Apple kompaniyasining asoschisi, suriyalik aspirant Abdulfattoh Jandali va nemis millatiga mansub talaba qiz Joan Shiblening farzandi, Pol Jobsning asrandi o‘g‘li, dunyoni o‘zgartirib yuborgan uchinchi olmaning egasi – Stiv Jobsning achchiq hayotidan bir lavha... Qur’oni Karimda: "Ochlikdan qo‘rqib, bolalaringizni o‘ldirmang, biz sizlarni ham, ularni ham rizqlantirurmiz", deyilgani bejiz emas. Tafakkur qiling! Manba

Assalomu alaykum! Do‘stlarim, esonmisizlar? Tangri taolo barchamizni har bir ishda qo‘llasin! Mana, ikki kundirki Zomindamiz. Yosh ijodkorlarning an’anaviy Respublika seminarini o‘tkazyapmiz. Kamina bu yil she’riyat bo‘yicha kelgan yosh iste’dodlarga mahorat darslari o‘tdim. Iqtidorli yoshlar kelganidan quvondim. Darsdan olingan kichik lavhani e’tiboringizga havola etishdan mamnunman! Hurmat ila Nurboy Jabborov ───── • ✤ • ───── Ассалому алайкум! Дўстларим, эсонмисизлар? Тангри таоло барчамизни ҳар бир ишда қўлласин! Мана, икки кундирки Зоминдамиз. Ёш ижодкорларнинг анъанавий Республика семинарини ўтказяпмиз. Камина бу йил шеърият бўйича келган ёш истеъдодларга маҳорат дарслари ўтдим. Иқтидорли ёшлар келганидан қувондим. Дарсдан олинган кичик лавҳани эътиборингизга ҳавола этишдан мамнунман! Ҳурмат ила Нурбой Жабборов Telegram / Facebook

​​ЭЛЕКТРОН СЕВГИ: НИМА У? Шеър – туйғу ҳосиласи. Туйғудан маҳрум одам шоир бўла олмагани сингари шеърни англаши ҳам маҳол. Тафаккурга ва қалбга бир вақтнинг ўзида таъсир қилиш қудратига эга шеърият туйғуни ҳам тарбиялай олади. Бироқ бугунги кунда тараққиётнинг суръати шу қадар тезки, одамнинг одамлигини белгилайдиган туйғулар тобора сўниб бораётгандек. Инсон ўзи кашф этган техника-технологиянинг қули бўлиб қолаётир гўё. Табиийки, бу ҳол энг аввал ижод аҳлини ўйлантиради. Дастлаб шоиру адибнинг кўнглига изтироб солади. Ўзбекистон Халқ шоири Сирожиддин Саййиднинг “Электрон шеър”и қалбдаги ана шу титроқ ҳосиласи. Шеър мана бу сатрлар билан бошланади: Электрон шаҳарда Отар электрон тонг, Соатлар бонг урмайди, Уйғон, электрон онг. Электрон эшиклар Ғийқилламай очилар, Электрон кишилар Чиқиб ишга шошилар. Электрон бошлиқлар Бошқаради уларни, Бу одамлар унутган Йиғларни ҳам куларни. Ижодкор тараққиёт шиддатига етишиб юрмоқ мушкул бўлган, ҳамма нарса электронлашиб бораётган бугунги даврда меҳр-оқибат, ҳаё-ибо, вафо ва садоқат сингари туйғулардан мосиво электрон авлод шаклланишидан хавотирини билдиради. Унингча, йиғларни ҳам, куларни ҳам унутган, калласида мия эмас – аппарат, кўнгиллари – компьютер, меҳру нафратдан йироқ бир тоифанинг пайдо бўлиши – одамзод учун фожианинг айни ўзи. Уларга аждодлардан на ёд ва на хотир юққан, фарзандларини рангли телевизор туққан, томирлари – симлардан, насли насаби – робот. Кошғарийни билмайди, Билмайди “Алпомиш”ни. Буларнинг дилбандлари Ўйнамас “ҳаммопиш”ни. Бу электрон авлод китоб мутолаа қилмайди – видеолар эркаси. Дарсхонага шошилмай, кўча-кўйда ҳарсиллар. Огаҳийни билмайди, лекин “Рэмбо”лардан дарс берар. Ҳаммасидан фожиалиси, хилватларда кезинган электрон гўзаллар электрон севгини урчитади. Панд еганини англамаган электрон эр хотинининг кўксида электрон сийнабанд кўриб анграяди. Бу ҳам етмагандек, хотин қўлидаги ярқираган соатини электрон акаси олиб бергани билан мақтанади. Шу тариқа электрон оила бузилиб, бир электрон бола увол қолади. Электрон асрда ноёб бўлиб қолган жонли гиёҳ – туйғуни асраш зарурати шеърнинг поэтик хулосаси сифатида кўнгилларда акс садо беради: ...Биз сен билан учрашдик Атомлар соясида Бунчалар нозикдирсан, Бунчалар норасида! Рақамларга қасдма-қасд, Сени асрар нигоҳим, Электрон асрда Омон қолган гиёҳим! Жамият ҳаётининг барча жабҳалари электронлашаётган бугунги замонда ана шу тирик гиёҳ – туйғуни асраб қола билиш энг муҳимидир. Огоҳ бўлинг, томирларингиз симга, миянгиз аппарату кўнглингиз компьютерга айланиб қолмаяптими? Ўксик дилни кўрганда бефарқ эмасмисиз? Кўнглингизда сийлаи раҳм борми? Умуман, бир чимдиб кўринг-чи, баданингизда оғриқ сезяпсизми? – Демак, тириксиз! Демак, туйғуларингиз барҳаёт. Электронлашув, аслида, инсон ҳаётидаги мушкулларни енгиллаштирмоғи, одамзод техника-технологияга эмас, замонавий тараққиёт одамга хизмат қилмоғи зарур. Электроника шахсни комил, жамиятни мукаммал кўрмоқ орзусини реаллаштиришга бир восита бўлмоғи лозим, холос. Ана, шоир дилига титроқ солган, кўзидан уйқуни, кўнглидан ҳаловатни олиб, “Электрон шеър”ни ёзишга ундаган куч нимада? Ахир одам ҳар қандай шароитда одам бўлиб қолмоғи керак! Нурбой Жабборов

​​ELEKTRON SEVGI: NIMA U? She’r – tuyg‘u hosilasi. Tuyg‘udan mahrum odam shoir bo‘la olmagani singari she’rni anglashi ham mahol. Tafakkurga va qalbga bir vaqtning o‘zida ta’sir qilish qudratiga ega she’riyat tuyg‘uni ham tarbiyalay oladi. Biroq bugungi kunda taraqqiyotning sur’ati shu qadar tezki, odamning odamligini belgilaydigan tuyg‘ular tobora so‘nib borayotgandek. Inson o‘zi kashf etgan texnika-texnologiyaning quli bo‘lib qolayotir go‘yo. Tabiiyki, bu hol eng avval ijod ahlini o‘ylantiradi. Dastlab shoiru adibning ko‘ngliga iztirob soladi. O‘zbekiston Xalq shoiri Sirojiddin Sayyidning “Elektron she’r”i qalbdagi ana shu titroq hosilasi. She’r mana bu satrlar bilan boshlanadi: Elektron shaharda Otar elektron tong, Soatlar bong urmaydi, Uyg‘on, elektron ong. Elektron eshiklar G‘iyqillamay ochilar, Elektron kishilar Chiqib ishga shoshilar. Elektron boshliqlar Boshqaradi ularni, Bu odamlar unutgan Yig‘larni ham kularni. Ijodkor taraqqiyot shiddatiga yetishib yurmoq mushkul bo‘lgan, hamma narsa elektronlashib borayotgan bugungi davrda mehr-oqibat, hayo-ibo, vafo va sadoqat singari tuyg‘ulardan mosivo elektron avlod shakllanishidan xavotirini bildiradi. Uningcha, yig‘larni ham, kularni ham unutgan, kallasida miya emas – apparat, ko‘ngillari – kompyuter, mehru nafratdan yiroq bir toifaning paydo bo‘lishi – odamzod uchun fojianing ayni o‘zi. Ularga ajdodlardan na yod va na xotir yuqqan, farzandlarini rangli televizor tuqqan, tomirlari – simlardan, nasli nasabi – robot. Koshg‘ariyni bilmaydi, Bilmaydi “Alpomish”ni. Bularning dilbandlari O‘ynamas “hammopish”ni. Bu elektron avlod kitob mutolaa qilmaydi – videolar erkasi. Darsxonaga shoshilmay, ko‘cha-ko‘yda harsillar. Ogahiyni bilmaydi, lekin “Rembo”lardan dars berar. Hammasidan fojialisi, xilvatlarda kezingan elektron go‘zallar elektron sevgini urchitadi. Pand yeganini anglamagan elektron er xotinining ko‘ksida elektron siynaband ko‘rib angrayadi. Bu ham yetmagandek, xotin qo‘lidagi yarqiragan soatini elektron akasi olib bergani bilan maqtanadi. Shu tariqa elektron oila buzilib, bir elektron bola uvol qoladi. Elektron asrda noyob bo‘lib qolgan jonli giyoh – tuyg‘uni asrash zarurati she’rning poetik xulosasi sifatida ko‘ngillarda aks sado beradi: ...Biz sen bilan uchrashdik Atomlar soyasida Bunchalar nozikdirsan, Bunchalar norasida! Raqamlarga qasdma-qasd, Seni asrar nigohim, Elektron asrda Omon qolgan giyohim! Jamiyat hayotining barcha jabhalari elektronlashayotgan bugungi zamonda ana shu tirik giyoh – tuyg‘uni asrab qola bilish eng muhimidir. Ogoh bo‘ling, tomirlaringiz simga, miyangiz apparatu ko‘nglingiz kompyuterga aylanib qolmayaptimi? O‘ksik dilni ko‘rganda befarq emasmisiz? Ko‘nglingizda siylai rahm bormi? Umuman, bir chimdib ko‘ring-chi, badaningizda og‘riq sezyapsizmi? – Demak, tiriksiz! Demak, tuyg‘ularingiz barhayot. Elektronlashuv, aslida, inson hayotidagi mushkullarni yengillashtirmog‘i, odamzod texnika-texnologiyaga emas, zamonaviy taraqqiyot odamga xizmat qilmog‘i zarur. Elektronika shaxsni komil, jamiyatni mukammal ko‘rmoq orzusini reallashtirishga bir vosita bo‘lmog‘i lozim, xolos. Ana, shoir diliga titroq solgan, ko‘zidan uyquni, ko‘nglidan halovatni olib, “Elektron she’r”ni yozishga undagan kuch nimada? Axir odam har qanday sharoitda odam bo‘lib qolmog‘i kerak! Nurboy Jabborov