PALATNO

Тры галоўныя сюжэты «Іліяды», якія павінен ведаць кожны

Напрыканцы красавіка выйшаў пераклад «Іліяды» на беларускую мову — ён уключае ў сябе 12 з 24 песень. Аўтар перакладу са старагрэцкай на беларускую — філолаг Лявон Баршчэўскі. Гэта не першы пераклад «Іліяды», але да сённяшняга дня цэлага перакладу, які рабіў Браніслаў Тарашкевіч у 1920-я гады, не захавалася. «Іліяда» па-ранейшаму прыцягвае ўвагу людзей, бо даследуе глыбокія тэмы: ад чалавечай прыроды і пачуццяў да разумення чалавекам лёсу і ўзаемадзеянню паміж багамі і смяротнымі.

▪️ Ахілес выходзіць з бітвы. Ахілес і Агамемнан сварацца з-за ваенных прызоў. Агамемнон забірае палонную Ахілеса, Брысеіду: так Ахілес адмаўляецца ад удзелу ў бітву і просіць сваю маці, Фетыду, каб тая ўгаварыла Зеўса змяніць ход вайны. ▪️ Дуэль Парыса і Менелая. Парыс і Менелай дамаўляюцца на дуэль, каб вырашыць лёс Алены. Аднак Афрадыта выратоўвае Парыса, калі той вось-вось прайграе, зрываючы тым самым пагадненне. ▪️ Пасольства да Ахілеса. Грэкі — у небяспецы, таму яны адпраўляюць паслоў да Ахілеса. Паслы павінны пераканаць Ахілеса ўступіць у бітву. Яны прапануюць яму вялікую ўзнагароду, але той адмаўляецца змагацца. 🖥 Больш падрабязна расказваем пра «Іліяду» на нашым сайце. Клікай сюды! 📌 Падтрымаць працу PALATNO можна на Patreon!

Галоўныя трэнды ў TikTok, якіх не хапае беларусам

TikTok — адна з галоўных платформ, дзе сядзяць беларусы і яшчэ дзясяткі мільёнаў чалавек. Там кожны дзень з’яўляюцца новыя відэа, трэнды. Частка з іх становіцца віруснай і не губляе папулярнасць некалькі тыдняў, а тое і месяцаў.

▪️ «Вядома, я…». Магчыма, гэта самы папулярны трэнд у TikTok, які доўгі час не здае свае пазіцыі. Ён з’явіўся на платформе яшчэ ўзімку 2024 года. Яго сутнасць вельмі простая. Людзі расказваюць пра сябе, падкрэсліваючы частку сваёй ідэнтычнасці — прафесію, нацыянальнасць, расу ці пол. Пры гэтым яны расказваюць пра адметныя асаблівасці. ▪️ «Я не феміністка — я ўмею гатаваць». Адзін з самых новых трэндаў, што з’явіліся напрыканцы красавіка ў TikTok. Усё пачалося з відэа ў акаўнце Lily Kate Show. Дзяўчына з ЗША зняла відэаролік, які частка аўдыторыі спачатку ўспрыняла як жартоўны, пра тое, што яна не з’яўляецца феміністкай. У роліку яна расказвае і паказвае, што на яе думку быць не феміністкай — гэта лепш, чым адстойваць правы жанчын. Згодна з яе меркаваннем, феміністкі не ўмеюць гатаваць, адмаўляюцца насіць сукенкі і не хочуць, каб ім адчынялі дзверы мужчыны. Частку з відэа дзяўчыны, дзе яна кажа «Я не феміністка — я ўмею гатаваць» сотні жанчын узялі для сваіх відэа: і паказваюць, што сапраўды ўмеюць «гатоваць» — пры гэтым з’яўляюцца феміністкамі. У англійскай мове дзеяслоў to cook мае слэнгавае значэнне: паказваць нешта крутое, выдатна штосьці рабіць. ▪️ «Патлумачце, што складанага ў шлюбе». Гэта адзін з самых маладых трэндаў у TikTok, які з’явіўся напачатку мая. Яго пачала дзяўчына пад назвай акаўнта liveroniandcheese. Яна папрасіла людзей, якія знаходзяцца ў шлюбе, патлумачыць, што для іх з’яўляецца самым складаным. Відэа завірусілася — з’явілася шмат відэа, у якіх людзі нічога не кажуць, а проста паказваюць, што іх раздражняе ў партнёрах: абутак, які яны няправільна ставяць, ці крыва павешаны рушнік. 🖥 Расказваем пра трэнды і паказваем відэа — на нашым сайце. Клікай сюды! 📌 Падтрымаць працу PALATNO можна на Patreon!

Што такое Радаўніца і чаму беларусы яе адзначаюць?

Кожны беларус ведае пра Радаўніцу: часта яе адзначаюць, каб успомніць нашых памерлых сваяком, для некаторых — гэта звычайны выхадны дзень падчас майскіх выхадных. Аднак Радаўніца — гэта часта традыцыі, якая захавалася ў найбольш архаічнай форме толькі ў беларусаў.

▪️ Радаўніцу называлі радужніцай, радуніцкімі дзядамі. Адметна, што памінальны абрад адбываўся непасрэдна на могілках. Радаўніца заўсёды адбываецца ў паслявялікодны тыдзень у аўторак. ▪️ На Радаўніцу кожная сям’я ішла памінаць памерлых родзічаў. Спачатку — у царкву, а потым на могілкі: там прыводзілі ў парадак магілы сваіх блізкіх. На насыпе рассцілалі абрус, там жа пачыналі памінальную трапезу. Частку ежы — яйкі, куццю і іншыя стравы — пакідалі «для мёртвых». Яйка на магілу клалі як магічны сродак: лічылася, што так можна часова ажывіць мёртвага. ▪️ «На Радаўніцу да абеду пашуць, па абедзе плачуць, а ўвечары скачуць», — так казалі беларусы пра радуніцкія дзяды. ▪️ Вядома, з Радаўніцай звязвалі разнастайныя назіранні і павер’і. Напрыклад, добры ўраджай будзе, калі на Радаўніцу быў маладзік. А яшчэ ў гэтыя дні нельга было садзіць і сеяць. Абрадавыя рытуалы на Радаўніцу праводзілі толькі для таго, каб задобрыць душы продкаў і заслужыць іх садзейнічанне ў жыцці і гаспадарцы. ▪️ Часта беларусы называлі Радаўніцу «снеданнем па радзіцелях», часам яна мела назву «грэць бацькоў». 🖥 Больш расказваем пра Радаўніцу на нашым сайце. Клікай сюды! 📌 Падтрымаць працу PALATNO можна на Patreon!

Пабачыць Касцюковічы і... Расказваем, навошта трэба туды ехаць і што ўбачыць ▪️ Калі вы прыехалі ў Касцюковічы на цягніку, то абавязкова трапіце на чыгуначную станцыю Камунары. Назва станцыі ідэнтычнай з назвай горада не існуе: для Беларусі падобная з’ява вельмі рэдкая, хоць і не ўнікальная. Тапонім Камунары — напамін пра эпоху пракладкі чыгуначнай лініі ў раннія гады савецкай улады. Будаўніцтва станцыі паспрыяла ўзнікненню новых камун каля станцыі, адпаведна асаблівасці пасёлка замацаваліся ў назве. Ён з цягам часу зліўся з горадам і стаў адной з частак сённяшніх Касцюковічаў. ▪️ Праз дарогу ад будынка чыгуначнага вакзала знаходзіцца будынак імпазантнай рытуальнай крамы касцюковіцкага райпо, пабудаваны за савецкім часам, аформленай у чырвона-зялёных колерах. Колеравая гама рытуалкі выглядае смешна, аднак мабыць у гэтым схаваны канкрэтны мэсэдж да жыхароў і гасцей Касцюковічаў. ▪️ У канцы XIX стагоддзя ў Касцюковічах жылі каля дзвюх тысяч яўрэяў — больш за палову насельніцтва паселішча. Яшчэ ў даваенны час пры савецкай уладзе колькасць яўрэяў стала нязменна скарачацца. На сённяшні дзень яны амаль што зніклі з этнічнай мапы горада. Яўрэйскія могілкі працягваюць заставацца гарадской адметнасцю. На яўрэйскіх могілках у Касцюковічах ёсць розныя тыпы пахаваннях з розных часоў. ▪️ Галоўным сакральным аб’ектам горада з’яўляецца Крыжаўзвіжанская царква, якую пабудавалі ў 1999 годзе. Яе пабудавалі на месцы цаглянага храма 1835 года. Праваслаўная цагляная царква 1830-х дзейнічала больш за 90 гадоў. У 1929 годзе ў час антырэлігійнай палітыкі савецкай улады храм закрылі, а святара рэпрэсавалі і саслалі ў Сібір. Праз чатыры гады, у 1933 годзе, храм увогуле ўзарвалі. ▪️ А яшчэ ў Касцюковічах любяць памятныя камяні: іх ставяць да ўрачыстых дат, адкрыцця школ і іншых падзей. Цікава, што ў горадзе стаяць два валуны да 400-годдзя і 500-годдзя Касцюковічаў — іх паставілі з прамежкам у 16 гадоў. 🖥 Яшчэ больш пра Касцюковічы — на нашым сайце. Клікай сюды! 📌 Падтрымаць працу PALATNO можна на Patreon!

📱 А вы ведаеце, што ў нас ёсць TikTok? Часам бывае лянота як чытаць доўгія артыкулы — хочацца пагартаць стужку, каб інфармацыю данеслі максімальна сцісла. Для гэтага мы і стварылі акаўнт у TikTok. https://www.tiktok.com/@palatnomedia https://www.tiktok.com/@palatnomedia https://www.tiktok.com/@palatnomedia 📌 Падтрымаць працу PALATNO можна на Patreon!

Што пачытаць з Вацлава Ластоўскага?

Пасля нядаўняга прызнання «экстрэмісцкімі матэрыяламі» томіка выбраных твораў Вацлава Ластоўскага, які пабачыў свет больш чвэрці стагоддзя таму, зноў павялічыўся інтарэс да гэтага беларускага дзеяча.

▪️ «Мовазнаўчыя працы». Зусім свежая кніга з творамі Вацлава Ластоўскага, якая з’явілася ў канцы мінулага году да юбілею класіка. Пад адной вокладкай сабраныя тэксты самага рознага жанру і памеру — гэта і допісы, і зацемкі, і нататкі, і грунтоўныя артыкулы, якія тычацца беларускай мовы. ▪️ «Кароткая гісторыя Беларусі». Калі Ластоўскі быў сакратаром «першай беларускай газеты з рысункамі», то ўзяўся за амбітную справу — даць беларусам сваю гісторыю. Матэрыялы для будучай гістарычнай кнігі Ластоўскага выходзілі на старонках «Нашай Нівы». Ужо потым іх сабралі пад адну вокладку.. ▪️ «Падручны расійска-крыўскі (беларускі) слоўнік». Высілкамі Вацлава Ластоўскага сто гадоў таму ў Коўна свет пабачыў знакаміты «Падручны расійска-крыўскі (беларускі) слоўнік». Прафесійнымі мовазнаўцамі ён быў сустрэты даволі халодна. Так Сцяпан Некрашэвіч, які жыў у той час у БССР, жорстка яго крытыкаваў, але адзначыў за добра сабраны матэрыял. ▪️ Часопіс «Крывіч». Увесну 1923 года Вацлаў Ластоўскі разам з Клаўдзіем Душ-Дужэўскім заняўся выданнем часопіса «Крывіч». На старонках выдання публікаваліся самыя розныя матэрыялы: этнаграфічныя, гістарычныя, эканамічныя, культурніцкія. За чатыры гады выданне стала адным з самых заўважных і адметных у беларускай эміграцыі таго часу. ▪️ «Гісторыя Беларускай (Крыўскай) кнігі». Яшчэ ў 1924 годзе Вацлаў Ластоўскі заклікаў на старонках выдаванага ім «Крывіча» адзначыць супольна 400-годдзе беларускага кнігадруку. У межах гэтай падзеі анансавалася выданне грунтоўнага даследавання беларускай кніжнай спадчыны, якое пабачыла свет толькі ў 1926 годзе. 🖥 Падрабязна расказваем, што цікавага пачытаць з твораў Вацлава Ластоўскага. Клікай сюды! 📌 Падтрымаць працу PALATNO можна на Patreon!

Доўгая дарога да пакаяння. Як Германія пераадольвала нацысцкую спадчыну

Другая сусветная вайна стала самым страшэнным канфліктам XX стагоддзя. Праз агрэсію нацысцкай Германіі і яе саюзнікаў загінулі ад 70 да 85 мільёнаў чалавек, з іх мірных жыхароў — да 60 мільёнаў. Аднак пасля разгрому фашыстаў барацьба не скончылася — перад светам і германскім грамадствам стаяла задача: не дапусціць паўтарэння трагедыі 1939-1945 гадоў.

Расказваем пра тое, як праходзіла палітыка дэнацыфікацыі Германіі ў першыя гады пасля капітуляцыі, якімі былі настроі немцаў пасля паражэння, калі з’явіліся першыя неанацысты, што цяпер расказваюць нямецкім школьнікам пра тую вайну, і дзе — ва Усходняй ці Заходняй Германіі — найбольш папулярныя ўльтраправыя. 🖥 Больш падрабязна чытайце на нашым сайце. Клікай сюды! 📌 Падтрымаць працу PALATNO можна на Patreon!

Росквіт і падзенне Трэцяга Рэйха на дзесяці фотаздымках Любы таталітарны рэжым з чагосьці пачынаецца: з лідара, законаў… І ён абавязкова чымсьці заканчваецца. Запрашаем у візуальнае падарожжа, у якіх мы разам даследуем узлёты і падзенні, веліч і трагедыю, якія вызначалі эпоху Трэцяга Рэйха. 🖥 Паказваем на нашым сайце, як нарадзіўся і памёр нацысцкі рэжым. Клікай сюды! 📌 Падтрымаць працу PALATNO можна на Patreon!

Хто і за што спаліў Хатынь?

81 год таму паліцэйскі батальён спаліў Хатынь з амаль усімі яе жыхарамі. У Беларусі налічваюць больш за 9 тысяч спаленых нацыстамі вёсак з дзясяткамі тысяч жыхароў. Але толькі Хатынь стала сімвалам таго, як акупацыйная нацысцкая ўлада абыходзілася з мірнымі жыхарамі.

Прапаганда Лукашэнкі кожны год выкарыстоўвае Хатынь у сваіх мэтах: падчас пратэстаў супраць сфальсіфікаваных выбараў за спаленне вёскі паказвалі на «бчб-эшнікаў», а цяпер галоўнымі ворагамі і крыўдзіцелямі называюць бандэраўцаў. Ні першыя, ні другія дачынення да знішчэння Хатыні не мелі. 🖥 Яшчэ больш пра тых, хто вінаваты ў знішчэнні Хатыні, — на нашым сайце. Клікай сюды! 📌 Падтрымаць працу PALATNO можна на Patreon!

Абпаленыя целы на дроце, згарэлыя будынкі. Як нацысты двойчы знішчалі Слуцкае гета У лютым 1943 года ў слуцкім гета забілі тысячы яўрэяў. Дасціпна спланаваная акцыя пайшла не па плане: людзей палілі, расстрэльвалі і забівалі. Гэта было не першае масавае забойства ў Слуцку падчас Другой сусветнай вайны — двума гадамі раней нацысты забілі і абрабавалі тысячы яўрэяў. Жорсткай расправай нават былі шакаваныя прадстаўнікі нацысцкай адміністрацыі — так, што пісалі Вільгельму Кубе, каб гэтыя батальёны больш не адпраўлялі ў Слуцк. 🖥 Больш падрабязна пра Слуцкае гета расказваем на нашым сайце. Клікай сюды! 📌 Падтрымаць працу PALATNO можна на Patreon!