انستیتو مردم‌شناسی

به خاطر زندگی به خاطر مردم #مهسا_امینی @IzadiJeiran

هواداری از تراکتور به مثابه مناسک درمانی: پژوهشی مردم‌‌نگارانه در مورد یک فرهنگ هواداری در ایران اصغر ایزدی جیران، هسته پژوهشی مردم‌شناسی فرهنگی، دانشگاه تبریز کنفرانس اتحادیه بین‌المللی علوم مردم‌شناختی و قوم‌شناختی کمیته‌ی مردم‌شناسی خاورمیانه ترکیه، استانبول، ۱۶ تا ۱۸ شهریور ۱۴۰۱ چکیده سخنرانی: ظهور ناگهانی هواداری آتشین از باشگاه فوتبال تراکتور، با صعود این تیم به لیگ برتر ایران در سال 2009، را می‌‌توان با قرار دادن آن در بستر ازخودبیگانگی ترک‌‌ها تحت سیاست یکدست‌‌سازی فرهنگی دولت مدرن در یک جامعه‌‌ی چندقومی در یکصد سال اخیر درک کرد. با تکیه بر تحقیق میدانی مبتنی بر مشاهده‌‌ی مشارکت‌‌آمیز در استادیوم یادگار امام تبریز طی سه لیگ در سال‌‌های 2014، 2019، و 2020، به دنبال بررسی ویژگی‌‌های فرهنگ هواداران تراکتور بوده‌‌ام. در این مقاله، به شباهت‌‌های میان هواداری و مناسک تمرکز می‌‌کنم. در مناسک هواداری، استادیوم یک پیکربندی فضایی خاص است که با بدنمندی نمادهای اسطوره‌‌ای ساخته می‌‌شود. تی‌‌تی‌‌تی‌‌ها و اوزبه‌‌اوزها، به‌‌عنوان دو گروه از پرشورترین هوادارها، بیشترین قدرت را در شکل‌‌گیری و هدایت اعمال، شعارها، و ژست‌‌های مناسکی دارند. آنها پیوندهای برادری را بر محوریت عشق به تراکتور، سرزمین، و هویت قومی خود پدید آورده‌‌اند، آنچنان‌‌که بسیاری از هوادارهای عادی حسرت راه یافتن به جایگاه‌‌های مخصوص آنها در استادیوم را دارند. نقطه اوج زمان‌‌بندی مناسکی بازی با رقبای اصلی است، یعنی تیم‌‌های تهرانیِ پرسپولیس و استقلال. در تقویم آیینی هواداری، دو جمعه‌‌ی سیاه یادآور تروماهای جمعی است، زخم‌‌هایی که بر روی ناکامی تراکتور در رسیدن به جام قهرمانی بسته شده‌‌اند. مسابقه با تیم‌‌های تهرانی، جنگی نمادین را شکل می‌‌دهد که با تجلیل از سرزمین مادری شدت می‌‌گیرد. در لحظه‌‌های هواداری از تراکتور، ترک‌‌ها خود را در فرم‌‌های نمادین و ریتم‌‌های خلسه‌‌آمیز غرق می‌‌کنند تا عظمت و حرمتی را تجربه کنند که دهه‌‌ها از آن محروم بوده‌‌اند. هوادارها خود را در یک جهان و اجتماع آرمانی تصور می‌‌کنند که در آن می‌‌توانند برای چند ساعت با بدن‌‌ها و گلوهایشان فرهنگ گم‌‌شده را تجربه کنند. قدرت درمانی مناسک از ادغام افراد با این جمع اصیل سرچشمه می‌‌گیرد. @IzadiJeiran

هواداری از تراکتور به مثابه مناسک درمانی: پژوهشی مردم‌‌نگارانه در مورد یک فرهنگ هواداری در ایران اصغر ایزدی جیران، هسته پژوهشی مردم‌شناسی فرهنگی، دانشگاه تبریز @IzadiJeiran

ایلیاتی‌های خسته از وعده‌های بی‌ثمر اصغر ایزدی جیران یادداشت میدانی منتشرشده در روزنامه شرق، 29 مرداد 1401 @IzadiJeiran

ایلیاتی‌های خسته از وعده‌های بی‌ثمر اصغر ایزدی جیران یادداشت میدانی منتشرشده در روزنامه شرق، 29 مرداد 1401 @IzadiJeiran

ایلیاتی‌های خسته از وعده‌های بی‌ثمر اصغر ایزدی جیران یادداشت میدانی منتشرشده در روزنامه شرق، 29 مرداد 1401 @IzadiJeiran

‍ 💠«جامعه شناسی علم شناخت واقعیت اجتماعی است» 🌎اتحادیه جامعه شناسان ایرانی در تلگرام (اِجادَت)، فهرست زیر را در حوزه های گوناگون علوم اجتماعی تدارک دیده است. با انتشار آن در کانال های مختلف، به ترویج بینش جامعه شناختی کمک کنیم. 🌸🌸پنج شنبه1401/06/03🌸🌸        🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼 ✍رضا کردبچه 📖جامعه شناسی / هنر 🆔 @R_Kordbacheh ✍حجت اله عباسی 📖مطالعات رسانه و ارتباطات  🆔 @mediaresearches ✍عادل سجودی 📖جامعه شناسی گیلان 🆔 @GILsociologist ✍علی نوری 📖خانواده ایرانی 🆔 @alinouri_sociologist ✍احمد فعال(بیان آزادی) 📖تحلیل های نظری در جامعه شناسی و سیاست 🆔 @bayane_azadi ✍سید محمود نجاتی حسینی ( خراسانی ) 📖جامعه شناسی فلسفی- الاهیاتی 🆔 @smnejatihosseini ✍فاطمه موسوی ویایه 📖زنان و مسائل اجتماعی 🆔 @women_socialproblems ✍فاطمه موسوی ویایه 📖کانال علمی مطالعات زنان 🆔 @womenstudiesisaorg ✍رضا تسلیمی طهرانی 📖جامعه‌شناسی عمومی 🆔 @taslimi_tehrani ✍عباس نعیمی جورشری 📖جامعه شناسی صلح 🆔 @abbasnaeemi ✍نعمت الله فاضلی 📖تحلیل فرهنگی جامعه ایران 🆔 @DrNematallahFazeli ✍محسن فینی زاده 📖کلان داده شبکه های اجتماعی 🆔 @Rahyaft1400 ✍شیرین ولی پوری 📖تحلیل های جنایی جامعه ایرانی 🆔 @criminalsociology ✍محمد زینالی اناری 📖نکته 🆔 @thing ✍ح.ا.تنهایی 📖گروه جامعه شناسی تفسیری و نظری ایران 🆔 @hatanhai ✍اصغر ایزدی جیران 📖آکادمی مردم‌شناسی 🆔 @IzadiJeiran ✍سعید معدنی 📖هفت اقلیم 🆔@Saeed_Maadani ✍سیدحمیدرضا رضوی 📖جامعه‌شناسی آموزش و پرورش 🆔 @Sociology_Of_Education ✍آرش احدی مطلق 📖جامعه شناسی و اخلاق 🆔 @Sociology_of_Ethics ✍پرستو فرخی 📖جامعه شناسی زن روز 🆔 @Zane_Ruz_Channel ✍مسعود زمانی مقدم 📖روش‌شناسی کیفی 🆔 @qualitative_methodology ✍حسین شیران 📖جامعه‌شناسی شرقی 🆔 @OrientalSociology ✍مسعود زمانی مقدم 📖 نوشته‌ها و نکته‌ها 🆔 @masoudzamanimoghadam ✍محمدحسن علایی 📖رویکردهای جامعه شناختی؛ گفتمان وفاق 🆔 @sociologicalperspectives 👇📖👇📖👇📖👇📖👇 🔗Click here to join us: 🆔 @madanibita 🆔 @dr_shirinvalipouri 🆔 @Mohamadzeinaliunari

و گاه مردم‌‌شناس زیر فشار عواطف خودش است. احساس می‌‌کند به جای زبان نثر، شعری بسراید، شعری به زبان خود بومیان. شعری بسراید برای همدلی بیشتر با مردمان مورد مطالعه‌‌اش، برای اینکه بتواند به احساسات آنها و احساسات خودش نزدیک شود، برای آنکه در جاهای دیگری از جامعه و فرهنگ نفوذ کند که با زبان عادی و علمی ممکن نیست، برای آنکه تصوری بکند که با دوربین قابل عکس‌‌برداری نیست، برای آنکه به بیان‌‌هایی برسد که بر زبان مردمان در گفت‌‌وگوها جاری نمی‌‌شود، و برای آنکه از شیوه‌ی تجربه‌اش و حضورش در میدان تحقیق چیزهایی بگوید. بو داشلار، دره‌‌لرده تپه‌‌لرده، چوبانین اَغیین آلتیندا بو قانقاللار یایلاغین اتگینده و قایالارین دالیسی سیگار توستوسینن دومانلیغین قانادیندا بابالاریمیزین ایسی گلیر و شیریلتی قوپان گونلر خاطیریما داغیلیر باخین گورون، چوبان کَرَم چپره بورک توخویوب اوز قیزینا و یوخاری اوبا چوبانین قیزینا آو بوینوزو قیزلارین باشیندا یاللی گئدیر توستی قالخیب ساجلارین آلتیندان سَیچَه‌‌لر دوزولوب بولاخ باشیندان کالام قارداش دوروب توغلولار اونونده نازان باجی آجیتمالی گتریب اَلینده ساغ قالین خوش قالین داغلار ساغ قالین خوش قالین قوهوملار ساغ قالین قیزیل قویونلاریمز گئچیلریمیز، املیک‌‌لریمیز، توغلولاریمیز و قوریان ایتلریمز اورگیم سیخیلیر، آی کومه‌‌لر *** که این سنگ‌‌ها، در این دره‌‌ها و تپه‌‌ها، زیر پای چوپان‌‌ها که این خارها به زیر پای ییلاق‌‌مان و پشت صخره‌‌های اندوده با دود سیگارها روی بال مه که بوی نیاکانمان را می‌‌آورد و غوغایی که بر هوا می‌‌جهد همه خاطراتی است که در سرم می‌‌پراکنند تماشا کنید، کَرَم چوپان کلاه چپره بافته است برای دختر خودش و دختر چوپان اوبای بالا شاخ گوزن بالای سر دخترها به رقص یاللی درآمده دودهایی که از زیر تنور بلند شده‌‌اند ظرف‌‌هایی که ردیف شده‌‌اند بر سر چشمه برادرم کالام جلوی گله‌‌ی بره‌‌ها ایستاده است خواهرم نازان نان آجیتمالی آورده است سلامت و خوش باشید کوه‌‌ها سلامت و خوش باشید فامیل‌‌ها سلامت باشید گوسفندطلاها بزها، بره‌‌ها و سگ‌‌های نگهبان آی چادرها، قلبم دلتنگ شماست دفترچه یادداشت میدانی، ایلیاتی‌‌های ترکمه، ارتفاعات هِشته‌سر، هوراند، آذربایجان شرقی، ۲۴ مرداد ۱۴۰۱

یا به وقت دوشیدن شیر گوسفندها، حدود ساعت دو ظهر، پس از آنکه زن خانوار گوسفند را تشخیص داد، از گردن بگیرم و بیاورم و پشتش را برگردانم به طرف قابلمه و دستان دوشنده. در اینجا ملالی نیست، جز آینده‌ای سخت و نگرانی از اینکه چقدر خواهند توانست تاب این وضعیت بد اقتصادی را بیاورند. اقتصاد ضررده دو سه سالی است که گریبان این مردمان ایلیاتی را گرفته و گلویشان را فشار می‌دهد. در این شیوه از زیست، خلاف شهر، نمی‌توان به سهولت شغل عوض کرد. و اینجا ملالی نیست، جز روزگاران کهنی که رفته و آدم‌های بزرگی که رفته‌اند و سنت‌های ارزشمندی که محو شده‌اند. برای یک ناظر بیرونی، ممکن است اقتصاد مهمترین چیزِ سبب‌ساز نگرانی درک شود، اما برای یک مشاهده‌گر مشارکتی که کار اصلی مردم‌شناس در تحقیق میدانی است، فرهنگ هم اگر نگوییم بیشتر از اقتصاد بلکه همپای آن اهمیت دارد.‌ زوال تدریجی فرهنگ نیاکانی به‌عنوان ستون نگهدارنده‌ی اجتماع، به‌عنوان تعین‌گر جایگاه‌ها، به‌عنوان مرجع اخلاق، به‌عنوان سازنده‌ی عواطف ناب اندوه و شادی، به‌عنوان تعریف خودِ ایلیاتی، و به‌عنوان بسی چیزها، شکلی از رنج اجتماعی است. بگذار باد سردی از پس مه‌ها بر این ملال‌ها بوزد. و اگر ملال‌ها رخت برنبستند، پاکت‌های سیگار و استکان‌های چای همیشه تازه‌دم درمان‌اند. @IzadiJeiran