Амга Культура

Быйыл Аммаҕа ыһыллар олоҥхобут ыһыаҕын кэнсиэпсийэтэ "Саҥарар саҥам сататын сабаҕалааҥ, этэр тылым эгэлгэтин эридьиэстээҥ" диэн Амма Эмиһиттэн төрүттээх сахаҕа киэҥник биллибит улуу олоҥхоһут Тимофей Васильевич Захаров-Чээбий "Ала Булкун" олоҥхотун тылларынан ааттанна. Чээбий Түмэппий бу тылларынан салайтаран, Амма дьоно олоҥхо тылын-өһүн ааҕыаҕыҥ, ис номоҕун өйдөөн, ырытан, норуот үйэлэр тухары муспут өйүн-санаатын сомсуоҕуҥ диэн сахабыт дьонун ыҥырар. Маныаха ханнык баҕарар олоҥхоҕо охтон баранар мастаах, уолан баранар уулаах, атааннаах-мөҥүөннээх орто дойду олоҕун үүннээх-тэһииннээх үтүө дьаһаллар, түмсүүлээх, эйэлээх буолуу уһун тускуга сирдиирин бэлиэтиибит. Бу курдук, Аммалар Олоҥхо ыһыаҕын тэрээһинигэр хас да сыл инниттэн бэлэмнэнэн, хаһааҥҥытааҕар да ордук түмсэн, иллээх-эйэлээх санаанан салайтаран, оҕолуун -кырдьаҕастыын үгүс үлэни ыыттылар. Сыл устата улуус нэһилиэктэрэ бука бары түөлбэлэрин олоҥхотун сыанаҕа туруоран көрдөрдүлэр. Норуот тылынан уус-уран бөдөҥ айымньытын сыанаҕа туруоруу уустук, түбүктээх үлэтэ нэһилиэк олохтоохторун биир санааҕа түмтэ, бүтүн олоҥхону тутулун тутуһан, тылын-өһүн илдьиритэн, үөрэтэн, матыыбын табан, таҥаһын-сабын тиктэн, айымньы туругар киирэн толоруулара олоҥхо умсулҕаннаах эйгэтин олохтоото. Амма хас биирдии олохтооҕо Олоҥхо ыһыаҕар бэйэтин дьоҕурунан, сатабылынан, туохха ордук сыһыаннааҕынан, сүрэҕэ сытарынан ыытыллар бары тэрээһиҥҥэ көхтөөхтүк кытта сылдьар. Нэһилиэгинэн үс тыһыынчаттан тахса олбох тиктилэр, алта биэрэстэттэн ордук уһуннаах ситии хаттылар, түһүлгэни киэргэттилэр, таҥаһы-сабы тиктилэр, аһы-үөлү тэрийдилэр. Аммалар түмсүүлээх үлэлэрин кылгастык холобурдаан билиһиннэрдэххэ, сүүс кырыымпаһыт олоҥхо араас матыыбын дьүһүйүөҕэ. Олохтоох маастардар үгүс ахсааннаах кырыымпаны оҥордулар. Тимир уустарын түмсүүтэ биэс нэһилиэккэ уус кыһатын арыйда. Нэһилиэги кэрийэ сылдьан сүрэхтэрин баҕатынан дьону-сэргэни кырыымпа алыптаах дорҕоонун таһаарарга үөрэппит, биир да нэһилиэги көтүппэккэ олоҥхолообут, өбүгэ таҥаһын тигиигэ, тимири уһаарыыга, туой, мас оҥоһуктары оҥорууга аата ахсаана биллибэт маастар кылаастары ыыппыт энтузиаст дьонунан киэн туттуохтарын тутталлар. Аммалар 2003 сыллаахха, Эмис нэһилиэгэр, күн күөрэйэр Күөрэлэ алааһыгар, Чээбий олоҥхоһут төрөөбүтэ 135 сылыгар анаммыт өрөспүүбүлүкэ таһымнаах бастакы Олоҥхоҕо анаммыт ыһыаҕы ыспыттара. Аан бастакытын Саха тыйаатырын артыыстара Чээбий "Ала Булкун" олоҥхотун түһүлгэ күөх хонуутугар оонньоон көрдөрбүттэрэ. Оччолорго уон үс саастаах Юра Борисов уолчаан "Көмүскэс санаалаах күн Айыы киһитэ Кэскил бухатыыр" диэн саҥа олоҥхотун иһитиннэрэн, бастакы Олоҥхоҕо анаммыт ыһыах чаҕылхай арыйыытынан буолбута. Маннык көстүү, дьүһүйүү барыта Өрөспүүбүлүкэҕэ Олоҥхо ыһыахтарын тэрийэргэ, Олоҥхо тыйаатырын арыйарга өйү-санааны сахпыттара. Ол кэмтэн күн бүгүҥҥэ диэри элбэх сыл ааста, ону кытта Юрий Борисов олоҥхото, олоҥхону чинчийэр үлэтэ, Аммаҕа олоҥхо эйгэтэ эмиэ кэҥээн, сайдан кэллэ. История кэрэһэлииринэн, Аммаҕа өссө биир бэлиэ ыһыаҕынан, Аҕа дойду улуу сэриитэ буола турдаҕына, 1944 сыллаахха, баартыйа Саха сиринээҕи обкомун уурааҕынан, Владимир Михайлович Новиков-Күннүк Уурастыырап көҕүлээһининэн, Аммаҕа улахан ыһыах ыһыллыбыт. Бу ыһыах сыала-соруга сомоҕолоһуу, ыар сүтүктээх аччык дьон санаатын өрө көтөҕүү диэн этэ. Дойдубут атааннаах-мөҥүөннээх бүгүҥҥү күнүгэр Айыылартан алгыс ыла, арчылана, ыраастана, эйэлээх олоҕу түстүү, уһун тускуну тута, Алгыстаах Амма эһигини Олоҥхо ыһыаҕар күүтэр! Саха Өрөспүүбүлүкэтин култуураҕа уонна духуобунай сайдыыга миниистирэ Афанасий Ноев.

Саха Өрөспүүбүлүкэтин култуураҕа уонна духуобунай сайдыыга миниистирэ Афанасий Ноев Аммаҕа ыытыллар Олоҥхо Ыһыаҕын сүрүн ис хоһооно уонна уратыта норуоту Түмсүүлээх буолууга көҕүлүүр уонна Эйэлээх олоҕу түстүүр Ыһыах быһыытынан буолуоҕа диэн бэлиэтээтэ. Сахабыт Сирин араас улуустарыттан кэлэр ыалдьыттар Аммалар бу бачыымнарын өйүүллэригэр уонна Түмсүүлээх, Эйэлээх буолууну сайыннарыаҕыҥ диэн ыҥырда.

https://keskil14.ru/bes-yjynaa-y-belem-buol-surunaal-amma-uluu-ugar-ananan-ta-ysta/ Бэс ыйынааҕы «Бэлэм буол» сурунаал Амма улууһугар ананан таҕыста — Кэскил ☀️🌿🔔

🔶🔸🔶 2019 сыллаахха Саха сирин норуоттарын сэттис спортивнай оонньууларын аһыллыытыгар үлэлэспит, быйыл Олоҥхо ыһыаҕын аһыллыытыгар кылаабынай режиссер Сергей Васильевич Расторгуев көмөлөһөөччүтэ Фёкла Попова-Колесова Амма нэһилиэгин дьаһалтатыгар, баһылык Михаил Алексеевич Артемьевка махтанна👍👍👍 @amma_olo5o @ulusmedia

🔶 Амма нэһилиэгин баһылыга Михаил Артемьев кылаабынай режиссер Сергей Расторгуев Олоҥхо ыһыаҕын аһыллыытыгар атрибуттар наадалар диэн көрдөһүүтүн быһа гыммакка, театрализованнай көрдөрүүгэ туттуллар уопсайа 80-ча батыйаны, куйаҕы, үҥүүнү Амма нэһилиэгин дьаһалтатын кэлэктиибин уонна Ф. Потапов аатынан норуот айымньытын дьиэтин үлэһиттэрин күүһүнэн оҥороннор, бүгүн кылаабынай режиссер Сергей Васильевич көмөлөһөөччүтүгэр Фекла Попова-Колесоваҕа үөрүүлээх быһыыга-майгыга туттардылар 👏👏👏 @amma_olo5o @ulusmedia

Амма нэһилиэгин баһылыга Михаил Артемьев Олоҥхо ыһыаҕын аһыллыытыгар анаан 80-ча атрибуту туттарда 👏👏👏 🌿☀️ Олоҥхобут ыһыаҕа буолара 14 хонук хаалла. Бэҕэһээ Дьокуускай куораттан ыһыах үөрүүлээх аһыллыытын туруорар бөлөх кэлэн, бүгүн күнүс 2 чаастан “Амма-Олимп” стадиоҥҥа репетициялар саҕаланаллар 👍 @amma_olo5o @ulusmedia

Сегодня в Амгинском улусе прошло выездное заседание оргкомитета, посвященное подготовке и проведению Ысыаха Олонхо, под руководством заместителя председателя Правительства Республики Саха (Якутия) Сергея Васильевича Местникова. Подготовка к важному событию идет полным ходом, готовность строительных объектов составляет 90%. Все работы будут завершены к 10 июня. В этом году гостей и жителей ждёт обширная культурная программа. На днях режиссерско-постановочная и организационная группы, артисты Театра Олонхо и Государственного цирка РС(Я) приехали в Амгинский улус для подготовки открытия и закрытия Ысыаха Олонхо. С сегодняшнего дня в стадионе «Амма Олимп» начались репетиции, а с 11 июня репетиции начнутся в центральном тюсюлгэ праздника в местности «Муона чараҥа», парка культуры и отдыха им. И.А. Швердина. https://t.me/afanasiy_noev

ЫСЫАХ ОЛОНХО 2024! 🌿🌿🌿4-5 июня организационная и режиссерско-постановочная группы Театра Олонхо провели заключительную подготовительную работу в Амгинском улусе перед выездом групп участников культурной программы Ысыаха Олонхо. ✅Проведены рабочие встречи с Администрацией Амгинского улуса, Управлением культуры, Управлением образования, Управлением Роспотребнадзора по РС(Я), Амгинской центральной библиотекой. Проведена совместная работа с администрацией детского сада “Хатыҥчаана”, где будут проживать и питаться участники культурной программы в количестве 330 человек. ✅Организационной группой Театра Олонхо подготовлен рабочий штаб орггруппы, распределены по комнатам участники культурной программы, проведен монтаж интернет сети, приобретена питьевая вода для участников культурной программы. Проведена встреча и отработана логистика передвижения транспорта участников культурной программы с заместителем главы Амгинского улуса Смирниковым В.В. 🔷В этом году наш театр готовит закрытие Ысыаха Олонхо, где будет показано театрализованное представление по мотивам олонхо «Тойон Дьаҕарыма» В.М. Новикова-Күннүк Уурастыырап.

Аммаҕа “Олоҥхо – өбүгэ ситимэ” өрөспүүбүлүкэтээҕи мас уустарын күөн-күрэҕэр, ытык-мааны дьоммут, мас уустара Амма сиригэр-уотугар кэлэн, Олонхобут ыһыаҕа ыытыллар кэрэ-мааны түһүлгэтин дьикти иэйиилээх мас оҥоһуктарынан киэргэппиттэригэр, дьоҕурдарын-сатабылларын көрдөрөн, сыаналаммат бириэмэлэрин анаабыттарыгар Алгыстаах Амма дьонун-сэргэтин аатыттан барҕа махталбытын тиэрдэбит, улахан тэрээһиммитигэр үбүнэн-харчынан көмөлөспүт спонсордарбытыгар,улууспут предпринимателлэригэр,чуолаан Людмила Еремеевна Куприяноваҕа, Ариан Михайлович Носовка, Георгий Афанасьевич Олесовка-Дьулус Ууска, Дмитрий Афанасьевич Бубякиҥҥа, Саргылаана Пантелеймоновна Тимофееваҕа, Спартак Михайлович Трофимовка, Валерий Валерьевич Максимовка улахан өйөбүллэригэр Амма улууһун култуураҕа уонна норуот айымньытын салалтатын аатыттан дириҥник махтанабыт. Сыралаах үлэлэригэр үрдүк ситиһиилэри, дьиэ кэргэннэригэр дьолу-соргуну, этэҥҥэ буолууну баҕарабыт!