SIRLI DUNYO TARIXI 🇺🇿☪️🇵🇸

🗓 1865-yil 27-iyun Rus qoʻshinlari Qoʻqon xonligining Toshkent shahriga hujum boshladi. 29 iyun kuni shahar bosqinchilarga taslim bo'ladi.

Shaharning yarmi tozalandi,ammo kechqurun dushman bizning qo'shinlarimizga eng yaqin kulbalarga o'tirdi va zanjir bo'ylab o't ochdi: Barcha ko‘cha va chorrahalarda yana barrikadalar paydo bo‘ldi. Lekin Qarshilik umidsiz bo'lib, aybaltli bir yoki ikkita chapovek (tutqichdagi bolta turi) butun jamoaga yugurib kelib, nayza bilan o'ldi. Ko'chalar orqali yuborilgan kichik otryadlar umidsiz qarshilikka duch keldi; Har bir koʻchani nayzalar olish kerak boʻldi. Qoʻshimcha tarzda koʻp pichoqlanib, koʻcha tozalandi. Qarshilik ayniqsa, darvozadan asosiy bozorga olib boradigan ko'chada o'jar edi, uni avval yuzboshi Ivanov artilleriya, keyin esa leytenant Makarov qurol bilan tozaladi. Qo'shinlarning sa'y-harakatlari bilan ko'chalar ikkinchi marta tozalandi va ilg'or artilleriya tun bo'yi harakat qilishda davom etdi.

🗂 Kazantsev I. Qirg'iz-kaysaklarning tavsifi, 1867 yil Tarix

"Odamlarda fikr,iymon va qadr-qimmatdan boshqa aziz hech narsa yo'q. Aslida insonning suyagini sindirish uning aqlini sindirishdan koʻra og'riqli emas. Sababi agar suyak singan bo'lsa, u tuzalib ketadi, lekin singan aql doimo egasi bilan qoladi!"

- Adham Sharkaviy‌‌ @Ibtido_Tarix

#Kulgu "Siz obro'li odam bo'lganingiz uchun sizga hamma hurmat bilan munosabatda bo'lishni kutish, siz vegetarian bo'lganingiz uchun buqa sizga hujum qilmasligiga ishonish kabi ishdir." - Dennis Xolli‌‌ @Ibtido_Tarix

🇪🇬🇮🇷 Мамлюко-монгольские браки Отношение мамлюков к монголам свидетельствует об их чувстве близости с монголами. Хотя мамлюки, рекрутированные в основном среди кыпчакских кочевников, воздерживались от смешанных браков с местным населением, они все же выбрали монголов в качестве своих брачных партнеров. Например, все жены султана Калавуна (годы правления 1279–1290) были монгольского происхождения. Источник: Joo-Yup Lee. (2016). The Historical Meaning of the Term Turk and the Nature of the Turkic Identity of the Chinggisid and Timurid Elites in Post-Mongol Central Asia. Central Asiatic Journal.

O'rta asrlarning qiziq odati: Dor ostidagi to'y Ma'lum bo'lishicha, Yevropada qiz o'limga mahkum bo'lgan odamni o'z eri sifatida qabul qilayotganini oshkora e'lon qilsa, bu odamni qutqarishi mumkin bo'lgan odat bor edi. Ha, bu juda oddiy. Buning uchun Dor oldiga borish va "Bu odamni menga bering. Sababi men uni erim sifatida qabul qildim" deyish kerak edi. Manbalarda bunday amaliyotlar Fransiya, Germaniya, Shveytsariya, Chexiya, Polsha va Pireney yarim oroli qirolliklarida,yani deyarli butun katolik dunyosida tarqalgandi. Ta'riflangan holatlarning aksariyati soʻnggi o'rta asrlarda va Ilk yangi davrlarda sodir bo'lgan. Ehtimol, bunday tartib ilgari mavjud bo'lgan,ammo bu haqida omon qolgan dalillar yo'q edi. @Ibtido_Tarix

Odoakr - Rimning dushmani va Italiya hukmdori Odoakr yoshligidan urush sanatini sevardi. Natijada, Rim armiyasiga qo'shilishga qaror qildi. Rim armiyasida uning g'ayrioddiy qobiliyatlari namoyon bo'ldi. Bu esa uning tezda lavozimlarga ko'tarilishiga yordam berdi. German jangchisi Rim urush san'atini tezda egalladi. Rimliklar Odoakrni Italiyaning strategik ahamiyatga ega Ravenna shahriga yubordilar. O'sha paytda Ravenna G'arbiy Rim imperiyasining 2- poytaxti bo'lib, juda katta siyosiy va harbiy ahamiyatga ega edi. Mohir va zukko qo'mondon bo'lgan Odoakr imperator hokimiyatining ishonchini qozondi. Bu davrda Ravennadagi qo'shinlar tegishli to'lovlarni ola olmagan. Odoakr esa o'z jangchilarini pulni qilich bilan olish kerakligiga ishontira oldi. 476 yilda Odoakr so'nggi G'arbiy Rim imperatori Romul Avgustni ag'darib tashladi. Keyin esa taxtni o'zi uchun saqlab qolishga qaror qildi. Konstantinopolga imperator hokimiyatining belgilari yuborildi. Davomi pastda👇‌‌ @Ibtido_Tarix

U Italiyaga yaxshiroq boshqaruv va barqarorlikni olib kelishiga ishonib, hokimiyatni o'z nazoratiga olmoqchi edi. Uning nuqtai nazaridan, oʻzining Romul Avgustni ag'darish qarorini Italiyada nazoratni tiklash va tartibni tiklash uchun strategik harakat sifatida tushunish mumkin. U imperiyani yo‘q qilishni emas, balki uni o‘z hukmronligi ostida qayta tashkil etishni xohlagan edi. Shunga qaramay, tarixchilar bu voqeani G'arbiy Rim imperiyasining uzoq davom etgan tanazzul davrining tugashi va Italiyadagi suverenitetining tugashi sifatida qayd etishadi. Odoakr Italiya hukmdori bo'ldi. @Ibtido_Tarix ⚔️‌‌

Eʼtiborli jihatlar - urushda baʼzilar aytganidek, Angliya, Fransiya, Italiya kam sonli askarlar bilan urushib, faqat Gretsiyaga faqat harbiy yordam bermagan. Jahon urushida Gʻalaba qozongan bu davlatlarda hali qudrat yetarli edi. Fransiya 60 ming, Britaniya esa 40 ming,Italiya 18 ming armiyani Turkiyaga tashlagan. Yana koʻp sonli Grek, Arman, mahalliy isyonchilar armiyasi, qisqasi, 450 ming armiya Turkiya hududini nazorat qilgan. Turkiya qoʻshinlari esa maksimum 250 mingdan oshgan xolos. "Oʻz hududida urishgan, yordam olgan" degan fikrlar bu yerda unchalik haqiqat emas. Boshqa tomondan, Otaturkning omadi kelganini ham taʼkidlash lozim. Sababi 1920-yilda Britaniya, Fransiya, Italiya birdan Gretsiyadan yuz oʻgirib, Turkiyaga katta yordam bera boshlaydi. (Rasman buning sababi sifatida Gʻarb davlatlariga yoqmagan Gretsiya hukmdori Konsantinning hokimiyatga qaytishi sabab qilib koʻrsatiladi). Fransiya egallab olgan yerlarda esa Fransuzlar tomondan qilingan zulm sababli Otaturkning buyrugʻisiz ham ozodlik kurashi boʻladi. Bu yerda sutchi Imom boshchiligida(1920-yil) katta kurash Fransuzlarni mamlakatdan chiqib ketishiga sab boʻladi. Boshqa tomondan, Otaturk buyrugʻi bilan Ali Saipbey ham Urfa shahrini fransuzlardan himoya qil olganini aytish lozim. Britaniya yerlarida esa Otaturkning katta vaʼdalaridan keyin Mahmud Barzanchi boshchiligidagi kurdlar katta yordam bergan. Ammo urushlar tugagach,Otaturk kurdlarga bergan vaʼdalarini bajarmaydi. Bu esa keyinroq nizolarga olib kelib, bugungacha yetib kelgan Kurd-turk muammolarini keltirib chiqadi Shunday qilib, Turkiya(Otaturk) faqat Gretsiya hamda Armaniston bilan urishgan. Fransiya va Britaniya keyinroq birdan Turkiya tomonga oʻtib ketgan. Shu sabablarni hisobga olib, Mustafo Kamolni "Soxta qahramon" degan fikrlarga eʼtiborliroq boʻlish lozim deb oʻylayman

Turkiya ozodlik urushi statistikasi Urushuvchi tomonlar: 1. Turkiya 🇹🇷 Anadolu harakati:[1-eslatma] 🇹🇷 Anqara hukumati (1920-1923) 🇹🇷 Vakillik qoʻmitasi (1919-1920) 🇹🇷quva-yi Milliye 🇹🇷Quvâ-yi Seyyâre (1919-1920) 2. Ittifoqdosh kuchlar: 🇬🇷 Gretsiya 🇫🇷 Fransiya imperiyasi (1921 yilgacha) 🇬🇧 Britaniya imperiyasi (1923 yilgacha) 🇦🇲 Armaniston (1920) 🇺🇸AQSh (dengiz amaliyoti, 1922) O'z ichiga oladi: 👨‍👩‍👧‍👦 Otaturkka qarshi isyonchilar: Istanbul hukumati va Angliya tomonidan boshqarilgan isyonchilar Gruziya ( sovet istilosi, yaʼni 1921 yilgacha) Komandirlar va rahbarlar 🇹🇷 Mustafo Kamol Posho 🇹🇷 Fevzi Posho 🇹🇷Kazim posho 🇹🇷 Ali Fuat Posho 🇹🇷 Ismet Posho 🇹🇷 Saqalli Nurettin Posho 🇹🇷Ali Soip Bey 🇹🇷 Ali Bey 🇹🇷 Xolid Posho 🇹🇷 Fahrettin Posho 🇹🇷 Muhittin Posho 🇹🇷 Javit Posho 🇹🇷 Refet Posho 🇹🇷 Usmon Nuri Posho 🇹🇷 Fahriddin Posho 🇹🇷 Cherkes Adham (1919-20) 🇹🇷 Temirchi Mehmet Efe (1919-20) 🇹🇷 Yoruk Ali Efe 🇹🇷 Solih Posho 🇹🇷 Sutchi imom 🇹🇷 Janob Shahin 🇹🇷 Suphi Posho  Salahattin Adil Posho  Ahmet Zeki Posho  Nihat Posho  Yakup Shevki Posho  Topal Usmon og'a  Rauf Posho Ittifoqchi Komandirlar 🇬🇷 Anastasios Papulas 🇬🇷 Yorgo Hacıanestis 🇬🇷 Nikolaos Trikupis 🇫🇷 Anri Guraud 🇫🇷 Lui Franchet d'Esperi 🇬🇧Jorj Miln 🇬🇧 Somerset Artur Gough-Kaltorp 🇬🇧 Charlz Xarington 🇦🇲 Movses Silikyan 🇺🇸Mark Bristol 🇹🇷 Damat Ferit Posho 🇹🇷 Sulaymon Shafiq Posho (1920) 🇹🇷 Ahmet Anzavur  (o'lgan) 🇹🇷 Cherkes Ethem (1920-21) 🇹🇷Temirchi Mehmet Efe (1920-21) Tomonlar kuchlari: 1. 🇹🇷Turkiya 1919 yil may: ~35000 askar va militsiya 1920 yil noyabr: 86516 (muntazam armiya tashkil etilishi) 1922 yil avgust: 271 000 Ittifoqchi kuchlar armiyasi: 1919 yil may: 20 000 1920 yil aprel: 90 000 1921 yil iyun: 200 000 1922-yil: 225 000-250 000 🇫🇷: 60 000 🇬🇧: 40 000 🇮🇹: 17.900 🇦🇲: 10050 Ichki isyonchilar: 60 000 Jami: 434 000-458 000 Yoʻqotishlar: 🇹🇷 37 975 o'lgan, 31 173 kishi jarohatlangan, 22 000 harbiy va fuqarolik mahbuslar(asirlar), 48 000 dan ortiq qochqinlar Jami: 139 148 Ittifoqchilar: 🇬🇷Jami 30 000 oʻlik, 18 095 kishi bedarak yo'qolgan, 48 880 kishi yaralangan,10 000 kishi asir olingan Boshqa manbalarga ko'ra: 120 000-130 000 yoʻqotish 🇫🇷: ~7000 qurbonlar 🇦🇲: 1,100+ o'lik,[55] 3,000+ qo'lga olindi Jami: 111 100-141 100 yoʻqotishlar @Ibtido_Tarix