Thoughts by sha2

هەر لە سەرەتا و ئوسوڵی دانانی ڕێسا گشتییەکانی زمانەوانی، پەیڕەوی زمانەوانان بۆ وەرگرتنی زمانی پوخت و پاراوی عەرەبی بە جۆرێک بوو کە لەنێو چوار سەرچاوەوە وشە و دەستەواژە و پێکهاتە ڕستەییە عەرەبییە ڕەسەنەکانیان وەردەگرت؛ [قورئانی پیرۆز، فەرموودەی شەریف، هۆنراوە، پەخشان]... 🔻 قورئانی پیرۆز, هەر لەدوای نازڵ بوونیەوە بووە جێی تێڕامانی زمانەوانان و بە ئەنجامدانی توێژینەوە گەلێک بۆ وشەسازی و ڕستەسازی و واتاسازییەکەی بووە یەکەم سەرچاوە و پەیڕەو بۆ وەرگرتنی زمانی عەرەبی،. لەم بارەیەوە البغدادي لە کتێبی ـ خزانة الأدب ـ دا دەڵێت :

"كلام اللّٰه عز و جل أفصح الكلام و أبلغه، و يجوز الإستشهاد بمتواتره و شاذه."

🔻سەبارەت بە فەرمایشتی پەیامبەرـﷺـ، زمانەوانان بوونەتە دوو بەرە، هەندێکیان بۆ دانانی ڕێسا نەحوییەکان دەقی فەرمایشتەکانیان وەک پەیڕەو بەکاربردووە، ئەمما هەندێکی تریان پێیان وابووە کە زۆرینەی دەقە گێڕدراوەکان بەبنەمای واتا گێڕدراونەتەوە نەک بە بنەمای خوودی لەفزە بەکاربراوەکە لەلایەن پەیامبەرـﷺـ ەوە، بەمەش لە ڕستەسازیدا لێوەرگرتەی کەم بووە جگە لە زمانەوانی ئەندەلوسی ( ابن خروف) و بەدوایدا (ابن مالك) خاوەنی ألفية ناودارەکە نەبێت. ئەمما بۆ مەسائیلی وشەسازی و و واتا سازی فەرموودە سەرچاوەیەکی سەرەکی وەرگرتنی زمان بووە، بە بەڵگەی فەساحەت و بەلاغەتی پەیامبەرـﷺـ 🔻 شعر و هۆنراوەی ڕەسەنی عەرەبی ـش دەکرێتە چوار چینی سەرەکی؛ _هۆنراوەی چینی سەردەمی جاهیلییەکان : وەک هۆنراوەکانی؛ ( زهير، طرفة عمرو بن كلثوم) _هۆنراوەی چینی ئەو هۆنەرانەی لە دوو سەردەمدا ژیاون (مخضرمين) کە لەو کاتەدا سەردەمی جاهیلی و سەردەمی سەرهەڵدانی ئیسلام بووە، چەشنی؛ ( خنساء، حسان بن ثابت) _ هۆنراوەی چینی هۆنەرە ئیسلامییەکان؛ وەک ( جریر، فرزدق ،أخطل) _هۆنراوەی چینی مولدین یاخود محدثين ؛ کە لە سەردەمی عەباسییەکاندا ژیاون؛ وەک ( بشار بن برد،ابي نواس) هۆنراوەکانی هەرسێک چینی سەرەتا لەلایەن زمانەوانانەوە چەشنی پەیڕەو بۆ وەرگرتنی زمان بەکار هاتووە ،بەڵامــ بەپەیڕەودانانی چینی چوارەمیان ڕەتکردووەتەوە. 🔻ئەمما سەبارەت بە نثر و پەخشانی ئەدەبی؛ بوونەتە دوو بەشی سەرەکی، زمانەوانان پێیان وابوو نوسراو و پەخشانی هەر هۆزێکی نزیک لە هۆزی قوڕەیش نزیکترینە لە ڕەسەنێتی و فەساحەتەوە و ئەشێ لە پڕۆسەی وەرگرتنی زماندا بەکار ببرێت وە هەر نوسراو یان پەخشانێک لە (بادية) بیابان یان سارا نوسرابێت فەصيحە بۆ وەرگرتنی زمان پشتی پێدەبەسترێت.

🔻| بەمنزیکانە کتێبی نوێ؛إن شاء اللَّه...!

موفەسسیری لوغەوی(ڕاڤەکاری زمانەوانی) و زانستمەندی سەردەم؛ [د. فاضل صالح السامرائي] سەبارەت بەو دەستەواژانەی لە نێو شەرع ـ قورئانی پیرۆز و فەرمایشتی پەیامبەرـﷺـ ـدا هاتووە لە بابی پۆشتەیی ئافرەتدا دەڵێت :

﴿وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَى جُيُوبِهِنَّ﴾

[خمار]؛ هو غطاء الرأس تحديداً في لغة العرب ـ بەدیاریکراوی لە زمانی عەرەبدا پۆشەری سەرە ـ [الجيب]؛ فتحة الصدر ـ سینەیە ـ ـ بەواتای ئەوەی کە پارچە قوماشێک لەسەر دەبەسترێت و بەسەر سینەدا دەپۆشرێت ـ ئەمما...

﴿يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُل لِّأَزْوَاجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَاءِ الْمُؤْمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِن جَلَابِيبِهِنَّ﴾

[جلباب]؛ هو ثوب واسع تغطي بها المرأة ثيابها من فوق الى اسفل ـ کراسێکی فراوانە؛ چەشنی بەرگێک بەسەر پۆشاکگەلێکی ترەوە دەپۆشرێت لەسەر سەرەوە تاوەکو خوار ـ وە لە فەرمایشتی سەحیحی پەیامبەرـﷺـ دا هاتوە؛

[عن عَائِشَة رضي الله عنها قالت: (لقد كان رسولُ الله صلى الله عليه وسلم يُصَلِّي الفَجر، فَيَشهَدُ معه نِسَاء مِن المُؤمِنَات، مُتَلَفِّعَاتٍ بِمُرُوطِهِنَّ، ثم يَرجِعْن إلى بُيُوتِهِنَّ مَا يُعْرِفُهُنَّ أحدٌ من الغَلَس). ]

[مروط] ؛ جمع المِرط؛ عبارة عن ثوب غير مخيط او كتان يؤتزر به . ـ کراسێکە بەبێ دروومان، کەتانێکە بەسەر شاندا دەپۆشرێت ـ

🔻| ئەو کەسەی کە نیعمەتێکی پێ بەخشراوە و بەکاری نابات ،هاووێنەی ئەو کەسەیە کە نیعمەتەکەی پێ نەبەخشراوە تا بەکاریببات، لە گەورەترینی نیعمەتەکانیش ئەقڵ و ژیرییە.

بەرھەمەکانی ئاستانە لە ماوەی کارکردنیدا #کتێبەکانی_ئاستانە

چیت ھەیە بۆ ئاستانە؟

🔻|سورة؛ النور ٣١ { وَقُل لِّلۡمُؤۡمِنَـٰتِ یَغۡضُضۡنَ مِنۡ أَبۡصَـٰرِهِنَّ وَیَحۡفَظۡنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا یُبۡدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنۡهَاۖ وَلۡیَضۡرِبۡنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَىٰ جُیُوبِهِنَّۖ وَلَا یُبۡدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوۡ ءَابَاۤىِٕهِنَّ أَوۡ ءَابَاۤءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوۡ أَبۡنَاۤىِٕهِنَّ أَوۡ أَبۡنَاۤءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوۡ إِخۡوَ ٰ⁠نِهِنَّ أَوۡ بَنِیۤ إِخۡوَ ٰ⁠نِهِنَّ أَوۡ بَنِیۤ أَخَوَ ٰ⁠تِهِنَّ أَوۡ نِسَاۤىِٕهِنَّ أَوۡ مَا مَلَكَتۡ أَیۡمَـٰنُهُنَّ أَوِ ٱلتَّـٰبِعِینَ غَیۡرِ أُو۟لِی ٱلۡإِرۡبَةِ مِنَ ٱلرِّجَالِ أَوِ ٱلطِّفۡلِ ٱلَّذِینَ لَمۡ یَظۡهَرُوا۟ عَلَىٰ عَوۡرَ ٰ⁠تِ ٱلنِّسَاۤءِۖ وَلَا یَضۡرِبۡنَ بِأَرۡجُلِهِنَّ لِیُعۡلَمَ مَا یُخۡفِینَ مِن زِینَتِهِنَّۚ وَتُوبُوۤا۟ إِلَى ٱللَّهِ جَمِیعًا أَیُّهَ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ }

💯

🌿| قُرآنٌ يُتلى آناء الليل و أطراف النَّهار!