استاد دکتر مهدی محقّق

. 🔹 فهرست مطالب کتاب حضرت فاطمه (سلام الله علیها) 🔸 تألیف ملّا بمانعلی محقّق و شیخ عبّاسعلی محقّق https://t.me/aljonnah

🔹 به زودی منتشر می‌شود: 📚 کتاب حضرت فاطمه (ع) ✍️ تألیف: ملّا بمانعلی محقّق و شیخ عبّاسعلی محقّق (پدربزرگ و پدر دکتر مهدی محقّق) سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی، ۱۴۰۲ ه.ش. https://t.me/aljonnah

. دستخط استاد محمود شهابی خراسانی بر آغاز کتاب "رهبر خرد" که به دکتر مهدی محقّق اهداء نموده است: باسمه تعالی شأنه العزیز به دوست عزیز جناب دکتر محقّق خراسانی استاد گرانمایه اهداء شد. شنبه دوّم تیرماه ۱۳۴۶ محمود شهابی

. در مهرماه ۱۳۳۴ تنی چند از معلّمان دبیرستان‌ها و دانشکدۀ ادبیات که سالیان متمادی همّ خویش را مصروف تعلیم و تربیت کرده‌اند، گرد هم آمدند و بر آن شدند که با پیروی از برنامۀ مصوّب شورای عالی فرهنگ، کتب ادبی و اجتماعی و فلسفی دبیرستان‌ها را تدوین و تألیف کنند و در طیّ این راه خطیر از سوابق علمی و تجارب خویش مدد جویند و با رعایت دقایق آموزش و پرورش و مقتضیات، روشی نو به کار برند. اینک محصول کوشش این گروه به صورت کتابی چند در دسترس دبیران محترم و دانش آموزان گرامی گذاشته می‌شود.  نکاتی که مخصوصاً در این سلسله از کتب رعایت شده از این قرار است:  ۱_ در پایان هر کتاب بخشی به عنوان «کتاب دبیر» مشتمل بر شرح مشکلات متن و حلّ بعضی تمرین‌ها جای داده شده.  ۲_ فرهنگی برای لغات کتاب‌های قرائت فارسی و عربی به ترتیب الفبایی تدوین و در آخر هر کتاب ثبت گردیده.  ۳_ در انتخاب مطالب قرائت فارسی و عربی، مبانی تربیتی و اخلاقی و هدف آموزش و پرورش رعایت و تا آن‌جا که مقدور بوده، در تطبیق مضامین با فصول سال تحصیلی کوشش شده است.  ۴_ در کتب قرائت عربی لغات هر درس در ذیل آن شرح داده شده و آیات و احادیث و امثال هم به پارسی ترجمه گردیده است.  ۵_ همچنین در کتاب‌های عربی، آموختن زبان عرب به صورت زبانی زنده در نظر گرفته شده و جای جای آن «مکالمۀ عربی» گنجانده شده است.  اسامی مؤلّفان مذکور _که نام «انجمن دانش و فرهنگ» را برای خود برگزیده‌اند_ با موضوع تألیفات آنان از این قرار است:  قرائت فارسی: عبّاس دیوشلی، دکتر ضیاءالدین سجّادی، محمّدصدیق اسفندیاری و زین‌العابدین مؤتمن.  دستور زبان فارسی: محمّد پروین گنابادی و عبّاس دیوشلی.  قرائت و صرف و نحو عربی: سیّد جعفر شهیدی و مهدی محقّق فلسفه و علوم اجتماعی: امیرحسین آریان‌پور، مهدی محقّق و دکتر حسن مینوچهر.  فروردین ماه ۱۳۳۵ دکتر محمّد معین، استاد دانشگاه تهران.* * مقدمهٔ دکتر محمّد معین بر کتاب عربی سال سوّم دبیرستان تألیف دکتر سیّد جعفر شهیدی و دکتر مهدی محقّق، ص۲ و ص۳، چاپخانهٔ علی‌اکبر علمی، ۱۳۳۵ ه.ش.

. 🔸 عربی سال سوّم دبیرستان، تألیف دکتر سیّد جعفر شهیدی و دکتر مهدی محقّق، ۱۳۳۵ ه.ش.

. جلسهٔ دفاع از رسالهٔ دکتری استاد مهدخت معین (فرزند دکتر محمّد معین) به راهنمایی دکتر مهدی محقّق و با حضور دکتر سیّد جعفر شهیدی و دکتر حسن مینوچهر در سال ۱۳۶۴ شمسی.

. جلسهٔ دفاع از رسالهٔ دکتری استاد مهدی محقّق به راهنمایی دکتر محمّد معین و با حضور استاد سعید نفیسی و استاد ذبیح‌الله صفا در سال ۱۳۳۸ ه.ش لازم به ذکر رسالهٔ مزبور، اوّلین رسالهٔ دکتری که استاد محمّد معین راهنمایی آن را بر عهده گرفت.

. سخنرانی دکتر مهدی محقّق در همایش بین المللی میراثِ غزّالی، مؤسّسۀ بین‌المللی اندیشه و تمدّن اسلامی مالزی، کوالالامپور، 2001 میلادی. (International conference on Al-Ghazali's legacy) در این مقطع کوتاه، دکتر مهدی محقّق به اهمیت سرزمین خراسان در رواج و توسعۀ زبان و ادبیات فارسی و عربی در دورۀ غزّالی اشاره می‌کند. به زودی سخنرانی مذکور به طور کامل در همین کانال بارگذاری خواهد شد.

استاد مهدی محقّق در حال ایراد سخنرانی در کنگرهٔ بین‌المللی ناصرخسرو، مشهد، ۱۳۵۳ ه.ش. نفر اوّل از راست: استاد مجتبی مینوی.

ناصرخسرو و حیل شرعی ناصرخسرو فقهای زمان خود را با توسّل به «حیلت» و «رخصت» نکوهش می‌کند: رخصت و حیلت مهارهای تو شد تو ز پس این مهارها جملی حیلت و رخصت هبل نهاد تو را تو تبع مکر و حیلۀ هبلی در جائی دیگر گوید: کتب حیلت چون آب ز بر داری مفتی بلخ و نیشابور و هری زانی بر کسی چون ز قضا سخت شود بندی تو مر آن را به یکی نکته بگردانی شکّی نیست که فقها برای آن که احکام را قابل انعطاف سازند متوسّل به حیله‌های فقهی می‌شدند و این امر در فقه ابوحنیفه بیشتر به چشم می‌خورد چنانکه ثعالبی دربارۀ او می‌گوید: «هو لم یسبق في الحیل الفقهیّة» و دربارۀ حیله‌های فقهی کتاب‌های فراوانی نوشته شده که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان کتاب الحیل والمخارج خصّاف و کتاب الحیل في الفقه ابوحاتم طبری قزوینی را نام برد. ناصرخسرو فقهای زمان خود را به رشوت خواری نیز متّهم می‌سازد و می‌گوید حیلت و رخصت را در مواردی به کار می‌برند که خصم کیسۀ رشوت را بازنماید: چون خصم سر کیسه رشوت بگشاید در وقت شما بند شریعت بگشائید ابیات زیر نشان دهندۀ نظری است که ناصرخسرو با فقهای زمان خود داشته است: زانکه دین را دام سازد بیشتر پرهیز کن زانکه سوی او چو آمد صید را زنهار نیست گاه‌گوید زین بباید خورد کاین پاک است و خوش گاه‌گوید نی نشاید خورد کاین کشتار نیست ور بری زی او به رشوت اژدهای هفت سر گوید این فربی ماهی است بالله مار نیست حیلت و مکر است فقه و علم او و سوی او نیست دانا هر که او محتال یا مکار نیست گرش غول شهر گوئی جای این گفتار هست ورش دیو دهر خوانی جای استغفار نیست 📚 تحلیل اشعار ناصرخسرو، تألیف دکتر مهدی محقّق، ص۳۶۳ و ص۳۶۴.