محمد مرادی

"به بهانه‌ی زادروز" دانشمند گران‌قدر محمدامین ریاحی در مقاله‌ی "یوسف و زلیخا چگونه به‌ نام‌ فردوسی بسته شد"، (فصل‌نامه‌ی هستی، ۱۳۷۲/ همچنین چهل گفتار، ۱۳۷۹، سخن)، این نظر را مطرح کرده که سرایش "یوسف و زلیخا" را نخستین‌بار در مقدمه‌ی شاهنامه‌ی بایسنغری(کتابت شده ۸۲۹ و احتمالا شرف‌الدین یزدی)، به فردوسی نسبت داده‌است. (بنگرید به چهل‌گفتار، صفحات ۲۲۵ تا۲۳۳) اجتهاد ایشان متّکی بر دو مقدمه است؛ نخست اینکه قدیم‌ترین نسخه‌ی موجود از "یوسف و زلیخا" همان نسخه‌ی مورد نظر استاد مینوی است که در اواخر قرن نهم کتابت شده و دوم اینکه قدیم‌ترین سند موجود درباره‌ی استناد "یوسف و زلیخا" به حکیم توس، مقدمه‌ی بایسنغری بوده است. هرچند در ردّ انتساب این منظومه به فردوسی تردیدی نیست؛ می‌توان به دلایلی زمان انتساب این اثر به فردوسی را کهن‌تر از اجتهاد استاد ریاحی دانست. در نسخه‌ای از یوسف و زلیخا که به‌تاریخ صفر ۸۱۷، کتابت شده، بخشی به عنوان "در عذر آوردن فردوسی" ثبت شده که احتمالی دیگر را درباره‌ی زمان شهرت این اثر به نام فردوسی تایید می‌کند. درباره‌ی این نسخه در مجالی دیگر خواهیم نوشت. #یوسف_و_زلیخا #محمد_مرادی @drmomoradi

"حسب حال" خلوتم غمگین... درونم پر تاسّف... حسرتم تازه همدمم شو! تاببینی داغ و پردردم چه‌اندازه! بازی تلخی است آری! زندگی افسوس و صد افسوس! هرچه کردم گُل نشد... ای وای! این‌هم تیرِ دروازه...! من: پلی ویرانِ ویرانم به‌روی درّه‌ای متروک پایه‌هایم خسته و پوسیده عمرم... سازه در سازه این الفبا اولش آه است و حرف آخرش یأس است پس چه فرقی می‌کند در داستان من "الف" با "زِ..." شهر من شیراز بود اما چه سود از نام آن وقتي دفتر عمرم تمامی واشده از عطف و شیرازه فکر کردم شاعری باآبرو خواهم شد اما حیف در درون دفترم پوسیده این شعرِ کم‌آوازه زندگی در زندگی درد است و آه و حسرت و اندوه زندگی در زندگی خواب است و چُرتِ چِرتِ خمیازه * بو بکش! پیچیده بوی داغ این دل کوچه در کوچه زخم در باغ خیالم می‌شکوفد تازه در تازه #محمد_مرادی

در فصل بهار، گلشنی باید و نیست با این‌همه زخم، جوشنی باید و نیست در دست، چراغ روشنی باید و نیست زین‌پس، پیرِ ندوشنی باید و... "نیست" #محمد_علی_اسلامی_ندوشن #مرگ #شهر_نیستان #محمد_مرادی @drmomoradi

"پرواز" بپر تا اوج! این حجم از شگفتی را نمی‌بینی؟ شبِ زیبای پرواز است، از بالا نمی‌بینی؟ بپر بالاتر از بالاتر از بالاتر از بالا که زیباتر، از این معراج روح‌افزا، نمی‌بینی ببندی چشم اگر اینجا، سلیمان می شوی ای‌دل! شبیه شهر موران است این دنیا، نمی بینی؟ اگر لا چشم سرّ یک‌سر بخوانی دفتر جان را به‌غیر از آیه‌ی تطهیر در آنجا نمی‌بینی ببند ای خیره در اندوه، قدری چشم‌هایت را که ده‌سال است دیگر خواب یا رویا نمی‌بینی در اینجا "لا الهی" نیست چشم روح را واکن که غیر از خنده‌ی "اَلله" در "اِلّا" نمی‌بینی به کوهستان نظرکن مهبط وحی است هر سنگش شبیه رحل سی‌جزء است گل، آیا نمی‌بینی؟ به آن کُل، متّصل کن سوره‌های جزءجزءت را که جز آیاتِ عقل کل، در این اجزا نمی‌بينی اگر اعضای جانت یک‌به‌یک در حال او باشد به‌جز شوق نماز عشق در اعضا نمی‌بینی اگر دیروز را در مدار آسمان بودی غمِ امروز را جز توشه‌ی فردا نمی‌بینی اگر یک‌موج چون قطره دچار رودها باشی سلوک ابر را جز قصه‌ی دریا نمی‌بينی * دمی در قاب باران زل بزن، خودرا تماشا کن به سمت اطلسی‌ها خیره شو، اورا نمی‌بینی؟ #غزل #محمد_مرادی #عروج @drmomoradi

"به یاد خیام" شیخی دیدم به می کتاب آلوده لب‌ها به قرائت شراب آلوده گفتم تو و باده شیخ؟ گفتا چه‌کنم؟ بیدار در این دیار خواب آلوده #یادروز_خیام @drmomoradi

با صبا در چمن لاله سحر می‌گفتم که شهید کی‌اند این‌همه خونین‌کفنان ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۳، دانشگاه شیراز #حافظ #بهار

"به دخترانم که چراغ جان منند" بگو: "شادی"، بگو: "هستی"، بگو: "دنیا"، بگو: "دختر" بگو: زیباتر از زیباتر از زیبا، بگو: "دختر" اگر غمگین‌ترین، غمگین‌ترین، غمگین‌ترین... باباست بگو! تنها دوای غصّه‌ی بابا... بگو: "دختر" بخوان! از عشق و از آزادی و از نور و از خوبی بخوان! از شعر و در ابیات آن، تنها بگو: دختر! * اگر گفته‌است سعدی، صدغزل در حُسن و شیرینی تو شیرین کن به شوق زندگی لب را... بگو! دختر! اگر خوانده است حافظ از نگاه و چشمِ آهویی بچرخان در حیاط خانه سر... شیدا بگو دختر ببین خسرو... بخوان وامق... بدان مجنون... بگو: بابا ببین شیرین... بخوان عذرا... بدان لیلا... بگو: دختر مگو رود و زلالی... برتر از این‌ها... بگو: دریا مگو یاس و شقایق... گل‌تر از این‌ها... بگو دختر! * به جز جان تحفه‌ای قابل ندارم، ماهِ شیرینم! چه می‌خواهی ازین عاشق‌ترین بابا؟ بگو دختر! #روز_دختر #ًضحا #سنا #عشق #محمد_مرادی @drmomoradi

به مناسبت ۱۵ اردیبهشت روز شیراز ...باغ را، برگ را دوست دارم لحظه‌ی مرگ را دوست دارم کوچه‌های قدیمیّ شیراز هیبت ارگ را دوست دارم روی تنهایی نسترن‌ها رقص گلبرگ را دوست دارم ... این منم عشقِ دروازه‌قرآن بچّه‌ی تیزِ بلوار چمران این منم همدمِ شاه‌داعی با دوبیتی، غزل، با رباعی این منم مثل گل‌های کوهی جفتِ خواجو و بابای کوهی صد جنون نهانی است در من شعر بابافغانی است در من بی‌تو در هم شبیهِ جنونم مثل دروازه‌ی کازرونم با تو صد شعر دمساز با من گرمی فلکه‌ی گاز با من با تو اهل همین آب و خاکم مرتفع مثل کوه دراکم ترش چون طعم آلوچه با تو گیج در پیچِ پس‌کوچه با تو من غلامی به دربانی تو من خیابانِ قاآنیِ تو من پر از تو، شبیه ترانه از قم‌آباد تا آستانه مانده در حیرت کودکی‌ها مست از بوی نان‌سنگکی‌ها... (بخشی از یک منظومه) #محمد_مرادی @drmomoradi

"شیراز" در ولایت پارس شهری است که آن‌را به شکم شیر مانند کرده‌اند و از همه‌ی شهرها که گرداگرد اوست، نعمت آنجا آورند و از آنجا به جای‌های دیگر برند. و بنای آن محمدبن القاسم‌بن ابی‌عقیل، ابن عمّ حجّاج‌بن‌یوسف کرده است و دارالملک پادشاهان پارس است و هوای خوش دارد و نعمت فراخ باشد و درخت بسیار و میوه را حدّی نباشد. مجمل‌التواریخ والقصص، به تصحیح اکبر نحوی، ص ۷۲۸. #روز_شیراز @drmomoradi

"محمد حقوقی و شعر معاصر فارسی" محمد حقوقی (۱۳ اردیبهشت ۱۳۱۶_ ۸ تیر ۱۳۸۸) از شاعران و منتقدان ادبی نام‌آور معاصر است که از دهه‌ی چهل، نقشی مهم در تبیین ویژگی‌های شعر پسانیمایی داشته است. او از جهتی، از پیروان فروغ فرخزاد است که در دهه‌ی چهل، جریان شعر زمان را معرفی و نمایندگی کرده و از دیگر سو، از اعضای جُنگ ادبی اصفهان است که بر تحولات ادبیات عصر پهلوی تاثیری شگرف گذاشته است. هرچند حقوقی در هنر شاعری کمتر مدّ نظر منتقدان و شاعران و جریان‌های ادبی بوده، در نقد شعر معاصر نامی سزامند است؛ تا آنجا که مجموعه‌ی شعر زمان ما که به کوشش او در نشر نگاه سامان یافته؛ همچنان از بهترین گزیده_اشعار و منتخب نقدها و گزاره‌های ادبی درباره‌ی نیما و فروغ و سهراب و اخوان و شاملو است. حقوقی در "شعر زمان ما"، هرچند از بوطیقای شعر نیمایی فاصله گرفته، یادداشت‌ها و نظرهایی دقیق درباره‌ی زبان و هنر شاعرانه‌ی پیروان او مطرح کرده است. او هرچند با وزن شعر نیمایی و برخی عناصر داستانی یا تزیینی آن زاویه دارد، کوشیده در نقدهایش نگاهی بی‌طرفانه به آثار منتخب داشته باشد. ارزش نقدهای حقوقی، وقتی روشن می‌شود که آن را با گزیده‌های دیگر "شعر زمان" مقایسه کنیم که پس از او به کوشش فیض شریفی منتشر شده و چه از منظر روش و چه در بر داشتن خطاهای ادبی و نقدی، با کارنامه‌ی حقوقی فاصله‌ای بعید دارد. محمد حقوقی علاوه بر "شعر زمان ما"، در کتاب "شعر نو از آغاز تا امروز" نیز کوشیده، هفت دهه از تاریخ شعر نو فارسی را بررسی کند؛ هرچند تعریف او از شعر نو، متمایز با بسیاری از منتقدان معاصر است. #محمد_حقوقی #شعر_زمان_ما #فیض_شریفی #شعر_معاصر #نقد #محمد_مرادی @drmomoradi