Déjà Vu | دژاوو

این مستند از زندگی مریم میرزاخانی ساخته شده‌. من در ۱۵ سالگی دیدمش. مریم از بچگی بزرگ‌ترین الگوی زندگی من بوده. هر لحظه‌ای که تردید داشتم از انتخاب یک مسیر علمی برای زندگی‌ام، به یادش می‌افتادم و بهم دلگرمی و امید می‌داد. مستند رو ببینید.

زادروز مریم میرزاخانی بر ایرانیان و جهانیان گرامی باد! مریمی که به روح‌ ما شور، امید و زیبایی دمید مریمی که درخشش‌اش مسیرمان را روشن‌تر، قلب‌هایمان را جسورتر، و مغزهایمان را در شهوت علم فروزان‌تر ساخت مریمی که به ما شهامت یک رویا را داد شعله‌ای که افروخت، همیشه روشن می‌ماند... [صفحه‌اش در ویکی‌پدیا]

کاملا جبر. وقتی اختیارت، تحت تاثیر جبره، نمیتونی خودتو مختار بدونی‌‌. شبیه قانون احتمال بیز و قوانین احتمال شرطی میمونه. هزاران کسر احتمالی در هم ضرب میشن تا احتمال رخداد ایکس معین بشه و در این میان، اینکه بگیم مختاریم، یعنی قوانین احتمال و ریاضیو نفهمیدیم.

انسان مختاره اما قابل پیشبینی، مثل یه شطرنج باز که بین گستره وسیع حرکات کاملا مختاره اما بعضا قابل پیشبینیه یا به خاطر پردازش درست و یا نقص یکسان در پردازش بررسی گر و تصمیم گیرنده.

🫷اولش به این عقیده بودم که انسان اختیار و اراده داره؛ ولی الان هرچی بیشتر نظرات شما و باقی دوستان رو میخونم می‌بینم چقدر چیزای زیادی هست که دست ما نیست و تصادفا پیش میاد و زندگیمون رو شکل میده...

بله. جلسات ضبط می‌شن و فایل ضبط‌شده در دسترس‌تون قرار می‌گیره.

بیخشید ایسو این جلسه تحلیل کتاب سیو میشه؟ من پنجشنبه رو نمیتونم شرکت کنم سر کلاسم اون ساعت

تمام بحث‌های امشب رو ساپولسکی بسیار جامع‌تر و عمیق‌تر بررسی می‌کنه. اصلاً یکی از دلایلی که پیگیر برگزاری دوره شدم این بود که خودم واقعاً به تحلیل این کتاب نیاز داشتم‌. و حس می‌کنم با بحث امشب حق مطلب رو خوب ادا نکردیم. :)

یک مسئله‌ی مهم دیگری که معمولاً مطرح می‌شه اینه که اگر انسان اراده‌ی آزاد نداشته باشه، سازوکار تنبیه و پاداش در جامعه چی می‌شه؟ مثلاً یکی رفته یکی رو زده کشته‌. ما بگیم "خب تقصیر خودش نبوده و نباید مجازات بشه، چون تقصیر ژنتیک و خانواده و جامعه‌‌ست"؟ خیر. انسان‌ها باید مسئول اعمال خود باشن. مطالعات آماری نشون می‌ده که وجود یا عدم وجود مجازات‌ در جامعه، روی میزان جرم و جنایت تأثیر به‌سزایی می‌ذاره. یعنی آدم‌ها می‌تونن با در نظر گرفتن این‌ که قراره مجازات بشن، مرتکب جرم نشن. پس قادر به تصمیم‌گیری منطقی با در نظر گرفتن جوانب مختلف هستن‌. آیا این می‌تونه سندی بر این باشه که انسان اراده‌ی آزاد داره؟ من می‌گم نه، ربطی نداره. چون همین خصلتِ انسان که همه‌چیز رو سبک-سنگین می‌کنه و می‌بینه در طولانی‌مدت چه چیزی به نفع خودش و بقای خودشه، یعنی داره طبق یک الگوریتم زیست‌شناختی و محیطی رفتار می‌کنه که این خودش دوباره یک نوع جبره! در نتیجه، هنوز می‌تونیم مجازات و پاداش برای اعمال انسان‌ها تعیین کنیم، چون می‌دونیم که چهارچوب فکری‌اش اینه که کمتر درد بکشه یا بیشتر سود ببره‌. پس جلوی جرم بیشتر گرفته می‌شه.

نتیجه‌ی منطقی بحثی که امشب داشتیم همچین چیزی می‌شه، بله. به‌نظرم ساپولسکی بهتر به این‌چیزا پرداخته. من جرأت نمی‌کنم همچین ادعایی بکنم.