FactNameh | فکت‌نامه

🔹 درستی‌سنجی‌های اولین مناظره انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم 🔹فکت‌نامه در مجموع ۱‍۳ گفته از اظهارات نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم را در اولین مناظره‌ای که روز ۲۸ خرداد ۱۴۰۳ برگزار شد، به طور همزمان درستی‌سنجی کرد. 🔹از این ۱۳ ادعا و گفته‌ها، ۷ ادعا نشان «نادرست» گرفتند، سه ادعا «گمراه‌کننده»، دو ادعا «نیمه‌درست» و یک ادعای «شاخ‌دار» بودند. 🔹در این مناظره همچنین یکی از نامزدها (پورمحمدی) به یکی از اظهارات علی خامنه‌ای استناد کرد که فکت‌نامه پیش‌تر آن را درستی‌سنجی کرده بود. در نتیجه این بخش از صحبت‌های این کاندیدا بطور مستقل درستی‌سنجی نشده و به یادآوری فکت‌چک قبلی بسنده شد. 🔹موضوع مناظره اول نامزدهای انتخابات ۱۴۰۳، مسائل اقتصادی بود. 👈 در فکت‌نامه بخوانید 🌐 @Factnameh

🎙 مناظره بدآمار! 🔹قسمت ۱۶۸ پادکست هفتگی فکت‌نامه را با درستی‌سنجی خبرسازی‌ها درمورد حکم اخیر دادگاه عالی انتاریو در کانادا درباره پرونده ساقط کردن #هواپیمای_اوکراینی آغاز کردیم. 🔹 در ادامه این قسمت به مرور نخستین مناظره نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری دوره چهاردهم پرداختیم و فکت‌چک‌هایی را که همزمان با برگزاری این #مناظره یعنی دوشنبه شب ۲۸ خرداد انجام دادیم، بررسی و یادآوری کرده‌ایم. 🔹در این مناظره ۱۲ اظهارنظر و ادعای کاندیداها بطور همزمان فکت‌چک شد، در یک مورد نیز یکی از نامزدها به اظهارنظری نیمه‌درست استناد کرد که پیش‌تر فکت‌چک شده بود و همان درستی‌سنجی قبلی را یادآوری کردیم و یک مورد کار درستی‌سنجی نیز به ساعاتی بعد از مناظره موکول و در ادامه در فکت‌نامه منتشر شد. 🔹به جز اینها، برخی از نامزدها در برنامه‌های دیگر انتخاباتی نیز اظهاراتی مطرح کردند که مورد بررسی قرار گرفتند. پیش از این مناظره، زاکانی ادعای نادرستی درباره حجاب‌بان‌های متروی تهران بیان کرده بود که درمورد آن صحبت کردیم و بعد از مناظره نیز محمدجواد ظریف در کنار مسعود پزشکیان به نمودارهایی در حوزه اقتصاد ایران اشاره کرد که یک نکته گمراه‌کننده داشت. 🔹همچنین یک خبر جعلی انتخاباتی به محمدرضا شفیعی کدکنی نسبت داده شده بود که فکت‌چک کردیم و در این قسمت پادکست به آن اشاره شده است. 🔹محمود احمدی‌نژاد نیز چند روز قبل آمارهایی از درآمد نفتی دولت‌های خود داده بود که به سوژه یکی از فکت‌چک‌های ما تبدیل شد. 🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید. 📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران. 👈 در کست‌باکس بشنوید 👈 در گوگل پادکست بشنوید 👈 در اپل پادکست بشنوید 👈 در اسپاتیفای بشنوید 00:01:21 مقدمه 00:05:54 ادعاهای نادرست درباره حکم دادگاه انتاریو و شلیک به هواپیمای اوکراینی 00:14:34 فکت‌چک‌های مناظره اول 00:47:44 نمودارهای گمراه‌کننده پزشکیان از «رشد، تورم و فروش نفت» 00:51:58 زاکانی و فکت‌هایی درباره دخترش، نوه‌اش و دامادش 00:57:13 ادعای شهردار تهران درباره حجاب‌بان‌ها در مترو 01:02:55 نقل قول جعلی منسوب به شفیعی کدکنی درباره حمایت از پزشکیان 01:06:04 اظهارات نادرست احمدی‌نژاد درباره درآمدها و هزینه‌‌های نفتی 🌐 @Factnameh

/فکت‌چک #مناظره_سوم انتخابات ریاست جمهوری/ امیرحسین #قاضی‌زاده_هاشمی: اشاره به همراهی پزشکیان در سوال از احمدی‌نژاد درباره طرح عفاف و حجاب و حضور زنان در استادیوم «نیمه‌درست» امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی با اشاره تلویحی به مسعود #پزشکیان گفت: «برخی از دوستانی که در همین جلسه هستند، در سال ۹۲ وقتی موضوع حضور زنان در ورزشگاه مطرح شد، داخل مجلس طرح سوال کردند. البته سوالشان جنبه‌های مختلفی داشت و عدم رعایت طرح عفاف و حجاب و امثال اینها… و رئیس‌جمهور وقت را که به دنبال حل مساله بود، با چالش روبرو کردند.» به نظر می‌رسد اشاره او به طرح سوال از رییس‌جمهوری در سال ۱۳۹۰ است. در اسفند سال ۱۳۹۰ بیش از ۷۵ نماینده به طرح سوال از رییس‌جمهوری وقت، محمود احمدی‌نژاد پرداختند. طرح سوال به ابتکار #علی_مطهری بود و ۱۰ سوال در حوزه‌های مختلف پرسیده شد. سوال نهم به موضوع عفاف و حجاب و قانون و نحوه اجرای آن اشاره شده بود. این نامه را بیش از ۷۵ نماینده از جمله مسعود پزشکیان امضا کرده بودند. فکت‌نامه به این ادعا نشان نیمه‌درست می‌دهد، چرا که هرچند اصل ادعای وجود چنین امضایی صحیح است اما توضیحات قاضی‌زاده هاشمی درباره سال و زمینه طرح سوال دقیق نیست و در سوال از احمدی‌نژاد و پاسخ او، هرچند به مساله حجاب مربوط بود، اما اساسا به بحث ورود زنان به ورزشگاه اشاره‌ای نشده است.

/فکت‌چک #مناظره_سوم انتخابات ریاست جمهوری/ امیرحسین #قاضی‌زاده_هاشمی: اشاره به همراهی پزشکیان در سوال از احمدی‌نژاد درباره طرح عفاف و حجاب و حضور زنان در استادیوم «نیمه‌درست» امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی با اشاره تلویحی به مسعود پزشکیان گفت: «برخی از دوستانی که در همین جلسه هستند، در سال ۹۲ وقتی موضوع حضور زنان در ورزشگاه مطرح شد، داخل مجلس طرح سوال کردند. البته سوالشان جنبه‌های مختلفی داشت و عدم رعایت طرح عفاف و حجاب و امثال اینها… و رئیس‌جمهور وقت را که به دنبال حل مساله بود، با چالش روبرو کردند.» به نظر می‌رسد اشاره او به طرح سوال از رییس‌جمهوری در سال ۱۳۹۰ است. در اسفند سال ۱۳۹۰ بیش از ۷۵ نماینده به طرح سوال از رییس‌جمهوری وقت، محمود احمدی‌نژاد پرداختند. طرح سوال به ابتکار علی مطهری بود و ۱۰ سوال در حوزه‌های مختلف پرسیده شد. در سوال نهم پرسیده شد: «چرا جنابعالی با علم به اینکه انتقاد از برخی مجریان قانون عفاف و حجاب در رسانه‌ ملی موجب کاهش اقتدار نظام در این حوزه و بدتر شدن وضع پوشش اسلامی در جامعه خواهد شد، در برنامه زنده تلویزیونی ضمن متهم کردن برخی مجریان این قانون بر خلاف اجماع فقها بر وظیفه دولت اسلامی در آن مرتبه از امر به معروف و نهی از منکر که نیازمند اعلام قانون است، با اعلام این مطلب که راه حل این مساله منحصر به کار فرهنگی است از دولت سلب مسئولیت کردید و پس از مخالفت گسترده مراجع تقلید، ائمه جمعه،‌ علمای بلاد و نمایندگان مجلس با سخنان شما در مصاحبه زنده تلویزیونی بعدی اعلام کردید که سخن من همان است که گفتم. این رفتار شما چه توجیهی می‌تواند داشته باشد.» این نامه را بیش از ۷۵ نماینده از جمله مسعود پزشکیان امضا کرده بودند. فکت‌نامه به این ادعا نشان نیمه‌درست می‌دهد، چرا که هرچند اصل ادعای وجود چنین امضایی صحیح است اما توضیحات قاضی‌زاده هاشمی درباره سال و زمینه طرح سوال دقیق نیست و در سوال از احمدی‌نژاد و پاسخ او هرچند به مساله حجاب مربوط بود اما اساسا به بحث ورود زنان به ورزشگاه اشاره‌ای نشده است.

/فکت‌چک #مناظره_سوم انتخابات ریاست جمهوری/ علیرضا #زاکانی: فیلم «بی‌بدن» که سازمان فرهنگی هنری شهرداری ساخت، پرفروش‌ترین فیلم اجتماعی است که در گذشته هم سابقه ندارد. «نادرست» بر اساس آخرین آمارها سامانه مدیریت فروش و اکران سینما، تا امروز تعداد کل تماشاگران فیلم بی‌بدن دقیقا ۷۴۳ هزار و ۵۹۴ تماشاگر بوده است و در مجموع ۴۴۴ میلیارد تومان فروش داشته است. اما با توجه به تورم بالای قیمت بلیت سینما در سال‌های گوناگون، برای مقایسه درست باید تعداد تماشاگران را بررسی کرد. در تاریخ سینمای ایران دست‌کم ۲۵۶ فیلم سینمایی بالای یک میلیون تماشاچی داشته‌اند که بسیاری از آنها زمینه اجتماعی داشته‌اند. (منبع: داده‌های جمع‌آوری شده ویکی‌پدیا از سالنامه‌‌های آماری فروش سینما) به عنوان نمونه می‌توان به فیلم «اجاره‌نشین‌ها» ساخته داریوش مهرجویی اشاره کرد که بیش از ۳ میلیون تماشاگر داشته است. فیلم «فروشنده» با بیش از ۲ میلیون و فیلم‌های «من ترانه ۱۵ سال دارم» و «زرد قناری» هم دیگر فیلم‌های اجتماعی‌اند که تاکنون حدود دو برابر فیلمی که آقای زاکانی به آن اشاره کرد تماشاگر داشته‌اند. 🌐 @Factnameh

/فکت‌چک #مناظره_سوم انتخابات ریاست جمهوری/ سعید #جلیلی: مورگان شوستر ۱۰۰ سال پیش ۱۱ ماه در ایران بود، از عظمت زنان محجبه و مسلمان گفت و در کتابش نوشت باید به عزت زن محجبه ایرانی درود بفرستیم. «گمراه‌کننده» سعید جلیلی در مناظره سوم با اشاره به خاطرات مورگان شوستر اقتصاددان و حقوقدان گفت: «مورگان شوستر ۱۰۰ سال پیش ۱۱ ماه در ایران بوده و از عظمت زنان محجبه و مسلمان می‌گوید و در کتاب خودش می‌نویسد باید به عزت زن محجبه ایرانی درود بفرستیم.» ترجمه بخشی از کتاب که جلیلی به آن اشاره می کند این است: «آیا جا ندارد بر عزت زن محجبه ایران درود بفرستیم؟ زنی که همچنان اسیر سنت‌های دست‌وپاگیر است، زنی که هنوز بازیچه میل و هوش مردان است، زنی که از همه فرصت‌های تحصیل متناسب با آرمان‌های امروزی محروم است، زنی که هنوز پاییده می‌شود و تودهنی می‌خورد و رانده می‌شود؛ با این همه از جام آزادی‌خواهی سیر می‌نوشد و سهم خود را به وطنش ادا می‌کند.» از این رو اشاره جلیلی به زنان مسلمان و محجبه در این بحث گمراه‌کننده است، چرا که مشخصا اشاره شوستر به مبارزات آزادی‌خواهانه زنان علیرغم سنت‌ها است و نه حجاب آنان. 🌐 @Factnameh

. /فکت‌چک #مناظره_سوم انتخابات ریاست جمهوری/ 🔹 علیرضا #زاکانی: حجاب‌بان‌های مترو دروغ است. در مترو حجاب‌بان نداریم. «شاخ‌دار» این گفته قبلا در فکت‌نامه بررسی شده و نشان شاخ‌دار گرفته است. او روز ۲۷ خرداد در یک برنامه تبلیغاتی تلویزیون گفته بود فعالیت #حجاب‌بان ها: «یک سری فعالیت‌های مردمی صورت می‌گیرد که مبتنی بر قاعده امر به معروف است. آن‌ها به هیچ وجه زیر مجموعه ما نیستند، مردمند...» بر خلاف این ادعا فکت‌ها و شواهد زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد، حجاب‌بان‌ها بطور سازمان‌یافته در مترو مستقر شده‌اند. خود زاکانی پیش‌تر در اردیبهشت ۱۴۰۲ گفته بود: «در ۷۰ ایستگاه #مترو کار "ایجابیِ سنگین" در رابطه با حجاب انجام دادیم… مطابق قوانین کشور در این رابطه پیش می‌رویم، مواجهه یگان حفاظت شهرداری با بی‌حجابان‌ در قدم نخست اطلاع رسانی سپس تذکر و سپس ممانعت از ورود به ایستگاه‌های مترو است.» مدیر روابط عمومی یگان حفاظت و شهرداری تهران هم در تابستان ۱۴۰۲ در واکنش به انتشار خبر استخدام «حجاب‌بان» با حقوق ۱۲ میلیون تومانی در شهرداری گفته بود: «ما فقط از سرویس‌دهی به افرادی که به صورت هنجارشکنانه باعث رفتارهای غیر مرسوم در مترو می‌شوند، تا زمانی که شئون را رعایت کنند، معذوریم. به این صورت که تذکر داده می‌شود، آن خانم حجابش را رعایت می‌کند و بعدش وظیفه ما سرویس‌دهی است. پیش‌تر نیز پلیس مترو این کار را انجام می‌داده و امروز پرسنل جدید انتظامات یگان حفاظت شهرداری این وظیفه را بر عهده دارند… در زمینه حجاب، ما قرار است از ورود افراد بدون حجاب و آقایان به واگن خانم‌ها جلوگیری کنیم. این مطالبه مردم است. همان‌طور که می‌دانید مردم انقلابی بارها مقابل شهرداری و شورای شهر تجمع کرده و خواستار برخورد با افراد هنجار شکن در مقوله حجاب و افرادی که وارد واگن خانم‌ها می‌شوند، شدند. شهرداری تهران نیز این موضوع را در دستور کار خود قرار داده و مسئولیتش را به پرسنل انتظامات داخل مترو سپرده است».

/فکت‌چک #مناظره_سوم انتخابات ریاست جمهوری/ سعید #جلیلی: ۹۶ درصد روستاهای ما اینترنت دارند. «گمراه‌کننده» سعید جلیلی گفت «۹۶ درصد روستاهای ما اینترنت دارند.» مطابق قانون برنامه دولت باید روستاهای بالای ۲۰ خانوار را به شبکه متصل کند. ادعای پیشرفت ۹۶ درصدی این قانون اولین بار نیست که مطرح شده‌است. عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات در اردیبهشت ۱۴۰۳، در گزارشی اعلام کرد: «تاکنون بیش از ۹۶ درصد روستاهای بالای ۲۰ خانوار از نظر تعداد و حدود ۹۹ درصد روستاها از نظر جمعیت متصل و تحت پوشش اینترنت قرار گرفتند.» مقامات جمهوری اسلامی در بسیاری از اظهارنظرهای خود، آمارها یا گزارش‌هایی از وضعیت کیفیت و کمیت اینترنت ارائه می‌دهند، در حالی که «اینترنت» براساس سند «طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات» یک سرویس (خدمت) روی شبکه ملی است. ارائه‌دهندگان این سرویس (اپراتورها) می‌توانند هر زمانی، دسترسی کاربران به اینترنت را محدود کرده یا در آن اختلال ایجاد کند، در عین‌حالی که کاربران به شبکه ملی اطلاعات متصل هستند. بنابراین این آمارهای توسعه، درباره دسترسی به «شبکه ملی اطلاعات» (مشهور به اینترنت ملی) است، نه «اینترنت» برای همین این ادعاها نشان گمراه‌کننده می‌گیرد. 🌐 @Factnameh

/فکت‌چک #مناظره_سوم انتخابات ریاست جمهوری/ محمدباقر #قالیباف: شبکه ملی اطلاعات، بیش از ۷۵ درصد پیشرفت داشته‌است. «غیرقابل اثبات» هرچند وقت یک‌بار، مقامات جمهوری اسلامی در حوزه فناوری اطلاعات، اعدادی را به عنوان «میزان پیشرفت شبکه ملی اطلاعات» بیان می‌کنند. این عدد در اواخر دوره آذری جهرمی، ۸۰ درصد اعلام می‌شد. در فروردین ۱۴۰۲ زارع‌پور مدعی شد با روی کار آمدن دولت رئیسی، پیشرفت اینترنت ملی از ۲۳ درصد به ۶۰ درصد رسیده و دولت تا پایان ۱۴۰۲ آن را به ۷۵درصد می‌رساند. حالا قالیباف در تبلیغات انتخاباتی می‌گوید این عدد با همکاری مجلس و دولت سیزدهم به ۷۵ درصد رسیده‌است. برای اندازه‌گیری این پیشرفت، نه معیاری بیان شده‌است و نه نهادهای مربوطه (مرکز ملی فضای مجازی) روش اندازه‌گیری و متودولوژی قابل راستی آزمایی ارائه کرده‌اند. در سند «معماری و طرح کلان» شبکه ملی اطلاعات، چهار دسته، هدف را با جزییات کمی به‌عنوان اهداف عملیاتی «شبکه ملی اطلاعات» بیان می‌کند. بسیاری از این اهداف به‌طور کمی و دقیق قابل اندازه‌گیری هستند. نگاهی به این بندهای اهداف و مقایسه با گزارش‌های منابع معتبر داخلی مانند گزارش مرکز تجارت الکترونیک تهران و سرویس تبلیغاتی یکتانت، نشان می‌دهد که حداقل در ظاهر بعضی از این اهداف فاصله بسیار زیادی با وضعیت امروز دارند. زارع‌پور، آقامیری و تعداد دیگری از مدیران رده‌بالای صنعت ICT کشور همگی از نزدیکان یا شاگردان رسول جلیلی، رئیس دانشگاه صنعتی شریف، عضو حقیقی منصوب خامنه‌ای در شورای عالی فضای مجازی وابسته هستند. جریانی که به «جمعیت فضای مجازی پاک» (یا هلدینگ نامدار) مشهور است. بنابراین در ارائه عدد «میزان پیشرفت شبکه ملی اطلاعات»؛ نهاد سفارش‌دهنده (شورای عالی فضای مجازی)، نهاد مجری (وزارت ارتباطات) و نهاد بازرس و پایشگر (مرکز ملی فضای مجازی)، همگی توسط یک جریان خاص و مشخص کنترل می‌شود. این جریان، حاکم بر ICT ایران، روابط اقتصادی بسیار قوی و منفعت مشترک مالی بالایی هم در این زمینه با یکدیگر دارند و مساله تضاد منافع آشکار است. بنابراین هر عددی که مقامات جمهوری اسلامی درباره پیشرفت شبکه ملی اطلاعات می‌دهند «غیرقابل اثبات» است. https://factnameh.com/fa/fact-checks/2023-09-01-internet-iran-national-information-network# 🌐 @Factnameh

/فکت‌چک #مناظره_سوم انتخابات ریاست جمهوری/ امیرحسین #قاضی‌زاده_هاشمی: نرخ بیکاری زنان ما ۵۶ درصد است. «نادرست» براساس گزارش مرکز آمار ایران از وضعیت بازار کار در ایران در سال ۱۴۰۲، نرخ بیکاری زنان در میان جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر، ۱۵ درصد است. که به نسبت سال قبل هشت دهم واحد درصد بهبود یافت. روشن است این اعداد با آنچه گفته شده، فاصله زیادی دارند، اما برای اطمینان آمار مشارکت اقتصادی و نسبت اشتغال زنان را هم بررسی کردیم که نتیجه نشان می‌دهد، آمار قاضی‌زاده هاشمی با نرخ مشارکت اقتصادی هم همخوانی ندارد. مرکز آمار ایران، نرخ مشارکت اقتصادی زنان را در سال گذشته ۱۴/۲ درصد گزارش کرده که در مقایسه با نرخ مشارکت اقتصادی ۶۸/۴ درصدی مردان، نسبت بسیار پایینی است. نسبت اشتغال زنان هم در سال ۱۴۰۲ فقط ۱۲/۱ درصد بود به این معنا که فقط ۱۲/۱ درصد از جمعیت زنان در سن کار، شاغل بوده‌اند. 🌐 @Factnameh