مورخان

«تحلیل انتقادی گفتمان چپ نو در برخورد با مسئله هویت ایرانی» ✍🏻 محمد افقری / فصلنامه مطالعات ملی / سال بیست و پنجم / شماره 1 «مسئله چپ در ایران به مراتب پیچیده تر از جهان غرب بود؛ نخست آنکه ایران در همسایگی مستقیم شوروی قرار داشت و نحله های مختلف مارکسیستی (خواه لنینیستی و یا مائوئیستی) مجموعاً در بین روشنفکران و دانشگاهیان ایرانی نفوذی غیرقابل انکار داشتند. افزون بر این، ایران صحنه بروز پدیده منحصربه فرد «مارکسیسم اسلامی» بـود کـه در هیچ یک از کشورهای جهان اسلام تا این حد جذابیت نداشت. چه از این منظـر کـه مارکسیسم اسلامی در ایران عملاً تلقی سوسیالیستی و انقلابی از شیعه امامیـه بـود و مذهب اهل سنت و جماعت، ذاتاً نمی توانست اینچنین برداشت التقاطی از اسلام داشته باشد و چه از این زاویه که به استثنای عثمانی پیشین و ترکیه امروزین، ایرانیان از نظر تاریخی، پیشگام تر از سایر ممالک اسلامی، پذیرای نظریات وارداتی از غرب بوده اند. سرخوردگی چپ در ایران سالها پیش از فروپاشی شوروی و با سرکوب گسترده حزب توده در ۱۳۶۲ ه.ش به عنوان پرچمدار مارکسیسم ارتدکس در ایران رخ داد. حذف افراد معاند جمهوری اسلامی در دهه ۶۰ که قریب به اتفاق، تفکـر چـپ داشتند مزید بر علت بود؛ بنابراین، برخلاف آنچه در دنیای غرب رخ می داد، در ایران پس از انقلاب، «چپ نو» تا پیش از انحلال شوروی زمینه سیاسی و عقبه فکری لازم برای بروز علنی را نداشت. علی رغم سرکوب مارکسیستهای نامسلمان، برخی حوزه های سیاسی و اقتصاد ایران در دهه ۶۰ خورشیدی به دست «رفقا»ی مسلمان ایشان افتاد. اینان در ادبیات سیاسی خود، لفظ «رفیق» را با «برادر» جایگزین کرده بودند. در ایــن زمینه تاریخی، نطفه چپ نو ایران در همزیستی مسالمت آمیز «رفيـق» و «برادر» ذيـل ساختار سیاسی ایران دهه ۶۰ بسته شد. در اینجا طبیعتاً منظور آن دسته از چپ هایی هستند که دست از عناد با نظام سیاسی جمهوری اسلامی برداشته و در تبادلهای ایدئولوژیک متقابل مفهوم «تقیه» را از برادران خـود اخـذ كـرده بودند. آنان درازای فرصت این همزیستی به اینان رهنمودهای تئوریک میدادند رهنمودهایی که طبیعتاً از متن اسلام فقاهتی قابل استفسار نبود و ریشه در تفکرات نئومارکسیستی داشت. ایـن هـر دو در غرب ستیزی و مبارزه با «امپریالیسم جهانی»، که در بومی سازی اسلامی بـه «استکبار» تعبيـر شده بود، تلاقی فکری داشتند همانسان که این خود را نماینده «پرولتاریا» می دانست، دیگری حامی «مستضعفین» بود. «بورژوازی کثیف» در تفسیر برادرانه همان «طاغوت» و کمون نهایی همان «جامعه بی طبقه توحیدی» شمرده می شد. شعبه داخلی چپ نو ایرانی مشخصاً در سال ۱۳۷۳ ه.ش با انتشار «مجله ارغنون» متولد شد. اینک دیگر خطر بلعیده شدن ایران توسط شوروی موضوعیت نداشت و چپ نو، از آنجاکه بن مایه های ایدئولوژیک لازم جهت تقابل با غرب زدگی و امریکاستیزی در بطن انقلاب اسلامی را تولید می کرد، می توانست به مانند نئومارکسیسم غربی فعالیتی علنی داشته باشد. طرفه آنکه امتزاج ایدئولوژیک رفیق و برادر در فهرست اسامی مسئولان مجله ارغنون نمودی آشکار داشت. نویسندگانی که بعدها در ردیف مهمترین چپهای نوی داخلی شناخته شدند، اعضای شورای نویسندگان ارغنون را تشکیل می دادند که با مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تهیه و منتشر می شد.» ... @movarekhan

«تحلیل انتقادی گفتمان چپ نو در برخورد با مسئله هویت ایرانی» به قلم محمد افقری نویسنده در این مقاله نشان می‌دهد که چگونه چپ نو، عناصر هویت ایرانی را نه در بستر تاریخ و فرهنگ ایران، بلکه در پیروی ترجمه‌ای و تقلیدی از اجداد فکری خود، با برچسب‌هایی مانند فاشیسم، شووینیسم و نژادپرستی بازنمایی می‌کند. مطالعه مقاله در سایت مجله مطالعات ملی: https://www.rjnsq.ir/article_197082.html

انجمن ایرانی تاریخ شعبه قزوین با همکاری پایگاه تاریخی شهر قزوین، به مناسبت گرامی داشت نهم شهریور ماه "روز قزوین"برگزار می کند: "همایش ملی تاریخ، فرهنگ و هنر قزوین" آخرین مهلت ارسال مقالات کامل: ۱۰ مردادماه به آدرس ایمیل همایش به نشانی: [email protected] داوری و اعلام پذیرش مقالات: ۲۵ مرداد تاریخ برگزاری همایش: ۷ شهریور ۱۴۰۳ آدرس سایت: https://qazvin.mcth.ir

📔بررسی کارنامه تاریخ نگاری دکتر غلامحسین زرگری نژاد سخنرانان: #دکتر_محمدعلی_اکبری #دکتر_علیرضا_ملایی_توانی #دکتر_قباد_منصوربخت #دکتر_حجت_فلاح_توتکار مدیر نشست: #دکتر_محمد_بی_طرفان 🗓 دوشنبه 21 خرداد 1403 ساعت 17 🏡سالن حافظ 🔹برنامه به صورت حضوری برگزار می گردد. 🔹ورود برای عموم آزاد و رایگان است. 💢خانه اندیشمندان علوم انسانی💢

ایستاده میان سیاست و تاریخ و جامعه مطلب روزنامه اعتماد در ارزیابی کارنامه تاریخ‌نگاری سهراب یزدانی سهراب یزدانی (متولد ۱۳۲۸ انزلی) اگرچه در میان اهل تاریخ شناخته شده، اما عموم کمتر او را می‌شناسند. یک علت اصلی آن است که اهل سر و صدا در حوزه عمومی نیست و مشغول به کار دانشگاهی و پژوهشی است. نتیجه این مداومت علمی و پشتکار ستایش‌برانگیز، شماری از ارزنده‌ترین آثار در زمینه تاریخ معاصر ایران است. یزدانی دانش‌آموخته علوم سیاسی از دانشگاه ملی ایران است که پیش از انقلاب برای ادامه تحصیل به انگلستان رفت و پس از اخذ مدرک کارشناسی ارشد در رشته تاریخ اروپا، مدرک دکترای خود را در رشته جامعه‌شناسی سیاسی از دانشگاه کیل انگلستان دریافت کرد و در بازگشت به ایران در گروه دانشگاه تربیت معلم (خوارزمی بعدی) مشغول به کار شد. https://www.etemadnewspaper.ir/fa/main/detail/217625/

🔷 در آئینه رسانه ها گزارش نشست بررسی کارنامه تاریخ نگاری دکتر سهراب یزدانی در روزنامه اعتماد 💢خانه اندیشمندان علوم انسانی💢 🆔 @iranianhht

در تکاپوی ترسیم هویت ایرانی؛ بررسی انتقادی دوگانه‌انگاری هویت در نگاه احمد اشرف ✍🏻 محمد افقری (مدیر مسئول مورخان) نه فقط احمد اشرف بلکه اغلب نویسندگان و روشنفکرانی که تاریخ ایران را از دریچه تاریخ غرب دیده‌اند (آشوری، بی‌تا)، همواره درگیر کشف و تبیین و یا حل کردن و آشتی‌دادن «هویت تاریخی ایرانی» و «هویت ملی ایرانی» بوده‌اند. به باور این متن چنانچه از منظر تاریخ و فرهنگ ایران به ایران نگاه کنیم، نه آنسان که نظریه‌پردازان و تحصیلکردگان آکادمیای غربی از دریچه اروپا و جهان غرب به ایران نگاه کرده‌اند، در عین سیالیت، تداوم آشکاری در هویت تاریخی ایرانی و تحول آن به هویت ملی ایرانی می‌یابیم که لاجرم رابطه این‌همانی بین این دو را تایید می‌کند. همچنان که ایرانیان در طول تاریخ خود مطابق شرایط زمانه گاه از زبان، خط و عروض عربی برای حفظ و انتقال میراث فرهنگی خود استفاده کرده‌اند، از مفاهیم مدرن غربی مانند ناسیونالیسم و ویژگی‌های دولت-ملت مدرن نیز چنین بهره‌ای برده‌اند. هویت ملی نتیجه طبیعی برخورد و تعامل هویت تاریخی ایرانیان با دنیای مدرن است. متن کامل یادداشت...

📔بررسی کارنامه تاریخ نگاری دکتر سهراب یزدانی سخنرانان: #دکتر_محمدعلی_اکبری #دکتر_داریوش_رحمانیان #دکتر_سیمین_فصیحی #دکتر_حجت_فلاح_توتکار مدیر نشست: #دکتر_محمد_بی_طرفان 🗓 شنبه 29 اردیبهشت 1403 ساعت 17 🏡سالن حافظ 🔹برنامه به صورت حضوری برگزار می گردد. 🔹ورود برای عموم آزاد و رایگان است. 💢خانه اندیشمندان علوم انسانی💢 🆔 @iranianhht

«کوچی ماما» ناجی کودکان ✍🏻الهام کیانپور مردم لاهیجان به «پروانه» به دلیل سن کم و جثه‌ی کوچکش، لقب «کوچی‌ماما» یعنی مامای کوچک را داده بودند. پروانه صوفی سیاوش در سال ۱۳۱۱ خورشیدی در املش چشم به جهان گشود. پدرش «نصرت‌الله‌خان» حاکم املش و رئیس طایفه صوفی بود. ایل بزرگی که چهار قرن پیش تر از شمال کردستان ابتدا به خراسان و سپس به املش مهاجرت داده شدند تا از امنیت این ناحیه محافظت کنند. «پروانه» اولین دختر از خاندان صوفی بود که پس از اخذ دیپلم متوسطه و شرکت در کنکور در رشته‌ی مامایی دانشگاه تبریز پذیرفته شد. او می‌گوید: «تمام طائفه و حتی پدرم (که خود موسس مدرسه ابتدایی شهر بود) با این تصمیم مخالف بودند، چون عقیده داشتند که بعد از من، تمامی دختران ایل صوفی و دیگر دختران املشی، این راه را دنبال خواهند کرد!» اما با سرسختی و ورود پروانه به دانشگاه، سنت ‌شکی آغاز شد و دختران مستعد خاندان راه او را ادامه دادند، تا جایی که سال‌ها بعد اولین فرماندار زن ایران، بانو قدسی صوفی سیاوش (برادرزاده‌ی او) بود. متن کامل یادداشت

بیست سال پیش به تاریخ 24 و 25 اردیبهشت 1383، نشست علمی‌ای با عنوان «تعاریف، مبانی نظری و ‏کارکردهای ‏تاریخ شفاهی» در دانشگاه اصفهان برگزار گردید و برای اولین‌بار تاریخ شفاهی در ‏ایران راه به‌سوی دانشگاه گشود، و به سبب آن انجمن تاریخ شفاهی ایران پا به عرصه گذارد.‏ اکنون در بیستمین سالگرد این اقدام مبارک، انجمن تاریخ شفاهی ایران و گروه تاریخ دانشگاه اصفهان در نظر دارند ‏چهاردهمین همایش تاریخ شفاهی ایران را با عنوان: «تاریخ شفاهی در ترازو» برگزار نمایند.‏ محورهای همایش عبارت‌اند از:‏ ‏1.‏ ارزیابی دستاوردهای سیزده همایش پیشین (1383-1402)‏ ‏2.‏ مرجعیت علمی ـ صنفی در عرصه تاریخ شفاهی ایران ‏3.‏ دانشگاه‌ها و آینده توسعه تاریخ شفاهی ایران ‏4.‏ آسیب‌شناسی تولیدات تاریخ شفاهی ایران ‏5.‏ چشم‌اندازهای راهبردی پیش روی تاریخ شفاهی ایران ‏6.‏ گرامیداشت یاد و خاطره مرحوم دکتر رحیم نیکبخت (عضو هیئت مؤسس انجمن تاریخ شفاهی ایران)‏ زمان برگزاری: صبح 25 اردیبهشت 1403 (ساعت: 8 - 12)‏ مکان برگزاری: دانشگاه اصفهان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، تالار ربانی شماره تماس: 09133392396‏ https://t.me/oralhistoryOHA ‎