🔹نکته: دو نوع اسماء و صفات داریم خبری و ذاتی، اسما و صفات ذاتی اسما و صفاتی هستند که در فطرت انسان موجود است مثل علیم، حیکم، قادر و... بودن الله متعال، به این کلام الله دقت کنید⬇️
🌸وَلَئِن سَأَلۡتَهُم مَّنۡ خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ لَيَقُولُنَّ خَلَقَهُنَّ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡعَلِيمُ (الزخرف - 9)
✍ و اگر از آنان بپرسی: آسمانها و زمين را چه کسی آفريده؟ قطعاً می گويند: آنها را خداوند غالب و دانا آفريده است.
📍دقت کنید مشرکین عهد رسول الله صلی الله علیه وسلم علاوه اعتقاد بر توحید ربوبیت داشتند اعتقاد بر بعضی از اسما و صفات نیز داشتند چون اسما و صفات فطری بودند.
اما اسما و صفات خبری، اسما و صفاتی هستند که توسط خبر به ما رسید است در فطرت انسان نیست. مانند الله متعال ساق یا... دارد. در این نوع اسماء و صفات خبری جهل عذر است تا اقامه حجت شود یعنی شخصی جاهل باشد بر بعضی از اسما و صفات خبری شخص تکفیر نمیشود تا اقامه حجت شود و این عقیده اهل سنت و جماعت است چنان که این شخص عاذری به قول امام شافعی نیز اشاره کرده است. پس کلام امام در مسائل خفی است که جهل را عذر دانسته است نه در اصل دین چنان امام در مورد اصل دین میفرماید⬇️
📝قال الشافعي رحمه الله: لَوْ عُذِرَ الْجَاهِلُ؛ لِأَجْلِ جَهْلِهِ لَكَانَ الْجَهْلُ خَيْرًا مِنْ الْعِلْمِ...
✍شافعی رحمه الله میگوید: اگر جاهل از نادانی خود معذور می شد، جهل بهتر از علم بود...
📚المنثور في القواعد الفقهية (الزركشي) جلد ۲ صفحه ۱۷
پس یا باید گفت امام قول ضد و نقیض دارد (حاشا از امام) یا هم باید گفت بله امام در اصل دین عذر قائل نیستند چنان که در قول بالا ثابت است و در مسائل خفی مانند اسما و صفات خبری جهل را عذر قرار داد است چنانکه این شخص عاذری استناد به این قول امام کرده است⬇️
وَقَالَ شَيْخُ الإِسْلاَمِ عَلِيُّ بنُ أَحْمَدَ بنِ يُوْسُفَ الهَكَّارِيُّ، فِي كِتَابِ (عَقِيْدَةِ الشَّافِعِيِّ) لَهُ: أَخْبَرَنَا أَبُو يَعْلَى الخَلِيْلُ بنُ عَبْدِ اللهِ الحَافِظُ، أَخْبَرَنَا أَبُو القَاسِمِ بنُ عَلْقَمَةَ الأَبْهَرِيُّ، حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بنُ أَبِي حَاتِمٍ، حَدَّثَنَا يُوْنُسُ بنُ عَبْدِ الأَعْلَى، سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللهِ الشَّافِعِيَّ يَقُوْلُ - وَقَدْ سُئِلَ عَنْ صِفَاتِ اللهِ -تَعَالَى- وَمَا يُؤمِنُ بِهِ - فَقَالَ: للهِ أَسْمَاءٌ وَصِفَاتٌ، جَاءَ بِهَا كِتَابُهُ، وَأَخْبَرَ بِهَا نَبِيُّهُ -صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ- أُمَّتَهُ، لاَ يَسَعُ أَحَداً قَامَتْ عَلَيْهِ الحُجَّةُ رَدَّهَا، لأَنَّ القُرْآنَ نَزَلَ بِهَا، وَصَحَّ عَنْ رَسُوْلِ اللهِ -صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ- القَوْلَ بِهَا، فَإِنْ خَالَفَ ذَلِكَ بَعْدَ ثُبُوتِ الحُجَّةِ عَلَيْهِ، فَهُوَ كَافِرٌ، فَأَمَّا قَبْلَ ثُبُوْتِ الحُجَّةِ، فَمَعْذُورٌ بِالجَهْلِ
✍ای برادر مسلمانم پس فریب عاذری مشرک را نخور همین قول امام شافعی که این عاذری برای اثبات عقیده باطل تاویل کرده است همین قول امام شافعی رحمه الله بر ضد این شخص است دقت کنید به کلام امام که زیر آن خط کشیده توجه کنید.👆 امام میفرماید الله متعال دارای اسما و صفاتی است که در قرآن آنان را وصف کرده است و رسول الله صلی الله علیه وسلم آنان را بر امت خود گفته است که هیچ کس نمیتواند آنان را رد کند چوت قرآن با آنان نازل شده است (یعنی در قرآن آمده است). پس زمانی که بعد ثبوت حجت بر آنان مخالفت کند (یعنی اسما و صفاتی فطری هستند و یا از قرآن و سنت بر آن شخص رسید باشد رد کند) کافر است ولی قبل از ثبوت حجت (یعنی شخص جاهل باشد بر اسماء و صفات خبری که به آن از طریق قرآن و سنت بر آن شخص نرسیده باشد) آن شخص معذور است به جهل.
ان شاء الله در اخر اقوالی از علماء را خواهیم آورد.
(شیخ ناصرالفهد "الفتاوا الحایریة")
سوال؛ شیخ میتوانید برای مختصری از عذر به جهل را عرض کنید؟
جواب: ابتداء باید بدانیم که جهل در چه مسائلی عذر و در چه مسائلی عذر نیست؛
- جهل در مسائل خفی مانند قدر، ایمان و صفات و در مسائل ظاهره غیر توحید مانند
نماز، زکات و حرمت شراب و... عذر است.
- جهل در مسائل توحید عبادت عذر نیست چرا که این اصل دین اسلام و اصل دین تمام
رسل است مانند دعا و ذبح و نذر و امثالش.
جاهل به دو دسته تقسیم میشود؛
- جاهلی که در دنیا و آخرت معذور نیست؛
یعنی این شخص مخلد فی النار است و العیاذبالله، و این شخص، شخصی است که با بلوغ حجت رسالتی (قرآن و سنت) بر آن اقامه ی حجت شده است حال فرقی نمیکند این حجت را طلب کرده است ولی هدایت نشده است یا اینکه از طلبش اعراض کرده است در هر دو حالت شخص کار و مشرک است
#رسانهاعلامتوحید