بایش

احساس شکنندگی نوجوان به‌شدت به‌دنبال استقلال است و حتی بیشتر از آن می‌خواهد مستقل به نظر برسد؛ اما به‌دلیل کم‌تجربگی و قلیان و غلبۀ احساسات ممکن است اشتباه کند و غرورش به‌شکلی خدشه‌دار شود. خط قرمز تعامل با نوجوان این است که پدر و مادر به‌‌شکلی با او رفتار نکنند که به او احساس ناتوانی یا نادانی یا بچه‌ بودن دست بدهد. هرکدام از این‌ها در تعارض کامل با نیازهای اوست و واکنش تند او را در پی دارد بنابراین، گاهی اوقات علت واکنش تند و بد نوجوان رفتار پدر و مادر است. برگرفته از کتاب با نوجوان سرکش چه کنیم؟ بایش؛ بینشی نو در تربیت فرزند

مراحل رشد شناختی تا دوسالگی پیاژه مراحل رشد شناختی کودک در دو سال اول را دقیق و روشن توضیح می‌دهد و هر پدر و مادری باید این مراحل را دقیقاً بدانند تا بتوانند بهترین واکنش‌ را نشان بدهند. تا ۱ماهگی: رفتارهای فطری را تمرین می‌کند و به آن‌ها مسلط می‌شود؛ برای مثال، در ابتدا در واکنش به تحریک لب‌هایشان شروع به مکیدن می‌کند؛  اما کم‌کم یاد می‌گیرد بدون تحریک هم سر سینۀ مادر را پیدا کند و بمکند. ۱ تا ۴ماهگی: تجارب حسی‌بدنی خوشایندی را که اتفاقی انجام داده‌، تکرار می‌کند، برای مثال، به‌سمت صداهایی که می‌شنود، برمی‌گردد؛ پس می‌تواند اطلاعات حسی مختلف را هماهنگ کند و واکنش‌ نشان بدهد. ۴ تا ۸ماهگی: کارهایی انجام می‌دهد برای رسیدن به اهدافی فراتر از بدنش مثل اینکه جغجغه‌اش را تکان می‌دهد تا صدای آن را بیشتر بشنود. ۸ تا ۱۲ماهگی: از تجربه‌های گذشته‌اش برای حل مسائل جدید استفاده می‌کند و اگر مانعی سر راهش باشد، کنار می‌زند مثل وقتی سینه‌خیز می‌رود تا به هدفی که دارد، برسد. ۱۲ تا ۱۸ماهگی: آزمایش‌های تازه انجام می‌دهد و به‌جای تکرار رفتارهای خوشایند که اتفاقی کشف کرده، کارهای مختلفی برای رسیدن به یک هدف انجام می‌دهد، مثل اینکه اردکی را که همیشه با دستش فشار می‌داده، با پایش فشار می‌دهد. ۱۸ تا ۲۴ماهگی: می‌تواند به‌کمک واژه‌ها و اعداد و تصاویر ذهنی، اشیا و رویدادها را به حافظه بسپارد و رفتارهایی را که قبلاً دیده است، تقلید کند. برگرفته از کتاب مراحل تحول انسان بایش؛ بینشی نو در تربیت فرزند

هویت‌یابی نوجوان می‌خواهد افزون بر کسب استقلال، استقلالش دیده و به رسمیت شناخته شود. هویت‌یابی، بخشی از همین نیاز دوم است؛ پس خیلی نباید آن را در ابعاد عمیق فکری جست‌وجو کرد.‌ البته بخش ویژه‌ای از این استقلال، فکری است و به‌صورت ویژه هم در هویت منعکس می‌شود. یکی از دلایلی که نوجوان در برابر ارزش‌ها و هنجارهای خانواده می‌ایستد، همین کسب استقلال‌ فکری یا هویت‌یابی است. هرچه خانواده بیشتر بر خط قرمزهایی که مهم نیستند، پافشاری کند فرایند هویت‌یابی بیشتر از فرایندی عقلانی به روند لج‌ولجبازی تبدیل می‌شود. پدر و مادر هرچه در دورۀ کودکی فرزندشان کاشته‌اند، در نوجوانی‌اش درو‌ می‌کنند. دو اندوختۀ اصلی این دوره، رابطۀ امن والدفرزندی و ذائقه است که در ذائقۀ خانوادگی آن را کمی توضیح دادیم. ذائقه‌ای که خانواده در طول ده‌پانزده سال برای فرزندش می‌سازد در نوجوانی نتیجه می‌دهد.‌ اینکه الگوی‌های فکری و رفتاری نوجوان چه کسانی باشند، از منابع هویت‌سازی است که کاملاً برآمده از ذائقۀ خانواده است. برآمده از کتاب با نوجوان سرکش چه کنیم؟ بایش؛ بینشی نو در تربیت فرزند

به‌جای دعوا مسئله: دعوا هم محیط خانه و خانواده را ناامن می‌کند، هم الگوی اشتباه حل مشکل با دیگران را به کودکان یاد می‌دهد. علت: دعوا زمانی آغاز می‌شود که می‌بینیم همسرمان به‌ هر شکلی ما را نادیده گرفته است؛ پس ما هم تلاش می‌کنیم، مثل او رفتار کنیم. فرفی نمی‌کند از کدام‌یک از ابزارهای مختلف مثل دادزدن یا کوبیدنِ در یا قهرکردن استفاده می‌کنیم؛ چون هدف همۀ آن‌ها یکی است: اذیتم کرده، پس اذیتش کنم. در حین انجام این کارها اگر یک لحظه از خودمان بپرسیم چه هدفی داریم فقط یک جواب دارد: می‌خواهم واقعاً عاشقم باشد و صادقانه و بیشتر به من محبت کند. جالب این است که هیچ‌کدام از این کارها ما را به هدفمان نمی‌رساند. انگار اگر از زخمی که به ما زده است، به او بگوییم، کوچک می‌شویم. راه‌حل: می‌توانیم به‌جای اینکه ما هم او را برنجانیم و‌ خودمان را هم پر از خشم و انتقام کنیم، به او بگوییم: «وقتی می‌بینم کسی که اصلی‌ترین تکیه‌گاه من است با من این‌طور رفتار می‌کند‌ دلخور می‌شوم، می‌ترسم‌ که دار و ندار عاطفی‌ام را پیش کسی که این‌قدر راحت من را می‌رنجاند و پشیمان نیست، رو کرده‌ام.» با این کار زنجیرۀ خشم و رنجاندن را پاره می‌کنیم و به او فرصت می‌دهیم کمی فکر کند. تاره، وقار خودمان را هم حفظ کرده‌ایم و از سر ضعف با او رفتار نکرده‌ایم ‌و دنبال او راه نیفتاده‌ایم که با من مهربان‌تر رفتار کن. برگرفته از کتاب بگومگوهای زندگی مشترک به‌روایت مدرسۀ آلن دوباتن بایش؛ بینشی نو در تربیت فرزند

کسب استقلال ۱. نوجوان هم می‌خواهد در فکر و عمل مستقل باشد و هم اینکه دیگران استقلالش را ببینند و واقعاً به رسمیت بشناسند. ۲. نوجوان هم بزرگ شده و بیشتر از‌ قبل می‌فهمد و می‌تواند استقلال بیشتری داشته باشد و هم اینکه به این استقلالِ بیشتر نیاز دارد.‌ پس هم تا حدودی توانایی مدیریت استقلال‌ِ بیشتر را دارد و هم بیشتر از حد توانایی‌اش مطالبه می‌کند و والدین گاهی باید به او اعتماد کنند و گاهی از دور مراقب باشند و گاهی هم هزینه بدهند برایش. ۳. والدین باید در نوجوانی فرزندشان خط‌ قرمزهای تعیین‌شده برای او را تغییر دهند. یعنی برخی را کم‌رنگ و برخی را نادیده بگیرند. این کار شاید سخت‌ترین کاری باشد که در کل فرایند تربیت فرزندشان انجام می‌دهند و هر اشتباهی در این کار ممکن است سرنوشت فرزندشان را تحت‌تأثیر قرار دهد. ۴. نادیده‌گرفتن خط قرمزهای مهم به انحراف نوجوان و پافشاری بر خط قرمزهایی که واقعاً قرمز نیستند، به تنش‌های زیاد در خانواده و لجبازی نوجوان و ایجاد شکاف بین والدین و نوجوان می‌انجامد. برگرفته از کتاب با نوجوان سرکش چه کنیم؟ بایش؛ بینشی نو در تربیت فرزند

کسب استقلال ۱. نوجوان هم می‌خواهد در فکر و عمل مستقل باشد و هم اینکه دیگران استقلالش را ببینند و واقعاً به رسمیت بشناسند. ۲. نوجوان هم بزرگ شده و بیشتر از‌ قبل می‌فهمد و می‌تواند استقلال بیشتری داشته باشد و هم اینکه به این استقلالِ بیشتر نیاز دارد.‌ پس هم تا حدودی توانایی مدیریت استقلال‌ِ بیشتر را دارد و هم بیشتر از حد توانایی‌اش مطالبه می‌کند و والدین گاهی باید به او اعتماد کنند و گاهی از دور مراقب باشند و گاهی هم هزینه بدهند برایش. ۳. والدین باید در نوجوانی فرزندشان خط‌ قرمزهای تعیین‌شده برای او را تغییر دهند. یعنی برخی را کم‌رنگ و برخی را نادیده بگیرند. این کار شاید سخت‌ترین کاری باشد که در کل فرایند تربیت فرزندشان انجام می‌دهند و هر اشتباهی در این کار ممکن است سرنوشت فرزندشان را تحت‌تأثیر قرار دهد. ۴. نادیده‌گرفتن خط قرمزهای مهم به انحراف نوجوان و پافشاری بر خط قرمزهایی که واقعاً قرمز نیستند، به تنش‌های زیاد در خانواده و لجبازی نوجوان و ایجاد شکاف بین والدین و نوجوان می‌انجامد. برگرفته از کتاب با نوجوان سرکش چه کنیم؟ بایش؛ بینشی نو در تربیت فرزند

«اعصابم خُرده» مسئله: «نمی‌فهمم کودکم چه حسی داره و از چی ناراحته و نمی‌دونم چطوری بهش کمک کنم تا حالش بهتر بشه.» علت: ما خودمان و اطرافمان را به‌‌کمک کلمات درک و توصیف می‌کنیم و نقش‌ اصلی در زبان‌آموزی کودک را پدر و مادر ایفا می‌کنند. هرچقدر پدر و مادر از واژه‌های دقیق‌تری برای توصیف احساساتشان استفاده کنند، کودک هم این واژه‌ها را یاد می‌گیرد و می‌تواند احساسات خود را بهتر درک و توصیف کند؛ اما واژه‌های مبهم این فرایند را خیلی سخت می‌کنند. مثلاً کودک به‌تقلید از بزرگ‌ترها می‌گوید: «اعصابم خرده» این واژه به‌قدری مبهم و غیردقیق است که نه بچه می‌فهمد چه حسی را توصیف می‌کند نه پدر و مادر می‌فهمند. راهکار: به‌کمک صفت‌های دقیق و جمله‌ای که علت احساسمان هم در آن هست، حال خودمان را توصیف کنیم: ادامۀ متن را در کامنت (یادداشت) همین فرسته (پُست) بخوانید. بایش؛ بینشی نو در تربیت فرزند

واکنش‌ به فرزندمان یا گذشته‌مان؟! «بیشتر آنچه ما به ارث برده‌ایم، در خارج از خودآگاهمان قرار دارد و برای همین گاهی سخت است بفهمیم آیا الان به رفتار فرزندمان واکنش نشان می‌دهیم یا به تجربه‌هایمان در کودکی یا نوجوانی‌مان.» «اگر ما نحوۀ بزرگ‌شدنمان و میراث آن را بررسی نکنیم، ممکن است بازگردد و ما را بگزد. ممکن است روزی به‌ یک‌ باره بگوییم: بی‌اختیار همان حرفی را به فرزندم زدم که بیست سال‌‌ پیش مادرم یا پدرم به من زده بود.» از کتاب کتابی که آرزو می‌‌‌‌کنید والدینتان خوانده بودند بایش؛ بینشی نو در تربیت فرزند

سه واکنش به احساسات اگر پدر و مادر واکنش درست به احساسات خود را بلد باشند، می‌توانند به احساسات فرزندشان درست واکنش نشان بدهند. ۱. سرکوب: احساسات خود را پس می‌زنید و تنها واکنشتان به آن‌ها «هیس»، «شلوغ نکن، چیزی نیست»، «ساکت باش»، «یه‌کم شجاع باش» و... است. احساسی که سرکوب می‌شود از بین نمی‌رود مثل صدایی که شنیده نمی‌شود روزی به فریادی کرکننده تبدیل می‌شود. ۲. هراس: می‌ترسید و دست‌وپایتان را گم می‌کنید و  نمی‌توانید واکنش درستی نشان بدهید و عملاً ترس، واکنش اصلی شما به احساساتتان است. فرزندتان در هر دو واکنش سرکوب و وحشت از سوی شما به احساس خودش، دیگر احساسش را به شما نمی‌گوید،  چون شما واکنش سازنده‌ای نشان نداده‌اید و او حساس امنیت نکرده است. ۳. پذیرش: این واکنش چند مرحله دارد: شناخت احساس، تأیید احساس، فهم علت احساس، انجام واکنش درست. مثلاً اگر کودک عصبانی است، آن را به رسمیت بشناسید و سعی نکنید با شوخی و خنده از کنارش عبور کنید. علت عصبانیتش را درک کنید و با کمک خودش راهی برای ابراز خشم پیدا کنید. برگرفته از کتاب کتابی که آرزو می‌‌‌‌کنید والدینتان خوانده بودند بایش؛ بینشی نو در تربیت فرزند

سه واکنش به احساسات اگر پدر و مادر واکنش درست به احساسات خود را بلد باشند، می‌توانند به احساسات فرزندشان درست واکنش نشان بدهند. ۱. سرکوب: احساسات خود را پس می‌زنید و تنها واکنشتان به آن‌ها «هیس»، «شلوغ نکن، چیزی نیست»، «ساکت باش»، «یه‌کم شجاع باش» و... است. احساسی که سرکوب می‌شود از بین نمی‌رود مثل صدایی که شنیده نمی‌شود روزی به فریادی کرکننده تبدیل می‌شود. ۲. هراس: می‌ترسید و دست‌وپایتان را گم می‌کنید و  نمی‌توانید واکنش درستی نشان بدهید و عملاً ترس، واکنش اصلی شما به احساساتتان است. فرزندتان در هر دو واکنش سرکوب و وحشت از سوی شما به احساس خودش، دیگر احساسش را به شما نمی‌گوید،  چون شما واکنش سازنده‌ای نشان نداده‌اید و او حساس امنیت نکرده است. ۳. پذیرش: این واکنش چند مرحله دارد: شناخت احساس، تأیید احساس، فهم علت احساس، انجام واکنش درست. مثلاً اگر کودک عصبانی است، آن را به رسمیت بشناسید و سعی نکنید با شوخی و خنده از کنارش عبور کنید. علت عصبانیتش را درک کنید و با کمک خودش راهی برای ابراز خشم پیدا کنید. برگرفته از کتاب کتابی که آرزو می‌‌‌‌کنید والدینتان خوانده بودند بایش؛ بینشی نو در تربیت فرزند