موسسه قرآنی شمیم وحی کردستان

در سایه ی قرآن‌ (۳۸) ادامه ی تغییر قبله در ادامه خداوند در قرآن و در ادامه ی مبحث تغییر قبله، از وظیفه و حقیقت بزرگی که در زمین برعهده ی انسان است سخن به میان آورده،. آن جا که می فرماید: وَكَذَٰلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِتَكُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ وَيَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهِيدًا ۗ.... و بی‌گمان شما را ملّت میانه‌روی کرده‌ایم (نه در دین افراط و غلّوی می‌ورزید، و نه در آن تفریط و تعطیلی می‌شناسید. حق روح و حق جسم را مراعات می‌دارید و آمیزه‌ای از حیوان و فرشته‌اید) تا گواهانی بر مردم باشید (و بر تفریط مادیگرایانِ لذائذ جسمانی طلب و روحانیّت باخته، و بر افراط تارکانِ دنیا و ترکِ لذائذ جسمانی کرده، ناظر بوده و خروج هر دو دسته را از جاده‌ی اعتدال مشاهده نمائید) و پیغمبر (نیز) بر شما گواه باشد و.... (بقره/۱۴۳) أُمَّةً وَسَطًا، ملت مسلمان، ملت میانه روی است که بر همه ی مردم گواهی می دهد و میانشان عدالت و دادگری پابرجا می دارد. و ارزش‌ها را برایشان وضع می کند و می‌گذارد. ارزش‌ها و اندیشه ها و آداب و رسوم و شعارهایشان را می سنجد و درباره ی آنها قضاوت می نماید و خواهد گفت، از میان آنها این حق است و آن باطل. أُمَّةً وَسَطًا، ملت وسط و میانه روی است در جهان بینی و اعتقاد. نه در روحانیت صِرف غلو و افراط می کند و نه در مادیتِ تنها فرو می رود و ماندگار می شود. بلکه از فطرت پاک پیروی می کندکه در روحی مجسم و نمودار است که جامه ی جسد به تن کرده است، یا جسدی است که لباس روح به تن دارد. أُمَّةً وَسَطًا، ملت میانه روی است در اندیشه و احساس. بر دانسته های خویش راکد و ایستاده نمی ماند. منافذ و ابواب تجربه و معرفت و آزمایش و دانش را بر روی خود نمی بندد. به دنبال هر صدایی روان نمی گردد، همسان میمون ها، مضحکانه دست به تقلید نمی زند و..... أُمَّةً وَسَطًا، ملت میانه ای در سروسامان بخشیدن و هماهنگ و هم‌نوا کردن... زندگی را تنها به دست احساسات و نفسانیات نمی سپارد و آن را هم فقط در دست قانونگذاری و تنبیه سازی رها نمی سازد. أُمَّةً وَسَطًا، ملت میانه روی است در رابطه ها و پیوستگی ها.... نه شخصیت فرد و ارکان او را نادیده می گیرد و نه شخصیت او را در شخصیت جامعه یا دولت محو می کند. و او را رها نمی سازد تا به فرد خود خواه و حریصی تبدیل شود که به فکر کسی یا چیزی جز خود نباشد. أُمَّةً وَسَطًا، ملت میانه روی است در مکان و... در ناف کره ی زمین و در میانه ترین سرزمین‌های آن. و هنوز هم که هنوز است این ملتی که اسلام سرزمین او را تا این لحظه فرا گرفته است، همان ملتی است که در میانه ی اقطار و نواحی کره ی زمین بین شرق و غرب و جنوب و شمال قرار گرفته است.و... أُمَّةً وَسَطًا، ملت میانه ای است در زمان... أُمَّةً وَسَطًا، أُمَّةً وَسَطًا، امروزه چیزی این ملت اسلامی را از رسیدن بدین مقامی که خدا بدو داده است باز نمی دارد مگر یک چیز و آن اینکه او از برنامه ی خدا که برایش انتخاب فرموده است دوری کند. و برنامه ی مختلفی را برای خود برگزیند و..... و نهایتا این که خدا برای ایشان حکمت گزینش قبله ای را که بر آن بودند روشن می نماید و به مناسبت تغییر جهت دادن کنونی آنان، پرده از راز انتخاب قبله ی پیشین فرو می افکند: ... وَمَا جَعَلْنَا الْقِبْلَةَ الَّتِي كُنْتَ عَلَيْهَا إِلَّا لِنَعْلَمَ مَنْ يَتَّبِعُ الرَّسُولَ مِمَّنْ يَنْقَلِبُ عَلَىٰ عَقِبَيْهِ ۚ... ما قبله ای را که بر آن بودی (و تاکنون به سوی آن نماز خوانده ای و هم اینک فرمان روکردن به جهت کعبه صادر شده است)، قبله ننموده بودیم مگر اینکه بدانیم چه کسی از پیغمبر پیروی می نماید و چه کسی بر پاسنه های خود می چرخد... (بقره/۱۴۳) برای مطالعه در این خصوص به تفسیر فی ظلال القرآن، ج۱، ص ۱۹۱ الی ص۲۰۳ مراجعه کنید.

اگر اهل کتاب خواندن نیستیم، احتمالا: ۱. از حقوق شهروندی خود و دیگران آگاه نیستیم. ۲. خیلی حرف‌های تکراری می‌زنیم. ۳. دایره‌ی واژگان ما بسیار محدود است. ۴. بخش استدلالی ذهن ما تقریبا تعطیل است. ۵. استعداد عوام‌گرا شدن را پیدا می‌کنیم. ۶. مستعد پذیرش شایعات هستیم. ۷. اهمیت تفاوت میان انسان‌ها را کشف نمی‌کنیم. ۸. توان و انگیزه یادگیری ما کاهش می‌یابد. ۹. با واژه نقد بیگانه‌ایم. ۱۰. زمینه‌ استقرار و تداوم اقتدارگرایی را فراهم می‌آوریم. ۱۱. حرف‌های نسنجیده زیاد می‌زنیم. ۱۲. حاکمان مستبد را خوشحال می‌کنیم. ۱۳. راحت تحت تأثیر تبلیغات و پروپاگاندا قرار می‌گیریم. ۱۴. یا در همه زمینه‌ها، اظهارنظر می‌کنیم یا اصلا توان اظهارنظر نداریم. ۱۵. جهل مرکب داریم، یعنی نمی‌دانیم که نمی‌دانیم! ۱۶. گرفتار توهم دانستن هستیم و به اشتباه فکر میکنیم میدانیم. ۱۷. دامنه‌ی لذت ما محدود است. @shamimvahyee

اگر اهل کتاب خواندن نیستیم، احتمالا: ۱. از حقوق شهروندی خود و دیگران آگاه نیستیم. ۲. خیلی حرف‌های تکراری می‌زنیم. ۳. دایره‌ی واژگان ما بسیار محدود است. ۴. بخش استدلالی ذهن ما تقریبا تعطیل است. ۵. استعداد عوام‌گرا شدن را پیدا می‌کنیم. ۶. مستعد پذیرش شایعات هستیم. ۷. اهمیت تفاوت میان انسان‌ها را کشف نمی‌کنیم. ۸. توان و انگیزه یادگیری ما کاهش می‌یابد. ۹. با واژه نقد بیگانه‌ایم. ۱۰. زمینه‌ استقرار و تداوم اقتدارگرایی را فراهم می‌آوریم. ۱۱. حرف‌های نسنجیده زیاد می‌زنیم. ۱۲. حاکمان مستبد را خوشحال می‌کنیم. ۱۳. راحت تحت تأثیر تبلیغات و پروپاگاندا قرار می‌گیریم. ۱۴. یا در همه زمینه‌ها، اظهارنظر می‌کنیم یا اصلا توان اظهارنظر نداریم. ۱۵. جهل مرکب داریم، یعنی نمی‌دانیم که نمی‌دانیم! ۱۶. گرفتار توهم دانستن هستیم و به اشتباه فکر میکنیم میدانیم. ۱۷. دامنه‌ی لذت ما محدود است.

در سایه ی قرآن‌ (۳۷) تغییر قبله در تغییر قبله اهداف خاصی مدنظر بوده که در اینجا به یکی از آنها اشاره ای کوتاه خواهیم داشت. در سوره بقره جزء دوم، اول این جزء خداوند به این اتفاق (تغییر قبله)، اشاره می کند و مطالبی را بیان می دارد. آن جا که می فرماید: سَيَقُولُ السُّفَهَاءُ مِنَ النَّاسِ مَا وَلَّاهُمْ عَنْ قِبْلَتِهِمُ الَّتِي كَانُوا عَلَيْهَا ۚ قُلْ لِلَّهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ ۚ يَهْدِي مَنْ يَشَاءُ إِلَىٰ صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ. نابخردان مردم خواهند گفت: چه چیز ایشان را از قبله‌ی خود که بر آن بودند برگرداند؟ بگو: خاور و باختر (و همه‌ی جهات دیگر) از آن خدا است. هر که را بخواهد به راه راست رهبری می‌نماید. .( بقره/ ۱۴۲) و در ادامه می فرماید: وَكَذَٰلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِتَكُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ وَيَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهِيدًا ۗ وَمَا جَعَلْنَا الْقِبْلَةَ الَّتِي كُنْتَ عَلَيْهَا إِلَّا لِنَعْلَمَ مَنْ يَتَّبِعُ الرَّسُولَ مِمَّنْ يَنْقَلِبُ عَلَىٰ عَقِبَيْهِ ۚ وَإِنْ كَانَتْ لَكَبِيرَةً إِلَّا عَلَى الَّذِينَ هَدَى اللَّهُ ۗ وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُضِيعَ إِيمَانَكُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَءُوفٌ رَحِيمٌ. و بی‌گمان شما را ملّت میانه‌روی کرده‌ایم (نه در دین افراط و غلّوی می‌ورزید، و نه در آن تفریط و تعطیلی می‌شناسید. حق روح و حق جسم را مراعات می‌دارید و آمیزه‌ای از حیوان و فرشته‌اید) تا گواهانی بر مردم باشید (و بر تفریط مادیگرایانِ لذائذ جسمانی طلب و روحانیّت باخته، و بر افراط تارکانِ دنیا و ترکِ لذائذ جسمانی کرده، ناظر بوده و خروج هر دو دسته را از جاده‌ی اعتدال مشاهده نمائید) و پیغمبر (نیز) بر شما گواه باشد (تا چنانچه دسته‌ای از شما راه او گیرد، و یا گروهی از شما از جاده‌ی سیرت و شریعت او بیرون رود، با آئین و کردار خویش بر ایشان حجّت و گواه باشد). و ما قبله‌ای را که بر آن بوده‌ای (و تا کنون به سوی آن نماز خوانده‌ای و هم اینک فرمان روکردن به جهت کعبه صادره شده است) قبله ننموده بودیم مگر این که بدانیم چه کسی از پیغمبر پیروی می‌نماید و چه کسی بر پاشنه‌های خود می‌چرخد (و به عقب بر می‌گردد تا صف ثابت‌قدمان بر ایمان، و فرصت‌طلبان بی‌ایمان از هم روشن و جدا شود). و اگرچه (تغییر قبله برای کسی که الفت گرفته است بدان رو کند) بس بزرگ و دشوار است مگر بر کسانی که خدا ایشان را رهنمون کرده باشد (به احکام دین و راز قانونگذاری و بداند که هدف از روکردن به این سو یا آن سو اطاعت فرمان خدا است نه به خاطر تقدّس خود جهات) و خدا ایمان شما را (که انگیزه‌ی پیروی از پیغمبر است) ضایع نمی‌گرداند (و اجر و پاداش عبادات قبلی شما را هدر نمی‌دهد، چه) بی‌گمان خدا نسبت به مردم بس رؤوف و مهربان است. (بقره/ ۱۴۳) در این دو آیه اشاره به سؤال نابخردان دارد که یهودیان هستند و این سؤال را مطرح کرده اند، که چه چیزی ایشان را از قبله ی خود که بر آن بودند برگرداند؟؟ و موضوعات دیگری. پرداختن قرآن به این پرسش سفها و نابخردان، بدین خاطر بوده است که آشوب و تاثیر بسزایی در نفوس بعضی از مسلمانان داشته و دارد، که خداوند به چاره جویی و آثارزدایی این پرسش در ادامه ی آیه می پردازد و می فرماید: سَيَقُولُ السُّفَهَاءُ مِنَ النَّاسِ مَا وَلَّاهُمْ عَنْ قِبْلَتِهِمُ الَّتِي كَانُوا عَلَيْهَا... نابخردان مردم خواهند گفت چه چیزی ایشان را از قبله ی خود که بر آن بودند برگرداند؟ خدا به چاره جویی و آثار زدایی این پرسش می آغازد و پاسخ آن را به پیامبر می آموزد، قُلْ لِلَّهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ ۚ يَهْدِي مَنْ يَشَاءُ إِلَىٰ صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ. بگو خاور و باختر و همه ی جهات دیگر از آنِ خدا است. هرکه را بخواهد به راه راست رهبری می نماید. بدین وسیله پروردگار حقیقت دیدگاه‌ها و اندیشه ای که باید درباره ی مکان‌ها و جهت‌ها داشت و ماهیت روکردن درست را که رو کردن به خدا در هر حالی است، بیان و روشن می فرماید. سپس خداوند برای این ملت از حقیقت بزرگی که این ملت در جهان دارد، از وظیفه ی سنگینی که در این زمین برعهده ی او است و از نقش اساسی ای که در زندگی مردم دارد، سخن خواهد گفت. از این رو بدیشان حالی می کند که بنا بر این باید قبله ی ویژه ای و شخصیت خاصی داشته باشند و به کسی جز پروردگارشان که ایشان را برای این کار بزرگ برگزیده است گوش فرا ندارند و سخنی از کسی جز او نشنوند. .... ادامه دارد

Photo from کریمی

Photo from کریمی

Photo from کریمی