АМАЛ ДӘПТЕР

«Бақара» сүресінің аталу себептері Бұл қасиетті сүренің «Бақара» (сиыр) деп аталуына 67-71-аяттарда баяндалғандай, Мұса Калимуллла (оған Алланың сәлемі болсын) пайғамбардың заманында Бану Исраилға көрсетілген мұғжиза негіз болған. Ол оқиғаның желісі мынадай: -Исраил ұрпағының бір адамы кісі қолынан қаза табады. Оны өлтірген қылмыскер табылмайды. Олар Мұса пайғамбарға жүгініп, тауып беруінен үміттенеді. Сол кезде Алла уахи түсіріп, оларға бір сиырды сойып, соның бір кесек етімен мәйітті ұруды бұйырады. Сонда Алланың қалауымен мәйіт тіріліп, өзін өлтірген адамды айтып береді. Бұл оқиға- Алла Тағаланың өлген адамды қайта тірілтуге құдіреттілігінің айқын дәлелі. https://t.me/kuran_kariim

ӘЛ-БАҚАРА СҮРЕСІ (Сиыр) البقرة Мәдиналық кезеңде түскен «Бақара» сүресі, бүкіл Құрандағы ең ұзын сүре болып саналады. Аяттарының саны- екі жүз сексен алты. Құрандағы реттік саны бойынша екінші кезекте келеді. Уахи арқылы түсудегі реттік саны- 87- ші. Сүренің толықтай түсуінің бір себебі болмаса да, бірнеше аяттарының арнайы бір түсу себептері бар. Ол аяттарға кезегі келген кезде кеңірек тоқталамыз. Жалпы мәдиналық сүрелерге тән ерекшеліктер «Бақара»сүресінде де бар. Себебі мәдиналық сүрелер мұсылмандардың қоғамдағы өміріне қажетті шариғат заңдарын қарастырады. Бұл қасиетті сүре ақида (сенім) ғибадат, мәмілелер (қарым-қатынастар) этика, азаматтық құқық (үйлену, ажырасу, қара жабылу) т.б. сияқты шариғат үкімдерінің көп бөлігін ұсынады. Сүренің әлқиссасында мүміндерге тән қасиеттердің және кәпірлер мен мұнафықтардың (екіжүзділердің) сипаттары баяндалады. Шынайы бақыт пен бақытсыздықтың арасын ажырату үшін иман келтіру мен күпірліктің, екіжүзділіктің болмысын ашып көрсетеді. Бұдан кейін адамзаттың атасы- Адам атаның (оған Алланың сәлемі болсын) қиссасы баяндалады. Алла Тағаланың адамзатты қандай құрметке бөлегендігін көрсететін ғажайып оқиғалар баян етіледі. Ал сүренің қалған бөлігінде « әт-тажриғ» адамзатқа парыз болған шариғат заңын қабылдау жүктеліп, оның жолдары айтылады. Сондықтан сүренің басым бөлігі Алланың заңдарын салалап таратып, тәптіштейді. Атап айтқанда:   1.Адамзаттың құқығы. Оған: некелесу, ажырасу, бала тәрбиесі, идда(қара жамылу) мүшрік әйелдерге үйлену, әйелдердің етеккірі келген кездегі тыйымдар және де қоғамның негізгі кірпіші болып саналатын отбасылық құқықтық ережелер жатады.   2. Ораза тұтуға қатысты ережелер.   3. Қажылық пен умра үкімдері.   4. Алла жолында күреске шығу, шейіт болу, ғазауат соғыстарына қатысты заңдар. Сүреде «әр-риба»-ны өсімқорлық пайызды қолданудың қоғамдық құрылысты құлдырататын зиянын атап айтады. Өсімқорлықпен айналысатындарға Алланың дайындаған жазасы жайлы дәлелдер келтіріледі. Сүренің соңына таман үрейлі де қорқынышты Қиямет күнінен сақтану қажеттілігін, ол күні әрбір адам өзі істеген іс-амалының қайтарымын алатынын ескертеді. Қасиетті сүре мүміндерді тәубеге шақыру, екі дүниенің бақытын сұрап, дұға жасауға үндеумен аяқталады. Бір ғажабы «Бақара» сүресі мүміндерді сипаттаумен басталып, олардың дұға жасауымен аяқталады. Бұдан біз игілікті істің басталуы мен аяқталуының әдемі, көркем үйлесімін көреміз.

ӘЛ-БАҚАРА СҮРЕСІ (Сиыр) البقرة Мәдиналық кезеңде түскен «Бақара» сүресі, бүкіл Құрандағы ең ұзын сүре болып саналады. Аяттарының саны- екі жүз сексен алты. Құрандағы реттік саны бойынша екінші кезекте келеді. Уахи арқылы түсудегі реттік саны- 87- ші. Сүренің толықтай түсуінің бір себебі болмаса да, бірнеше аяттарының арнайы бір түсу себептері бар. Ол аяттарға кезегі келген кезде кеңірек тоқталамыз. Жалпы мәдиналық сүрелерге тән ерекшеліктер «Бақара»сүресінде де бар. Себебі мәдиналық сүрелер мұсылмандардың қоғамдағы өміріне қажетті шариғат заңдарын қарастырады. Бұл қасиетті сүре ақида (сенім) ғибадат, мәмілелер (қарым-қатынастар) этика, азаматтық құқық (үйлену, ажырасу, қара жабылу) т.б. сияқты шариғат үкімдерінің көп бөлігін ұсынады. Сүренің әлқиссасында мүміндерге тән қасиеттердің және кәпірлер мен мұнафықтардың (екіжүзділердің) сипаттары баяндалады. Шынайы бақыт пен бақытсыздықтың арасын ажырату үшін иман келтіру мен күпірліктің, екіжүзділіктің болмысын ашып көрсетеді. Бұдан кейін адамзаттың атасы- Адам атаның (оған Алланың сәлемі болсын) қиссасы баяндалады. Алла Тағаланың адамзатты қандай құрметке бөлегендігін көрсететін ғажайып оқиғалар баян етіледі. Ал сүренің қалған бөлігінде « әт-тажриғ» адамзатқа парыз болған шариғат заңын қабылдау жүктеліп, оның жолдары айтылады. Сондықтан сүренің басым бөлігі Алланың заңдарын салалап таратып, тәптіштейді. Атап айтқанда:   1.Адамзаттың құқығы. Оған: некелесу, ажырасу, бала тәрбиесі, идда(қара жамылу) мүшрік әйелдерге үйлену, әйелдердің етеккірі келген кездегі тыйымдар және де қоғамның негізгі кірпіші болып саналатын отбасылық құқықтық ережелер жатады.   2. Ораза тұтуға қатысты ережелер.   3. Қажылық пен умра үкімдері.   4. Алла жолында күреске шығу, шейіт болу, ғазауат соғыстарына қатысты заңдар. Сүреде «әр-риба»-ны өсімқорлық пайызды қолданудың қоғамдық құрылысты құлдырататын зиянын атап айтады. Өсімқорлықпен айналысатындарға Алланың дайындаған жазасы жайлы дәлелдер келтіріледі. Сүренің соңына таман үрейлі де қорқынышты Қиямет күнінен сақтану қажеттілігін, ол күні әрбір адам өзі істеген іс-амалының қайтарымын алатынын ескертеді. Қасиетті сүре мүміндерді тәубеге шақыру, екі дүниенің бақытын сұрап, дұға жасауға үндеумен аяқталады. Бір ғажабы «Бақара» сүресі мүміндерді сипаттаумен басталып, олардың дұға жасауымен аяқталады. Бұдан біз игілікті істің басталуы мен аяқталуының әдемі, көркем үйлесімін көреміз.

ӘЛ-БАҚАРА СҮРЕСІ (Сиыр) البقرة Мәдиналық кезеңде түскен «Бақара» сүресі, бүкіл Құрандағы ең ұзын сүре болып саналады. Аяттарының саны- екі жүз сексен алты. Құрандағы реттік саны бойынша екінші кезекте келеді. Уахи арқылы түсудегі реттік саны- 87- ші. Сүренің толықтай түсуінің бір себебі болмаса да, бірнеше аяттарының арнайы бір түсу себептері бар. Ол аяттарға кезегі келген кезде кеңірек тоқталамыз. Жалпы мәдиналық сүрелерге тән ерекшеліктер «Бақара»сүресінде де бар. Себебі мәдиналық сүрелер мұсылмандардың қоғамдағы өміріне қажетті шариғат заңдарын қарастырады. Бұл қасиетті сүре ақида (сенім) ғибадат, мәмілелер (қарым-қатынастар) этика, азаматтық құқық (үйлену, ажырасу, қара жабылу) т.б. сияқты шариғат үкімдерінің көп бөлігін ұсынады. Сүренің әлқиссасында мүміндерге тән қасиеттердің және кәпірлер мен мұнафықтардың (екіжүзділердің) сипаттары баяндалады. Шынайы бақыт пен бақытсыздықтың арасын ажырату үшін иман келтіру мен күпірліктің, екіжүзділіктің болмысын ашып көрсетеді. Бұдан кейін адамзаттың атасы- Адам атаның (оған Алланың сәлемі болсын) қиссасы баяндалады. Алла Тағаланың адамзатты қандай құрметке бөлегендігін көрсететін ғажайып оқиғалар баян етіледі. Ал сүренің қалған бөлігінде « әт-тажриғ» адамзатқа парыз болған шариғат заңын қабылдау жүктеліп, оның жолдары айтылады. Сондықтан сүренің басым бөлігі Алланың заңдарын салалап таратып, тәптіштейді. Атап айтқанда: 1.Адамзаттың құқығы. Оған: некелесу, ажырасу, бала тәрбиесі, идда(қара жамылу) мүшрік әйелдерге үйлену, әйелдердің етеккірі келген кездегі тыйымдар және де қоғамның негізгі кірпіші болып саналатын отбасылық құқықтық ережелер жатады. 2. Ораза тұтуға қатысты ережелер. 3. Қажылық пен умра үкімдері. 4. Алла жолында күреске шығу, шейіт болу, ғазауат соғыстарына қатысты заңдар. Сүреде «әр-риба»-ны өсімқорлық пайызды қолданудың қоғамдық құрылысты құлдырататын зиянын атап айтады. Өсімқорлықпен айналысатындарға Алланың дайындаған жазасы жайлы дәлелдер келтіріледі. Сүренің соңына таман үрейлі де қорқынышты Қиямет күнінен сақтану қажеттілігін, ол күні әрбір адам өзі істеген іс-амалының қайтарымын алатынын ескертеді. Қасиетті сүре мүміндерді тәубеге шақыру, екі дүниенің бақытын сұрап, дұға жасауға үндеумен аяқталады. Бір ғажабы «Бақара» сүресі мүміндерді сипаттаумен басталып, олардың дұға жасауымен аяқталады. Бұдан біз игілікті істің басталуы мен аяқталуының әдемі, көркем үйлесімін

«Фатиха» сүресінің түсініктемелері (Барлық болмыс атаулының жалғыз Жаратушысы, бүкіл тіршілік иелерінің жалғыз Билеушісі) мәңгі һәм шексіз мейірім Иесі, Рахымды Алланың есімімен басталады. Қандай да бір іс бастасам да «Бісмілләмен» яғни «Бисмиллахир-Рахманир-Рахим»-мен бастап, Алладан ғана жәрдем тілеймін. Өйткені Ол-ғибадат етуге, табынуға лайықты Жаратушы. Ол- «Әр-Рахман» мына фәни дүниеде барлығына мейірімді. «Әр-Рахим» дегеннің мағнасы: Қиямет күні тек мұсылмандарға (иман келтергендерге) ғана ерекше рақымды (әс-Сабуни тәпсірі, 1-том 31-бет). Қасиетті Құрандағы «Тәубә» сүресінен өзге 113 сүренің барлығы «Бісмілләмен» басталады. Мәдина, Басра және Шам шаһарларында таралған қырағат (Құранды оқу жолы) бойынша, «Бісміллә» «Фатиха» сүресінің де, басқа сүрелердің де бірінші аятына жатпайды деген пікір бар. Ол сүрелердің араларын бөліп тұру және тәбәрік үшін Құран сүрелерінің басында жазылған. Бұл пікірді Имам Ағзам Абу-Ханифа және оның мазһабындағылар (Алла оларды мейіріміне бөлесін) ұстанады. Сондықтан да намаздың ішінде «Фатиханы» дауыстап оқығанда, «Бісміллә» іштей оқылады. Бұған Абу һурайраның (Алла оны мейіріміне бөлесін) Мұхаммед пайғамбардан (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) естіген төмендегі құдси хадисті дәлел тұтынған. «Алла Тағала: «Намазды яғни «Фатиханы пендем екеуміздің арамызда бөлісемін. Пендемнің сұрағаны орындалады. Пенде:«Әлхамду лиллаһи раббил аламин-Барлық мадақтар әлемдердің Әміршісі-Аллаға ғана лайық» -десе, Алла: «Пендем мені мақтады» -дейді. Егер пенде «Ар-рахманир-рахим - (Ол)Мейірімді де рахымды »,-десе, Алла:«Пендем мені дәріптеді »,-дейді. Пенде: «Малики яумиддин-Қиямет күнінің Әміршісі де (Өзі) »,-десе,Алла:« Пендем мені ұлықтады»,-дейді.« Ийкәнағбуду уа ийәкә нәстағин-Өзіңе ғана бас иіп,құлшылық қыламыз, бір Өзіңнен ғана жәрдем тілейміз!» десе,Алла:«Бұл-пендем екеуміздің арамыздағы сырымыз, пендемнің сұрағаны орындалады »,-дейді. Пенде:« Ихдинас-сиратал мустақим…-Бізді хақ жолыңа, Өзіңнің мейіріміңе лайық жандарға арналған тура жолыңа бастай гөр. Имансыздықтың кесірінен адасып қаһарыңды туғызғандардың жолынан бізді сақтай гөр»,-деп, соңғы аятты оқыған кезде, Алла:« Бұл-пендемнің тілегі. Пендемнің тілегені беріледі»,-деп жауап қайтарады»,-деген. Хадисте Алла Тағаланың «Фатиха » сүресін « Әлхамдулиляхи раббил аламин»аятынан бастауы «Бісмілләнің » «Фатиха » сүресіне жатпайтындығына бұлтартпас дәлел болады. Егер «Бісміллә»  «Фатиха» сүресінің 1-ші аятына жатпаса, онда басқада қалған сүрелердің 1-ші аяты болып есептелмейді. Десе де, «Бісміллә»сүрелердің арасын бөліп тұру үшін қолданылған Құранның қасиетті аяты.   «Фатиха» сүресінің басы Алла Тағала пенделеріне Раббыларына қалай мақтау айтып, шүкіршілік етуді үйретуден басталады. «Егерде Аллаға мақтау айтып, шүкіршілік еткілерің келсе,«Әлхамду лилләһи»-«Барлық мақтаулар Аллаға ғана болсын!» -деп айтыңдар дейді. Алла барлық кемел сипаттарға ие, нұқсаннан пәк,ғибадат етуге лайықты,болмыстағы барлық заттарды жоқтан бар еткен- жалғыз Жаратушы. Алла Тағала барлық тіршілік иелерінің ризық-несібесінің даярлап қойған. Иман келтірген жандарға тура жол көрсетіп, бақытқа бөлеу арқылы Өз мейіріміне және қамқорлығына алады. Қиямет күні пенделерден есеп алып, амалдарына қарай сый-құрметпен жарылқап немесе тиісті жазасын беру- Оның ғана иелігінде. Өзіңнен өзгеге құлшылық етпейміз. Өзіңнен ғана пана тілейміз. Бізге күш-қуат беріп қолдайтын да тек бір Өзің. Пайғамбарларың мен елшілеріңді, шыншылдар мен салих пенделеріңді бөлеген ерекше нығметіне жеткізер тура жолдан бізді айыра көрме. Сенің хақ дініңнен тайып, қаһарыңа ұшырағандар мен қасиетті шариғатыңа қарсы шығып адасқан имансыздардың жолынан сақтай көр. Ескерту Мұсылмандар дұға жасап, Құдайдан тілек тілеген кезде, «Фатиха» сүресіне жүгінетін болғандықтан, оны оқыған және тыңдаған адам соңында «Амин» деп айтуы тиіс. Мағнасы: «Я Алла! Тілегімізді қабыл ете гөр».

«Фатиха» сүресінің түсініктемелері (Барлық болмыс атаулының жалғыз Жаратушысы, бүкіл тіршілік иелерінің жалғыз Билеушісі) мәңгі һәм шексіз мейірім Иесі, Рахымды Алланың есімімен басталады. Қандай да бір іс бастасам да «Бісмілләмен» яғни «Бисмиллахир-Рахманир-Рахим»-мен бастап, Алладан ғана жәрдем тілеймін. Өйткені Ол-ғибадат етуге, табынуға лайықты Жаратушы. Ол- «Әр-Рахман» мына фәни дүниеде барлығына мейірімді. «Әр-Рахим» дегеннің мағнасы: Қиямет күні тек мұсылмандарға (иман келтергендерге) ғана ерекше рақымды (әс-Сабуни тәпсірі, 1-том 31-бет). Қасиетті Құрандағы «Тәубә» сүресінен өзге 113 сүренің барлығы «Бісмілләмен» басталады. Мәдина, Басра және Шам шаһарларында таралған қырағат (Құранды оқу жолы) бойынша, «Бісміллә» «Фатиха» сүресінің де, басқа сүрелердің де бірінші аятына жатпайды деген пікір бар. Ол сүрелердің араларын бөліп тұру және тәбәрік үшін Құран сүрелерінің басында жазылған. Бұл пікірді Имам Ағзам Абу-Ханифа және оның мазһабындағылар (Алла оларды мейіріміне бөлесін) ұстанады. Сондықтан да намаздың ішінде «Фатиханы» дауыстап оқығанда, «Бісміллә» іштей оқылады. Бұған Абу һурайраның (Алла оны мейіріміне бөлесін) Мұхаммед пайғамбардан (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) естіген төмендегі құдси хадисті дәлел тұтынған. «Алла Тағала: «Намазды яғни «Фатиханы пендем екеуміздің арамызда бөлісемін. Пендемнің сұрағаны орындалады. Пенде:«Әлхамду лиллаһи раббил аламин-Барлық мадақтар әлемдердің Әміршісі-Аллаға ғана лайық» -десе, Алла: «Пендем мені мақтады» -дейді. Егер пенде «Ар-рахманир-рахим - (Ол)Мейірімді де рахымды »,-десе, Алла:«Пендем мені дәріптеді »,-дейді. Пенде: «Малики яумиддин-Қиямет күнінің Әміршісі де (Өзі) »,-десе,Алла:« Пендем мені ұлықтады»,-дейді.« Ийкәнағбуду уа ийәкә нәстағин-Өзіңе ғана бас иіп,құлшылық қыламыз, бір Өзіңнен ғана жәрдем тілейміз!» десе,Алла:«Бұл-пендем екеуміздің арамыздағы сырымыз, пендемнің сұрағаны орындалады »,-дейді. Пенде:« Ихдинас-сиратал мустақим…-Бізді хақ жолыңа, Өзіңнің мейіріміңе лайық жандарға арналған тура жолыңа бастай гөр. Имансыздықтың кесірінен адасып қаһарыңды туғызғандардың жолынан бізді сақтай гөр»,-деп, соңғы аятты оқыған кезде, Алла:« Бұл-пендемнің тілегі. Пендемнің тілегені беріледі»,-деп жауап қайтарады»,-деген. Хадисте Алла Тағаланың «Фатиха » сүресін « Әлхамдулиляхи раббил аламин»аятынан бастауы «Бісмілләнің » «Фатиха » сүресіне жатпайтындығына бұлтартпас дәлел болады. Егер «Бісміллә» «Фатиха» сүресінің 1-ші аятына жатпаса, онда басқада қалған сүрелердің 1-ші аяты болып есептелмейді. Десе де, «Бісміллә»сүрелердің арасын бөліп тұру үшін қолданылған Құранның қасиетті аяты. «Фатиха» сүресінің басы Алла Тағала пенделеріне Раббыларына қалай мақтау айтып, шүкіршілік етуді үйретуден басталады. «Егерде Аллаға мақтау айтып, шүкіршілік еткілерің келсе,«Әлхамду лилләһи»-«Барлық мақтаулар Аллаға ғана болсын!» -деп айтыңдар дейді. Алла барлық кемел сипаттарға ие, нұқсаннан пәк,ғибадат етуге лайықты,болмыстағы барлық заттарды жоқтан бар еткен- жалғыз Жаратушы. Алла Тағала барлық тіршілік иелерінің ризық-несібесінің даярлап қойған. Иман келтірген жандарға тура жол көрсетіп, бақытқа бөлеу арқылы Өз мейіріміне және қамқорлығына алады. Қиямет күні пенделерден есеп алып, амалдарына қарай сый-құрметпен жарылқап немесе тиісті жазасын беру- Оның ғана иелігінде. Өзіңнен өзгеге құлшылық етпейміз. Өзіңнен ғана пана тілейміз. Бізге күш-қуат беріп қолдайтын да тек бір Өзің. Пайғамбарларың мен елшілеріңді, шыншылдар мен салих пенделеріңді бөлеген ерекше нығметіне жеткізер тура жолдан бізді айыра көрме. Сенің хақ дініңнен тайып, қаһарыңа ұшырағандар мен қасиетті шариғатыңа қарсы шығып адасқан имансыздардың жолынан сақтай көр. Ескерту Мұсылмандар дұға жасап, Құдайдан тілек тілеген кезде, «Фатиха» сүресіне жүгінетін болғандықтан, оны оқыған және тыңдаған адам соңында «Амин» деп айтуы тиіс. Мағнасы: «Я Алла! Тілегімізді қабыл ете гөр». https://t.me/kuran_kariim

«Фатиха» сүресінің ерекшелігі Имам Ахмад ибн Ханбалдың «Әл-Муснад » кітабындағы деректе: Бірде Убай ибн Қағб Пайғамбарымызға (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) Уммул- Құранды (Фатиханы) оқыды. Алланың елшісі Мұхаммед (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) оған:«Менің жанымның иесі Алла атымен ант етемін, бұндай сүре Тәуратта да, Інжілде де, Забүрде де, Фурқанда да түсірілмеген. Маған түсірілген бұл сүре жеті аяттан тұрғанмен, қасиетті Құранды (мазмұнын түгелдей)қамтиды»(Ахмад)-деген. Ал имам Бұхари өзінің сахих кітабында: Пайғамбарымыз (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) Әбу Сағид әл-Муғаллаға: «Мен саған Құрандағы ең қасиетті сүрені үйретейін. Ол- Әлхамду лиллаһи раббил аламин. Бұл сүре жеті аяттан тұрады және қасиетті Құранды қамтиды»(Бұхари)- деген еді (әс Сабуни тәпсірі, 1-том, 32 бет)

♦️3️⃣6️⃣5️⃣-ХАДИС: Әбу Зәрр (р.а.): «Аллаһ елшісі (саллаллаһу аләйһи уә сәлләм) маған: «(Мұсылман) бауырыңды жылы жүзбен қарсы алғаныңдай, аз да болса жақсылықтың ешбір түрін қомсынба», – деп айтты», – деген. (Муслим, бирр 144). 📕 РИЯДУС-САЛИХИН

♦️3️⃣6️⃣4️⃣-ХАДИС: Әбу Һурайрадан (р.а.) жеткен хадисте: «Пайғамбарымыз (саллаллаһу аләйһи уә сәлләм): «Жылы сөз де садақа», – деген». (Бұхари, әдәб 34; Муслим, зәкәт 56). 📕 РИЯДУС-САЛИХИН

📌АДАМАДАРҒА ЖЫЛЫ ШЫРАЙ ТАНЫТЫП, ЖЫЛЫ СӨЙЛЕСУ ✅«Мүміндерге өте мейірлі, кішіпейіл бол». («Хижр» сүресі, 88-аят). ✅«Егер дөрекі, тас жүректі болғаныңда, айналаңдағы адамдардың бірде-біреуі маңыңа жоламай (сенен безіп) кетер еді». («Әли Имран» сүресі, 159-аят). ♦️3️⃣6️⃣3️⃣-ХАДИС: Ади ибн Хатимнен (р.а.) жеткен хадисте: «Аллаһ елшісі (саллаллаһу аләйһи уә сәлләм): «Тозақ отынан жарты құрмамен, оны да таба алмасаңдар, бір ауыз жылы сөзбен болса да сақтаныңдар», – деп айтты» – делінген. (Бұхари, әдәб 34/зәкәт 10; Муслим, зәкәт 66). 📕 РИЯДУС-САЛИХИН