دین عقلانی | جعفر نکونام

🔶 یادداشت‌های مربوط به دعا 🔸تعارض دعا و گریه با جهاد ابتدایی 🔸 دشواری‌های تبیین دینی حوادث طبیعی 🔸تبیین دینی حوادث طبیعی در سه نگاه سنتی، نواندیشی و روشنفکری 🔸کارکرد دعای حاجت‌خواهانه در سه نگاه 🔸کارکردهای عبادات دینی-مصطفی ملکیان 🔸نیایش در زندگی فیلسوفانه-مصطفی ملکیان 🔸کارکردهای ذهنی و رفتاری نیایش-مصطفی ملکیان 🔸مذهب، شوخی سنگین محیط 🔸تفسیر آیۀ «فإذا فرغت فانصب» 🔸تطور رسم صلاة در گذر تاریخ 🔸رابطۀ معناداری و واقع‌نمایی 🔸 از ایمان عوامانه تا ایمان فیلسوفانه

🔶 دو پاسخ برای اجابت دعا به درگاه خدای معبد آمون ✍🏾 جعفر نکونام 21 تیر 1403 در یادداشت قبلی تجربۀ دینی آقای دکتر رحیم قمیشی مبنی بر استجابت دعای او به درگاه خدای معبد آمون نقل شد و اینک دو پاسخی بررسی می‌شود که نامبرده برای این سؤال بیان داشته است که چطور دعایش به درگاه خدای کعبه مستجاب نشد، اما به درگاه خدای آمون مستجاب شد: 1️⃣ مرور داستان اجابت دعا به درگاه خدای آمون 🔸آقای دکتر قمیشی نوشته بود که پاسپورتش در هند گم شده و بر اثر آن، مشکلات فراوانی پیدا کرده بود؛ اما هرچه به درگاه خدای خود دعا می‌کرد، مستجاب نمی‌شد. 🔸عین سخنش چنین است:

«دیگر نمازهایم به موقع شده بودند، بعد از هر نمازی کلی دعا می‌خواندم، ختم صلوات و ختم آیت‌الکرسی و هر چه بلد بودم، در ۲۴ ساعت شبانه روز ۲۳ ساعت وقت خدا را گرفته بودم که "پس تو کجایی، چرا به دادم نمی‌رسی، اگر راست می‌گویی به فکر بندگانت هستی"!»

🔸اما بعد وقتی که به توصیۀ هندو مذهبش به درگاه خدای هندوان دعا می کند، دعایش مستجاب می گردد. البته او می‌افزاید:

«همینجا بگویم هندوها بت‌پرست نیستند، آنها هم خدای یگانه را می‌پرستند، آن خداهای کوچک‌شان نمادهایی هستند برای پرستش خدا، خیلی شبیه ما شیعه‌ها!"»

2️⃣ تحلیل مسئله 🔸اینک می‌خواهیم برای این سؤال که چرا دعای او به درگاه خدای مسلمانان مستجاب نمی‌شود؛ اما به درگاه خدای هندوان مستجاب می گردد، دو پاسخی را که خود ایشان به آن داده است، بررسی کنیم. ▪️الف. اجابت خدای مسلمانان با تأخیر: دکتر قمیشی پاسخی را که اول پیدا کرده بود، این طور گزارش کرده است:

«آن وقت‌ها می‌گفتم تمام استغاثه‌های یکی دو ماهه‌ام نزد خدای اصلی، با تأخیر برآورده، و بیخود به نام معبد آمون ثبت شد. یعنی خودم را گول می‌زدم!»

▫️دکتر قمیشی این پاسخ را خودفریبی نامیده و علت آن را آن ایمان دینی دانسته است که او یک عمر با خود داشته و در تمام وجودش ریشه دوانده بود؛ به همین رو، او نمی‌توانسته است، ایمان دینی خود را نادیده بگیرد و به چیزی ایمان بیاورد که به تعبیر خودش یک ناخن خدای خودش هم نمی‌شود. ▫️تعبیر او چنین است:

«ما یک خدای بزرگتر داریم، خیلی بزرگتر، تمام معبدهای شما یک ناخنش هم نمی‌شود، او مشکل مرا نتوانست حل کند، این خدا کوچولوهای شما، لاکشمی، گانش یا کریشنا چه‌کار می‌توانند بکنند!؟»

▫️به هر حال، این که ما مسلمانان بخواهیم استجابت دعای نامبرده را به خدای خود نسبت دهیم، فقط توجیه درون‌دینی دارد؛ چون ما مسلمانان بر این باوریم که خدای حقیقی همان خدای ما مسلمانان است؛ نه آنچه که به نظر ما مسلمانان بت خوانده می‌شود و به تعبیر قرآن، هیچ درکی ندارد و هیچ کاری نمی‌تواند بکند و لذا هیچ نفع یا ضرری نمی‌تواند برساند. ▫️اما از نگاه برون‌دینی هیچ فرقی میان خدای ما مسلمانان و خدای هندوان قابل درک نیست؛ چون هیچ کس، نه خدای مسلمانان را درک کرده و نه خدای هندوان را و نیز نه هیچ رابطۀ ضروری میان دعای مسلمانان به درگاه خدایشان با برآوردن حاجتشان مشاهده می‌شود و نه هیچ رابطۀ ضروری میان دعای هندوان به درگاه خدایشان با برآوردن حاجتشان؛ زیرا که چه دعای مسلمانان و چه دعای هندوان به اصطلاح «آمد، نیامد» دارد؛ یعنی گاهی قرین برآوردن حاجت می‌شود و گاهی قرین برآوردن حاجت نمی‌شود. ▫️به تعبیر درون دینی، هم در میان مسلمانان و هم در میان هندوان، دعاهای غیرمستجاب هست که البته بسا آنان، دعاهای غیرمستجاب را به نحوی توجیه درون‌دینی کنند و همین باعث بشود که عدم استجابت دعاهایشان چندان باعث تضعیف ایمانشان به خدایشان نگردد و به خروج از دین آباء و اجدادی‌اشان نیانجامد. ▪️ب. راه حل طبیعی پیدا کردن مشکل: پاسخ دومی که آقای دکتر قمیشی به سؤال پیش‌گفته داده، گویا این است که آنچه اجابت دعا به دست خدای هندوان یا خدای مسلمانان دانسته می‌شود، به واقع، اجابت دعا از سوی چنان خدایانی نیست؛ بلکه حل شدن مشکل به شکل طبیعی خودش است؛ یعنی بالاخره تلاش‌های خود او برای پیدا کردن پاسپورتش به نتیجه رسیده؛ اما چون آن تلاش‌ها با دعایش به درگاه خدای هندوان، مقارن بوده، او را به این نتیجه رسانده بود که خدای هندوان دعایش را مستجاب کرده و او را حاجت‌روا ساخته است. ▫️عین این پاسخ دوم او چنین است:

«خدای واقعی به ما عقل و اراده و توان داده. خدای واقعی هر دقیقه نمی‌گوید من، من. خدای واقعی نظم طبیعت را به‌خاطر ما به هم نمی‌زند. خدای واقعی در معبدها قایم نمی‌شود!!»

▫️این تعابیر آقای دکتر قمیشی نشان می‌دهد که او در گذر زمان از خدای متشخصی که دعا به درگاهش جای تلاش‌های طبیعی آدمی را می‌‌گیرد، عبور کرده و به خدای نامتشخصی گراییده است که هرگز دعا به درگاهش جای تلاش‌های طبیعی آدمی را نمی‌گیرد؛ لذا به موجب ایمان به چنین خدایی هرگاه که آدمی به مشکلی برخورد، باید مشکلش را به طریق عادی و طبیعی حل کند؛ نه به طریق غیر عادی و ماورایی. https://t.me/dineaqlani

🔶 خدای معبد آمون یا خدای معبد کعبه ✍🏾 دکتر رحیم قمیشی 20 تیر 1430 آقای دکتر رحیم قمیشی در یادداشتی با عنوان «خدای معبد آمون» از یک تجربۀ دینی سخن گفته است که بسیار محل تأمل است. او برای حل مشکلاتش هرچه دست به دامن خدای مسلمانان شده، حاجت نگرفته، اما وقتی دست به دامان خدای هندوها شده، حاجت گرفته است. بعد به جلیلیست‌ها که با دست به دامن خدای مسلمانان حاجت نگرفته اند، اظهار داشته است، شما خوب بود، برای پیروزی آقای سعید جلیلی دست به دامن خدای معبد آمون می‌شدید. متن یادداشت وی چنین است:

شاید برای کمتر کسی شرایط من پیش بیاید، اما تجربه بسیار جالبی برایم بود! در خارج از مرزهای ایران بودم، ویزایم تمام شده بود، به این در و آن در می‌زدم، شاید بتوانم همان‌جا تمدیدش کنم. این بار پاسپورتم گم شد!! حالا علاوه بر اقامت غیر قانونی در هند، اسناد هویتی هم نداشتم. درسم، خانه‌ای که اجاره کرده بودم، خانواده‌ام، همه چیز به طرز وحشتناکی به‌هم ریخته بود. وای اگر پلیسی مرا نگه می‌داشت! دیگر نمازهایم به موقع شده بودند، بعد از هر نمازی کلی دعا می‌خواندم، ختم صلوات و ختم آیت‌الکرسی و هر چه بلد بودم، در ۲۴ ساعت شبانه روز ۲۳ ساعت وقت خدا را گرفته بودم که "پس تو کجایی، چرا به دادم نمی‌رسی، اگر راست می‌گویی به فکر بندگانت هستی"! گذرنامه پیدا نمی‌شد که نمی‌شد. آنهم پیدا می‌شد ویزا نداشتم. وضعیت بد اندر بد بود. خراب اندر خراب! استادم که متوجه در هم ریختگی ام شده بود، خیلی ساده می‌گفت برو همان تمپل معروف شهر پونا، اول خیابان سیمبایسز روود. کافیست بروی و بخواهی، حاجتت برآورده می‌شود. آنقدر با اطمینان می‌گفت که اعصابم به هم می‌ریخت. هفته بعد که مرا دید گفت نرفتی!؟ گفتم نه! شروع کرد از معجزات آن تمپل یا به اصطلاح خودم، معبد آمون گفتن: - ببین رحیم! آمیتا پاچان را که می‌شناسی، او هم وقتی بیماری سختی گرفت آمد آنجا، و خوب شد. توصیه مرا جدی بگیر. برو مشکلت حل می‌شود. می‌خواستم همانجا خفه‌اش کنم. ما یک خدای بزرگتر داریم، خیلی بزرگتر، تمام معبدهای شما یک ناخنش هم نمی‌شود، او مشکل مرا نتوانست حل کند، این خدا کوچولوهای شما، لاکشمی، گانش یا کریشنا چه‌کار می‌توانند بکنند!؟ دو‌ روز بعد از فرط درماندگی و اصرار استاد، صد پله معبد را بالا رفته بودم، کفش‌ها و جوراب‌هایم را درآورده، دو زانو نشسته و از خدای معبدشان "گانش" خواسته بودم، اگر تو می‌توانی مشکلم را حل کنی، بسم‌الله. همینجا بگویم هندوها بت پرست نیستند، آنها هم خدای یگانه را می‌پرستند، آن خداهای کوچک‌شان نمادهایی هستند برای پرستش خدا، خیلی شبیه ما شیعه‌ها!" و عجیب آنکه یک روز بعد گذرنامه‌ام پیدا شد، مشکل ویزایم حل شد و مشکل مهم آن مقطع زندگی‌ام به آسانی حل شد. آن وقت‌ها می‌گفتم تمام استغاثه‌های یکی دو ماهه‌ام نزد خدای اصلی، با تاخیر برآورده، و بیخود به نام معبد آمون ثبت شد. یعنی خودم را گول می‌زدم! خیلی طول کشید تا فهمیدم؛ آن خدایی که پاسپورت پیدا می‌کند، پول می‌رساند، مریض شفا می‌دهد، نمره جور می‌کند، رأی اضافه و کم می‌کند، اصلا نماینده و سخنگو در زمین دارد. آن خدا نیست. این کارها را آمون و لاکشمی و کریشنا و گانش بهتر انجام می‌دهند. آن خدایی که من باید به او ایمان داشته باشم اصلا قرار نیست تاوان کم‌کاری‌های مرا بدهد. قرار نیست فقط معجزه بکند. در حالیکه ما بدترین مدیریت را داریم در حالیکه منابع‌مان را هدر می‌دهیم در حالیکه تلاش نمی‌کنیم. فکرمان را به کار نمی‌گیریم، برنامه‌ریزی نداریم، ناگهان موفق شویم و در دنیا نمونه!! آنها که دعا کردند و ختم صلوات گرفتند و استغاثه کردند تا جلیلی رأی بیاورد، باید می‌رفتند معبد آمون. ما هم که یک رأی دادیم یا ندادیم، بگوییم بقیه‌اش را خدا کمک می‌کند. باید کفش‌هایمان را در بیاوریم. دو زانو بنشینیم برابر آن خداهای مجسمه‌ای. آنها چنین حاجت‌هایی را زودتر می‌دهند. آنها اصلا کلی نماینده روی زمین دارند! پول می‌گیرند، هدایت می‌کنند. حاجت برآورده می‌کنند. کارشان همین است. خدای واقعی به ما عقل و اراده و توان داده. خدای واقعی هر دقیقه نمی‌گوید من، من. خدای واقعی نظم طبیعت را به‌خاطر ما به هم نمی‌زند. خدای واقعی در معبدها قایم نمی‌شود!! آنکه پاسپورت پیدا می‌کند. همه چیز را درست می‌کند، بدون دخالت ما همه‌اش دنبال آنست که ببیند خمس‌‌مان را داده‌ایم یانه چه لباسی پوشیده‌ایم چه غذایی خورده‌ایم چه رأیی داده‌ایم حجاب‌مان خوب بود یا نه مطیع کاهنان معبدش بودیم یا نه او خدای جعلی است همان خدای معبد آمون است همان که پاسپورت مرا پیدا کرد!! و البته معنای زندگی را نمی‌توانست به من بگوید.

🔸یادداشت‌های مربوط به انتخابات https://t.me/dineaqlani

ادعای تأخیر در ظهور امام زمان(ع) به سبب انتخاب نشدن آقای سعید جلیلی به ریاست جمهوری

🔶 مردم ایران در میدان منازعۀ دو گفتمان دینی و سیاسی آخرالزمانی و اصلاح‌طلبانه 🔸در نقد ادعای تأخیر در ظهور امام زمان به سبب انتخاب نشدن آقای سعید جلیلی به ریاست جمهوری ✍🏾 جعفر نکونام 20 تیر 1403 اما امروزه شاهد دو گفتمان دینی و سیاسی متفاوت هستیم: یکی گفتمان دینی و سیاسی آخرالزمانی و دیگر گفتمان دینی و سیاسی اصلاح‌طلبانه. یادداشت حاضر به بررسی این دو گفتمان اختصاص دارد. 1️⃣ گفتمان دینی و سیاسی آخرالزمانی 🔸گفتمانی که امروزه در ارکان قدرت سیاسی ریشه دوانده است، عبارت از گفتمان آخرالزمانی است. اصحاب این گفتمان با تکیه بر روایات دینی تلاش می‌کنند، آخرالزمان را بر عصر حاضر تطبیق بدهند و تمام حوادث طبیعی و اجتماعی روزگار حاضر را رنگ آخرالزمانی ببخشند و از رهگذر آن، چنان القاء کنند که بسا تا چند سال دیگر امام زمان(ع) ظهور خواهد کرد و جهان را متصرف خواهد شد و پرچم اسلام را در سرتاسر جهان به اهتزاز در خواهد آورد. 🔸آقای محمد شجاعی از ایدئولوگ‌های چنین گفتمانی به شمار می‌رود. بخشی از سخنان نامبرده با اندکی دخل و تصرف چنین است:

ما در باشکوه‌ترین بخش تاریخ بشریت قرار داریم. شما به زودی شاهد پیچ مسیر تاریخ به سمت متخصص معصوم خواهید بود. این مسیر را خدا انتخاب کرده است و کسی نمی‌تواند جلوی آن را بگیرد. امام حسین جهاد کرد که زودتر جامعۀ امام مهدی تشکیل شود. ما در زیارت عاشورا می‌خوانیم که خدا ما را روزی کند تا انتقام امام حسین را به همراه امام مهدی بگیریم. جامعه باید آدم‌هایی را که خالص نیستند، بیرون بریزد و بیرون می‌ریزد.

🔸اگر چنین گفتمانی در حد تئوریک باقی می‌ماند، چندان مشکلی نمی‌آفرید. این گفتمان وقتی مشکل‌آفرین می‌شود که مبنای حکومت بر هشتاد میلیون مردم ایران ‌شود و بر مبنای آن، تمام ارکان قدرت و ثروت و تبلیغات شکل بگیرند و بسیج ‌شوند تا زمینه‌ساز یک حکومت جهانی آخرالزمانی بشوند. آنگاه، تمام فعالیت‌های سیاسی و اقتصادی و نظامی و فرهنگی کشور به سمت و سوی فراهم‌سازی مقدمات ظهور امام زمان(ع) جهت‌دهی گردد. 🔸برای مثال: ▪️سرود سلام فرمانده را بسازند تا دهۀ نودی‌ها را برای سربازی در رکاب امام زمان(ع) مهیا کنند. ▪️یا تلاش کنند، کسی مثل آقای سعید جلیلی را به ریاست جمهوری برسانند تا زمینه‌ساز ظهور امام زمان(ع) بشود؛ لذاست که وقتی او شکست می‌خورد، اظهار می‌شود، بر اثر انتخاب نشدن او ظهور امام زمان، چهار سال به تأخیر افتاد. ▪️یا محور مقاومت تشکیل دهند تا اسرائیل و آمریکا را به عنوان دشمنان امام زمان(ع) نابود کنند. 2️⃣ گفتمان دینی و سیاسی اصلاح‌گرانه 🔸روشنفکران دینی که سروکارشان با علوم مدرن است و این علوم را مبنای زندگی قرار می‌دهند، می‌کوشند، آن دسته از آموزه‌های تاریخی را که هیچ مبنای علمی و عقلی ندارند، از دین حذف کنند و یک مجموعۀ عقلانی از آموزه‌ها را به عنوان دین در روزگار مدرن بپذیرند؛ به همین رو، گفتمان آخرالزمانی را به جهت آن که فاقد دلیل علمی و عقلی می‌یابند، بر نمی تابند. آنان مبنای چنین گفتمانی را روایات و توهماتی می‌بینند که هیچ اعتبار علمی و عقلانی ندارند؛ به همین رو، مبتنی ساختن حکومت را بر چنین گفتمانی باعث نابودی و عقب‌ماندگی کشور معرفی می‌کنند. 🔸آنان با ملاحظۀ پیشینۀ چهارهزارسالۀ چنین گفتمانی اظهار می‌کنند، پیروان ادیان ابراهیمی از چهار هزار سال پیش انتظار برپایی حکومت آخرالزمانی و وراثت زمین را می‌کشند؛ اما هیچ‌گاه محقق نشده است. حال با کدام ادله و شواهد قطعی علمی و عقلی می‌توان ادعا کرد که برپایی چنین حکومت نزدیک است؟ 🔸نیز اظهار می‌کنند، با نزاع‌هایی که میان پیروان ادیان مختلف ابراهیم بر سر برپایی حکومت آخرالزمانی وجود دارد، چه خواهید کرد؟ پنهان نیست که از یک سو، یهودیان صهیونیست و مسیحیان اونجلیست آمریکایی، نابودی ایران و مسلمانان را مقدمۀ حکومت آخرازمانی می‌شمارند و از سوی دیگر شیعیان ایرانی، نابودی اسرائیل و آمریکا مقدمۀ چنین حکومتی می‎خوانند. حال محل سؤال است که مدعای کدامیک از این گروه متخاصم صحیح است؟ 🔸بر همین مبنا می‌گویند: چرا باید سرنوشت هشتاد میلیون مردم ایران را در گرو یک ادعایی قرار داد که هیچ دلیل و شاهد معتبر برون‌دینی و حتی درون‌دینی در تأیید آن وجود ندارد؟ با تکیه بر کدام دلیل و شاهد قطعی ادعا می‌شود که ظهور امام زمان(ع) نزدیک است؟ به چه دلیل، چنین ادعایی، همان سرنوشتی را پیدا نکند که ادعاهای مردم گذشته نظیر مردم عصر صفویه پیدا کرد؟ 🔸یادداشت‌های مرتبط با انگارۀ حکومت آخرالزمانی https://t.me/dineaqlani

ادعای نزدیکی حکومت امام زمان(ع) از سوی آقای محمد شجاعی

🔶 پزشکیان و معضل فقدان رسانه ✍🏾 احمد زیدآبادی 19 تیر 1403

یک ضرب‌المثل است که می‌گوید: «از فردی پرسیدند تو بد هستی؟ گفت نه! پرسیدند بدگو داری؟ گفت بسیار! به او گفتند پس از سر تا پنجۀ پایت بد است!» این ضرب‌المثل عامیانه از مردمِ دهستانی در گوشۀ کویر، به خوبی از عمق تأثیر تبلیغات در جامعه پرده برمی‌دارد. واقعیت این است که بدگویی مکرر از یک فرد، چهره‌ای منفی از او در نزد جامعه می‌سازد، حتی اگر آن فرد واقعاً بد نباشد. صورت عکس این گزاره هم صادق است. تصمیمات و اقدامات هم مشمول قاعدۀ بالاست به‌خصوص اگر از جانب دولت‌ها و اصحاب قدرت انجام شود. چه‌بسا عمل یا تصمیمی فواید بسیاری برای جامعه در بلندمدت در پی داشته باشد اما به دلیل عوارض کوتاه‌مدت آن، به‌عنوان تصمیمی نادرست و مخرب معرفی شود. صورت معکوس این گزاره هم صحیح است به‌طوری‌که چه‌بسا اقدامی، اثرات فاجعه‌آمیزِ بلندمدتی در بر داشته باشد اما به دلیل حلاوت لحظه‌ای و زودگذر آن، به‌عنوان اقدامی درست و مناسب جا انداخته شود. برای جلوگیری از همین پدیدۀ خطرناک و مخرب است که هم دولت‌ها و هم منتقدان و مخالفان آنها باید از تریبون و رسانۀ لازم برخوردار باشند، تا اولی از تصمیمات خود دفاع کند و دومی آن تصمیمات را از منظر منافع عمومی به بوتۀ نقد بگذارد تا عموم مردم با تمام جوانب یک تصمیم و اثرات کوتاه‌مدت و بلندمدت آن آشنا شوند و به شناخت عمیق‌تری برای موافقت یا مخالفت با یک تصمیم دست یابند. ـ... اکنون مسعود پزشکیان در حالی قبای ریاست‌جمهوری را به تن کرده است که جز معدود روزنامه‌ها و سایت‌های داخلی کم‌اثر، هیچ تریبون فراگیری برای دفاع از عملکرد خود ندارد. برخی از شبکه‌های فارسی‌زبان آن سوی مرزها بدون هیچ دلیلی، پیشاپیش تیغ تبلیغاتی خود را علیه او تیز کرده‌اند. آن دسته از شبکه‌های خارجی هم که موظف به رعایت بی‌طرفی و اصول حرفه‌ای هستند به دلایل مختلف از جمله ترس و وحشت از آزار کلامی جمعی از سرنگونی‌طلبان، عملاً به صف دشمنان دکتر پزشکیان پیوسته‌اند. این در حالی است که صاحب‌نظران داخلی نیز به دلیل هشدارهای امنیتی امکان مصاحبه با هیچ‌کدام از آن شبکه‌ها را ندارند و همین موضوع یکجانبه شدن کامل برنامه‌های آنها علیه آقای پزشکیان را تشدید کرده است. از طرفی، با مدیریت کنونی سازمان صداوسیما و نوع عملکردش در سه سال گذشته، امیدی به رعایت انصاف در برابر دولت آتی آقای پزشکیان از سوی آن نمی‌رود و به احتمال زیاد، این دستگاه هم حلقۀ آتش علیه دولت آینده را تکمیل خواهد کرد. با چنین وضعی روشن است که دولت پزشکیان حتی اگر بهترین تصمیمات را نیز در جهت حفظ و گسترش منافع ملی کشور بگیرد، حجم تبلیغات رسانه‌ای علیه آن، جایی برای داوری منصفانۀ مردم عادی باقی نخواهد گذاشت! برای رهایی دولت از این وضع، تمهیداتی وجود دارد که بعداً در باره‌اش توضیح داده خواهد شد.

https://t.me/dineaqlani

🔶 راز جاودانگی ادیان 🔸در حاشیۀ تعریف روزآمد از امام حسین از سوی خانم مرضیه محمدزاده ✍🏾 جعفر نکونام 19 تیر 1403 خانم مرضیه محمدزاده بسان دکتر علی شریعتی و امثال او که اسلام و شخصیت های اسلامی را چنان تعریف می‌کرد که عقل زمانه می‌پسندید، او نیز امام حسین را در کلیپی که مشاهده می‌کنید، چنان تعریف می‌کند که عقل زمان حاضر می‌پسندد. 1️⃣ اسلام زمانه و امام حسین 🔸امام حسین نظیر دیگر عناصر دینی در گذر تاریخ تطور معنایی پیدا کرده و در هر زمانی به گونه‌ای تعریف شده است که عقل مردمان آن زمان می‌پسندیده است. 🔸گویا امام حسین یک شخصیت تاریخی نیست که در زمان خاصی می‌زیسته و از حیات تاریخی و فرهنگی مشخصی برخوردار بوده؛ بلکه عبارت از شخصیتی است که می‌توان او را چنان تعریف کرد که عقل زمانه می پسندد. 🔸امام حسین در زمان و فرهنگی عبارت از کسی شمرده می‌شود که به جهاد ابتدایی می‌پرداخت؛ یعنی با مردمی غیر مسلمان می‌جنگید تا آنان را مسلمان کند و بردگان این جنگ‌ها را می‌خرید و به خدمت می‌گرفت. 🔸اما در زمان و فرهنگی دیگر عبارت از کسی دانسته می‌شود که آمده است که خود و خانواده‌اش را شهید و اسیر کند تا شفیع شیعیان گنهکارش پس از مرگ بشود. 🔸و در زمان و فرهنگی دیگر عبارت از کسی خوانده می‌شود که آمده است تا بساط ظلم و جور را از جامعه برچیدند و مردم را به عدل و قسط برساند. 2️⃣ راز جاودانگی امام حسین و اسلام 🔸این انعطاف‌پذیری که در تعریف شخصیت امام حسین و دیگر شخصیت‌ها و مقولات اسلامی وجود داشته، باعث شده است، دین اسلام مهجور و نابود نشود؛ بلکه تنها تعریفی از دین اسلام مهجور و مندرس شود که با عقل زمانه سازگاری نداشته است و تعریفی تولد و شهرت پیدا کند که با عقل زمانه سازگاری داشته است. 🔸این انعطاف پذیری به دین اسلام اختصاص ندارد؛ بلکه در تمام ادیان به چشم می خورد؛ به همین رو، تنها اسلام نیست که در هر زمانی از آن تعریف جدیدی که زمانه می پسندیده، به دست داده شده؛ بلکه تمام ادیان چنین بوده‌اند؛ به همین جهت، تمام ادیان علیرغم گذشت قرن‌ها از پیدایش آنها همچنان برقرارند؛ لذا هیچ ملازمه ای میان حقانیت ادیان و جاودانگی آنها وجود ندارد؛ یعنی این طور نیست که اگر دینی حق باشد، جاودان باشد و اگر باطل باشد، از بین برود. 🔸در هر دینی کمابیش گزاره های باطل وجود دارد. منتها علمای دینی هر زمان که به عقل بطلان آن گزاره‌ها را دریابند یا آنها را جعلی می‌شمارند و یا معنایی به آنها می‌بخشند که با عقلشان سازگاری داشته باشد. 🔸این واقعیت نشان می‌دهد که نه دین‌ستیزی قرین توفیق است و نه دین‌گریزی؛ بلکه بلکه دین‌سازی به گونه‌ای که با عقل زمانه سازگاری داشته باشد، قرین توفیق خواهد بود؛ از این رو، ما در هر دوره‌ای شاهد ظهور شخصیت‌هایی بوده ایم که از دل پیروان ادیان ظهور کردند و در مقام اصلاح آن دسته از آموزه‌هایی دینی برآمدند که با عقل زمانه سازگاری نداشتند. 🔸این مصلحان دینی بیش از آن که در مقام حذف گزاره‌های ناسازگار با عقل زمانه بوده باشند، در مقام به دست دادن تعریف مدرن از آن گزاره‌ها بوده‌اند. https://t.me/dineaqlani

مرضیه محمدزاده و تعریف روزآمد از امام حسین(ع)

🔶 راز جاودانگی ادیان 🔸در حاشیۀ تعریف روزآمد از امام حسین از سوی خانم مرضیه محمدزاده ✍🏾 جعفر نکونام 19 تیر 1403 خانم مرضیه محمدزاده بسان دکتر علی شریعتی و امثال او که اسلام و شخصیت های اسلامی را چنان تعریف می‌کرد که عقل زمانه می‌پسندید، او نیز امام حسین را در کلیپی که مشاهده می‌کنید، چنان تعریف می‌کند که عقل زمان حاضر می‌پسندد. 1️⃣ اسلام زمانه و امام حسین 🔸امام حسین نظیر دیگر عناصر دینی در گذر تاریخ تطور معنایی پیدا کرده و در هر زمانی به گونه‌ای تعریف شده است که عقل مردمان آن زمان می‌پسندیده است. 🔸گویا امام حسین یک شخصیت تاریخی نیست که در زمان خاصی می‌زیسته و از حیات تاریخی و فرهنگی مشخصی برخوردار بوده؛ بلکه عبارت از شخصیتی است که می‌توان او را چنان تعریف کرد که عقل زمانه می پسندد. 🔸امام حسین در زمان و فرهنگی عبارت از کسی شمرده می‌شود که به جهاد ابتدایی می‌پرداخت؛ یعنی با مردمی غیر مسلمان می‌جنگید تا آنان را مسلمان کند و بردگان این جنگ‌ها را می‌خرید و به خدمت می‌گرفت. 🔸اما در زمان و فرهنگی دیگر عبارت از کسی دانسته می‌شود که آمده است که خود و خانواده‌اش را شهید و اسیر کند تا شفیع شیعیان گنهکارش پس از مرگ بشود. 🔸و در زمان و فرهنگی دیگر عبارت از کسی خوانده می‌شود که آمده است تا بساط ظلم و جور را از جامعه برچیدند و مردم را به عدل و قسط برساند. 2️⃣ راز جاودانگی امام حسین و اسلام 🔸این انعطاف‌پذیری که در تعریف شخصیت امام حسین و دیگر شخصیت‌ها و مقولات اسلامی وجود داشته، باعث شده است، دین اسلام مهجور و نابود نشود؛ بلکه تنها تعریفی از دین اسلام مهجور و مندرس شود که با عقل زمانه سازگاری نداشته است و تعریفی تولد و شهرت پیدا کند که با عقل زمانه سازگاری داشته است. 🔸این انعطاف پذیری به دین اسلام اختصاص ندارد؛ بلکه در تمام ادیان به چشم می خورد؛ به همین رو، تنها اسلام نیست که در هر زمانی از آن تعریف جدیدی که زمانه می پسندیده، به دست داده شده؛ بلکه تمام ادیان چنین بوده‌اند؛ به همین جهت، تمام ادیان علیرغم گذشت قرن‌ها از پیدایش آنها همچنان برقرارند؛ لذا هیچ ملازمه ای میان حقانیت ادیان و جاودانگی آنها وجود ندارد؛ یعنی این طور نیست که اگر دینی حق باشد، جاودان باشد و اگر باطل باشد، از بین برود. 🔸در هر دینی کمابیش گزاره های باطل وجود دارد. منتها علمای دینی هر زمان که به عقل بطلان آن گزاره‌ها را دریابند یا آنها را جعلی می‌شمارند و یا معنایی به آنها می‌بخشند که با عقلشان سازگاری داشته باشد. 🔸این واقعیت نشان می‌دهد که نه دین‌ستیزی قرین توفیق است و نه دین‌گریزی؛ بلکه بلکه دین‌سازی به گونه‌ای که با عقل زمانه سازگاری داشته باشد، قرین توفیق خواهد بود؛ از این رو، ما در هر دوره‌ای شاهد ظهور شخصیت‌هایی بوده ایم که از دل پیروان ادیان ظهور کردند و در مقام اصلاح آن دسته از آموزه‌هایی دینی برآمدند که با عقل زمانه سازگاری نداشتند. 🔸این مصلحان دینی بیش از آن که در مقام حذف گزاره‌های ناسازگار با عقل زمانه بوده باشند، در مقام به دست دادن تعریف مدرن از آن گزاره‌ها بوده‌اند. https://t.me/dineaqlani