کانال شهرسنندج

✳زمان گذشته‌ی ساده (فعل لازم) ✰گذشته براساس ريشه‌ي فعل و مجموعه‌اي از پسوندهاي شخصي ساخته ميشود. نمونه: كەوتن به‌ معناي "افتـادن" ريـشه‌ي آن: "كـەو" اسـت. صرف آن ميشود: کەوتم 👈 افتادم کەوتی 👈 افتادی کەوت 👈 افتاد کەوتین 👈 افتادیم کەوتن 👈 افتادید کەوتن 👈 افتادند يا نمونه‌ي فعل بودن: بوون بووم 👈 بودم بووی 👈 بودی بوو 👈 بود بووین 👈 بودیم بوون 👈 بودید بوون 👈 بودند يك نمونه‌ي ديگر: فعـل مـان بـه معنـاي "مانـدن". صـرف ايـن فعـل به صورت زير است: مام 👈 ماندم مای 👈 ماندی ما 👈 ماند ماین 👈 ماندیم مان 👈 ماندید مان 👈 ماندند ✰ نفي زمان گذشته به کمک پيشوند "نە " انجام ميشود: نەهاتم 👈 نیامدم نەهاتی 👈 نیامدی نەهات 👈 نیامد نەهاتین 👈 نیامدیم نەهاتن 👈 نیامدید نەهاتن 👈 نیامدند ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ دەنگ: خاتوو ئەسرین🌹 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ @KURDIZIMAN @KURDIZIMAN ❤️💛💚

♨️ 5. فعل زمان حاضر را با افزودن پيشوند "نا" منفي مـيسـازيم. ايـن پيشوند برجاي پيشوند "دە/ئە" مينشيند. مثال: 🔷من كوردى نازانم👈 من كوردي نمي‌دانم 🔷ئەمشەو نان ناخۆم👈 امشب (نان) غذا نميخورم مثال: صرف فعل ✳️ چوون ← رفتن ناچم »» نمی‌روم ناچی »» نمی‌روی ناچێ »» نمی‌رود ناچین »» نمی‌رویم ناچن »» نمی‌روید ناچن »» نمی‌روند ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ✳️نووسین 👈 نوشتن نانووسم 👈 نمینویسم نانووسی 👈 نمینویسی نانووسێ 👈 نمینویسد نانووسین 👈 نمینویسیم نانووسن 👈 نمینویسید نانووسن 👈 نمینویسند ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ دەنگ: خاتوو ئەسرین🌹 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ @KURDIZIMAN @KURDIZIMAN ❤️💛💚

‍ ♨3. در زبان كوردی در اساس فعل را بر پايه‌ي دو ريشه ميسـازيم: ريـشه‌ي زمـان حاضر و ريشه‌ي زمان گذشته. اين ريشه‌ها را در فارسي «بُن» نيز مينامند. فعل براساس مصدر ساخته ميشود و داراي نشانه‌هاي زير است: ـ ـن (n-) (پس از مصوت) ِ ـ ـن (in-) (پس از صامت) «بن» فعل همواره ثابت است يعني در همه‌ي صـيغه‌هـا؛ قـسمت صـرف شده كه آن را «شناسه» نيز مينامند بسته به شخص و زمان تغيير ميكند. ♨ 4. گرچه فعل داراي دو جزء است شامل ريشه و صرف فعل با اين حال به‌ياد داشته باشيم كه جزء ديگري به‌صورت پيشوند به هنگام صرف به فعـل اضافه ميشود. اين پيشوند در برخي لهجه‌ها به‌خصوص در سليمانيه به‌صـورت (ئـه) ظاهر ميشود اما در بيشتر لهجه‌ها و در كتابها به‌ شكل ده مي‌آيد. بدين ترتيب صرف زمان حاضر به مدد پيشوند (ده) و يـك رديـف از پايانه‌هاي شخصي ساخته ميشود. مانند: ✰ كەوـ / كەوتن ← افتادن kew/ kewtin من دەكەوم 👈من ميافتم تۆ دەكەوی(ـت)👈 تو ميافتی ئەو دەكەوێ(ـت)👈 او مي‌افتد ئێمه دەكەوين 👈 ما ميافتيم ئێوه دەكەون 👈شما ميافتيد ئەوان دەكەون👈 آنان ميافتند ✰گەڕێـ / گەڕان👈 قدم زدن/ گردش كردن من دەگەڕێم 👈من قدم ميزنم تۆ دەگەڕێی(ـت) 👈تو قدم ميزني ئەو دەگەڕێ(ـت) 👈او قدم ميزند ئێمه دەگەڕێین 👈ما قدم ميزنيم ئێوه دەگەڕێن 👈شما قدم ميزنيد ئەوان دەگەڕێن 👈آنان قدم ميزنند ✳️ توجه: دوم شخص و سوم شخص زمان حاضر بسته به پايانه‌ي ريـشه‌ي فعل و قرارگرفتن در برابر واژهاي با آغاز مـصوت تغييـر مـيكننـد. در ايـن حالتها ــت و ــات ظاهر ميشوند. براي نمونه: ✰ ڕۆـ / ڕۆيشتن ← رفتن من دەڕۆم 👈من ميروم تۆ دەڕۆى(ـت) 👈تو ميروي ئەو دەڕوا(ـت) 👈او ميرود ئێمه دەڕۆين 👈ما ميرويم ئێوه دەڕۆن 👈شما ميرويد ئەوان دەڕۆن👈 آنان ميروند ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ دەنگ: خاتوو ئەسرین🌹 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ @KURDIZIMAN @KURDIZIMAN ❤️💛💚

1. زمان حاضر براساس افزوده‌هاي زير ساخته ميشود: ✳ پس از صامتها م/ ی،ت/ە/ین/ن/ن ✳پس از مصوتها م/ ی،ت/یە/ین/ن/ن ✰ نمونه: كورد كوردم ←کورد هستم كوردى ← تو کورد هستی كوردە ← او کورد است كوردين ← ما کورد هستیم كوردن ← شما کورد هستید كوردن ← آنها کورد هستند ✰نمونه: لێره ← اينجا لێره‌م ← من اينجايم لێرەى ← تو اينجایی لێرەيه ← او اينجاست لێرەين ← ما اينجاييم لێرەن ← شما اينجاييد لێرەن ← آنها اينجايند 2. شكل منفي زمان حاضر با ـ نی ساخته ميشود. نیم 👈 نیستم نیت 👈نیستی نییە👈نیست نین👈نیستیم نین👈نیستید نین👈نیستند ✰نمونه برای حالت منفی در جمله: من لێرە نیم👈 من اینجا نیستم تۆ لێرە نیت👈تۆ اینجا نیستی ئەو کورد نییە👈او کورد نیست کەسێک لە ماڵ نییە👈کسی خونه نیست ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ دەنگ: خاتوو ئەسرین🌹 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ @KURDIZIMAN @KURDIZIMAN ❤️💛💚💙💜

⏪کرداری تێپەڕی سادە👈ڕەگی ڕابردووی کردار+ بزرۆکەe + ڕەگی ڕابردووی بوون👈(بوو)+ جێناوە کەسیە لکاوەکانی دەستەی یەک: خوێندن(خواندن) خوێندبووم👈خوانده بودم خوێندبووت👈خوانده بودی خوێندبووی👈خوانده بود خوێندبوومان👈خوانده بودیم خوێندبووتان👈خوانده بودید خوێندبوویان👈خوانده بودند ✳️منفی متعدی سادە👈 نە+ ضمایر متصل نوع یک+ ستاک گذشتە فعل+ بزرۆکەe یا ∅+ ستاک گذشتە بوون: نەمخوێندبوو👈نخوانده بودم نەتخوێندبوو👈نخوانده بودی نەیخوێندبوو👈نخوانده بود نەمانخوێندبوو👈نخوانده بودیم نەتانخوێندبوو👈نخوانده بودید نەیانخوێندبوو👈نخوانده بودند #د_ڕوخزادی @KURDIZIMAN @KURDIZIMAN @KURDIZIMAN ❤️💛💚💙💜

🔰ڕابردووی هەواڵی دوور(گذشتە اخباری دور): این فعل از لازم و متعدی: سادە، پیشوندی و مرکب بە صورت زیر ساخته می شود: 🔰۱ــ کرداری تێنەپەڕی سادە(فعل لازم ساده)👈 ڕەگی ڕابردوو+ -ِe یا ∅+ڕەگی ڕابردووی بوون(بوو)+ شناسە: ڕۆیشتن(رفتن)-ن= ڕۆیشت:ڕەگی ڕابردوو. ڕۆیشت+بوو+شناسە(م, ی, ∅, ین,ن, ن). ڕۆیشتبووم ( رفته بودم ) ڕۆیشتبووی ( رفته بودی ) ڕۆیشتبوو ( رفته بود ) ڕۆیشتبووین ( رفته بودیم ) ڕۆیشتبوون ( رفته بودید ) ڕۆیشتبوون ( رفته بودند ) 🔑منفی لازم سادە👈 نە+ ساخت فعل کە در بالا گفتە شد: نەڕۆیشتبووم ( نرفته بودم ) نەڕۆیشتبووی ( نرفته بودی ) نەڕۆیشتبوو ( نرفته بود ) نەڕۆیشتبووین ( نرفته بودیم ) نەڕۆیشتبوون ( نرفته بودید ) نەڕۆیشتبوون ( نرفته بودند ) #د_ڕوخزادی @KURDIZIMAN @KURDIZIMAN @KURDIZIMAN ❤️💛💚💙💜

🆔کرداری لێکدراوی ئیخباری بەردەوام( فعل مرکب اخباری استمراری): 🔰۱ــ کرداری لێکدراوی تێنەپەڕی ڕابردووی هەواڵی بەردەوام(فعل مرکب لازم گذشتە اخباری استمراری👈 عنصر غیر فعلی+ پیشوند استمراری"ده"+ ستاک گذشته فعل+ شناسه( جێناوە کەسییە لکاوەکانێ وا بەشی لە کردارن): تووش‌بوون(روبرو شدن، گرفتار شدن): تووش دەبووم (گرفتار می‌شدم) تووش دەبووی (گرفتار می‌شدی) تووش دەبوو (گرفتار می‌شد) تووش دەبووین (گرفتار می‌شدیم) تووش دەبوون (گرفتار می‌شدید) تووش دەبوون (گرفتار می‌شدند) 💢منفی لازم مرکب👈 وشەیەکی ناکرداری+ نیشانەی نەفی"نە" پێشگری بەردەوامی"دە"+ ڕەگی ڕابردووی کردار+ شناسە(م/ی/∅/ین/ن/ن): تووش نەدەبووم(گرفتار نمی‌شدم) تووش نەدەبووی(گرفتار نمی‌شدی) تووش نەدەبوو(گرفتار نمی‌شد) تووش نەدەبووین(گرفتار نمی‌شدیم) تووش نەدەبوون(گرفتار نمی‌شدید) تووش نەدەبوون(گرفتار نمی‌شدند) 🔰۲ــ کرداری تێپەڕی لێکدراوی ڕابردووی هەواڵی بەردەوام( فعل متعدی مرکب گذشتە اخباری استمراری)👈وشەی ناکرداری+ جێناوە کەسییە لکاوکانی دەستەی یەک+ پێشگر بەردەوام"دە"+ ڕەگی ڕابردووی کردار: دەستم دەخست( بدست می‌آوردم) دەستت دەخست( بدست می‌آوردی) دەستی دەخست( بدست می‌آورد) دەستمان دەخست( بدست می‌آوردیم) دەستتان دەخست( بدست می‌آوردید) دەستیان دەخست( بدست می‌آوردند) دەست ‌خستن(بە دست آوردن) 💢منفی فعل متعدی مرکب اخباری استمراری👈عنصر غیر فعلی+ ضمیرهای متصل دسته اول+ پیشوند نفی"نه"+ پیشوند استمراری"ده"+ ستاک گذشته فعل: دەستم نەدەخست( بدست نمی‌آوردم) دەستت نەدەخست( بدست نمی‌آوردی) دەستی نەدەخست( بدست نمی‌آورد) دەستمان نەدەخست( بدست نمی‌آوردیم) دەستتان نەدەخست( بدست نمی‌آوردید) دەستیان نەدەخست( بدست نمی‌آوردند) #د_ڕوخزادی @KURDIZIMAN @KURDIZIMAN @KURDIZIMAN ❤️💛💚💙💜

✅کرداری پێشگرداری ڕابردووی ئیخباری بەردەوام(فعل پیشوندی گذشتە اخباری استمراری): ⏪۱ــ فعل لازم پیشوندی(کرداری تێنەپەڕی پێشگردار)👈 پیشوند فعل(پێشگری کردار)+ پیشوند استمراری(پێشگری بەردەوام)"دە"+ ستاک گذشتە فعل(ڕەگی ڕابردووی کردار)+ شناسە(جێناوەکانی دەستەی دوو وا بەشێک لە کردارن و جێناویشن): دەر+دە+ کەوت+ م, ی, ∅, ین, ن, ن): دەردەکەوتم(آشکار می‌شدم) دەردەکەوتی(آشکار می‌شدی) دەردەکەوت(آشکار می‌شد) دەردەکەوتین(آشکار می‌شدیم) دەردەکەوتن(آشکار می‌شدید) دەردەکەوتن(آشکار می‌شدند) ✳️منفی لازم پیشوندی👈 پیشوند فعل+ نشانە نفی"نە"+ پیشوند استمراری+ ستاک گذشتە فعل+ شناسە: دەرنەدەکەوتم(آشکار نمی‌شدم) دەرنەدەکەوتی(آشکار نمی‌شدی) دەرنەدەکەوت(آشکار نمی‌شد) دەرنەدەکەوتین(آشکار نمی‌شدیم) دەرنەدەکەوتن(آشکار نمی‌شدید) دەرنەدەکەوتن(آشکار نمی‌شدند) ⏪۲ــ کرداری تێپەڕی پیشگرداری ڕابردووی ئیخباری بەردەوام(فعل متعدی پیشوندی گذشتە اخباری استمراری): پیشوند فعل+ ضمیر متصل دستە اول+ پیشوند استمراری+ ستاک گذشتە فعل: داگرتن👈پایین آوردن از بالا، فراگیری، دانلودکردن... دامدەگرت(پایین می‌آوردم) داتدەگرت(پایین می‌آوردی) دایدەگرت(پایین می‌آورد) داماندەگرت(پایین می‌آوردیم) داتاندەگرت(پایین می‌آوردید) دایاندەگرت(پایین می‌آوردند) ✳️منفی فعل متعدی پیشوندی اخباری استمراری👈 پیشوند فعل+ ضمیر متصل دسته اول+ نشانه نفی"نه"+ پیشوند استمراری"ده"+ ستاک گذشته فعل: دامنەدەگرت(پایین نمی‌آوردم) داتنەدەگرت(پایین می‌آوردی) داینەدەگرت(پایین نمی‌آورد) داماننەدەگرت(پایین نمی‌آوردیم) داتاننەدەگرت(پایین نمی‌آوردید) دایاننەدەگرت(پایین نمی‌آوردند) #د_ڕوخزادی @KURDIZIMAN @KURDIZIMAN @KURDIZIMAN ❤️💛💚💙💜

✅2⃣ڕابردووی هەواڵی بەردەوام(گذشتە اخباری استمراری): این فعل، از لازم و متعدی سادە، پیشوندی و مرکب بە صورتهای زیر ساخته می شود: 🛑کرداری سادەی تێپەڕ(متعدی) و تێنەپەڕی (لازم) ڕابردووی ئیخباری بەردەوام(استمراری): ⏪۱ــ کرداری تێنەپەڕی سادە👈 پێشگری بەردەوامی(پیشوند استمراری)"دە" یان ئە"+ ڕەگی کاری ڕابردوو+ شناسە یان جێناوە لکاوەکانی دەستەی دوو: دەڕۆیشتم(می‌رفتم) دەڕۆیشتی(می‌رفتی) دەڕۆیشت(می‌رفت) دەڕۆیشتین(می‌رفتیم) دەڕۆیشتن(می‌رفتید) دەڕۆیشتن(می‌رفتند) ✳️منفی لازم سادە👈نشانە نفی در "نە" در اول ساخت فعل قرار می گیرد: نەدەڕۆیشتم(نمی‌رفتم) نەدەڕۆیشتی(نمی‌رفتی) نەدەڕۆیشت(نمی‌رفت) نەدەڕۆیشتین(نمی‌رفتیم) نەدەڕۆیشتن(نمی‌رفتید) نەدەڕۆیشتن(نمی‌رفتند) ⏪۲ــ کرداری تێپەڕی سادە👈 پێشگری بەردەوام "دە"، "ئە"+ جێناوە کەسیەکانی دەستەی یەک+ ڕەگی کاری ڕابردوو: دەمخوێند(می‌خواندم) دەتخوێند(می‌خواندی) دەیخوێند(می‌خواند) دەمانخوێند(می‌خواندیم) دەتانخوێند(می‌خواندید) دەیانخوێند(می‌خواندند) ✳️منفی متعدی سادە👈 نشانه نفی"نە"+ جێناوه لکاوەکانی دەستەی یەک+پێشگری "دە"نیشانەی بەردەوام+ ڕەگی ڕابردووی کردار: نەمدەخوێند( نمی‌خواندم) نەتدەخوێند( نمی‌خواندی) نەیدەخوێند( نمی‌خواند) نەماندەخوێند( نمی‌خواندیم) نەتاندەخوێند( نمی‌خواندید) نەیاندەخوێند( نمی‌خواندند) @KURDIZIMAN @KURDIZIMAN @KURDIZIMAN ❤️💛💚💙💜

#فعل_پیشوندی: ✅فعل لازم پیشوندی👈 پیشوند+ستاک گذشته فعل+شناسه: چاوگ: دەرکەوتن(ظاهر شدن): دەرکەوتم(ظاهر شدم) دەرکەوتی(ظاهر شدی) دەرکەوت(ظاهر شد) دەرکەوتین(ظاهر شدیم) دەرکەوتن(ظاهر شدید) دەرکەوتن(ظاهر شدند) ✅فعل متعدی پیشوندی👈 پیشوند+ضمیر متصل+ ستاک گذشته فعل(ڕەگی ڕابردووی کار): داگرتن= فرا گرفتن، پایین کشیدن، دانلود دامگرت داتگرت دایگرت دامانگرت داتانگرت دایانگرت ⏪نەرێنی کردنی تێنەپەڕی پێشگردار(منفی لازم پیشوندی)👈 پیشوند فعل(پێشگری کردار)+ نە(نەفی)+ ستاک گذشتە فعل(ڕەگی ڕابردووی کردار)+ شناسە(کۆمەڵه جێناوی دەستەی دوو): دەرنەکەوتم(ظاهر نشدم) دەرنەکەوتی(ظاهر نشدی) دەرنەکەوت(ظاهر نشد) دەرنەکەوتین(ظاهر نشدیم) دەرنەکەوتن(ظاهر نشدید) دەرنەکەوتن(ظاهر نشدند) ⏪نەرێنی کردنی تێپەڕی پێشگردار(منفی متعدی پیشوندی)👈 پیشوند فعل(پێشگری کردار+ ضمیر متصل(کۆمەڵە جێناوە لکاوەکانی دەستەی یەک)+ ستاک گذشتە فعل(ڕەگی ڕانەبردووی کردار): دام نەگرت(پایین نکشیدم) دات نەگرت(پایین نکشیدی) دای‌ نەگرت(پایین نکشید) دامان ‌نەگرت(پایین نکشیدم) داتان‌ نەگرت(پایین نکشیدید) دایان ‌نەگرت(پایین نکشیدند) #کرداری_لێکدراو: ⏪کرداری تێنەپەڕی لێکدراو(فعل لازم مرکب): وشەی ناکرداری(عنصر غیر فعلی)+ ڕەگی ڕابردووی کردار(ستاک گذشتە فعل)+ شناسە(کۆمەڵە جێناوە لکاوەکانی دەستەی دوو): تووش ‌بوون( روبرو شدن، گرفتار شدن): تووش بووم(گرفتار شدم) تووش بووی(گرفتار شدی) تووش بوو(گرفتار شد) تووش بووین(گرفتار شدیم) تووش بوون(گرفتار شدید) تووش بوون(گرفتار شدند) ⏪کرداری تێپەڕی لێکدراو(فعل متعدی مرکب): وشەی ناکرداری(عنصر غیر فعلی)+ ضمیر متصل(کۆمەڵە جێناوە لکاوەکانی دەستەی یەک)+ ستاک گذشتە فعل(ڕەگی ڕابردووی کردار): چاوگ: دەست ‌خستن(بە دست آوردن): دەستم خست(به‌دست آوردم) دەستت خست(به‌دست آوردی) دەستی خست(به‌دست آورد) دەستمان خست(به‌دست آوردیم) دەستتان خست(به دست آوردید) دەستیان خست(به دست آوردند) ⏪منفی کردن فعل مرکب: ✳️منفی لازم مرکب👈عنصر غیر فعلی+ نە(نفی)+ ستاک گذشتە+ شناسە: تووش نەبووم(گرفتار نشدم) تووش نەبووی(گرفتار نشدی) تووش نەبوو(گرفتار نشد) تووش نەبووین(گرفتار نشدیم) تووش نەبوون(گرفتار نشدید) تووش نەبوون.(گرفتار نشدند) ✳️منفی متعدی مرکب👈 عنصر غیر فعلی+ ضمیر متصل+ نە(نفی)+ ستاک گذشتە: دەستم نەخست(به دست نیاوردم) دەستت نەخست(به دست نیاوردی) دەستی نەخست(به دست نیاورد) دەستمان نەخست(به دست نیاوردیم) دەستتان نەخست(به دست نیاوردید) دەستیان نەخست.(به دست نیاوردند) #د_ڕوخزادی @KURDIZIMAN @KURDIZIMAN @KURDIZIMAN ❤️💛💚💙💜