کردستان نامه

🔴زنبیل فروش ✍ اسماعیل شمس 🔺زنبیل‌فروش(زمبیل‌فروش) افسانه‌ای عاشقانه به زبان کردی است که روایتهای متعددی از آن در نواحی مختلف کردستان سینه به سینه نقل شده است. این داستان به نام زنبیل دوز هم در ادبیات فارسی وجود دارد که به نسبت روایت کردی کوتاه و ناقص است. زنبیل فروش شاهزاده ای جوان و زیباروی بود.شبی از شبها زن او با صدای گریه و زاری اش از خوا ب پرید و از او سبب را پرسید.شاهزاده پاسخ داد که خواب دیده که در کاخی بهشتی بوده ؛ اما فرشتگان او را بیرون کشیده و آتش جهنم را به او نشان داده و به او گفته‌اند که اگر قصد پادشاهی بر فقرا را دارد، او را داخل این آتش خواهند انداخت. پس از این خواب ، شاهزاده آیین درویشی درپیش گرفت و حالش دگرگون شد. زنش ماجرا را به پدر او گفت. پادشاه به این امید که حال شاهزاده بهتر شود ،به او گفت که پادشاهی را ترک خواهد کرد و تاج شاهی را سر او خواهد گذاشت ؛به تدریج حال شاهزاده بهبود یافت. او روزی همراه درباریان برای تفریح و شکار به بیرون شهر رفت ؛ از قضا در نیمه راه مردم زیادی را دید که گرد جنازه ‌ای در گورستان جمع شده و در حال دفن اویند. شاهزاده که از صحنه خاک‌کردن متوفی ترسیده بود از ملای محل پرسید که «آیا من هم می‌میرم و اینگونه زیر خاک دفن می‌شوم»؟ 🔺شاهزاده پس از شنیدن پاسخ آری از آن روحانی به منزل بازگشت. او پدر را به سبب گرفتن خراج از فقیران و ستم به آنان سرزنش کرد و تصمیم گرفت به سلک درویشان در آید. شاهزاده به رغم اصرار پدر و اطرافیان کوتاه نیامد  و به زنش گفت که از این لحظه زندگی شاهانه را ترک خواهد کرد و او هم صاحب اختیار است که در قصر بماند یا همراه او بیاید. زن خواسته شوهر را پذیرفت و سپس هر دو از شهر خارج شدند و راه کوه و بیابان را در پیش گرفتند.شاهزاده از چوپانی که مشغول گاوچرانی بود ،خواست که لباسهایش را با او عوض کند و چوپان پذیرفت. زن هم جامه هایش را با زنی کور و فقیر که در آن نواحی بود ، عوض کرد. آن دو در لباس فقرا به حرکت خود ادامه دادند تا به شهر رسیدند.شاهزاده در آنجا مشغول زنبیل‌دوزی شد. او هر روز به بیرون شهر می‌رفت و با استفاده از ساقه غله‌های درو شده ، زنبیل می ساخت و می فروخت. چندی بعد فهمید که این ساقه‌ها خوراک گاو و گوسفندان مردم بوده است. او از اینکه سبب گرسنه ماندن حیوانات شده ، گرفتار عذاب وجدان شد و این کار را هم رها کرد و به شهر دیگری رفت. درشهر تازه دریاچه‌ای دید که در میانه اش جزیره‌ای قرار داشت. او به جزیره رفت و بیشه‌ نیزاری دید که هیچ حیوانی از آن استفاده نمی‌کرد. زنبیل فروش از اینکه جای مناسبی برای زنبیل دوزی یافته است ، خوشحال بود ؛ اما مشکل او چگونگی رسیدن به جزیره از راه دریا بود. در هنگام خواب به او الهام شد که می‌تواند هر روز با پای پیاده و بی‌آنکه پایش خیس شود، از دریا بگذرد و به جزیره برود ؛ به این ترتیب او در آن بیشه  مشغول زنبیل دوزی شد و محصولاتش را برای فروش به شهر می برد و با پول آنها زندگی خود و خانواده اش را تأمین می‌کرد. از قضا روزی خاتون (زن امیر شهر )که از بالکن کاخش بیرون را تماشا می‌کرد ، زنبیل‌ فروش را دید و شیفته او شد. او کنیزش را دنبال زنبیل فروش فرستاد و از او خواست که زنبیل هایش را برای امیر به کاخ بیاورد. زنبیل‌ فروش جوان هم به کاخ رفت، اما وقتی متوجه نیت خاتون شد به بهانه‌ گرفتن وضو به پشت‌بام رفت و خودش را پایین انداخت.خداوند او را نجات داد و به خانه اش برگرداند. در روایتی دیگر زنبیل فروش از خدا خواست کمکش کند و خدا هم شکافی در زمین و به قولی چنار بزرگی که در آن نزدیکی بود، ایجاد و او را از چشم خاتون پنهان کرد. در برخی روایتهای عامیانه آمده است که برادر خاتون تصمیم به قتل زنبیل فروش گرفت، اما اطرافیان از او خواستند که چنین نکند و به جای آن زنبیل فروش را به جنگ اژدهای آدمخواری بفرستد که 12 سال در باغ خاتون جا خوش کرده بود. هنگامی که زنبیل فروش به جنگ اژدها رفت، اژدها ناگهان به شکل انسان درآمد و پس از شکرخدا به زنبیل فروش گفت که " این تو و این باغت " و رفت. شاه پس از اطلاع از این معجزه با مردم شهر پیش زنبیل فروش رفتند و او را به قصر آوردند و همگی به دست او مسلمان شدند. پادشاه  به خواهرش اجازه داد با زنبیل فروش ازدواج کند ؛ اما او نپذیرفت و گفت به شرطی ازدواج خواهد کرد که زنبیل فروش اورا دوباره جوان و چهارده ساله بکند. او نیز چنین کرد و خاتون با او ازدواج نمود. 🔺این قصه زیبا با اسطوره و کارهای خارق‌العاده عجین شده و نماد ذهنیت ابتدایی و ساده نیاکان ماست. آنچه در این یادداشت آمد چکیده‌ای از مقاله مفصل زنبیل فروش به قلم نگارنده است که در جلد ۵ دانشنامه فرهنگ مردم ایران توسط مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی در سال ۱۳۹۷ منتشر شده است و خوانندگان عزیز می‌توانند در لینک زیر آن را مطالعه فرمایند. B2n.ir/a59006 https://t.me/kurdistanname

🔴 بە کاتی ونبوونی مێژوو 🔷یەکێک لە خوێنەرانی ئازیزی کاناڵی تێلێگرامی کوردستان‌نامە کە خۆیان بە لانەواز ناساندووە و بە داخەوە نایانناسم، چەند دێڕ لە نووسینەکانی فارسی منی بە کوردی وەرگێڕاوەتەوە و بۆی ناردووم کە   وێڕای سپاس و پێزانین بۆ دڵسۆزی و ماندووبوونیان هەر لەیرە بڵاویان دەکەم🔷. 🌟وەرگێڕ: #لانەواز لە مامۆستا #ئیسماعیلی_شەمس، مێژوونووسی کوردیان پرسی: گەورەترین وانەیێک کە مێژوو پێی‌ داوی چی بووە؟ لە وەڵامدا وتی: گەورەترین وانەیێک کە پێی داوم ئەمەیە: مرۆڤ قەت لە مێژوو پەند و وانە وەرناگرێ. دانیشتووە و سەیری لایڤی(Live) مەرگی خۆی[مرۆڤایەتی] دەکات! مرۆڤ لە مێژوو وانەی وەرگرتبا چۆن دەبوو حاڵ و ڕۆژی وەهابا! بە سەر زیندووە و، دڵ و ویژدانی تەواو مردووە، گەر ورد بڕوانی! ئەوانەی وانە ناگرن لە مێژوو قەت لە داهاتوو نابن سەرکەوتوو دەبن بە پەند و هەر دەڵێن: پەکوو کە چی دەشچنەوە سەر ڕەوتی پێشوو https://t.me/kurdistanname

‍ ‍ ‍ 🔴 عەقڵیەتی یەکەم پیاوی دیموکرات و هەڵبژێردراو و ماف‌پەروەر و دەوڵەتداری تورکیە سەبارەت بە کورد چی بوو؟ 🔺ئەمڕۆ ساڵیادی لە سێدارەدانی شێخ سەعیدی پیران شۆڕشگێری کورد بە دەست ئەتاتورکە. 100 ساڵ تەمەنی کۆماری تۆرکیا بۆ کورد واتە 100 ساڵ بێبەش بوون لە سەرەتاییتەرین مافەکانی مرۆڤ، 100 ساڵ بەرخۆدان بۆ گەڕانەوەی کەرامەتی ئینسانی و 100 ساڵ لە سێدارەدران و کۆژران و زیندان و ئاوارەبوون و لەناوچوونی زمان و کۆلتور و شۆناسی کوردی. هەر دەوڵەت و حزبێک لەم سەد ساڵە لە تورکیا حۆکمی بە دەست بووە لە بەرامبەر کورد هەمان سیاسەتی بووە. لە بەر ئەوە ئێمە جیاوازیێکی بەرچاو لە نێوان سیاسەتی دەوڵەتانی عەسکەری و دێمۆکرات نابینین. بۆ نمونە، موسا عەنتەر لە کتێبی بیرەوەریەکانم، لاپەڕە 241، لە بارەی ستراتیجی مامەڵەی حکوومەتەکەی عەدنان مەندەرس(1950-1960)،لەگەڵ کورد،نوسیویەتی: لە کۆبونەوەیەکی وەزیرانی حکومەتەکەی عەدنان مەندەرسدا،سەرۆکی بەڕێوەبەری بەشی کێشەی کورد لە ئاسایشی نەتەوەیی تورکیا، (ئەرگۆن گۆک)،ڕاپۆرتێک پێشکەشی حکومەت دەکا سەبارەت بە چۆنیەتی بەرەنگاربونەوەی هەستی نەتەوایەتی کورد،پوختەی ڕاپۆرتەکە: [دەبێ 1000 ڕۆشنبیری کورد بکوژین،بۆ ئەوەی کورد 30 ساڵ بگێڕینەوە دواوە،بۆ ئەوەش کوشتنیان حەڵاڵ بکەین تۆمەتی کۆمۆنیست بوونیان دەدەینەپاڵ،لەبەرئەوەش زۆرینەی کورد مسوڵمانی نەخوێندەوارن،نەک هەر بەکوشتنیان توڕە نابن،بەڵکو دەستخۆشیمان لێدەکەن،چونکە بە کافریان دەزانن]. 🔺عدنان مەندەرس ڕاپۆرتەکە قبوڵ دەکا بەڵام بە پێشنیارێکەوە: [1000ڕۆشنبیرەکە بە یەک هەڵمەت مەگرن، لە چەند هەڵمەتێکی جیاجیادا،هەرجارە  50 کەسیان بگرن و لە سێدارەیان بدەن]. دواجار پێشنیارەکەی سەرۆک وەزیران پەسەند دەکرێت و جێبەجێ دەکرێت. هەر بۆ ڕۆژی دواتر سەرۆکی دادگای سەربازی ئەنقەرە فەرمانی گرتنی بۆ 50 کەس دەرکرد،بە بێ ئەوەی ناوەکان دیاری کرابن،بۆ ئەوەی پۆلیس ئازاد بێ کێی بەردەست کەوت بیگرێ لە لیستی دیاریکراوی شوێنەکانی خۆیان. لە 1959/12/17 پەنجا کەسەکە دەستگیرکران،موسا عەنتەر و چەند هاوڕێیەکی لە گیراوەکان بوون. 🔺بە هۆی کودەتا سەربازیەکەی[ 27 می 1960]، دژی عەدنان مەندەرس تەنها فریای لە سێدارەدانی هاوڕێیەکمان کەوتن،49 کەسەکەی ترمان ئازاد کراین. بەڵام بەهۆی کاریگەریەکانی ئەشکەنجەکانی زیندان و ئەو نەخۆشیانەی بەهۆی پیسی و خواردن و خواردنەوەی زیندانەوە توشمان بوبون،24 کەسیان هەر بەگەنجی مردن. 🔺تێبینی: -عەدنان مەندەرس دەرچوی کۆلێژی ماف [ماف پەروەر]،دامەزرێنەر و سەرۆکی [پارتی دیموکرات]،یەکەم سەرۆکی حیزب بوو لە تورکیا بە هەڵبژاردنی ناوخۆی حیزب بوبوە سەرۆکی حیزب. یەکەم سەرۆک وەزیرانیش بوو لە دوای کودەتای سەربازی لە سێدارە درا. یەکەم سەرۆک وەزیرانیشە لەدوای سی ساڵ بە یاسایەکی پارلەمانی تورکیا ساڵی 1990 پۆزشی بۆ هێنراوەتەوە و شایستەیی بۆ گێڕدراوەتەوە. سێیەم کەسیشە لە تورکیای نوێدا گۆڕێکی یادگاری بۆ دروستکراوە لە دوای ئەتاتورک و تورگوت ئۆزێل. خوێندنی بیرەوەریەکانی موسا عەنتەر بۆ هەموو کوردێک زەروورە. ئەم باسە بە تۆزێک گۆڕانکاری لە پەیجی کاک جوتیار ڕەشید وەرگیراوە. https://t.me/kurdistanname

‍ ‌                          👆👆👆👆 🔺در همین زمان میان مرزبان و وزیرش علی بن جعفر اختلاف افتاد.سبب اختلاف این بود که علی با اتباع مرزبان بدرفتاری می‌کرد آنها هم به‌دشمنی او کمر بستند. در مقابل علی هم مرزبان را به گرفتن مال بسیار از مردم تبریز وادار کرد و از او خواست لشکری را همراه او کند که به تبریز بروند و از مردم شهر مالیات بگیرند. مرزبان هم پذیرفت و علی با سپاه دیلمی راهی تبریز شد. همزمان به بزرگان تبریز خبر داد که این لشکر برای گرفتن مالیات آمده اند و از آنان خواست هیچ کدام را زنده نگذارند و از دیسم بخواهند به تبریز برگردد. بزرگان تبریز هم پذیرفتند و دیسم را به شهر دعوت کردند. پس از بازگشت دیسم و سپاهش به تبریز اهالی شهر هم شوریدند و دیلمیان را کشتند. سپاهیان کرد همراه مرزبان چون متوجه بازگشت دیسم به تبریز و برقرار شدن مجدد حکومتش بر آذربایجان شدند، فرار کردند و نزد او آمدند. 🔺مرزبان که همه چیز را از دست رفته می‌دید و می‌دانست که بدون همراهی علی بن  جعفر یارای مقابله با دیسم و مردم تبریز را نخواهد داشت دوباره متوسل به نیرنگ شد. او نامه‌ای به  علی بن جعفر  نوشت و از آزار دادن او و این که چرا باید تفتین سخن چینان و دشمنان او را بشنود، ابراز پشیمانی نمود و سوگند یاد کرد و قول داد که هر چه او بخواهد در اختیارش بگذارد. وزیر هم اجابت کرد. پس از آن مرزبان با سپاهش به جنگ دیسم رفت و تبریز را محاصره  کرد. در بیرون شهر تبریز جنگ سختی میان مرزبان و دیسم رخ داد.در نتیجه جنگ، دیسم و کردان شکست خوردند و به داخل شهر تبریز عقب نشستند. مرزبان آنان را محاصره کرد. با شدت گیری محاصره شهر و آگاهی دیسم از خیانت علی بن جعفر او چاره ای جز ترک شهر ندید و به اردبیل رفت. مرزبان و علی بن جعفر با سپاه مشترک خود او را تعقیب و در اردبیل محاصره کردند. چون محاصره به طول انجامید، دیسم ناگزیر درخواست صلح نمود و به‌ مرزبان نامه نوشت. او هم اجابت کرد و مرزبان شهر اردبیل را گرفت و دیسم خود را تسلیم او کرد. 🔺 بنا بر روایتی دیگر مرزبان در اینجا هم به حیله متوسل شد و به ابوعبداللّه نعیمی، وزیر جدید دیسم که از بزرگان شهر اردبیل بود، نامه نوشت و به او وعده داد که در صورت خیانت به دیسم او را وزیر کند. نعمیمی هم پذیرفت و از دیسم خواست که به علت شدت محاصرۀ اردبیل و به سختی افتادن مردم، گروهی از بزرگان شهر را نزد مرزبان بفرستد تا از او خواستار صلح شوند. دیسم که متوجه توطئه نبود با درخواست او موافقت کرد و هیأتی را نزد مرزبان فرستاد. نعیمی مخفیانه به مرزبان توصیه کرد که آن افراد را زندانی کند و شرط آزادی آنان را تسلیم دیسم قرار دهد. دیسم که می‌دانست مردم اردبیل نمی‌خواهند شاهد دستگیری و قتل بزرگانشان باشند، به خاطر آنان تصمیم به ترک مقاومت گرفت و خود را تسلیم مرزبان کرد. ابوعبداللّه نعیمی نیز به پاداش این کار مقام وزارت مرزبان را به دست آورد. مرزبان دیسم را به همراه خانواده اش به طارم فرستاد و در قلعه‌ای زندانی کرد. https://t.me/kurdistanname

🔴 تبریز هزار سال پیش به روایت تاریخ ابن‌اثیر ✍ اسماعیل شمس 🔷 آنچه در این یادداشت می‌آید ترجمه مطالب الکامل فی التاریخ ابن اثیر در ذیل وقایع سال ۳۳۰ق/۹۴۲م /۳۲۰ش است که صفحات عربی آن در فایل پیوست آمده است. آنچه سبب شد این مطالب در کردستان‌نامه بیاید،تحریف کامل تاریخ در روز روشن توسط عده‌ای نژادپرست و قوم‌گراست.شاید اگر چنین تحریفاتی توسط این افراد و سکوت یا همراهی برخی دیگر با آنها به دلایلی که این روزها همه می‌دانیم چیست، نگارنده هم هرگز وارد این وادی نمی‌شد. به عنوان یک پژوهشگر تاریخ سوگند خورده‌ام که هرگز جز آنچه در منابع متقن تاریخی آمده است چیزی ننویسم و به خوانندگان مطالبم خیانت نکنم. همچنین تا جایی که امکان دارد با انتشار نص منابع تاریخی اجازه ندهم که موهومات و تخیلات عده‌ای نژادپرست جای واقعیت‌ را بگیرد.با هرگونه تلاشی برای به عقب‌برگرداندن تاریخ که منجر به فاشیسم و نسل‌کشی خواهد شد، مخالفم، اما باید در آنسوی دیگر، آنانی هم که امروز در سایه قدرت نیاکانشان دنیا را به کام خود می‌بینند، وضعیت کنونی را عطف به ماسبق نکنند و چنین نپندارند، خاکی که روی آن نشسته‌اند، از ازل مال آنان بوده است و هرکسی که زبانش چون آنان نیست، غریبه و مهاجر و مهاجم است و باید از حقوق طبیعی خود محروم شود. پذیرش واقعیت تاریخ و پرهیز از مهندسی آن سبب توجه به آینده به جای گذشته و مانع خدشه‌دار شدن همزیستی تاریخی و مسالمت‌آمیز مردم این سرزمین خواهد شد. *بیان تسلط دیلمیان بر آذربایجان* 🔺فرمانروای آذربایجان پیش از تهاجم دیلمیان به آنجا دیسم بن ابراهیم کردی بود. دیسم از یاران یوسف بن ابی الساج، [فرمانروای منصوب خلافت عباسی در آذربایجان و اران] بود که او را خدمت نمود و مرتبت و مقام یافت تا آنکه پس از یوسف فرمانروای آذربایجان شد. او بر مذهب خوارج[به احتمال زیاد منظور از خوارج در این زمان آیین ایزدی است] بود. پدرش نیز همین عقیده را داشت و از اتباع هارون خارجی بود. چون هارون کشته شد، او گریخت و به آذربایجان پناه برد و با دختر یکی از بزرگان کرد آنجا ازدواج کرد. دیسم حاصل این ازدواج بود.او پس از درگذشت پدرش به ابوالساج پیوست و صاحب جاه و جلال شد و به امارت آذربایجان رسید. بیشتر سپاهیان او هم کردهای آذربایجان بودند و جماعتی نیز دیلمیانی بودند که وشمگیر زیاری به یاری او فرستاده و نزد او باقی مانده بودند. برخی بزرگان کرد سپاه او سعی داشتند دیسم مطابق میل آنان رفتار کند و او چون زیر بار نرفت، آنان شورش کردند و بر چند قلعه و منطقه تحت فرمانروایی‌اش مسلط شدند. دیسم برای مهار آنان به دیلمیان سپاهش به ریاست صعلوک بن محمد بن مسافر و علی بن فضل متوسل شد. او با کمک دیلمیان شورش فرماندهان کردش را مهار کرد و شماری از آنان را به زندان انداخت. دیسم در ادامه برخورد با ناراضیان سراغ وزیرش ابو القاسم على بن جعفر رفت که او هم از اهالی آذربایجان بود. ابوالقاسم ترسید و گریخت و به «طارم» نزد محمد بن مسافر، حاکم سلاریان پناه برد. 🔺چون به‌آنجا رسید، دید دو فرزند محمد، یعنی وهسودان» و «مرزبان» علیه پدر شورش کرده اند. آنان پدر خود محمد بن مسافر را مغلوب کردند و اموال و گنجهای او را ربودند و او تنها در یک قلعه محصور ماند. علی بن جعفر با مشاهده قدرت مرزبان خود را به او نزدیک کرد و به‌ حمله به آذربایجان وادارش نمود. مرزبان هم او را به عنوان وزیر خود برگزید و او هم برای تدارک حمله به آذربایجان به گردآوری پول و اموال همت گماشت.افزون بر آن او چون مذهب شیعه داشت و از مبلغان باطنیان(اسماعیلیان) بود، مرزبان را هم که شیعه بود، تحریک کرد تا بساط خوارج را که دیسم بر مذهب آنان بود و با علی بن ابی‌طالب دشمنی داشتند از آذربایجان برچیند. علی بن جعفر همچنین با دیلمیان سپاه دیسم که شیعه بودند، مکاتبه کرد و آنان را به آمدن مرزبان شیعه مذهب به آذربایجان و خلاصی از دیسم خارجی دلخوش نمود. آنان هم تحت تٲثیر تحریکات او قرار گرفتند و قول دادند که در هنگام حمله وزیر و مرزبان به آذربایجان از دیسم جدا شوند و به سپاه آنان بپیوندند. 🔺مرزبان پس از فراهم آمدن این مقدمات به سوی آذربایجان لشکر کشید. دیسم با سپاهیان خود که بیشتر آنان دیلمی بودند و بی‌خبر از خیانت آنان به مقابله مرزبان شتافت. در بحبوحه جنگ میان دو طرف در اطراف تبریز، سپاهیان دیلمی دیسم به مرزبان پیوستند. دیسم که غافلگیر شده بود، عقب نشست و به جاجیق بن دیرانی ارمنی، فرمانروای ارمینیه که از دوستانش بود، پناه برد. برخی از سپاهیان کرد او هم امان خواستند و به مرزبان پیوستند و به این صورت مرزبان تبریز را تصرف کرد. دیسم دوباره شروع به گرد آوردن سپاه کرد. یاران کردش او را نصیحت کردند که از خیانت دیلمیان درس بگیرد و آنان را از خود دور کند، زیرا آنها هم از حیث نژاد و مذهب مخالف او هستند، ولی او پند آنان را نشنید. https://t.me/kurdistanname

‍ ‍ ‍ 🔴 کرد و کردستان در مجلات دوره پهلوی دوم ✍ کمال صادقی،دانش‌آموخته رشته روزنامه‌نگاری دانشگاه علامه طباطبائی   🔺در بیشتر مقالات و مطالب منتشر شده در نشریات فارسی زبان دوره پهلوی دوم پیرامون کرد و کردستان شاهد نگاه خیره، سوژه محور و مرکزگرایانه به آنها هستیم و همواره یک "دیگری بودگی" در تصویرسازی از کردها وجود دارد که برای نیل به این هدف کم وبیش در بیشتر مطالب و نوشته ها از تکنیکهایی مشابه و یکسان استفاده می‌شود. نکته دیگر آنکه بازنمایی هایی صورت گرفته از کردها تقریباً در یک جهت و هدف، قابل ارزیابی‌اند؛ اینکه همگی با نگاهی کارکردگرایانه و برای مخاطبی که شناختی حداقلی از کردها و سرزمین کردستان دارد، نوشته شده‌اند. در واقع هدف اصلی حتی این هم نیست که کردها را بشناسیم؛ بلکه هدف این است که شناخت ما از کردها می‌بایست مناسب و متناسب با مؤلفه های حاکم بر زیست جهان این مخاطب باشد و آنها از این دریچه به تصویر کشیده شوند؛ به عبارت دیگر این «خود» مخاطب فارسی زبان ایرانی با تمام مؤلفه های تعیین کننده در ساخت جهان ذهنی‌اش است که قرار است «دیگری» کرد را بشناسد و این رابطه «خود/دیگری» را می‌بایست با در نظر گرفتن همه مؤلفه‌های لازم، تا به انتها پیش برد. 🔺در بسیاری از مقالات یاد شده شاهد قطب بندیهای ساده انگارانه جهان ذهنی ایرانی به «خود/ دیگری»، «مرکز /حاشیه» و «سوژه/ ابژه» در ارتباط با کردها و سرزمین کردستان هستیم. در نگاه سوژه محورانه مقالات و در فرآیندهای کلیشه ساز آنها کردها ابژه‌ای بیجان و یکدست برای شناخت سوژه با نگاه مرکزگرای او هستند. در این نوشته ها، همواره هویتی ثابت و از پیش تعریف شده برای مردمان کُرد تعیین شده است. این تأکید بر مفهوم ثبات، تکنیک و بلکه تاکتیکی مهم و مؤثر در «ساخت ایدئولوژیک سوژه کرد» و «دیگری بودگی» اوست. مطالعه اخیر نشان می‌دهد که تصویر غالب و پررنگ از کردها در مجلات فارسی زبان دوره پهلوی دوم، تصویری است موزه ای از آنها؛ آدمهایی در اعماق تاریخ که نباید به آنها دست زد، مبادا که از بکر بودن بیفتند. سایه این ایده باکرگی بر ساحتهای مختلف هستی و کیستی «سوژه کرد» از زبان و لباس و پوشش او گرفته تا آداب و رسوم و آئین‌اش، گسترده شده است. اهمیت این سوژه به بودنش در تاریخ است و کمتر سخنی از شرایط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی روز کردها در میان است. به نظر می‌رسد در پس این ایده، نوعی منقادسازی سوژه در جریان است؛ به این معنا که سوژه در دل تاریخ با پیوند دادن او به گذشته مشعشعش، مهار می‌شود. 🔺نکته مهم دیگر درباره تصویر کردها در این مجلات این است که نگاه به آنها اساساً از دید خدمتی است که به ایران انجام می‌دهند؛ هر چه خدمات بیشتر باشد، بازنمایی کردها هم پررنگ و رنگین‌تر است و البته بالعکس در واقع کُردها از دریچه یک نگاه پان ایرانیستی به تصویر کشیده می‌شوند. لذا ما هیچگاه جهان را از نگاه خود سوژه کرد نمی‌بینیم؛ او همیشه «تیره ای از دودمان ایرانی»، «میهن پرست»، «دلاور» ،«پایدار»، «وفادار به میهن»، «مقاوم در برابر تاخت و تاز اقوام مهاجم»، «سلحشور»، «چابک سوار»، «متهور»، «اصیل»، «حافظ اصالت»، «مهمان نواز»، «از خود گذشته» و... است. به جرئت می‌توان گفت که این نوع نگاه به کردها همچنان و در دوره فعلی هم در جامعه ساری و جاری است و هنوز هم در تصویرسازی از کردها، آنها با ترکیباتی از قبیل پاسداران مرزهای ایران، مردمانی از نژاد اصیل ایرانی، مهمان دوست  و مهمان نواز نامگذاری و نشانه گذاری می‌شوند. در این نگاه، کردها قبل از اینکه خود را اثبات کنند، ابتدا ضروری است برادری خود را نسبت به تمامی عناصر گفتمان مسلط ثابت کنند. آنچه در این مقالات در ارتباط با سوژه کردی برجسته است، کارکردی است که در خدمت به این گفتمان ایفا می‌کند، لذا ما هیچگاه تصویری از درون این سوژه نمی‌بینیم؛ بلکه آنچه رٶیت پذیر می‌شود، همه برون آن درون است. زندگی، مقاومت، فقر، سیاست و هر آنچه به شکل گیری سوژه کردی می‌انجامد تنها به مقداری و تا جایی بازنموده می‌شود که در خدمت کارکرد تعریف شده قبلی و هدف اصلی نوشته ها باشد. 🔺انتشار این مقاله در کردستان‌نامه به معنای همراهی با برخی دیدگاههای مندرج در آن نیست. 🔺برای مطالعه متن کامل مقاله به فایل پیوست مراجعه فرمایید. 🔺منبع: فصلنامه علمی جامعه فرهنگ و رسانه / سال دوازدهم، شماره ۴۹، زمستان ۱۴۰۲ https://t.me/kurdistanname

‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ 🔴 کرد و کردستان در مجلات دوره پهلوی دوم ✍ کمال صادقی،دانش‌آموخته رشته روزنامه‌نگاری دانشگاه علامه طباطبائی   🔺در بیشتر مقالات و مطالب منتشر شده در نشریات فارسی زبان دوره پهلوی دوم پیرامون کرد و کردستان شاهد نگاه خیره، سوژه محور و مرکزگرایانه به آنها هستیم و همواره یک "دیگری بودگی" در تصویرسازی از کردها وجود دارد که برای نیل به این هدف کم وبیش در بیشتر مطالب و نوشته ها از تکنیکهایی مشابه و یکسان استفاده می‌شود. نکته دیگر آنکه بازنمایی هایی صورت گرفته از کردها تقریباً در یک جهت و هدف، قابل ارزیابی‌اند؛ اینکه همگی با نگاهی کارکردگرایانه و برای مخاطبی که شناختی حداقلی از کردها و سرزمین کردستان دارد، نوشته شده‌اند. در واقع هدف اصلی حتی این هم نیست که کردها را بشناسیم؛ بلکه هدف این است که شناخت ما از کردها می‌بایست مناسب و متناسب با مؤلفه های حاکم بر زیست جهان این مخاطب باشد و آنها از این دریچه به تصویر کشیده شوند؛ به عبارت دیگر این «خود» مخاطب فارسی زبان ایرانی با تمام مؤلفه های تعیین کننده در ساخت جهان ذهنی‌اش است که قرار است «دیگری» کرد را بشناسد و این رابطه «خود/دیگری» را می‌بایست با در نظر گرفتن همه مؤلفه‌های لازم، تا به انتها پیش برد. 🔺در بسیاری از مقالات یاد شده شاهد قطب بندیهای ساده انگارانه جهان ذهنی ایرانی به «خود/ دیگری»، «مرکز /حاشیه» و «سوژه/ ابژه» در ارتباط با کردها و سرزمین کردستان هستیم. در نگاه سوژه محورانه مقالات و در فرآیندهای کلیشه ساز آنها کردها ابژه‌ای بیجان و یکدست برای شناخت سوژه با نگاه مرکزگرای او هستند. در این نوشته ها، همواره هویتی ثابت و از پیش تعریف شده برای مردمان کُرد تعیین شده است. این تأکید بر مفهوم ثبات، تکنیک و بلکه تاکتیکی مهم و مؤثر در «ساخت ایدئولوژیک سوژه کرد» و «دیگری بودگی» اوست. مطالعه اخیر نشان می‌دهد که تصویر غالب و پررنگ از کردها در مجلات فارسی زبان دوره پهلوی دوم، تصویری است موزه ای از آنها؛ آدمهایی در اعماق تاریخ که نباید به آنها دست زد، مبادا که از بکر بودن بیفتند. سایه این ایده باکرگی بر ساحتهای مختلف هستی و کیستی «سوژه کرد» از زبان و لباس و پوشش او گرفته تا آداب و رسوم و آئین‌اش، گسترده شده است. اهمیت این سوژه به بودنش در تاریخ است و کمتر سخنی از شرایط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی روز کردها در میان است. به نظر می‌رسد در پس این ایده، نوعی منقادسازی سوژه در جریان است؛ به این معنا که سوژه در دل تاریخ با پیوند دادن او به گذشته مشعشعش، مهار می‌شود. 🔺نکته مهم دیگر درباره تصویر کردها در این مجلات این است که نگاه به آنها اساساً از دید خدمتی است که به ایران انجام می‌دهند؛ هر چه خدمات بیشتر باشد، بازنمایی کردها هم پررنگ و رنگین‌تر است و البته بالعکس در واقع کُردها از دریچه یک نگاه پان ایرانیستی به تصویر کشیده می‌شوند. لذا ما هیچگاه جهان را از نگاه خود سوژه کرد نمی‌بینیم؛ او همیشه «تیره ای از دودمان ایرانی»، «میهن پرست»، «دلاور» ،«پایدار»، «وفادار به میهن»، «مقاوم در برابر تاخت و تاز اقوام مهاجم»، «سلحشور»، «چابک سوار»، «متهور»، «اصیل»، «حافظ اصالت»، «مهمان نواز»، «از خود گذشته» و... است. به جرئت می‌توان گفت که این نوع نگاه به کردها همچنان و در دوره فعلی هم در جامعه ساری و جاری است و هنوز هم در تصویرسازی از کردها، آنها با ترکیباتی از قبیل پاسداران مرزهای ایران، مردمانی از نژاد اصیل ایرانی، مهمان دوست  و مهمان نواز نامگذاری و نشانه گذاری می‌شوند. در این نگاه، کردها قبل از اینکه خود را اثبات کنند، ابتدا ضروری است برادری خود را نسبت به تمامی عناصر گفتمان مسلط ثابت کنند. آنچه در این مقالات در ارتباط با سوژه کردی برجسته است، کارکردی است که در خدمت به این گفتمان ایفا می‌کند، لذا ما هیچگاه تصویری از درون این سوژه نمی‌بینیم؛ بلکه آنچه رٶیت پذیر می‌شود، همه برون آن درون است. زندگی، مقاومت، فقر، سیاست و هر آنچه به شکل گیری سوژه کردی می‌انجامد تنها به مقداری و تا جایی بازنموده می‌شود که در خدمت کارکرد تعریف شده قبلی و هدف اصلی نوشته ها باشد. 🔺انتشار این مقاله در کردستان‌نامه به معنای همراهی با برخی دیدگاههای مندرج در آن نیست. 🔺برای مطالعه متن کامل مقاله به فایل پیوست مراجعه فرمایید. 🔺منبع: فصلنامه علمی جامعه فرهنگ و رسانه / سال دوازدهم، شماره ۴۹، زمستان ۱۴۰۲ https://t.me/kurdistanname

Şewatên li Zagrosê hê nehatine vemirandin û heta niha jî daristan, zevî, jîngehên kovî, bax û mêrgên xelkên bêwar ên Kurdistana Bakûr dikevin ber agir. Dîtina agirê bêserûber û nalîn û nalînên mirovan û qîrîna ajalan û çûkan di xefika agir de dilê her mirovî diêşîne û di heman demê de hin kesên di qadên sosîyal medîyayê de bi eşkereyî ji vê bûyerê dilşad in û li ser axê wê “erdê şewitî” şahî û bextewariyê belav dikin. Ez ji dûr ve hevxemiya xwe bi van gelê mezlûm re radigihînim û hêvî dikim ku di nav hemû xemsariya axê de hêsirên ezmanan ji bo van hemû mirovan bibarin û vî agirê gurr vemirînin û vê dojeha dunyayê veguherînin ser "serkeftin û aştiyê" Wergêr; #Mecîd_Rehwerd https://t.me/kurdistanname

‍ ‍ 🔴 بشر هرگز از تاریخ درس نخواهد گرفت. ✍ اسماعیل شمس 🔷 توضیح کردستان نامه آنچه در ادامه می‌آید، بخشهایی از مصاحبه نگارنده با جناب آقای منوچهر آزموده همراه با لینک دسترسی به متن کامل آن است که ۴ سال پیش در روزنامه اعتماد منتشر شد. هرچند مصاحبه درباره ابعاد تاریخی بیماری کروناست و شاید نسبتی با مباحث این روزها ندارد، اما امشب من ناخودآگاه یاد آن مصاحبه افتادم و تصمیم گرفتم آن را با خوانندگان کردستان نامه به اشتراک بگذارم. امید؛ که به کار آید. 🔺‍ به نظر شما آيا بشريت به‌طور كلي و جامعه ما به‌طور خاص از موارد پيشين مواجهه با بيماري‌هاي فراگير درسي گرفته است؟ متأسفانه بشريت از تاريخ عبرت نگرفته يا اگر گرفته كوتاه‌مدت بوده است و فكر نمي‌كنم با اين بيماري هم عبرت بگيرد. به گمان من اوضاع با اندكي تغيير همچنان ادامه خواهد يافت و نبايد درباره تاثيرات كرونا خيلي زياده روي كرد. آنفلوآنزاي اسپانيايي در سال 1918 حدود50 ميليون كشته داد كه از كشته‌هاي جنگ جهاني اول بيشتر بود ولي كمي بعد فراموش شد. اگر همان موقع كشورهاي بزرگ تنها يك دهم بودجه نظامي خود را به مبارزه با ويروس اختصاص داده بودند جهان شاهد بيماري‌هايي مانند كرونا نبود. يك وجه ديگر از عبرت نگرفتن انسان نه تنها از گذشته بلكه از همين حالاي اطراف خود را مي‌توان اين روزها ديد.. ما امروز با مدرنيست‌هايي روبه‌رو هستيم كه سيماي مدرن دارند، از ابزار مدرن استفاده و از انديشه مدرن دفاع مي‌كنند اما در عمل فرسنگ‌ها از مدرنيته دور هستند. كرونا نه‌تنها سبب گسترش شكاف سنت- مدرنيته شد، بلكه شكاف مدرنيته ناهنجار و بدقواره و مدرنيته قانونمند يا شهروند مسوول در برابر فرد مسووليت‌گريز را هم آشكار كرد. به نظر من شكاف دوم به مراتب از شكاف اول براي آينده ايران خطرناك‌تر است. 🔺‍با توجه به اين بحث، تحولات در ايران پس از كرونا چه سمت و سويي خواهند داشت و آيا اساسا امكان تحول يا تغيير در ايران پس از كرونا وجود دارد؟ در كنار برخي تغييرات جهاني كه ايران هم تحت تاثير آنها قرار خواهد گرفت، مهم‌ترين تاثير كرونا در ايران تقويت شكاف سنت - مدرنيته به نسبت شكاف‌هاي قومي، مذهبي، طبقاتي، نسلي، جنسيتي و اقتصادي خواهد بود. جامعه ما درباره نحوه مواجهه با كرونا به دو قطب كاملا متفاوت تقسيم شده است. در واقع ما با جامعه‌اي همگون به نام جامعه ايراني روبه‌رو نيستيم، بلكه اين جامعه دو روي يك سكه است. روي مدرن سكه براي پيشگيري از بيماري، جلوگيري از گسترش بيماري و درمان آن نگاه علمي و رو به جلو دارد در حالي كه روي ديگر آن تحقق اين امور را در برگشت به گذشته و مددجستن از عناصر ديني، سنتي و فرهنگي مي‌بيند. كرونا سبب افزايش قدرت رويه مدرن جامعه ايراني در برابر سنت خواهد شد. 🔺‍تاريخي انديشي نوعي شيوه انديشيدن است كه صبغه فرآيندي دارد و تنها به شكل ايستا و ثابت به پديده‌ها نمي‌نگرد، بلكه آنها را در فرآيندي زماني مكاني مي‌بيند. از اين رو پديده‌ها و وقايع به هم پيوسته‌اند و نمي‌توان آنها را به شكل گسسته ديد. نگاه تاريخي برخلاف ساير رشته‌ها چند‌رشته‌اي و به هم پيوسته است و همزمان از منظر افقي (وضع كنوني) و عمودي (گذشته و آينده) به پديده‌ها مي‌نگرد. هدف تاريخ‌نگار در درجه نخست كشف سابقه يا عدم سابقه كرونا يا بيماري‌هاي مشابه آن در تاريخ و پس از آن، بررسي تجربه‌هاي مشابه و يافتن راهكارهايي براي ارتقاي سطح مبارزه با بيماري در دوران كنوني و بررسي چشم‌انداز دوران پس از بيماري است. تاريخ بايد به اين پرسش پاسخ دهدكه هر ويروسي در كدام دوره تاريخي و كدام جغرافيا متولد شده و چرخه زندگي و مرگ آن تابع چه عواملي بوده است. ممكن است نسل امروز ويروسي را جديد بپندارند، ولي اين ويروس در گذشته هم وجود داشته باشد. پژوهش در اين حوزه تنها كار پزشك نيست و بايد تاريخ در اين حوزه به كمك پزشكي برود. 🔺‍وقتي مي‌گويم سنت، سوءتفاهم پيش نيايد و با سنت‌گرايي خلط نشود. سنت‌گرايي يك ايدئولوژي مدرن است كه در دنيا با نام كساني مانند رنه گنون، حلقه اورانوس و هايدگر شناخته مي‌شود و در كشور ما هم البته با نام‌هايي مانند احمد فرديد، حسين نصر و داريوش شايگان. منظور از سنت، ميراث تاريخي گذشته جامعه ما در ابعاد مختلف است كه گاه به عنوان ميراث عاميانه، بومي و ملي هم شناخته مي‌شود و مذهب يكي از اركان مهم آن است. در برخي موارد كه سنت ملي جنبه مذهبي گرفته يا دركشورهايي مانند ژاپن كه مذهب، ملي و بومي است، اين دو هم‌افزا شده و عامليت آنها در شكل‌دهي طرز فكر و عمل مردم بيشتر شده است. @kurdistanname 🔺‍متن کامل این مصاحبه را در لینک زیر مطالعه فرمایید. https://www.etemadnewspaper.ir/fa/Main/Detail/145874