Фахриёр

“Ватан” журналининг 2-сонида мен инглиз тилидан таржима қилган инглиз шайхи Тимоти Уинтер (Абдулҳаким Мурод) қаламига мансуб “XXI асрда ислом: Постмодерн дунёда қиблани топиш” китобининг “Мутаассиблик қашшоқлиги” бобидан бар парча босилди. Кимга қизиқ бўлса, иловадаги файл билан танишиши мумкин.

“Ватан” журналининг 2-сонида мен инглиз тилидан таржима қилган инглиз шайхи Тимоти Уинтер (Абдулҳаким Мурод) қаламига мансуб “XXI асрда ислом: Постмодерн дунёда қиблани топиш” китобининг “Мутаассиблик қашшоқлиги” бобидан бар парча босилди. Кимга қизиқ бўлса, иловадаги файл билан танишиши мумкин.

Kuyganing men boʻldim, suymaganing - men. Armonlar yurakka tosh boʻlib choʻkdi. Zil tortib boradi koʻz yosh kabi meng, sangijumon tortib boradi koʻksim. Hissiz boʻsalarning muz qirralari tosh boʻlib, yosh boʻlib tirnar yodimni. Muhabbat qariydi, ehtiros arir, xotirlar baxtiyor etmishdir kimni? Bu zalil koʻngilning ne zalolati: suygani sen boʻlding, gullarga qasam! Ne tongki, manglayda ishq malomati? Dilimning bariga qoʻlim yetmaydi, ne vasl - masaldir, ne sabr - masal, muhabbatning jarohati bitmaydi. https://t.me/fahriyor_poet https://www.facebook.com/photo/?fbid=1195469054986947&set=a.118735179327012

#👤 ✍🏻 Faxriyor 👤 Rasul Ali

She’riyat — ma’nolarni yashirish san’ati Bundan ancha yil ilgari, agar adashmasam, 1996-yilda qadrdon do‘stim, haqgo‘y ziyoli, iste’dodi yuksak shoir Faxriyor (Faxriddin Nizomov)ning she’riy ijodi haqida "Endi navbat shoirlarga" degan kichikroq maqola yozgandim. U paytlar shoir do‘stim bilan deyarli tanish emas edim. Shoirlar jamoasi shunday, bir-biringiz bilan ko‘rishmagan, suhbatlashmagan bo‘lsangiz-da, bir-biringizni yaxshi taniysiz va ko‘p gurunlashgan bo‘lasiz... Ijod ahli bir-birlarining ijodini kuzatib boradi, yozganlarini yaxshi biladi, shu ularning qalin do‘stligidir. Shoir yoki yozuvchi bilan yuzma-yuz ko‘rishmagan bo‘lsangiz ham, agar uning ijodini yaxshi bilsangiz, u — yaqin do‘stingizdir. Shunday. Faxriyor she’riyati (ilk she’rlari) to‘g‘risida kuzatishlarimni qog‘ozga tushirgan paytim u kishi bilan tanish emas edim. Ammo yuqorida aytganimdek, ijodini yaxshi taniyman, demak u — qadrdon do‘stim. Demak, Faxriyor ijodi haqida yozgan maqolamda u kishining ijodiga yuksak baho berib "bu kabi she’rlarning o‘quvchisi kam bo‘ldi" degandim. Aytganimdek bo‘ldi, shoir do‘stimning o‘quvchilari hozir ham ko‘p emas, kam. Chunki ma’nolarni yashirish san’atini egallagan, kutilmagan eksperimentlar qiladigan, bitta so‘zni har tomondan kuzata oladigan intellektual shoirning muxlislari ko‘p bo‘lmaydi. Intellektual she’riyat san’at asaridan kundalik maishiy kechinmalarini izlaydigan avom she’riyati emas. Bundan yuksak she’riyatga muxlis bo‘lish uchun o‘quvchidan saviya, malaka va bilim talab etiladi. Rahimjon Rahmat

дўст бозор айланаман бекорчиликдан қандолат расталари оралаб бирдан кўзим тушар пештахтадаги улкан новвот бўлагидай кристалланиб турган ўзимга аста болға билан ушатиб ва тарози палласига ташлаб қайтиб олиб ошиқчасини сотар бир дўстим мени чакана нархда шукр харидорим бор экан менинг ҳам ҳафсала ҳафсала кун етиб пир бўлди охир этагидан тутди эгатларда бекатларда расталарда хасталанган кўй адашиб юрган миллат этагини силкди ҳафсала тутдай тўкилди миллат ҳафсаланинг пойига лойиқ келган муридлардан бир жуфтини кафш қилиб илиб кетди у оёқларига яна танлаб бешта олтитасин қўйнига ҳам солиб олди сайилларда алиштириб кийгани ё бергани болаларига https://t.me/fahriyor_poet

— Ростдан-а? Ҳали шуни ҳам биламаи денг? — Лекин у ножўя гап айтиб кўйганини сезди-да, шолғомдай қизариб кетди. Бундан эрининг баттар завқи келди. — Бола-чақанг йўқ эди, шекилли, — деди у ва яна билмасдан хотинининг ярасига туз сепиб қўйди . Кёко олдинги эриникидан бошқача эркак кучига рўпара бўлди-ю, ичини ит тирнай бошлади: у бола овунадигаи қўғирчоққа ўхшаб қолган эди. — Ўзиям болага ўхшаган бир нимам бор эди, — дея эътироз билдирди Кёко, кейин бирдан жимиб колдн. У бедаво дардга чалинган олдинги эрини ўлимидаи сўнг ҳам бола деб ўйлар, гўё уни ҳомиладек ичида катта қилаётган эди. “Нега эримнинг ўлиб қолишинн билатуриб хам соғлиғини ўйлаб, у билан қовушишдан ўзимни олиб қочиб юрдим?” дегап хаёл ўтди Кёконинг кўнглидан. — Морини фақат поезд ойнасидан кўрганман, — деди эри Кёкони қучар экан. — Сен туғилиб ўсган, атрофи чакалакзор шаҳар жуда чиройли бўлса қерак-а? Бекорга Мори (Мори — чакалак дегани) деб аталмагандир. У ерда неча ёшинггача яшагансан? — Коллежни тугатгунча. Ҳарбий мажбуриятни Сандзёдаги харбий заводда ўтадим. — Бундан чиқди, Сандзё яқинида туғилган экансан-да? Ўзим ҳам ўйладим-а, Этиго вилоятилик шу қиз бунча сулув бўлмаса деб. “Саидзёлик парилар” деб бекорга айтилмас экан-да?.. — Мен чиройли эмасман, — деди Кёко қўлини кўксига босиб. — Қўлинг ҳам, оёғинг ҳам бежирим. Офатижонсан-да… — Ундай деманг! — Кёко қўли халақит бераётганини сезиб, кўксидан олди. — Фарзандинг бўлганида ҳам сенга уйланар эдим, — шивирлади эр аёлнинг қулоғига. — Уни ўз боламдай яхши кўрардим. Ўша бола киз бўлганида қанийди? Кёко, ўғли борлиги учун шунақа деяпти, яхши кўришини билдириб қўймоқчи-ю, лекин эпини қилолмади, деб ўйлади, Эри Кёкони ўн кунлик тўй саёҳатига олиб чиқди, мақсади эса ўғли билан кўришишини кейинроққа суриш эди. Эрининг ажабтовургина чарм сафар ғилофи бўлиб, Кёконики унинг олдида бир пулга арзимас эди. Ғилоф оҳори тўкилиброқ қолганига қарамай, катта, пишиққина эди. Эри тез-тез сафар қилиб турса-да, беэътибор бўлмагани учунми, ишқилиб, ғилоф бошқа кўҳна, аммо асл моллардай, жилвасини йўқотмаган эди. Кёконинг эсига бирор марта ишлатилмаган бўлса ҳам моғорлаб кетган олдинги пардоз ғилофи тушди. Ўша ғилофидаги эрига бериб турган жажжи ойнакни, ўлимидан сўнг у билаи бирга нариги дунёга кузатган эди. Қўлойнанинг устига қўйиб тобутга жойлаган жажжи ойнаги… улар оловда эриб, бир-бирига қўшилиб кетди; тобутга иккита ойна қўйилганини, ғалати холда тош қотиб қолган шиша бўлаги олдин ойна бўлганини ҳеч ким фаҳмлагани ҳам йўқ. Кёко буни бировга айтмади. Назарида, қўш ойнада акс этган сон минг дунёлар баднафс оловда ёниб битган, 6у йўқотиш билан эрининг жасади куйиб, бир ҳовуч кулга айлангани ўртасида ҳеч қандай тафовут қолмаган эди. Кёко томорқани кўрсатиш учун қўлойнасиии берди-ю, эри эса шу-шу ундан ажрамайдиган бўлди. Лекин кўп ўтмай у ойнани қўлида узоқ тутиб тура олмайдиган бўлиб колди, бундай пайтларда Кёко ҳар сафар унинг қўлларини, елкасини уқалар эди. Шунда у эрига яна битта жажжи, енгилгина ойнании берди. Ойнада одамлар кўчани кесиб ўтар, болалар боғда ўйнар эди. Жимитдек ойнада жамулжам бўлгаи улкан ва ранг-баранг дунёни кўриб, Кёконинг ўзи ҳам ҳайрои қолди. Ойна, бор-йўғи, пардоз-андоз анжоми, қўлойна эса бошқа ойнада энсани кўриш учунгина керак. Аммо бемор у билан одаму оламни қайтадан кашф қилди. Кёко ҳам эрининг бош томонига ўтириб олиб, ойнага қараб-қараб қўяр, у билан кўзгудаги нарсалар ҳақида гаплашар эди. Ҳадемай у ҳам ойнада акс этган дунёни ҳакиқий дунёдан фарқлай олмай қолди. Булар гўё бир-бирига боғлиқ бўлмаган икки алоҳида дунё эди, ойнадан кўринаётган дунё Кёкога аслидан мукаммалроқ туюла бошлади. — Осмон ойнада кумушдай товланяпти, — дейди эри, кейин деразадан ташқарига қараб, — деразадан эса кулранг кўринар экан, — деб қўшиб кўяди. Ойнадаги осмон юракни сиқмас, ростакамига товланар эди. — Балки уни яхшилаб артганингиз учун шундай туюлаётгандир?. Шунда эри деразадан осмонга қараш учун бошини озгина бурди. — Тўғри, энди у хира- кулранг. Одамнинг, ит ёки чумчуқнинг кўзи ҳам осмонни бир хил кўрармикан? Осмон ранги асли қанақа экан-а, ким айта олади?

— Осмоннинг ойна кўзи кўраётган ранги-чи? — Кёко “Осмон ошиқ-маъшуқларнинг кўзига қандай кўрииаётган экан”, демоқчи эди. Дарахтларнинг ойнадаги акси яшилроқ, савсан эса аслидан ҳам оқроқ кўринар эди. — Мана бу — ўнг бошмалдоғинг изи. — Эри ойнанинг четини кўрсатди. Негадир Кёконинг юраги шув этиб кетди. У шоша-пиша ойнани куҳ-куҳлаб, арта бошлади. — Қўявер. Томорқани биринчи марта кўрсатганингда ҳам ойнада бармоғинг изи қолган эди. — Пайқамабман ҳам… — Сен парвойингга келтирганинг ҳам йўқ, лекин мен бошмалдоғинг билан кўрсагкич бармоғинг изини таниб қолдим. Оғир хасталикка чалиниб, тўшакка михланиб қолган беморгина хотинининг бармоқ изларини эслаб қолса керак. Улар турмуш қургандан кейин эри соғ юрмади ҳисоб. Ҳатто урушга ҳам бормади. Уйларига ўт кетгандаи сўнг Кёконинг танишлариникида бир хонани ижарага олиб туришди. Эри у пайтларда ишга қатнаб юрар эди. У Кёко билан турмуш қургач, ўз уйида бир ойча, ижара уйда эса икки ойча соғ юрди, холос. Уруш тугай деб қолганда уни ҳам армияга олишди. Икки-уч кун бир аэродромда ерковлик қилиб, йиқилиб қолгач, уйга қайтаришди. У келган куни уруш хам тугади. Эри тўшакдан тура олмай колди, Кёко уни ота-онаси кўчирилган қишлоққа олиб кетди, чунки бор-будини эриникига қўшиб, аввалдан ўша ёққа жўнатиб юборган эди. Тоғда чоғроқ бир уйни ижарага олишиб, эри шу ерда даволана бошлади. Ўша уйда улар билан бирга яна бир кўчирилган оила ҳам турар эди. Уруш тугаши билан бу оила Токиога қайтди. Кёкога боғдан кичик томорқа — учга уч кэнлик (бир кэн 1,81 метрга тенг) шудгорланган ер мерос қолган эди. Қишлоқда сабзавотни деҳқонлардан сотиб олиш хам мумкин эди, бироқ мерос қолган томорқани ташлаб қўйиш мавриди бўлмагани учун Кёко ҳар куни ер чопар, гуркираб ўсаётган экиндан кўзи қувнар эди. У эрининг каравоти ёнида ўтиришдан безор бўлгани учун эмас, тикиш билан тўқиш юрагини сиқиб юборгани учун ҳам томорқага ёпишиб олди. Бу эрининг эрта бир кун тузалиб кетишига умид уйғотар, азбаройи яхши кўргани учун анча-мунча вақтини унга бағишлар, китоблар ўқиб берар эди. Беморга қараб чарчаганиданми, бирваракайига ҳамма нарсасидан айрилиб қолаётгандай бўлар, хаёлларини чалғитмоқчи бўлиб ишга зўр берар эди. Сентябрнинг ўрталарида тоққа кўчиб келишди. Бу ерни ёз жазирамасидан жон сақлаётган шаҳарликлар тарк этгач, эрта кузнинг совуқ ёмғирлари ёға бошлади. Аммо бир кун кун ботай деганда қушларнинг чуғур-чуғури атрофни тутди-ю, бирдан ҳаво очилиб кетди. Кёко офтоб нурларига чўмилаётган томорқасига чиқиб, ям-яшил экинларига тикилди. Сўнгра бошини адл кўтариб, олис тоғ чўққилари узра сузиб ўтаётган гулобий булутларни кўриб завқланди, шунга андармон бўлиб, иккинчи қаватда ётган эрининг чақиргани эшитмабди. Бир пайт қулоғига кирди-ю, қўлининг тупроғини ҳам қоқмасдан тепага қараб югурди. — Томоқ йиртиб бақирсам ҳам эшитмайсан-а? — Кечирасиз, хаёл билан бўлиб колибман. — Йиғиштир томорқангни! Сени чақираман деб ўлиб қолишим ҳам ҳеч гап эмас. Гўрга эди нима ишлар қилиб юрганингни билсам. — Томорқада эдим. Чиқма десангиз, майли, чиқмай қўя қоламан. Эри хотиржам гортди. — Читтак сайраганини эшитдингми? — У Кёкони шуни сўраш учун чақирган эди. Уларнинг суҳбатига чакалакдаи келаётган сайроқ хам қўшилди. Шом қоронғиси чакалакни яна-да баҳайбат кўрсатар эди. Шу-шу Кёко читтак қанақа сайрашини эслаб қолди. — Қўнғироқча сотиб олсак, нима дейсиз? Жингирласа бўлди, чопиб келаверамаи. Ҳозирча бош учингизга бирор нима қўйиб қўяман, керак бўлиб қолсам, деразадан отарсиз. — Нима, энди идиш-товоқни отайми? Ол-а! Эри, томорқада ишлама, деб тихирлик қилмади. Кёко қўлойнадан унга томорқасини кўрсатишни ўйлаб топгунича орадан аччиқ ичакдай чўзилиб қахратон қиш ўтиб, ортидан кўклам келди. Оддий бир ойна бемор эрининг кўнглига бу дилбар ва ям-яшил олам завқини олиб кирганида боёқиш аёлнинг қанчалар қувонганини бир кўрсангиз эди! У энди Кёко экин баргларидан зараркунанда ҳашаротларни териб олиб ташлаётганини ҳам кўрар, табиийки, қанақа ҳашарот эканини фарқлай олмас, хотини эса уларни эрига кўрсатиш учун иккинчи қаватга кўтариб чиқишдан чарчамас эди. У Кёконииг ер чопишини кузатиб ётадиган бўлди…