Matematika vedio darslari

Matematika ta’limida foydalaniladigan terminlar va belgilar, ularning kelib chiqishi hamda lug’aviy ma’nosi 1. Matematika – yunoncha so’z bo’lib, fan, bilim ma’nosini bildiradi. Buni Pifagor kiritgan. 2. Arifmetika – yunoncha “ a r i t h n i o s ” so’zidan olingan bo’lib,son san’ati degan ma’noni bildiradi. 3. Algebra – al-Xorazmiyning “Al – jabr va al – muqobala” asaridagi al – jabr so’zining evropacha talaffuzi bo’lib, o’zbek tilida tiklash, to’ldirish ma’nosini bildiradi. 4. Geometriya – yunoncha “geometreo” so’zidan olingan bo’lib , yer o’lchash ma’nosini bildiradi. 5. Trigonometriya – yunoncha so’z bo’lib, uchburchallarni o’lchash, yoki uchburchaklarni yechish degan ma’noni bildiradi. 6. Aksioma – yunoncha so’z bo’lib, isbot talab qilinmaydi degan ma’noni bildiradi. 7. Gipoteza – yunoncha so’z bo’lib, faraz qilish degan ma’noni bildiradi. 8. Teorema – yunoncha so’z bo’lib, mulohaza yuritlgan degan ma’noni bildiradi. 9. Formula – yunoncha so’z bo’lib, ma’lum qonun degan ma’noni bildiradi. 10.Figura – yunoncha so’z bo’lib, rasm, shakl degan ma’noni bildiradi. 11.Koordinatalar metodini 1637 yil Dekart  kiritgan. Klero XVIII asrda fazoda uch o’lchovli to’g’ri burchakli koordinatalar sistemasini kiritdi. 12.Funksiya – yunoncha so’z bo’lib, bo’ladigan, bajariladigan degan ma’noni bildiradi. Atamani 1673 yilda Leybnis kiritgan. Eyler “Analizga kirish”(1748) asarida to’liq klassifikatsiyasini beradi va y=f(x) yozuvni kiritadi. 13.Algoritm – al – Xorazmiy nomining evropalashtirilgan ko’rinishi bo’lib,qadam – baqadam degan ma’noni bildiradi. 14.Piramida – yunoncha so’z bo’lib, olov shaklidagi jism degan ma’noni bildiradi. 15.Parallelepiped – yunoncha so’z birikmasi bo’lib, yonma – yon boruvchi tekisliklar degan ma’noni bildiradi. 16.Tetraedr – yunoncha so’z birikmasi bo’lib, to’rt yoqli degan ma’noni bildiradi. 17.Geksaedr – yunoncha so’z birikmasi bo’lib, olti yoqli degan ma’noni bildiradi. 18.Oktaedr – yunoncha so’z birikmasi bo’lib, sakkiz yoqli degan ma’noni bildiradi. 19.Dodekaedr – yunoncha so’z birikmasi bo’lib, o’nikki yoqli degan ma’noni bildiradi. 20.Ikosaedr – yunoncha so’z birikmasi bo’lib, yigirma yoqli degan ma’noni bildiradi. 21.Katet – yunoncha so’z bo’lib, shoqul degan ma’noni bildiradi. 22.Gipotenuza – yunoncha so’z bo’lib, tarang tortilgan degan ma’noni bildiradi. 23.Radius – yunoncha so’z bo’lib, nur degan ma’noni bildiradi. 24.Diametr – yunoncha so’z bo’lib, ko’ndalang degan ma’noni bildiradi. 25.Diagonal – yunoncha so’z birikmasi bo’lib, ikki burchak orqali o’tuvchi degan ma’noni bildiradi. 26.Koeffisient – Dekart koeffisientlarni a , b , c , . . . harflar bilan , no’malumlarni esa x , y , z , . . . harflar bilan belgilagan . 27.Qo’shish “ + ” va ayirish “ – ” Ya. Vidman 1489 yilda kiritdi. 28.Ko’paytirish – “ ⋅ ” Regiomontan 1461 yilda kiritdi. “ x ” belgini U.Outred 1631 yili kiritgan. 29.Bo’lish – “ :” arab olimlari kiritgan . Hozirgi ko’rinishni 1684 yilda Leybnis taklif etgan. 30.Tenglik – “ = ” belgini R.Dekard 1557 yilda kiritgan . 31.Qavslar – kvadrat qavslar [] ni R.Bombelli 1550 yilda, doiraviy qavslar () ni Tartal’ya 1552 yilda , figurali qavslarni {} ni F.Viet 1593 yilda kiritgan. 32.Oraliqlar – (a,b) va <a,b> hamda <a,b) va (a,b> ko’rinishlarda Kovalevskiy 1909 yilda kiritgan. [] , ] [ belgilarni Burbaki 1956 yilda kiritgan. 33.Gradus – yunoncha so’z bo’lib, daraja yoki bosqich degan ma’noni bildiradi.Ptolomey graduslarni – qismlar, minutlarni – shtrix, sekundlarni – ikkita shtrix bilan belgilagan . Hozirgi ko’rinish ,, ˚ “ , ,, ‘ “ , va ,, » “ larni 1558 yilda Peletse kiritgan . 34.Parallel – yunoncha so’z bo’lib, yonma – yon boruvchi degan ma’noni bildiradi. ,, // “ belgini U.Outred 1677 yili kirigan. 35.Perpendikulyar – yunoncha so’z bo’lib, tikka turuvchi degan ma’noni  bildiradi. ,, ” belgini Erigon 1634 yilda kiritgan. 36.Katta – kichik – “ > ” , “ < ” belgilarni G.Garriod  1631 yilda kiritgan . Qat’iy bo’lmagan tengsizliklarni P.Buge 1734 yilda kiritgan. Bizda siz va do'stlaringiz uchun kerakli ma'lumotlar to'plami @everestmarkazqarshi

10-sinflar uchun. Agar x²:(x²+x+1)=a berilgan bo’lsa, x²:(x⁴ +x²+1) ni a orqali ifodalang.

Ikki uchi R radiusli aylana ustida, qolgan ikki uchi esa shu aylanaga o’tkazilgan urunmaning ustida yotuvchi kvadrat berilgan. Kvadratning dioganalini toping. @matematika_videodarslar

Chiziqli funksiya. EKSKLYUZIV-2. @matematika_videodarslar kanali

Chiziqli funksiya-2. @matematika_videodarslar kanali

Chiziqli funksiya-1. @matematika_videodarslar kanali

Juft va toq funksiya. Barcha holatlari. @matematika_videodarslar kanali

Funksiya 1-mavzu. @matematika_videodarslar kanali

Arifmetik progressiya-3